Pełny tekst orzeczenia

85/1/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 29 października 2012 r.
Sygn. akt Ts 266/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jarosława M. o zbadanie zgodności:
art. 58 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 2 w zw. z art. 60 ust. 2 i 3 w zw. z art. 105 ust. 3 w zw. z ust. 1 i 2 w zw. z art. 101 ust. 2 w zw. z art. 129 i art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 6 września 2011 r. (data nadania) Jarosław M. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie niezgodności art. 58 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 2 w zw. z art. 60 ust. 2 i 3 w zw. z art. 105 ust. 3 w zw. z ust. 1 i 2 w zw. z art. 101 ust. 2 w zw. z art. 129 i art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190, ze zm.; dalej: ordynacja wyborcza) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący wniósł do Sądu Okręgowego w Krakowie – Wydział I Cywilny o unieważnienie zarządzonych na dzień 21 listopada 2010 r. wyborów do Rady Powiatu Miechowskiego w okręgu wyborczym nr 2. Po pierwsze, zarzucił powiatowej komisji wyborczej popełnienie przestępstwa z art. 248 pkt 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, ze zm.). Po drugie, wskazał na naruszenie art. 104 w zw. z art. 107 ordynacji wyborczej. W postanowieniu z 21 stycznia 2011 r. (sygn. akt I Ns 77/10) sąd okręgowy oddalił protest skarżącego w zakresie zarzutu pierwszego, zaś w zakresie zarzutu drugiego pozostawił protest bez dalszego biegu. Na to postanowienie skarżący wniósł zażalenie, które zostało oddalone w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Krakowie – Wydział I Cywilny z 4 maja 2011 r. (sygn. akt I ACz 432/11). Orzeczenie to zostało skarżącemu doręczone 6 czerwca 2011 r.
Skarżący uważa, że kwestionowane przepisy są niezgodne z Konstytucją w zakresie, w którym nie dopuszczają wniesienia protestu wyborczego przez wyborcę w sytuacji naruszenia przepisów odnoszących się do procedury zgłaszania kandydatów na radnych, ujętych w rozdziałach 15 i 23 ordynacji wyborczej, zaskarżalnych przez pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego lub upoważnioną przez niego osobę w trybie art. 105 ust. 3 ordynacji wyborczej. Zdaniem skarżącego norma wynikająca z zaskarżonych przepisów prowadzi do naruszenia istoty jego prawa do sądu przysługującego mu jako wyborcy zamieszkałemu na obszarze działania wybieranej rady powiatu (art. 45 ust. 1, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji). Tym samym wskazane w skardze przepisy ordynacji wyborczej zamykają skarżącemu – w jego przekonaniu – drogę sądową do kontroli prawidłowości przeprowadzonych wyborów (art. 77 ust. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji).
Skarżący zwraca uwagę, że pomimo utraty przez ordynację wyborczą mocy obowiązującej 1 sierpnia 2011 r., zgodnie z art. 10 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 113, ze zm.), orzekanie przez Trybunał Konstytucyjny o jej przepisach jest konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw skarżącego.
Sędzia Trybunału Konstytucyjnego w zarządzeniach z 7 października 2011 r. oraz 29 sierpnia 2012 r. wezwał skarżącego do uzupełnienia braków formalnych wniesionej skargi przez doręczenie odpisu postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 4 maja 2011 r. oraz jednoznaczne określenie przedmiotu zaskarżenia.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Skarga konstytucyjna stanowi, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, szczególny środek ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone przez wydanie w sprawie skarżącego orzeczenia opartego na zaskarżonej normie. Powołany przepis Konstytucji wyznacza zatem przesłanki dopuszczalności skargi konstytucyjnej. Z kolei art. 46-48 ustawy o TK wskazują wymogi formalne skargi konstytucyjnej, które muszą zostać zachowane, aby skarga podlegała rozpoznaniu. Na etapie wstępnej kontroli skargi Trybunał Konstytucyjny bada nadto, czy zarzuty w niej zawarte należy ocenić jako oczywiście bezzasadne (na podstawie art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK).
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarga nie spełnia powyższych wymogów, co uniemożliwia nadanie jej dalszego biegu z następujących przyczyn.

2. Skarżący uważa, że z zaskarżonych przepisów ordynacji wyborczej łącznie wynika norma prawna, która uniemożliwiła poddanie kontroli sądowej (w drodze protestu wyborczego) uchwały powiatowej komisji wyborczej o odmowie rejestracji listy kandydatów na radnych powiatu. Skarżący twierdzi przy tym, że norma ta naruszyła przysługujące mu prawo do sądu, które wywodzi z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

2.1. Trybunał podkreśla, że art. 45 ust. 1 Konstytucji (w aspekcie pozytywnym) oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji (w aspekcie negatywnym) statuują konstytucyjne gwarancje prawa do sądu. O ile jednak art. 45 ust. 1 Konstytucji dotyczy dochodzenia przed sądem wszelkich praw (także ustanowionych w innych aktach normatywnych niż Konstytucja), to art. 77 ust. 2 Konstytucji obejmuje swym zakresem jedynie prawa i wolności gwarantowane konstytucyjnie (zob. wyrok TK z 12 lipca 2012 r., SK 31/10, OTK ZU nr 4/A/2012, poz. 80).

2.2. Skarżący ujmuje tymczasem prawo do sądu w oderwaniu od celów, którym to prawo służy. Po pierwsze, nie wskazuje praw konstytucyjnych, których ochrony chciałby dochodzić w postępowaniu sądowym, a których miały go pozbawić kwestionowane przepisy. Tym samym nie przedstawia pożądanej argumentacji, z której wynikałoby naruszenie art. 77 ust. 2 w zw. z art. 2 Konstytucji. Po drugie, wadliwa jest próba konstruowania prawa do weryfikacji prawidłowości przeprowadzonych wyborów samorządowych wynikająca z zestawienia art. 169 ust. 2 oraz art. 2 Konstytucji. Pomijając kwestię dopuszczalności wywodzenia nowych konstytucyjnych praw podmiotowych z art. 2 Konstytucji, Trybunał zaznacza, że skarżący nie określił treści wskazanego przez siebie prawa (zob. postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60, wydane w pełnym składzie).
Po trzecie, skarżący nie wskazuje, który element prawa do sądu z art. 45 ust. 1 Konstytucji został naruszony przez zaskarżone przepisy, w szczególności zaś nie precyzuje sprawy, która – jego zdaniem – zasługiwałaby na rozpatrzenie w postępowaniu sądowym. Skarżący nie definiuje więc prawa podmiotowego, które miałoby mu przysługiwać na podstawie przepisów ordynacji wyborczej i którego sądową ochronę gwarantowałby mu art. 45 ust. 1 Konstytucji.

2.3. Sumując, zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK skarga konstytucyjna winna zawierać określenie, jakie konstytucyjne prawa podmiotowe i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone. W ocenie Trybunału skarżący nie wskazał należycie, w jaki sposób doszło do naruszenia przysługującego mu prawa do sądu (w obu aspektach), co uniemożliwia nadanie wniesionej skardze dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

3. Niezależnie od powyższego Trybunał przypomina, że przedmiotem skargi konstytucyjnej można uczynić tylko taki przepis, który był podstawą wydanego w sprawie skarżącego ostatecznego orzeczenia i który jednocześnie odnosi się do przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych. Brak wykazania związku pomiędzy zaskarżonym przepisem, ostatecznym orzeczeniem a konstytucyjnymi prawami skarżącego także stanowi okoliczność uzasadniającą odmowę nadania jego skardze dalszego biegu (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).

3.1. Trybunał zwraca uwagę, że o przyznaniu prawa do sądowej kontroli uchwał komisji wyborczej o odmowie rejestracji list kandydatów na radnych powiatu rozstrzygał art. 105 ust. 3 zdanie pierwsze ordynacji wyborczej, a nie regulujący protesty wyborcze art. 58 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. Zarzut skarżącego nie jest zatem bezpośrednio powiązany z przepisami, które kwestionuje. Orzeczenia, z którymi skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu praw konstytucyjnych, nie zostały bowiem wydane na podstawie art. 105 ust. 3 ordynacji wyborczej. Okoliczności tej nie zmienia przywołanie przez skarżącego tego przepisu jako współkształtującego zaskarżoną normę. Trybunał stwierdza, że niewątpliwie orzeczenie w sprawie skarżącego zostało podjęte w ramach odrębnego trybu postępowania, aniżeli w trybie określonym w art. 105 ust. 3 ordynacji wyborczej, co uniemożliwia merytoryczne rozpoznanie złożonej skargi konstytucyjnej (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

4. Mając na uwadze przedstawione okoliczności, Trybunał stwierdza nadto, że żądanie kontroli konstytucyjnej uchylonych przepisów ordynacji wyborczej nie może być uznane za konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw skoro skarżący nie uprawdopodobnił ich naruszenia. Okoliczność ta stanowi niezależną podstawę odmowy nadania skardze dalszego biegu (art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK).

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak na wstępie.