Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania E. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 października 2013 roku nr (...)

w sprawie E. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 1795/13

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 26 lutego 2014 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 15 października 2013 roku odmówił E. B. prawa do emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż nie spełnia on warunków, od których zależy prawo do emerytury w myśl art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł E. B. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony stwierdził, iż przedmiotowa decyzja ZUS jest dla niego krzywdząca, gdyż pracował w warunkach szczególnych, wykonując w pełnym wymiarze czasu pracy prace budowlano-montażowe płyt żelbetowych na oddziałach będących w ruchu, w tym także na wysokości, w związku z czym posiada wymagany staż pracy w takich warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny domagał się jego oddalenia, powołując argumentację z zaskarżonej decyzji. Jak podniesiono ponadto w postepowaniu sądowym w sprawie wszczętej odwołaniem od decyzji z dnia 13.10.2011 r. sporna okoliczność oceny charakteru pracy wnioskodawcy w latach 1976-1994 była już przedmiotem postepowania dowodowego i oceny sądu.

Sąd Okręgowy ustalił następujący, bezsporny stan faktyczny:

E. B. urodzony w dniu (...) r. ukończył 60 lat w dniu (...) r. Posiada na dzień 1.01.1999 r. łączny staż zatrudnienia wynoszący ponad 26 lat.

Odwołujący w okresie od 24.04.1976 r. do 30.04.1992 r. był zatrudniony w (...) w T., a następnie w okresie od 1.05.1992 r. do 27.05.1994 r. w (...) T., następcy prawnym (...) w T. na stanowisku montażysty. Do jego obowiązków należało łączenie płyt, zalewanie ich betonem. Zajmował się montażem płyt żelbetonowych przy budowie bloków mieszkalnych z wielkiej płyty. Montowane przez wnioskodawcę gotowe elementy były wykonane z betonu. Dodatkowo wykonywał prace betoniarskie raz w tygodniu przez około 2 godziny.

Dowód:

- akta ZUS,

- dokumenty prywatne i urzędowe, w tym orzeczenia sądowe wraz z uzasadnieniami zalegające w aktach sprawy IV U 937/11.

Decyzją z dnia 13.10.2011 r. ZUS odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury. Rozpatrując odwołanie od tej decyzji Sąd Okręgowy w Tarnowie wyrokiem z dnia 9.02.2012 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury począwszy od dnia 26.08.2011 r. Na skutek apelacji organu rentowego Sąd Apelacyjny w Krakowie prawomocnym wyrokiem z dnia 5.12.2012 r. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego i oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Dowód:

- akta ZUS,

- dokumenty prywatne i urzędowe, w tym orzeczenia sądowe wraz z uzasadnieniami zalegające w aktach sprawy IV U 937/11.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zalegające w aktach organu emerytalnego oraz w aktach sądowych o sygn. IV U 937/11.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Poza tym treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii, dlaczego Sąd w niniejszym postępowaniu oddalił, a nie odrzucił odwołanie. Odwołanie od decyzji organu rentowego wszczynające postępowanie sądowe pełni rolę pozwu i w sytuacji, gdy o to samo roszczenie, między tymi samymi stronami sprawa została już prawomocnie osądzona (tożsamość przedmiotu i podstawy faktycznej sporu), sąd powinien jej odrzucić na podstawie art. 199 §1 pkt 2 kpc., jednakże o tożsamości przedmiotu sporu o świadczenia z ubezpieczenia społecznego świadczy nie tylko tożsamość żądania zawarta w obu wnioskach, ale także stan faktyczny i prawny, jaki istniał w chwili zamknięcia rozprawy w poprzednim postępowaniu (por. postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21.08.2012 r., III AUz 150/12 i z dnia 5.09.2012 r., III AUz 156/12). Z kolei w wyroku z dnia 5.08.1999 r. (II UKN 231/99, OSNP 2000/19/734) Sąd Najwyższy stwierdził, iż powaga rzeczy osądzonej, z której korzysta prawomocny wyrok sądu pracy i ubezpieczeń społecznych wydany w sprawie o prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego, wyłącza możliwość ponownego wszczęcia postępowania o to samo świadczenie, zarówno przed organem rentowym, jak i przed sądem tylko bez przedłożenia nowych dowodów lub wskazania nieznanych okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, mających wpływ na jej zmianę.

W omawianym stanie faktycznym odwołujący do kolejnego wniosku do ZUS o emeryturę dołączył nowy dokument w postaci zaświadczenia o ukończeniu kursu montażysty (k. 69 akt ZUS) oraz domagał się przyznania emerytury przy uwzględnieniu, iż wykonywał pracę z Działu XIV pkt 25, a nie jak poprzednio było to rozpatrywane w postępowaniu sądowym z Działu V rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), dlatego też Sąd uznał, iż w niniejszym postępowaniu nie był podstaw do zastosowania art. 199 §1 pkt 2 kpc i odrzucenia odwołania.

Przechodząc do meritum, przedmiotem postępowania było ustalenie czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych w okresach od 24.04.1976 r. do 30.04.1992 r. i od 1.05.1992 r. do 27.05.1994 r. z Działu XIV pkt 25 powyższego rozporządzenia, jak tego domagał się odwołujący.

Z powyższych względów zwrócić uwagę należy na regulację zawartą w art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2013 roku poz.1440 ze zm.) zgodnie, z którą ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, tj. 60 lat życia dla mężczyzny, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli w dniu 1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzny.

Z kolei według art. 32 wyżej powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami (o których mowa w ust 2-3 tegoż artykułu), zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 – tj. 65 lat w przypadku mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa powyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis art. 32 ust. 4 powołanej ustawy stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za owe przepisy dotychczasowe należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1982 r. Nr 40 poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2002 roku (sygn. akt III CZP 30/2001, opubl. OSNAPiUS 2002/10 poz. 243 ) zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zatem z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż odwołujący nie spełnia wszystkich przesłanek nabycia prawa do emerytury. Otóż co prawda ukończył 60 lat, posiada wymagany okres ogólnego stażu pracy, jednak nie legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach objętych wykazem A cytowanego rozporządzenia wynoszącym co najmniej 15 lat pracy. Wykonywanej bowiem przez niego pracy w okresach od 24.04.1976 r. do 30.04.1992 r. w (...)w T. oraz od 1.05.1992 r. do 27.05.1994 r. w(...) T. nie sposób uznać za pracę o której mowa w Dziale XIV pkt 25 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, czyli za pracę polegającą na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano-montażowych i budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Co prawda, nie ulega najmniejszym wątpliwościom, iż ubezpieczony podczas przedmiotowego zatrudnienia wykonywał prace budowlano-montażowe, jednak nie na oddziałach będących w ruchu, na których jako podstawowe wykonywane są prace w warunkach szczególnych, lecz na zwykłych budowach. Nie sposób bowiem uznać takiej budowy bloków z wielkiej płyty za oddział będący w ruchu. Gdyby przyjąć koncepcję odwołującego, to wszyscy pracownicy na takiej budowie wykonujący prace budowlano-remontowe i budowlano-montażowe pracowaliby w warunkach szczególnych. Tymczasem w omawianym przepisie chodzi o jakiś oddział, wydział zakładu pracy, gdzie jako podstawowe były wykonywane prace w warunkach szczególnych.

Ponadto trzeba podkreślić, iż w postępowaniu sądowym rozpatrującym odwołanie od wcześniejszej decyzji ZUS z dnia 13.10.2011 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził, iż możliwość uznania spornego okresu zatrudnienia za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach może być rozważana jedynie w oparciu o regulację zamieszczoną w pkt 4 Działu V przedmiotowego rozporządzenia, czyli prace zbrojarskie i betoniarskie oraz pkt 5 tego samego działu, to jest prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości. Jednak jak ustalił ten Sąd uzupełniając w postępowaniu apelacyjnym materiał dowodowy nie było podstaw do przyjęcia, iż ubezpieczony w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał powyższe czynności, skoro do jego obowiązków należało montowanie płyt betonowych i żelbetonowych. Nie był to zatem montaż konstrukcji metalowych na wysokości, bowiem montowane przez wnioskodawcę gotowe elementy były wykonane z betonu. Natomiast wykonywanie przez niego prac betoniarskich odbywało się tylko raz w tygodniu i zajmowało do 2 godzin. Zatem dodatkowe roboty związane z betonowaniem łączeń płyt nie były świadczone w pełnym wymiarze czasu pracy, co nie pozwala na uznanie, że stanowią pracę wykonywaną w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze, działając na mocy wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie.