Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński

Sędziowie SSO Ewa Kilczewska

SSO Agata Regulska (spr.)

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale T. K. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013r.

sprawy M. C. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Trzebnicy

z dnia 18 grudnia 2012 roku sygn. akt II K 661/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 69§1 k.k. i art. 70§1 pkt 2 k.k. warunkowo zawiesza oskarżonemu M. C. (2) wykonanie orzeczonej kary ograniczenia wolności na okres próby wynoszący 1 (jeden) rok;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w Trzebnicy) na rzecz adwokat M. P. kwotę 516,60 złotych (pięciuset szesnastu i ⁶⁰/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IVKa 200/13

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa w Trzebnicy oskarżyła M. C. (1) o to, że:

w okresie od stycznia 2012r. do dnia 2 kwietnia 2012r. w W., gmina P. w miejscu zamieszkania wielokrotnie groził swojej byłej żonie T. C. (1) oraz córkom E. i K. C. pozbawieniem ich życia, czym wzbudził w nich uzasadnioną obawę spełnienia tych gróźb.

tj. o czyn z art. 190 § 1 kk

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2012r. (sygnatura akt: IIK 661/12) Sąd Rejonowy w Trzebnicy, II Wydział Karny:

I.  uznał oskarżonego M. C. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku z tym ustaleniem, ze działał w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru tj. czynu z art. 190 § 1kk w zw. z art. 12 kk i za to na podstawie art.190 §1 kk w związku z art. 34 i 35 § 1 kk i art. 12 kk wymierzył mu karę 5 (pięciu) miesięcy ograniczenia wolności, z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na rzecz Zakładu (...) w P. w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

II.  na podstawie art. 624 § 1 kpk i art.17 ustawy o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł oskarżony za pośrednictwem swojego obrońcy. W piśmie tym zarzucono Sądowi I instancji obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku tj.:

- art. 7 kpk oraz art. 410 i art. 424§1 kpk, polegającą na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, że oskarżony M. C. (1) wielokrotnie groził swojej byłej żonie T. C. (1) oraz córką E. i K. C. pozbawieniem ich życia, czym wzbudził w nich uzasadnioną obawę spełnienia tych gróźb, wraz z ustaleniem, iż oskarżony działał w warunkach czynu ciągłego, podczas gdy prawidłowa ocena zeznań byłej żony oskarżonego jak i jego córek oraz wypowiedzi oskarżonego, dokonana przy uwzględnieniu swobody jej oceny, zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego powinna prowadzić do wniosku, że zeznania pokrzywdzonych nie zasługują na wiarę, wina oskarżonego jest co najmniej wątpliwa, a ewentualne wypowiedzi zarówno oskarżonego jak i jego byłej żony są efektem wzburzenia jakiego dopuszcza się przeciętny człowiek wielokrotnie w stresującej sytuacji, uzasadnionego okolicznościami trwającego między stronami konfliktu na tle majątkowym, nie mogła wzbudzić w pokrzywdzonych żadnej obawy jej spełnienia;

- art. 4 kpk w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP poprzez uwzględnienie jedynie okoliczności na niekorzyść oskarżonego wynikających z zeznań stronniczych świadków tj. byłej żony oraz córek, podczas gdy wiadomym było, iż oskarżony jest z byłą żoną w trakcie podziału majątku po rozwodzie, a zamieszkują na razie wspólnie w jednym budynku, co z pewnością stanowi ognisko zapalne dla ewentualnych wspólnych kłótni między stronami na tym tle, wykorzystując także fakt uprzedniej karalności oskarżonego jako okoliczność obciążającą,

- art. 297§1 i 2 kpk poprzez uchybienia w toku postępowania przygotowawczego, które przeniknęły do postępowania sądowego i wywarły wpływ na treść orzeczenia, w wyniku czego nastąpiła obraza przepisów postępowania, polegająca na niewyjaśnieni wszystkich okoliczności sprawy, nie przeprowadzeniu dowodów potwierdzających lub przeczących winie oskarżonego.

Ponadto z ostrożności procesowej zarzucono zaskarżonemu wyrokowi rażącą niewspółmierność bezwzględnej kary ograniczenia wolności jako nieadekwatną do celów kary i warunków osobistych oskarżonego.

Wobec powyższego apelujący wniósł o zmianę orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego od stawianego mu aktem oskarżenia zarzutu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja dotycząca winy i sprawstwa M. C. (1) w odniesieniu do popełnienia zarzuconego mu czynu jest bezzasadna.

Zdaniem Sądu Odwoławczego zebrany w toku postępowania przygotowawczego i sądowego materiał dowodowy został przez Sąd I instancji oceniony prawidłowo i wszechstronnie, a jego całokształt dawał wystarczające podstawy, by uznać oskarżonego za winnego popełnia czynu z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk.

Zarzuty apelacji wywiedzionej przez obrońcę oskarżonego, wskazujące na przekroczenie przez Sąd I instancji zasady swobodnej oceny dowodów i w wyniku tego dokonanie błędnych ustaleń faktycznych są, zdaniem Sądu Odwoławczego, chybione. Dokładna analiza akt sprawy oraz treści uzasadnienia pozwala stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującego, Sąd Rejonowy dokonał poprawnej oceny zgromadzonych dowodów, wskazał które z nich i dlaczego uznał za wiarygodne, a którym odmówił przymiotu wiarygodności.

W treści apelacji nie wskazano żadnego argumentu czy dowodu przekonującego, że ustalenia faktyczne pozostają w sprzeczności z kryteriami prawidłowego rozumowania czy doświadczenia życiowego. Analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd Odwoławczy w zupełności podzielił argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Jakkolwiek prawdą jest, iż Sąd I instancji ustalając stan faktyczny w sprawie oparł się na treści zeznań pokrzywdzonych (byłej żony i córek oskarżonego) to nie sposób wykazać (i nie wykazał tego skutecznie apelujący), że uczynił to bezpodstawnie. Zeznania T., K. i E. C. były przedmiotem analizy Sądu orzekającego, który słusznie uznał ich treść za rzeczową, wzajemnie się potwierdzającą i konsekwentną na całym etapie postępowania. Wszystkie one przytaczały treść kierowanych do nich przez oskarżonego gróźb, używając tych samych sformułowań. Wskazywały te same okoliczności towarzyszące groźbom, a mianowicie nietrzeźwość oskarżonego. Sposób zeznawania przez pokrzywdzone wskazuje na ich zmęczenie zachowaniem M. C. (1), które jest dlań nie tylko przykre, lecz sprawia, że żyją w ciągłym stresie. Trzeba przy tym zauważyć, iż pokrzywdzona T. C. (1) zeznając przed Sądem na rozprawie głównej wskazała, że w ostatnim czasie oskarżony, choć nadal pije alkohol, to nie wypowiada gróźb. Takie stwierdzenie pozwala wnioskować o bezzasadności zarzutów apelującego sugerujących stronniczość i nieobiektywizm świadka.

Wszystkie pokrzywdzone zgodnie utrzymywały, że groźby oskarżonego brzmiały realnie i obawiały się ich spełnienia. Okoliczności ujawnione w sprawie słusznie pozwoliły Sądowi Rejonowemu na przyjęcie, że ich obawy odnośnie spełnienia gróźb były uzasadnione. W niniejszej sprawie ujawniony sposób zachowania oskarżonego, ograniczona zdolność kontrolowania swoich emocji i postępowania wywołana spożyciem alkoholu, waga i sposób wypowiadanych słów oraz emocjonalne nastawienie sprawcy do pokrzywdzonych przekonywały o tym, że jego groźby pozbawienia życia faktycznie może on urealnić. Twierdzenia apelującego o tym, że słowa, które mógł wypowiadać oskarżony w czasie kłótni, były typowymi sformułowaniami używanymi przez człowieka w sytuacji stresowej i jedynie jako takie musiały być rozumiane przez pokrzywdzone, nie zasługują na akceptację Sądu Odwoławczego.

Apelujący na uzasadnienie swoich twierdzeń powołuje treść zeznań syna oskarżonego T. C. (2), które to mają (w jego ocenie) odpowiadać treści relacji oskarżonego. Zdaje się jednak nie zauważać, iż dowód z zeznań T. C. (2) nie istnieje w znaczeniu procesowym, a co za tym idzie nie podlega ocenie Sądu. T. C. (2) w toku rozprawy głównej odmówił złożenia zeznań w sprawie, a co za tym idzie treść jego relacji przedstawionej w toku postępowania przygotowawczego nie może być wykorzystana w sprawie.

Reasumując, ustalony prawidłowo przez Sąd I instancji stan faktyczny, pozwalał na przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa w kształcie opisanym w treści wyroku. Nie budziła również wątpliwości Sądu Okręgowego przyjęta w treści zaskarżonego wyroku kwalifikacja prawna czynu jako przestępstwa ciągłego.

Sąd, uznając oskarżonego winnym popełnienia przestępstwa z art. 190§1 kk w zw. z art. 12 kk, wymierzył mu karę pięciu miesięcy ograniczenia wolności, która to (mając na uwadze zarówno stopień winy jak i społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego ) nie może być uznana za nadmiernie surową. Sąd I instancji należycie uzasadnił swoje stanowisko w tym zakresie. Przy miarkowaniu rozmiaru kary ( w tym ilości godzin prac społecznie użytecznych na rzecz (...) w P.) miał na uwadze zarówno okoliczności przestępstwa (przede wszystkim działanie w wyniku eskalacji emocji, związanych ze wspólnym zamieszkiwaniem z pokrzywdzoną pomimo orzeczenia rozwodu i konfliktów powstających na tym tle), jak też uprzednią karalność oskarżonego.

Sąd Odwoławczy uznał jednakże za zasadne twierdzenia apelującego w zakresie w jakim wskazywał, iż rozstrzygniecie o karze jest dla oskarżonego nadmiernie surowe z uwagi na bezwzględny charakter wymierzonej kary, zauważając jednocześnie, że okoliczności, które pozostają istotne z punktu widzenia orzeczenia w tym zakresie, uzasadniające warunkowe zawieszenie kary, powstały w większości po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji.

W ocenie Sądu Okręgowego, w przypadku oskarżonego M. C. (1) istnieją przesłanki z art. 69 § 1 i 2 kk, pozwalające na warunkowe zawieszenie orzeczonej wobec niego kary. W szczególności należy wskazać tu na właściwości i warunki osobiste oskarżonego jak również jego zachowanie po popełnieniu przestępstwa, które to okoliczności oceniane łącznie uzasadniają przypuszczenie, że warunkowe zawieszenie kary będzie wystarczające dla osiągnięcia jej celów. Jak wynika z treści zeznań pokrzywdzonej T. C. (1) złożonych w toku rozprawy w dniu 18 grudnia 2012r. zachowanie M. C. (1) uległo poprawie (choć nadal spożywa alkohol to nie grozi). Ponadto, z dołączonych do akt na etapie postępowania odwoławczego dokumentów wynika, iż stan zdrowia oskarżonego, który od lat jest rencistą, pogorszył się znacznie. W dniu 9 stycznia 2013r. doznał poważnego urazu (złamania dwukostkowego podudzia prawego), leczonego operacyjnie, wymagającego długotrwałej rehabilitacji, który sprawia, że oskarżony obecnie porusza się z wielkim trudem.

Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy uznał, iż uzasadnionym jest obecnie przypuszczenie, że dla osiągnięcia celów stawianych karze wystarczającym będzie orzeczenie kary ograniczenia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na roczny okres próby – co uczynił po myśli art. 69 § 1 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt 2 kk, zmieniając zaskarżony wyrok w tym zakresie.

W pozostałym zakresie, przy braku podstaw do zastosowania unormowań zawartych w art.439 kpk i art.440 kpk, Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. art. 634 kpk w zw. z art.624§1 kpk oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych, mając na uwadze obecną sytuację materialną i faktyczną oskarżonego.

Wysokość kwoty zasądzonej od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. P. z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu wynika z § 14 pkt 2 ust. 4 oraz § 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.