Ts 193/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
166/2/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 12 marca 2013 r.
Sygn. akt Ts 193/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Mirosław Granat – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 grudnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Bogdana K.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 21 czerwca 2011 r. (data nadania), reprezentowany przez adwokata z urzędu Bogdan K. (dalej: skarżący), zakwestionował zgodność art. 998 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarżący zarzucił, że zakwestionowany w skardze przepis, pozbawia go prawa do powoływania się na zarzuty dotyczące uchybień sprzed wydania postanowienia o przysądzeniu własności, a przez to narusza konstytucyjne prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy.
W skardze konstytucyjnej pełnomocnik wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, jak oświadczył – nieopłaconej w całości ani w części.
Postanowieniem z 6 grudnia 2012 r. (doręczonym pełnomocnikowi 10 grudnia 2012 r.) Trybunał odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zdaniem Trybunału wniesienie skargi nastąpiło z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Skarżący nie wskazał również sposobu naruszenia praw i wolności, skarga nie spełniała zatem przesłanki określonej w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
W sporządzonym przez pełnomocnika zażaleniu z 17 grudnia 2012 r. skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i skierowanie skargi do rozpoznania na rozprawie. Zarzucił błędną wykładnię art. 48 ust. 2 ustawy o TK przez przyjęcie, że trzymiesięczny termin do wniesienia skargi sporządzonej przez adwokata z urzędu biegnie od daty wydania ostatecznego orzeczenia, nie zaś od dnia wyznaczenia tego pełnomocnika przez organ korporacyjny. Skarżący krytycznie odniósł się również do drugiej podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze. Jak podniósł: „Wyraźnie przecież w treści skargi konstytucyjnej wykazano, że naruszenie nastąpiło w ten sposób, że skarżącemu odmówiono prawa powoływania się na etapie postępowania egzekucyjnego, w zażaleniu na postanowienie sądu o przysądzeniu własności, na zarzuty dotyczące uchybień zaistniałych przed uprawomocnieniem się przybicia licytacji. (…) przeprowadzona w takich warunkach kontrola Sądu nie prowadzi do realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). W szczególności bada, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał w niniejszym składzie stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
2. Trybunał Konstytucyjny podziela przyjęty w postanowieniu z 6 grudnia 2012 r. sposób interpretacji art. 48 ust. 2 ustawy o TK. Przede wszystkim należy stwierdzić, że treść art. 48 ust. 2 ustawy o TK nie upoważnia do twierdzenia, że termin do wniesienia skargi powinien rozpoczynać bieg dopiero po uwzględnieniu przez sąd wniosku i powiadomieniu przez organ korporacyjny właściwego pełnomocnika. W swoim orzecznictwie Trybunał przyjmuje, że z uwagi na konieczność równego traktowania skarżących, którzy samodzielnie ustanowili pełnomocnika do sporządzenia skargi i skarżących, którzy otrzymali pomoc prawną z urzędu, wystąpienie z wnioskiem, o którym mowa w art. 48 ust. 2 ustawy o TK, nie anuluje upływu okresu poprzedzającego złożenie wniosku. Taka interpretacja służy jednemu z wymogów towarzyszących korzystaniu ze skargi konstytucyjnej jako środka ochrony, tj. aktualności naruszenia praw i wolności. Trzeba ponadto podkreślić, że przyjęta w zaskarżonym postanowieniu wykładnia ma dyscyplinować skarżących do możliwie rychłego – od momentu doręczenia ostatecznego orzeczenia – wystąpienia do sądu rejonowego z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Przyjęcie odmiennego rozumienia analizowanego przepisu mogłoby prowadzić do nieuzasadnionego uprzywilejowania tych skarżących, którzy bezpodstawnie nadużywaliby możliwości przewidzianej w art. 48 ustawy o TK (zob. postanowienia TK z: 7 września 1998 r., Ts 96/98, OTK ZU nr 6/1998, poz. 106; 25 listopada 1998 r., Ts 92/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 45; 10 marca 1999 r., Ts 167/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 31; 17 marca 1999 r., Ts 163/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 54; 9 października 2007 r., Ts 97/07, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 154; 4 marca 2008 r., Ts 223/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 119; 21 stycznia 2010 r., Ts 172/09, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 128).
W postanowieniu Trybunału z 6 grudnia 2012 r. Trybunał dokonał prawidłowej wykładni art. 48 ust. 2 ustawy o TK i na jej podstawie ustalił, że skarga konstytucyjna została wniesiona z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
3. Zażalenie nie podważa również drugiej podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze, tj. niewskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw.
Skarżący, formułując zarzuty naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji i wynikającego z niego prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy, koncentruje się wyłącznie na ostatnim etapie postępowania egzekucyjnego, pomija zaś całość rozwiązań przyjętych przez ustawodawcę. W postanowieniu z 6 grudnia 2012 r. Trybunał podkreślił, że dla oceny zarzutów skargi istotny jest kształt wszystkich przepisów tworzących procedurę egzekucji z nieruchomości, której zakończeniem jest przysądzenie własności. Skarżący nie dostrzega, że ustawodawca, wyposażając go we właściwe środki prawne, umożliwił mu – na każdym z etapów postępowania egzekucyjnego – skuteczną obronę swych praw. Twierdzenie zatem, że przepis pozbawił skarżącego prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy dlatego, iż na jego podstawie sąd odrzucił zażalenie oparte wyłącznie na uchybieniach sprzed uprawomocnienia się przybicia, nie jest wystarczającym wypełnieniem wymagania określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK (por. postanowienie TK z 23 marca 2011, Ts 195/09, OTK ZU nr 2/B/2011, poz. 147).
W postanowieniu z 6 grudnia 2012 r. Trybunał słusznie zatem uznał, że skarżący nie wskazał, w jaki sposób zaskarżony art. 998 § 2 k.p.c. narusza art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Mając zatem powyższe względzie, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 12 marca 2013 r.
Sygn. akt Ts 193/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Mirosław Granat – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 grudnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Bogdana K.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 21 czerwca 2011 r. (data nadania), reprezentowany przez adwokata z urzędu Bogdan K. (dalej: skarżący), zakwestionował zgodność art. 998 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarżący zarzucił, że zakwestionowany w skardze przepis, pozbawia go prawa do powoływania się na zarzuty dotyczące uchybień sprzed wydania postanowienia o przysądzeniu własności, a przez to narusza konstytucyjne prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy.
W skardze konstytucyjnej pełnomocnik wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, jak oświadczył – nieopłaconej w całości ani w części.
Postanowieniem z 6 grudnia 2012 r. (doręczonym pełnomocnikowi 10 grudnia 2012 r.) Trybunał odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zdaniem Trybunału wniesienie skargi nastąpiło z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Skarżący nie wskazał również sposobu naruszenia praw i wolności, skarga nie spełniała zatem przesłanki określonej w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
W sporządzonym przez pełnomocnika zażaleniu z 17 grudnia 2012 r. skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i skierowanie skargi do rozpoznania na rozprawie. Zarzucił błędną wykładnię art. 48 ust. 2 ustawy o TK przez przyjęcie, że trzymiesięczny termin do wniesienia skargi sporządzonej przez adwokata z urzędu biegnie od daty wydania ostatecznego orzeczenia, nie zaś od dnia wyznaczenia tego pełnomocnika przez organ korporacyjny. Skarżący krytycznie odniósł się również do drugiej podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze. Jak podniósł: „Wyraźnie przecież w treści skargi konstytucyjnej wykazano, że naruszenie nastąpiło w ten sposób, że skarżącemu odmówiono prawa powoływania się na etapie postępowania egzekucyjnego, w zażaleniu na postanowienie sądu o przysądzeniu własności, na zarzuty dotyczące uchybień zaistniałych przed uprawomocnieniem się przybicia licytacji. (…) przeprowadzona w takich warunkach kontrola Sądu nie prowadzi do realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). W szczególności bada, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał w niniejszym składzie stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
2. Trybunał Konstytucyjny podziela przyjęty w postanowieniu z 6 grudnia 2012 r. sposób interpretacji art. 48 ust. 2 ustawy o TK. Przede wszystkim należy stwierdzić, że treść art. 48 ust. 2 ustawy o TK nie upoważnia do twierdzenia, że termin do wniesienia skargi powinien rozpoczynać bieg dopiero po uwzględnieniu przez sąd wniosku i powiadomieniu przez organ korporacyjny właściwego pełnomocnika. W swoim orzecznictwie Trybunał przyjmuje, że z uwagi na konieczność równego traktowania skarżących, którzy samodzielnie ustanowili pełnomocnika do sporządzenia skargi i skarżących, którzy otrzymali pomoc prawną z urzędu, wystąpienie z wnioskiem, o którym mowa w art. 48 ust. 2 ustawy o TK, nie anuluje upływu okresu poprzedzającego złożenie wniosku. Taka interpretacja służy jednemu z wymogów towarzyszących korzystaniu ze skargi konstytucyjnej jako środka ochrony, tj. aktualności naruszenia praw i wolności. Trzeba ponadto podkreślić, że przyjęta w zaskarżonym postanowieniu wykładnia ma dyscyplinować skarżących do możliwie rychłego – od momentu doręczenia ostatecznego orzeczenia – wystąpienia do sądu rejonowego z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Przyjęcie odmiennego rozumienia analizowanego przepisu mogłoby prowadzić do nieuzasadnionego uprzywilejowania tych skarżących, którzy bezpodstawnie nadużywaliby możliwości przewidzianej w art. 48 ustawy o TK (zob. postanowienia TK z: 7 września 1998 r., Ts 96/98, OTK ZU nr 6/1998, poz. 106; 25 listopada 1998 r., Ts 92/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 45; 10 marca 1999 r., Ts 167/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 31; 17 marca 1999 r., Ts 163/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 54; 9 października 2007 r., Ts 97/07, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 154; 4 marca 2008 r., Ts 223/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 119; 21 stycznia 2010 r., Ts 172/09, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 128).
W postanowieniu Trybunału z 6 grudnia 2012 r. Trybunał dokonał prawidłowej wykładni art. 48 ust. 2 ustawy o TK i na jej podstawie ustalił, że skarga konstytucyjna została wniesiona z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
3. Zażalenie nie podważa również drugiej podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze, tj. niewskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw.
Skarżący, formułując zarzuty naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji i wynikającego z niego prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy, koncentruje się wyłącznie na ostatnim etapie postępowania egzekucyjnego, pomija zaś całość rozwiązań przyjętych przez ustawodawcę. W postanowieniu z 6 grudnia 2012 r. Trybunał podkreślił, że dla oceny zarzutów skargi istotny jest kształt wszystkich przepisów tworzących procedurę egzekucji z nieruchomości, której zakończeniem jest przysądzenie własności. Skarżący nie dostrzega, że ustawodawca, wyposażając go we właściwe środki prawne, umożliwił mu – na każdym z etapów postępowania egzekucyjnego – skuteczną obronę swych praw. Twierdzenie zatem, że przepis pozbawił skarżącego prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy dlatego, iż na jego podstawie sąd odrzucił zażalenie oparte wyłącznie na uchybieniach sprzed uprawomocnienia się przybicia, nie jest wystarczającym wypełnieniem wymagania określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK (por. postanowienie TK z 23 marca 2011, Ts 195/09, OTK ZU nr 2/B/2011, poz. 147).
W postanowieniu z 6 grudnia 2012 r. Trybunał słusznie zatem uznał, że skarżący nie wskazał, w jaki sposób zaskarżony art. 998 § 2 k.p.c. narusza art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Mając zatem powyższe względzie, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak w sentencji.