Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2015 r. w S.

sprawy A. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek odwołania A. G. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 10 czerwca 2014 roku znak: (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od A. G. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 3600 (trzech tysięcy sześciuset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., powołując się na przepisy art. 107 pkt § 1, 1a pkt 2 i 4 oraz art. 108 § 1, 4 i art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stwierdził, że A. G. (1)jako członek zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w S.odpowiada całym jego majątkiem za zobowiązania tejże spółki z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za czerwiec 2009 r. na łączną kwotę 159.507,50 zł. Uszczegółowiono przy tym, że ciążąca na A. G.należność z tytułu składek na FUS wynosi 73.470,36 zł, z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne – 20.848,91 zł, z tytułu składek na FPiFGŚP – 6.691,23 zł, a odsetki za zwłokę naliczone od należności głównej na dzień 10 czerwca 2014 r. wynoszą 58.497,00 zł.

A. G. (1) reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie, ewentualnie zmianę poprzez orzeczenie, że nie odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za czerwiec 2009 r. Wniósł również o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołania w pierwszej kolejności wskazano, że decyzja nie zawiera koniecznego stwierdzenia o solidarnej odpowiedzialności z pozostałymi członkami zarządu spółki, a także nie określa jej zakresu. Nie ma przy tym informacji odnośnie wydania analogicznych decyzji co do pozostałych członków zarządu ponoszących współodpowiedzialność za zaległości składkowe. Ponadto zdaniem odwołującego się w niniejszym przypadku wystąpiła przesłanka wyłączająca odpowiedzialność członka zarządu, tj. przesłanka braku winy członka zarządu w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcia postępowania układowego. Odwołujący się w tym zakresie po pierwsze wskazał, że funkcję członka zarządu sprawował bardzo krótko, bo przez około 3 tygodnie, nie miał zatem realnej możliwości rzetelnego zbadania kondycji finansowej dużego, prowadzącego działalność na szeroką skalę podmiotu, którym była spółka. Zwrócił zarazem uwagę, iż podjęcie decyzji o istnieniu przesłanek do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości wymaga sumiennej analizy sytuacji danego podmiotu, opartej na szczegółowej analizie ksiąg handlowych, w tym dokumentacji księgowej. Zdaniem odwołującego się w sytuacji pełnienia funkcji członka zarządu przez okres około trzech tygodni, nawet przy dołożeniu największej staranności, nie był on w stanie rzetelnie i całościowo zbadać sytuacji spółki. Odwołujący się podkreślił także, że poza analizą sytuacji finansowej zgłoszenie upadłości wymaga sporządzenia wniosku uprawdopodobniającego zaistniałe okoliczności wraz z odpowiednimi załącznikami wymienionymi w ustawie z 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, których przygotowanie jest czasochłonne.

Niezależnie od powyższego odwołujący się dodatkowo wskazał, że nie mógł zapoznać się z sytuacją spółki z uwagi na uniemożliwienie mu dostępu do informacji praz źródeł przez ówczesną prezes jej zarządu. Zaakcentował, iż prezes zarządu – powołana na to stanowisko kilka dni przed nim - była przez wiele lat główną księgową spółki, przez co posiadała pełny dostęp i wiedzę dotyczącą dokumentów finansowych. Wskazał, iż z uzyskanych przez niego informacji wynika, że sprawy finansowo-księgowe zostały wyprowadzone ze spółki i były prowadzone przez podmiot zewnętrzny powiązany z prezes zarządu, stąd odwołujący się nie miał możliwości uzyskania wglądu do dokumentów. A. G. podkreślił także, że nieustannie dopytywał się o sytuację finansową spółki, nie uzyskując żadnej konkretnej odpowiedzi, bądź otrzymując zapewnienie, że wszystko jest pod należytą kontrolą, a szczegółowe sprawy finansowe zostaną omówione niebawem. Ponieważ rozmowy nie przynosiły efektu podjął decyzję o rezygnacji ze stanowiska w dniu 30 lipca 2009 r. A. G. zwrócił zarazem uwagę, że znaczne zobowiązania spółki pochodzą z okresu sprzed objęcia przez niego funkcji członka zarządu spółki.

Wreszcie odwołujący się podkreślił, że w okresie sprawowania przez niego funkcji członka zarządu spółki zarząd nie podejmował żadnych uchwał, a jego praca była w istocie zawieszona. Zauważył, że z uwagi na podział obowiązków w zarządzie do jego zadań nie należało zajmowanie się sprawami finansowymi, miał bowiem zajmować się obsługą partnerów handlowych. Podkreślił, że to prezes zarządu jako była wieloletnia główna księgowa miała zarządzać sprawami finansowymi spółki, gdyż on sam nie posiadał odpowiedniego do tego wykształcenia i doświadczenia w zakresie finansowym.

Reasumując, A. G. wskazał, iż nie ponosi on winy za niezgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości, skoro został odsunięty od prowadzenia spraw spółki, a wręcz nie został do nich dopuszczony, a nadto miał zajmować się taką dziedziną działalności spółki, która nie była związana z jej finansową kondycją. Podkreślił, że w żadnym stopniu nie przyczynił się o złej kondycji finansowej spółki.

Na zakończenie odwołujący się zarzucił organowi rentowemu naruszenie zasad współżycia społecznego art. 5 k.c. poprzez wydanie decyzji w bardzo krótkim okresie przed upływem przedawnienia wierzytelności.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Wskazał, że zaistniały przesłanki uzasadniające sięgnięcie do majątków członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialności na zasadzie art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej, gdyż przeprowadzona egzekucja uniwersalna (w toku postępowania upadłościowego) okazała się być tylko częściowo skuteczna - postępowanie zostało zakończone przed całkowitym zaspokojeniem wierzycieli. Podkreślono, iż zaprzestanie płacenia długów miało charakter trwały, a odwołujący się nie wskazał żadnego majątku spółki, z którego organ rentowy mógłby zaspokoić swoje wierzytelności. Organ rentowy wskazał nadto, że nie było w niniejszej sprawie podstaw do stwierdzenia solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z lipca 2009 r. Zwrócono uwagę, iż w spornym okresie członkami zarządu spółki byli wyłącznie A. G. (1) oraz B. J. (1), która jednak zmarła w dniu 8 maja 2014 r. Wskazano także, iż sama spółka została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego, a ewentualne inne osoby pełniły funkcje w zarządzie w innym okresie niż odwołujący.

Dalej organ rentowy wskazał, że wbrew twierdzeniom odwołującego się brak jest podstaw do uznania, że w analizowanym przypadku wystąpiła negatywna przesłanka odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki przewidziana w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej. Podkreślił, że w świetle utrwalonej linii orzeczniczej charakter prawny funkcji członka zarządu oznacza nie tylko obowiązek wykonywania czynności zarządzających, ale też zwiększony zakres odpowiedzialności, w tym za skutki działań kierowanej spółki. Z tego względu nie ma uzasadnienia, aby przyjmować odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki jedynie w takich sytuacjach, gdy członek zarządu faktycznie kierował spółką. Organ rentowy zanegował również możliwość wzruszenia zaskarżonej decyzji w oparciu o art. 5 k.c. W tym zakresie wskazał, że działanie organów administracji publicznej nie może być oceniane przez pryzmat wynikających z tego przepisu klauzul generalnych.

Na rozprawie w dniu 22 października 2014 r. pełnomocnik odwołującego sprecyzował że zgłoszony zarzut formalny dotyczy nieobjęcia decyzją ZUS spadkobierców zmarłej B. J.. Pełnomocnik organu rentowego oświadczył natomiast, że zarzut ten jest nieuzasadniony, gdyż w dacie wydania zaskarżonej decyzji B. J. już nie żyła, a co za tym idzie nie powstała jej osobista odpowiedzialność za zobowiązania spółki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w S.postanowieniem z dnia 3 lipca 2001 r. została wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...). Jako członków jej zarządu wpisano wówczas do KRS T. S.(jako prezesa zarządu) i W. D.(jako wiceprezesa). W. D.został wykreślony z rejestru przedsiębiorców jako członek zarządu w dniu 31 lipca 2003 r., natomiast T. S.w dniu 28 czerwca 2004 r. W tym samym dniu do KRS jako prezesa zarządu wpisano D. S. (1), który został powołany do pełnienia tej funkcji w dniu 8 czerwca 2004 r. Pełnił ją do dnia odwołania, które nastąpiło 2 lipca 2009 r.

W dniu 2 lipca 2009 r. na prezesa zarządu spółki została powołana B. J. (1). Ona też była ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym jako prezes zarządu spółki aż do chwili wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców, tj. do dnia 4 marca 2013 r.

B. J. (1) zmarła w dniu 8 maja 2014 r.

Na posiedzeniu rady nadzorczej spółki z dnia 6 lipca 2009 r. na członka zarządu spółki (wiceprezesa) powołano A. G. (1).

Dowody:

- odpis skrócony aktu zgonu B. J. - w aktach kontroli ZUS;

- odpis pełny z rejestru przedsiębiorców KRS - w aktach kontroli ZUS;

- uchwała nr 9 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z 2.07.2009 r. - w aktach kontroli ZUS;

- uchwała nr 10 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z 2.07.2009 r. - w aktach kontroli ZUS;

- protokół z posiedzenia Rady Nadzorczej z 6.07.2009 r. w aktach kontroli ZUS oraz dokumentacji spółki (...) (protokoły z posiedzeń rady).

- protokół ze Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z 8.06.2004 r. - w aktach osobowych A. G..

A. G. (1) był zatrudniony w spółce (...) nieprzerwanie od 25 czerwca 1980 r., przy czym od 1 sierpnia 2004r. zajmował stanowisko szefa produkcji. Prezes zarządu spółki D. S. (1) udzielał mu w roku 2005 dwukrotnie dodatkowo czasowych pełnomocnictw do dokonywania czynności prawnych w zakresie nieprzekraczającym zwykłego zarządu w imieniu spółki (...) – w czasie swojej nieobecności. Udzielane pełnomocnictwa, zgodnie z ich treścią, uprawniały A. G. (1) do zajmowania się wszystkimi sprawami w zakresie stosunku pracy, zawierania i realizacji umów o świadczenie usług przez spółkę oraz wszystkich spraw związanych z zaopatrzeniem. Pełnomocnictwa były ważne z jednoczesnym podpisem na zamówieniach, bądź umowach głównej księgowej - B. Z. (później J.).

W okresie od 8 czerwca 2004r. do 16 sierpnia 2006r. A. G. był także członkiem rady nadzorczej spółki. W roku 2009 posiadał też 34 udziały w jej kapitale zakładowym.

Dowody:

- dokumentacja w aktach osobowych A. G. (1), stanowiących załącznik do akt sprawy;;

- odpis pełny z rejestru przedsiębiorców KRS - w aktach kontroli ZUS.

Na początku 2009r. ówczesny prezes zarządu spółki (...) D. S. (1) poinformował radę nadzorczą spółki (w składzie H. B., J. G., K. K.) o złej sytuacji finansowej spółki. W czasie posiedzenia tejże rady w dniu 28 stycznia 2009 r. przedstawił wynik finansowy spółki za 2008 r. (wystąpiła wówczas strata w kwocie 749.276,05 zł). Poinformował także o dokonaniu przez komornika zajęcia jednej z wierzytelności na pokrycie należności głównej wraz z odsetkami dla ZUS w wysokości 1.282.846,79 zł. Na kolejnych posiedzeniach rady nadzorczej, jakie odbywały się w dniach 25.02.2009 r., 25.03.2009 r., 7.04.2009 r. i 26.05.2009 r. nie wykazano poprawy sytuacji majątkowej spółki w zakresie jej płynności finansowej. Wynik finansowy w pierwszym kwartale 2009 r. wykazał zysk w kwocie 5947,34 zł, jednak w kwietniu 2009 wykazano stratę w kwocie 185,770,15 zł.

Dowody:

- protokoły z posiedzeń rady nadzorczej spółki (...) z lat 2009-2010: protokół nr (...) z dnia 28.01.2009 r., protokół nr (...) z 25.02.2009 r., protokół nr (...) z 25.03.2009 r., protokół (...) z 7.04.2009 r., protokół nr (...) z 26.05.2009 r.;

- zeznania świadka K. K. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 158-163v akt sprawy.

A. G. (1) jeszcze przed objęciem funkcji członka zarządu spółki wiedział, że sytuacja finansowa spółki jest zła, że ma ona problemy finansowe.

W dniu 2 lipca 2009 r. A. G. jako udziałowiec brał udział w posiedzeniu zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki. Zgromadzenie podjęło uchwałę o odwołaniu dotychczasowego prezesa zarządu D. S. (1) i powołaniu nowej prezes zarządu B. J. (1). Jako ewentualnego kandydata na stanowisko prezesa zarządu zgłoszono również A. G. (1), który nie wyraził jednak zgody na kandydowanie. W czasie zgromadzenia przedstawiono i omawiano sprawozdanie zarządu z działalności spółki oraz sprawozdanie finansowe za 2008 r. Ze sprawozdania finansowego wynikało, że wynik finansowy spółki zakończył się stratą w wysokości 749.341,47 zł netto. Wskazano w nim także, że zarządowi nie udało się pozyskać zewnętrznych źródeł finansowania, co mogłoby poprawić płynność finansową spółki. Przedstawiono także pogląd dotychczasowego prezesa zarządu D. S., iż jedynym wyjściem ze skomplikowanej sytuacji jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, co jest uzasadnione tym, że spółka nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań w wymagalnych terminach i pełnej wysokości. Wniosku takiego jednak nie złożono, gdyż liczono, że po odwołaniu D. S. z funkcji prezesa zarządu uda się spółkę uratować.

Na tym samym zgromadzeniu rezygnację z pełnienia funkcji przewodniczącego rady nadzorczej spółki oraz członkostwa w radzie złożył H. B.. W jego miejsce do rady nadzorczej wszedł H. J. (1).

Po zebraniu B. J. zwróciła się do A. G. z propozycją udzielenia jej pomocy w ratowaniu spółki. A. G. zgodził się na objęcie zaproponowanej funkcji wiceprezesa zarządu. Ustalono, że zajmie się nawiązywaniem ponownej współpracy z kontrahentami, którzy utracili zaufanie do spółki (...) w związku z jej złą kondycją finansową.

W dniu 4 lipca 2009r. dokonano zmiany angażu A. G., powierzając mu, na zasadzie porozumienia stron, z dniem 1 lipca 2009r. stanowisko wiceprezesa zarządu, ze stawką osobistego zaszeregowania w wysokości 7.500 zł miesięcznie brutto.

W dniu 6 lipca 2009r. odbyło się posiedzenie rady nadzorczej spółki, na którym na przewodniczącego rady wybrano K. K. (2), powołano A. G. (1) na stanowisko wiceprezesa spółki oraz udzielono pełnomocnictw zarządowi spółki.

Po objęciu funkcji członka zarządu spółki (...) sp. z o.o. w S. A. G. uzyskał dostęp do dokumentacji finansowej spółki i poznał jej sytuację finansową.

W dniu 29 lipca 2009r. odbyło się posiedzenie rady nadzorczej spółki, w którym wzięli udział oboje członkowie jej zarządu. Prezes zarządu omówiła wówczas sytuację finansową spółki, z uwzględnieniem spraw związanych z zadłużeniem. Wskazała, że zadłużenie po działalności poprzedniego jednoosobowego zarządu spółki pokazuje w jak trudnej sytuacji znajduje się spółka. Przedstawiła też radzie zmiany w strukturze zatrudnienia, które były pozostałością po poprzednim zarządzie. Z kolei A. G. (1) przedstawił problemy, na jakie napotyka w związku z pozyskiwaniem zleceń produkcyjnych. Zwrócił uwagę, że pozyskane zlecenia i sprzedaż nie gwarantują zaspokojenia potrzeb płacowych pracowników. Nie wskazywał zarazem, że napotyka na jakieś problemy w związku z koniecznością współpracy z prezes spółki B. J. (1), w szczególności, że nie ma dostępu do dokumentacji finansowej spółki. Nie informował także, iż zamierza zrezygnować z pełnienia funkcji członka zarządu spółki, ani że planuje rozpocząć prowadzenie własnej działalności gospodarczej.

Z powyższego posiedzenia rady nadzorczej sporządzono pisemny protokół, dołączając do niego złożone przez B. J. dokumenty, w tym m.in. informację o kosztach rodzajowych od stycznia do czerwca 2009 r., sprawozdanie finansowe dla GUS za okres od stycznia do czerwca 2009 r. (w którym wskazano m.in. przychody ze sprzedaży 3.318.000 zł, zaś koszty operacyjne 3.792.000 zł, stratę ze sprzedaży 474.000 zł, stratę z działalności gospodarczej 694.000 zł), wynik finansowy za czerwiec 2009 r. (zysk 537,61 zł), zestawienie danych z działalności spółki za okres od 1.01. do 30.06.2009 r. (wynik netto minus 694.027,96 zł), wynik finansowy za okres od 1.01. do 30.06.2009 r. (strata 694.027,96 zł), należności (...) na 30.06.2009 r. (kontrahenci 1.526.232,16 zł), zestawienie zobowiązań na 30.06.2009 r. na kwotę 4.801.704,38 zł (kontrahenci 1.550.529,67 zł, ZUS 2.368.866,47 zł, VAT 174.599,98 zł, PFRON 128.156,60, PIT-4 – 166.208 zł, potrącenia z list płac 17.628,59 zł, niewypłacone listy płac 395.715,07 zł). Protokół z posiedzenia rady nadzorczej z dnia 29.07.2009 r. został podpisany przez jej członków: K. K. (2), J. G. (2) oraz H. J. (1).

Dowody:

- protokół nr (...) z dnia 29.07.2009 r. z posiedzenia rady nadzorczej spółki - w dokumentacji spółki (...) (teczka „protokoły z posiedzeń rady z lat 2009-2010”);

- protokół ze zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki z 2.07.2009 r. - w pliku uchwał zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki;

- protokół nr (...) z dnia 6.07.2009r. z posiedzenia rady nadzorczej spółki - w dokumentacji spółki (...) (teczka „protokoły z posiedzeń rady z lat 2009-2010”);

- sprawozdanie z działalności zarządu za 2009 r. - kserokopie z akt SR Szczecin-Centrum w S. prowadzonych przez XII Wydział KRS, stanowiące załącznik do akt;

- zeznania świadka K. K. (3) w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 158-163v akt;

- zeznania świadka J. G. (2) w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 163v-167v akt;

- dokumenty w aktach osobowych A. G., stanowiących załącznik do akt.

Od 1 sierpnia 2009 r. A. G. zaczął faktycznie prowadzić konkurencyjną w stosunku do spółki (...) działalność gospodarczą, w ramach spółki cywilnej z J. S. (1) oraz T. O. (1). Spółka została zarejestrowana 23 lipca 2009 r. Zarówno J. S., jak i T. O. byli wówczas pracownikami spółki (...), przy czym J. S. zajmował stanowisko kierownika działu remontów, zaś T. O. – kierownika działu nadzoru technicznego.

Dowody:

- zeznania A. G. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 92-96v, k. 168-170 akt;

- zeznania świadka J. S. (1) w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 102v-105 akt;

- dokumentacja w aktach Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie sygn. akt IX P 194/10, w tym w szczególności pismo z 24.08.2009 r. ustosunkowanie się do zarzutów z 25.03.2010 r. – k. 50

- dokumentacja w aktach SR Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Pupr 14/10: pismo z 24.08.2009 r. – k. 7;

- dokumentacja w aktach osobowych A. G., stanowiących załącznik do akt.

Pismem z dnia 19 sierpnia 2009r., skierowanym do rady nadzorczej spółki (...) wniosła o natychmiastowe odwołanie A. G. z funkcji członka zarządu, wskazując, że razem z J. S. oraz T. O. zawiązał on konkurencyjną spółkę.

Z kolei w dniu 20 sierpnia 2009r. prezes zarządu spółki zawiadomiła działający w spółce związek zawodowy, którego członkami byli A. G., J. S. i T. O. o zamiarze rozwiązania z tymi pracownikami umów o pracę bez wypowiedzenia, wskazując taką samą przyczynę jak ta wymieniona we wcześniejszym piśmie do rady nadzorczej spółki.

Uchwałą nr 10 podjętą w dniu 24 sierpnia 2009 r. rada nadzorcza odwołała A. G. (1) z funkcji wiceprezesa zarządu z dniem 19 sierpnia 2009 r. Tego samego dnia podjęto też uchwałę o powołaniu do pełnienia tej funkcji A. G. (3).

W dniu 21 sierpnia 2009r. A. G. (1) złożył w spółce datowane na dzień 30 lipca 2009 r. i skierowane do prezes zarządu spółki pismo o treści: „W związku z nie udzieleniem zezwolenia Spółki na uczestnictwo w spółce konkurencyjnej rezygnuję ze stanowiska Wiceprezesa Zarządu Spółki”.

Następnie, w dniu 24 sierpnia 2009r. A. G. złożył w spółce pismo, którym rozwiązał z dniem 24 sierpnia 2009r. umowę o pracę z uwagi na ciężkie naruszenie przez pracodawcę jego podstawowych obowiązków pracowniczych, polegające na nieodprowadzaniu składek ZUS-owskich, składek na organizacje społeczne i na (...). W identyczny sposób, z tego samego powodu i tego samego dnia stosunek pracy ze spółką rozwiązał J. S. (1).

Dowody:

- pismo A. G. z 30.07.2009 r. - kserokopia z akt SR Szczecin-Centrum w S. XII Wydziału KRS stanowiących załącznik do akt (k. 11);

- pismo A. G. z 29.11.2010 r. - kserokopia z akt SR Szczecin-Centrum w S. XII Wydziału KRS stanowiących załącznik do akt;

- pismo A. G. z 24.08.2009r. – w aktach osobowych A. G., stanowiących załącznik do akt;

- uchwała nr 10 rady nadzorczej spółki (...) o odwołaniu A. G. z funkcji– kserokopia z akt SR Szczecin-Centrum w S. XII Wydziału KRS stanowiących załącznik do akt;

- pismo B. J. (1) z 19.08.2009 r. – k. 18 w aktach SR Szczecin-Centrum w S. sygn. akt IXP 194/10 oraz w stanowiącej załącznik do akt teczce: „protokoły z posiedzeń rady nadzorczej z lat 2009-2010”;

- zeznania świadka K. K. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 158-163v akt;

- protokół nr (...) z dnia 24.08.2009 r. z posiedzenia rady nadzorczej spółki - w teczce: „protokoły z posiedzeń rady nadzorczej z lat 2009-2010”;

- zeznania świadka J. G. (2) w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 163v—167v akt sprawy.

- świadectwo pracy w aktach osobowych A. G.;

- zeznania A. G. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 92-96v, k. 168-170 akt;

- zeznania świadka J. S. (1) w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 102v-105 akt;

- dokumentacja w aktach SR Szczecin-Centrum w S., sygn. akt IXP 194/10: pismo z 24.08.2009 r. ustosunkowanie się do zarzutów z 25.03.2010 r. – k. 50;

- dokumentacja w aktach SR Szczecin-Centrum w S. sygn. akt IX PUpr 14/10: pismo z 24.08.2009 r. – k. 7.

W grudniu 2009 r. A. G. złożył w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Wydziale Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pozew przeciwko spółce (...) o zapłatę kwoty 42.544 zł tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za okres od czerwca 2009 r. do sierpnia 2009 r. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że w czerwcu 2009r. spółka zaprzestała wypłaty należnego mu wynagrodzenia za pracę, a w lipcu 2009r. dowiedział się także, że spółka nie odprowadzała należnych składek. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym zasądzono na rzecz A. G. żądaną kwotę wraz z ustawowymi odsetkami. Spółka (...), reprezentowana przez B. J. (1), wniosła sprzeciw od tego nakazu zaskarżając go wyłącznie w części dotyczącej zasądzenia na rzecz A. G. odszkodowania. A. G. (1), w piśmie datowanym na dzień 25 marca 2010r., ustosunkował się do zarzutów zawartych w sprzeciwie. Wskazał m.in., że do dnia 3 lipca 2009r. faktyczną wiedzę o sytuacji finansowej spółki posiadali wyłącznie prezes zarządu D. S. (1) oraz główna księgowa, B. J. (1), zaś załoga była informowana tylko o chwilowych kłopotach finansowych. Oświadczył nadto, że dopiero w lipcu miał dostęp do większości dokumentów finansowych i częściowo poznał prawdziwą sytuację spółki potwierdzoną faktami. Wyjaśnił również, że jako członek zarządu wielokrotnie informował „pozwaną jak i członków rady nadzorczej” o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej, a później jej prowadzenia „i chęci uzyskania zgody spółki na uczestnictwo w spółce konkurencyjnej na zasadach współpracy.” Podkreślił zarazem, że za każdym razem słyszał, że „załatwienie tematu ma się odbyć na najbliższym posiedzeniu rady nadzorczej, które w miesiącu lipcu ani w sierpniu nie doszło do skutku”.

Tożsamy pozew - o zapłatę zaległego wynagrodzenia – złożył w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie także J. S. (1), wskazując, że od czerwca 2009 r. spółka nie wypłacała mu należnego wynagrodzenia.

Dowody:

- dokumentacja w aktach SR Szczecin-Centrum w Szczecinie sygn. at IXP 194/10: pozew – k. 2-3, zaświadczenie z 14.12.2009 r. – k. 5, rozwiązanie umowy o pracę z 24.08.2009 r. – k. 6, nakaz zapłaty z 30.12.2009 r. – k. 8, sprzeciw z 25.01.2010 r., ustosunkowanie się do zarzutów z 25.03.2010 r. – k. 50;

- dokumentacja w aktach SR Szczecin-Centrum w Szczecinie IX PUpr 14/10: pozew – k. 2-3.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie dopełniła ciążących na niej obowiązków zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2007 r. do lipca 2011 r. Niepokryte należności z tego tytułu wyniosły na dzień 10 czerwca 2014 r. łącznie 4.201.858,51 (w tym niepokryte należności 2.529.353,11 zł, odsetki 1.671.599,00 zł, koszty upomnień 906,40 zł).

Nieuiszczona należność za czerwiec 2009 r. (z terminem płatności na dzień 15 lipca 2009 r.) ogółem wyniosła 159.507,50 zł, w tym:

- należności z tytułu składki na FUS - 73470,36 zł;

- należności z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne - 20848,91 zł;

- należności z tytułu składki na FPiFGŚP - 6691,23 zł.

Odsetki za zwłokę od wyżej wymienionych należności na dzień 10.06.2014 r. wyniosły 58497,00 zł.

Dowód: stany należności dla płatnika z 30.05.2014 r. - w aktach kontroli ZUS

Na dzień 31 grudnia 2008 roku suma bilansowa aktywów spółki zamknęła się kwotą 4.659.430,46 zł, zaś suma zobowiązań 4423728,48 zł (z tego zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń 2495116,44 zł). Przychody netto osiągane przez spółkę ze sprzedaży wyniosły na dzień 31.12.2008 r. – 7599017,60 zł przy kosztach 8035559,44zł (strata netto 436541,84 zł). Rachunek zysków i strat na dzień 31.12.2008 r. wykazał stratę netto 749.341,47 zł.

Na dzień 31 grudnia 2009 roku suma bilansowa aktywów spółki zamknęła się kwotą 598401,10 zł, zaś suma zobowiązań 7.575.125,11 zł (z tego zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń 3.376.377,47 zł). Przychody netto osiągane przez spółkę ze sprzedaży wyniosły na dzień 31.12.2009 r. – 3.344.650,69 zł przy kosztach 5.986.692,71 zł (strata netto 2.642.042,02zł). Rachunek zysków i strat na dzień 31.12.2009 r. wykazał stratę netto 7.467.425,99 zł.

Na dzień 30 maja 2010 roku suma bilansowa aktywów spółki zamknęła się kwotą 470.380,90 zł, zaś suma zobowiązań 8.178.458,31 zł (z tego zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń 3.537.385,10 zł). Przychody netto osiągane przez spółkę ze sprzedaży wyniosły – 303.573,36 zł przy kosztach 1.122.490,65 zł (strata netto 2.642.042,02zł). Rachunek zysków i strat na dzień 30 maja 2010 r. wykazał stratę netto 731353,40 zł.

Dowód: bilans oraz rachunek zysków i strat na 31.12.2008 r. oraz na 31.12.2009 r. i na 30.05.2010 r. – kserokopie z akt SR Szczecin-Centrum w Szczecinie XII Wydziału KRS stanowiących załącznik do akt.

W maju 2010 roku (...) sp. z o.o. złożyła w Sądzie Rejonowym w Szczecinie wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika.

Postanowieniem z dnia 31 maja 2010 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie Wydział XII Gospodarczy w sprawie o sygn. akt XII GU 59/10 ogłosił upadłość spółki (...) obejmującą likwidację majątku dłużnika. W chwili ogłoszenia upadłości spółka posiadała wymagalne i niewymagalne zobowiązania wobec wielu wierzycieli. Na dzień 30 kwietnia 2010 r. zobowiązania pieniężne spółki wynosiły ponad 5.000.000,00 zł, natomiast szacunkowa wartość majątku wynosiła około 650.000,00 zł. W ujęciu księgowym wysokość zobowiązań dłużnika przekraczała stan jego majątku.

Sąd Rejonowy ustalił, że najstarsze zobowiązanie dłużnika datowane jest na dzień 31.12.2004 r. lecz znaczące pozycje zobowiązań pochodzą z pierwszego i drugiego kwartału 2009 r. Na koniec 2009 r. spółka osiągnęła stratę w wysokości 7.467.425,99 zł, natomiast na dzień 30 kwietnia 2010 r. odnotowała stratę w wysokości 655.393,65 zł. Na dzień 30 kwietnia 2010 r. łączna bilansowa kwota zobowiązań dłużnika wyniosła 8.188.143,95 zł (łącznie z rezerwami na zobowiązania). Na zobowiązania spółki składały się zobowiązania krótkoterminowe w wysokości 971.616,11 zł, zobowiązania krótkoterminowe z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń w kwocie 3.619.590,68 zł, zobowiązania z tytułu wynagrodzeń w wysokości 1.041.018,74 zł, inne zobowiązania w wysokości 13.365,25 zł, zobowiązania z tytułu funduszy specjalnych w wysokości 92.557,68 zł. Spółka posiadała rezerwę na zobowiązania w kwocie 2.449.49 zł. Kapitał własny przedsiębiorstwa był ujemny i wynosił minus 7.632.117,66 zł. W skład majątku spółki wchodziły wówczas ruchomości o wartości 496.700 zł, środki pieniężne w kwocie 46.372,04 zł oraz należności o wartości 103.024,68 zł. Z bilansu wynikało, że w skład majątku wchodziły również zapasy o wartości księgowej 33.821,62 zł. Środki na rachunkach bankowych oraz wszystkie ruchomości zostały zajęte przez komornika.

Organ rentowy w dniu 1 lipca 2010 r. zgłosił wierzytelność do masy upadłości w wysokości 3.133.106,21 zł.

Pismem z dnia 13 listopada 2012 r. syndyk poinformował o zbyciu całego majątku upadłego oraz braku środków pieniężnych na sporządzenie kolejnego planu podziału funduszów masy upadłości. Sędzia komisarz zatwierdził sporządzoną przez syndyka listę wierzytelności oraz dwie uzupełniające listy wierzytelności obejmujące łącznie 110 wierzytelności.

Postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie Wydział XII Gospodarczy stwierdził zakończenie postępowania upadłościowego (XII GUp 12/10).

W ramach postępowania upadłościowego ZUS O/S. nie odzyskał zgłoszonych do masy należności. W planie podziału funduszów masy upadłości przyjęto jako sumę wierzytelności w kategorii I z jaką organ rentowy uczestniczy w podziale kwotę 24975,21 zł, zaś jako sumę przypadającą z podziału - 4742,09 zł

Dowody:

- postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z 29.11.2012 r. (XIIGU 59/10) - w aktach kontroli ZUS oraz kserokopia z akt SR Szczecin-Centrum W Szczecinie XII GUp12/10 i XII Gu 12/10 stanowiących załącznik do akt;

- postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z 30.05.2010 r. (XIIGUp 12/10) - w aktach kontroli ZUS;

- postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z 8.04.2011 r. (XIIGUp 12/10) - w aktach kontroli ZUS oraz kserokopia z akt SR Szczecin-Centrum w Szczecinie XII GUp12/10 i XII Gu 12/10 stanowiących załącznik do akt;

- zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości z 1.07.2010 r. - w aktach kontroli ZUS;

- wniosek o ogłoszenie upadłości – k. 115-116, 117-118;

- wykaz zobowiązań spółki – k. 120-123.

Pismem z 14 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. zawiadomił A. G. (1) o wszczęciu postępowanie wyjaśniającego w celu ustalenia odpowiedzialności, o której mowa w art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 19997 roku Ordynacja podatkowa w zw. z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych za zobowiązania (...) sp. z o.o. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne oraz Fundusz Pracy i fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zobowiązano go do wskazania mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki oraz o wskazanie okresu pełnienia funkcji w zarządzie spółki.

Pisma o tożsamej treści przesłano również B. J. (1) oraz D. S. (1).

Pismem z dnia 16 grudnia 2013 roku organ rentowy poinformował A. G. (1) o zakończeniu postępowania wyjaśniającego jednocześnie pouczył go o treści art. 10 §1 k.p.a. Pismo doręczono A.A. G. w dniu 19.12.2013 r.

O zakończeniu postępowania wyjaśniającego poinformowano również B. J. (1) oraz D. S. (1) (pisma z 16.12.2013 r.)

Dowody:

- pismo z 16.12.2013 r. dot. B.J. J. w aktach kontroli ZUS;

- pismo z dnia 16.12.203 r. wraz z zpo dot. A.A. G. w aktach kontroli ZUS;

- pismo z dnia 16.12.203 r. dot. D. S. w aktach kontroli ZUS;

- pismo z 14.11.2013 r. dot. B.J. J. w aktach kontroli ZUS;

- pismo z dnia 14.11.2013 r. wraz z ZPO dot. A.A. G.w aktach kontroli ZUS;

- pismo z dnia 14.11.2013 r. dot. D. S. w aktach kontroli ZUS,

Decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z art. 107 pkt § 1, 1a pkt. 2 i 4 oraz art. 108 § 1, 4 i art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) w związku z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że A. G. (1) jako członek zarządu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. odpowiada całym jego majątkiem, za zobowiązania tejże Spółki z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za czerwiec 2009 r. na łączną kwotę 159.507,50 zł. A. G. (1) był członkiem zarządu spółki w okresie od 6 lipca 2009 r. do 30 lipca 2009 r.

Decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z art. 107 pkt. § 1, 1a pkt. 2 i 4 oraz art. 108 § 1, 4 i art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) w związku z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że D. S. (1) jako członek zarządu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. odpowiada całym jego majątkiem, za zobowiązania tejże Spółki z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 12/2007 r. do 05.2009 r. na łączną kwotę 2264707,86 zł.

Dowody:

- decyzja z 10.06.2014 r. dot. D. S. - w aktach kontroli ZUS;

- decyzja z 10.06.2014 r. dot. A. G. - w aktach kontroli ZUS.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1)nie wykazał, że:

a)we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b)niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność członków zarządu, określona w § 1, obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu (art. 118 § 2).

Powyższe przepisy stosuje się również do byłego członka zarządu (art. 118 § 4).

Na mocy art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych powołana regulacja ma zastosowanie także do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Subsydiarna odpowiedzialność członka zarządu spółki – w rozumieniu powołanego art. 116 Ordynacji podatkowej – może się zaktualizować, gdy istnieją zobowiązania spółki i egzekucja tychże zobowiązań wobec spółki okazała się bezskuteczna. W przedmiotowej sprawie na organie rentowym spoczywał więc ciężar udowodnienia, że spółka, za którą obecnie subsydiarną odpowiedzialność ponieść ma odwołujący się, zalega wobec ZUS z płatnościami z tytułu składek, że zobowiązania te powstały w okresie kiedy odwołujący się pełnili funkcję członka zarządu spółki oraz że egzekucja tych należności z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Dopiero po wykazaniu tych okoliczności mogły zaistnieć podstawy do zbadania czy zachodzą przesłanki wyłączające odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki: po pierwsze, we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości; po drugie, niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez ich winy; po trzecie, wskazano mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zobowiązań spółki w znacznej części.

Ustalenia faktyczne w przedmiotowej sprawie dokonane zostały częściowo w oparciu o zaoferowany przez strony materiał dowodowy, ale głównie w oparciu o dowody z dokumentów, które dołączone zostały do akt wskutek działania podjętego przez sąd z urzędu. W tym zakresie należy wskazać w szczególności na dokumentację znajdującą się w aktach Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie o sygn. akt IX P 194/10 i IX PUpr 14/10, jak również dokumentację spółki (...), w tym zwłaszcza akta osobowe odwołującego, protokoły posiedzeń Zgromadzenia Wspólników, ale przede wszystkim protokoły posiedzeń Rady Nadzorczej. W sprawie takiego rodzaju jak niniejsza, dotycząca wielotysięcznych należności przypadających organowi państwa, powołanemu do spraw ubezpieczeń społecznych, sąd winien bowiem szczególnie rozważyć możliwość skorzystania z przewidzianego przepisem art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia dopuszczenia dowodów z urzędu, zwłaszcza gdy – jak w tym wypadku – poweźmie wątpliwości co do prawdomówności jednej ze stron (a takie wątpliwości sąd powziął w niniejszej sprawie po przeprowadzeniu pierwszej rozprawy). Ostatecznie też to właśnie w oparciu o dowody z dokumentów ustalono stan faktyczny niniejszej sprawy, traktując dowody z zeznań świadków i samego odwołującego tylko posiłkowo i uznając je za miarodajne w zakresie, w jakim miały poparcie w treści dokumentów. Biorąc bowiem pod uwagę fakt, iż od daty spornych zdarzeń w dacie rozprawy upłynęło już ponad pięć lat, koniecznym było wzięcie pod uwagę chociażby zawodności ludzkiej pamięci (zarówno świadkowie, jak i sam odwołujący wielokrotnie wskazywali, że nie pamiętają niektórych okoliczności). W tej sytuacji dowody z dokumentów – zwłaszcza tych przechowywanych w miejscach, do których żadna ze stron nie miała obecnie dostępu, tj. w archiwum przechowującym dokumentację spółki (...), w archiwum sądowym – jawiły się jako jedyne dostępnie aktualnie obiektywne źródło wiedzy o minionych zdarzeniach.

Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji, stąd też zostały uznane za wiarygodne. Dwaj członkowie rady nadzorczej spółki (...) potwierdzili ponadto autentyczność tych dokumentów (trzeci z członków nie wypowiedział się na ten temat, gdyż w dacie jego przesłuchania sąd nie dysponował jeszcze dokumentacją). Sąd nie dał natomiast wiary wyjaśnieniom A. G. odnośnie podawanych przyczyn mogących mieć wpływ na uwolnienie się odwołującego od odpowiedzialności za zobowiązania składkowe spółki. Zeznania A. G. w tym zakresie były bowiem niespójne i nie znalazły oparcia w dowodach z dokumentów. I tak, sąd zwrócił uwagę, że z jednej strony A. G. wskazywał, że nie miał żadnej wiedzy o sytuacji finansowej spółki, podczas gdy z drugiej sam przyznał, że brał udział w posiedzeniu zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki w dniu 2 lipca 2009 r. na którym podjęto uchwałę o odwołaniu dotychczasowego prezesa zarządu D. S. (1) i powołaniu nowej Prezes Zarządu B. J.. Z protokołu z tego zgromadzenia wynika zaś, że w czasie zgromadzenia przedstawiono i omawiano sprawozdanie zarządu z działalności spółki oraz sprawozdanie finansowe za 2008 r. Z treści tychże sprawozdań wynikało jednoznacznie, że kondycja finansowa spółki jest bardzo zła. Wynik finansowy spółki za 2008 r. zakończył się stratą w wysokości 749.341,47 zł netto. W sprawozdaniu z działalności zarządu za rok 2008 r. wskazano też, że zarządowi nie udało się pozyskać zewnętrznych źródeł finansowania, co mogłoby poprawić płynność finansową spółki i zdaniem prezesa zarządu D. S. jedynym wyjściem ze skomplikowanej sytuacji jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, co jest uzasadnione tym, że spółka nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań w wymagalnych terminach i pełnej wysokości. Co więcej A. G. w swoich zeznaniach wskazał, że jako wiceprezes miał zająć się nawiązywaniem ponownej współpracy z kontrahentami, którzy utracili zaufanie do spółki (...) w związku z jej złą kondycją finansową. Nadto przyznał, że brał udział w spotkaniach zarządu z wierzycielami którzy zgłaszali swoje roszczenia wobec spółki przedstawiając stosowne faktury. Wyjaśnieniom odwołującego się o braku jakiejkolwiek wiedzy o sytuacji finansowej spółki w okresie sprawowania przez niego funkcji wiceprezesa zarządu spółki, tj. wyjaśnieniom zmierzającym do wykazania braku jego winy w niezłożeniu wniosku o upadłość spółki mimo jej złej kondycji finansowej przeczył pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności protokół z posiedzenia Rady Nadzorczej z dnia 29.07.2009 r. (również w kontekście zeznań świadków - członków rady nadzorczej, przesłuchanych przez sąd z urzędu - K. K. i J. G.), treść dokumentów w aktach osobowych A. G. z okresu jego zatrudnienia w spółce (...), a także treść pism odwołującego się złożonych w sprawie, jaka z jego powództwa toczyła się przed Sądem Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie). Z dowodów tych jednoznacznie bowiem wynika, że A. G. miał wiedzę o złej kondycji finansowej spółki, w tym co najmniej w lipcu 2009 r. powziął wiadomość o istnieniu po stronie spółki zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne.

Wyjaśniając powyższe w sposób szczegółowy, trzeba wskazać w szczególności, że w uzasadnieniu pozwu złożonego w grudniu 2009 r. w sprawie IX P 194/10 A. G. wskazał, że spółka zaprzestała wypłaty należnego mu wynagrodzenia za pracę, oraz że w lipcu dowiedział się, że spółka nie odprowadzała należnych składek. Podobnie w piśmie procesowym „ustosunkowanie się do twierdzeń zawartych w sprzeciwie i pismach” z dnia 25.03.2010 r. złożonym w sprawie IX P 194/10 wskazał, że „załoga informowana była tylko o chwilowych kłopotach finansowych. W związku z tym pojawiały się zaległości w płaceniu różnych składek, ale zawierane były układy z wierzycielami (…) Dopiero w lipcu miałem dostęp do większości dokumentów finansowych i częściowo poznałem prawdziwą sytuację Spółki potwierdzoną faktami”. Sąd zwrócił też uwagę, że w toku niniejszego procesu A. G. wskazywał, że z funkcji członka zarządu spółki zrezygnował m.in. z uwagi na brak dostępu do dokumentacji finansowej spółki. Tymczasem w datowanym na dzień 30.07.2009r. (jednak złożonym dopiero trzy tygodnie później) piśmie o rezygnacji z funkcji wiceprezesa zarządu odwołujący jako uzasadnienie wskazał wyłącznie nieudzielenie mu zezwolenia przez spółkę na uczestnictwo w spółce konkurencyjnej. Na taką podstawę odwołania A. G. z funkcji wiceprezesa zarządu wskazywała również ówczesna prezes zarządu spółki w piśmie z dnia 19.08.2009 r., skierowanym do rady nadzorczej spółki. Co więcej, z dołączonego przez sąd do akt posiedzenia rady nadzorczej z dnia 29 lipca 2009r. wynika w sposób jasny nie tylko, że takie posiedzenie się w ogóle odbyło (odwołujący oraz świadek H. J. (2) twierdzili, że po zmianie składu zarządu spółki takie posiedzenia przez dłuższy czas, kilka miesięcy, w ogóle nie był zwoływane), ale również, że uczestniczył w nim także A. G. (1), który nie sygnalizował jednak wówczas komukolwiek ani, że napotyka (jak twierdził w toku niniejszego procesu) na poważne trudności z uzyskaniem dostępu do dokumentacji spółki, ani że zwraca się z prośbą o wyrażenie zgody na swój udział w spółce konkurencyjnej dla spółki (...) (w toku procesu twierdził, że o takim zamiarze wielokrotnie informował, jednak nie mógł się doprosić zwołania w tej sprawie posiedzenia rady nadzorczej).

Z powyższych dokumentów jasno wynika więc, że prawdziwą przyczyną rezygnacji -odwołania A. G. z funkcji wiceprezesa zarządu spółki (...) - nie był, jak próbował wykazać odwołujący się, brak możliwości uzyskania jakichkolwiek wiadomości o sytuacji finansowej spółki, lecz podjęcie przezeń działalności konkurencyjnej i niemożność w związku z tym sprawowania funkcji wiceprezesa spółki (...) w S.. Z dokumentów tych wynika też, że odwołujący najpóźniej w lipcu 2009r. powziął informacje na temat sytuacji finansowej spółki (stosowne dokumenty prezes spółki przedstawiła najpóźniej na posiedzeniu rady nadzorczej w dniu 29 lipca 2009r.), jednak nie uczynił z nich właściwego użytku. W tym miejscu trzeba podkreślić, że brak jest dowodu złożenia przez A. G. pisma z dnia 30.07.2009 r. o rezygnacji z pełnionej w spółce funkcji wiceprezesa zarządu spółki w Zarządzie Spółki wcześniej niż w dniu 21 sierpnia 2014r. (odwołujący się przyznał, że nie dysponuje takim dowodem). Tymczasem skoro odwołujący się w swoich wyjaśnieniach podawał, że pozostawał w konflikcie z prezes zarządu, nadto miał zrezygnować z funkcji z uwagi na uniemożliwianie mu dostępu do dokumentacji finansowej, to logicznym wydaje się, że powinien zadbać o to by uzyskać potwierdzenie złożenia dokumentu o rezygnacji z funkcji członka zarządu, chociażby w celu uchylenia się od ponoszenia odpowiedzialności za działania spółki od momentu rezygnacji z funkcji wiceprezesa. Tymczasem takiego potwierdzenia nie tylko nie uzyskał, ale i nie powiadomił rady nadzorczej o swoim (rzekomym) zamiarze złożenia takiej rezygnacji. Jeszcze raz należy w tym miejscu wrócić bowiem do treści protokołu z posiedzenia rady nadzorczej (...) sp. z o.o., które odbyło się w dniu 29 lipca 2009 r. Z treści tego protokołu wynika, że A. G. brał udział w tym posiedzeniu. W protokole odnotowano, że Prezes Zarządu omówiła złożoną sytuację finansową spółki z uwzględnieniem spraw związanych z zadłużeniem, zaś A. G. (1) przedstawił problemy z pozyskiwaniem zleceń produkcyjnych. Wskazano, że pozyskane zlecenia i sprzedaż nie gwarantują zaspokojenia potrzeb płacowych dla pracowników. Brak jest tam jakiegokolwiek zapisu, z którego wynikałoby bądź, że A. G. (1) zgłasza jakieś zarzuty, problemy czy sygnalizuje zamiar złożenia (wszak już nazajutrz) rezygnacji z członkostwa w zarządzie. Z protokołu tego nie wynika także, aby tego dnia miało mieć miejsce jakieś nagłe wydarzenie, wskutek którego A. G. mógłby podjąć gwałtowną decyzję o wyjściu z zarządu spółki.

Wreszcie, wymaga wyraźnego podkreślenia, że A. G. (1) nie był osobą, która trafiła do zarządu spółki, nie mając żadnej wiedzy na jej temat. Przeciwnie, był wieloletnim pracownikiem tej spółki, zajmującym w niej wysokie stanowiska. Od roku 2004 zajmował zaś najwyższe stanowisko techniczne – Szefa Produkcji. O randze tego stanowiska świadczy fakt, że w roku 2005 to właśnie A. G. (1) ówczesny prezes spółki upoważnił do zastępowania w czasie swojej nieobecności, w zakresie sprawowania zwykłego zarządu nad sprawami spółki. Niewątpliwie więc A. G. musiał w roku 2009 doskonale orientować się w tym, że sytuacja spółki nie jest dobra – jako szef produkcji musiał wiedzieć, jakie są zamówienia spółki, kim są jej kontrahenci i jakie są plany produkcyjne na następne miesiące.

Wszystkie powyższe okoliczności przesądziły więc o tym, że sąd uznał przedstawioną przez odwołującego wersję za niewiarygodną i stanowiącą wyłącznie przejaw doraźnie przezeń przyjętej linii obrony.

W ocenie sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów potwierdził natomiast prawidłowość ustaleń organu rentowego będących podstawą wydania zaskarżonej w sprawie decyzji.

W oparciu o dokumentację z akt KRS sąd ustalił bowiem po pierwsze, że A. G. był członkiem zarządu spółki (...) sp. z o.o. w S. co najmniej od 6 lipca 2009 r. do 24 sierpnia 2009 r., a zatem w okresie, w którym stały się wymagalne należności objęte zaskarżoną decyzją.

Wskazany materiał dowodowy okazał się wystarczający również dla ustalenia wysokości zadłużenia spółki z tytułu zaległych składek (odpowiedzialność spółki względem ZUS nie budziła wątpliwości sądu, ani co do zasady ani co do wysokości; nie była także kwestionowana przez odwołującego się) oraz stwierdzenia potencjalnej odpowiedzialności skarżącego za zobowiązania spółki z okresu sprawowania przez A. G. funkcji wiceprezesa zarządu. Fakt zaprzestania pełnienia funkcji członka zarządu nie wpływa na odpowiedzialność za zaległości powstałe w czasie pełnienia tej funkcji, w tym nie wpływa na brak możliwości naliczania i dochodzenia odsetek od takich należności

Zaoferowane przez organ rentowy dowody okazały się także wystarczające dla wykazania bezskuteczności egzekucji zaległych świadczeń wobec samej spółki. Wskazać należy, że w maju 2010 roku (...) sp. z o.o. złożyła w Sądzie Rejonowym w Szczecinie wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika. Postanowieniem z dnia 31 maja 2010 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie Wydział XII Gospodarczy w sprawie o sygn. akt XII GU 59/10 ogłosił upadłość spółki (...) obejmującą likwidację majątku dłużnika. Organ rentowy w dniu 1 lipca 2010 r. zgłosił wierzytelność do masy upadłości w wysokości 3.133.106,21 zł. Pismem z dnia 13 listopada 2012 r. syndyk poinformował o zbyciu całego majątku upadłego oraz braku środków pieniężnych na sporządzenie kolejnego planu podziału funduszów masy upadłości. Sędzia komisarz zatwierdził sporządzoną przez syndyka listę wierzytelności oraz dwie uzupełniające listy wierzytelności obejmujące łącznie 110 wierzytelności. Postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie Wydział XII Gospodarczy stwierdził zakończenie postępowania upadłościowego (XII GUp 12/10). W ramach postępowania upadłościowego ZUS nie odzyskał zgłoszonych do masy należności. W planie podziału funduszów masy upadłości przyjęto jako sumę wierzytelności w kategorii I z jaką organ rentowy uczestniczy w podziale na kwotę 24975,21 zł, zaś jako sumę przypadającą z podziału - 4742,09 zł. W tym miejscu trzeba więc przypomnieć, że zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą bezskuteczność egzekucji powinna być rozumiana jako sytuacja, w której nie ma jakichkolwiek wątpliwości, iż nie zachodzi żadna realna możliwość zaspokojenia egzekwowanej należności z jakiejkolwiek części majątku spółki. Skoro więc wobec spółki było prowadzone postępowanie upadłościowe (uznawane za egzekucję uniwersalną), w którym dokonano podziału masy upadłości a roszczenie organu rentowego zostało zaspokojone tylko w niewielkiej części, przesłanka bezskuteczności egzekucji niewątpliwie została spełniona (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17.07.2009 r., sygn. akt I UK 49/09).

Analizując możliwość uwolnienia się przez A. G. od odpowiedzialności za zadłużenie spółki, sąd uznał, że odwołujący się nie wykazał, aby we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) ani, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy. Nie wskazał też żadnego mienia spółki, z którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie zaległości składkowych spółki w znacznej części.

Przepis art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej, określając moment zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości posługuje się elastycznym i niedookreślonym zwrotem "właściwy czas". Użycie przez ustawodawcę takiego określenia i brak odesłania wprost do przepisów Prawa upadłościowego nie jest przypadkowe i oznacza, że oceny, czy złożenie wniosku o upadłość nastąpiło we właściwym czasie należy dokonywać w okolicznościach indywidualnego przypadku, biorąc pod uwagę, iż powinno to nastąpić w takim momencie, aby chronić zagrożone interesy wierzycieli, tak żeby po ogłoszeniu upadłości mieli oni możliwość uzyskania równomiernego, choćby tylko częściowego, zaspokojenia z majątku spółki, a nadto z uwzględnieniem celu, jakiemu uregulowanie zawarte w powołanym przepisie ma służyć, a którym jest ochrona należności publicznoprawnych. Niemniej jednak - w ocenie sądu - ustalenie czy wniosek o ogłoszenie upadłości spółki został zgłoszony w odpowiednim czasie wymaga uwzględnienia przepisów regulujących podstawy oraz terminy do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, tj. ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm., dalej: "pun"). Zgodnie z regulacją art. 10 pun upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Zgodnie natomiast z regulacja art. 11 tej ustawy dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a dłużnika będącego osobą prawną uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Zgodnie z art. 21 pun reprezentant dłużnika będącego osobą prawną jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

W ocenie Sądu, w odniesieniu do kondycji (...) Spółki (...) w okresie objętym zaskarżoną decyzja, istniały już obydwie przesłanki z art. 11 Prawa upadłościowego, które uzasadniałyby wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki.

Po pierwsze spółka nie regulowała w okresie pełnienia przez A. G. funkcji członka zarządu swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, co potwierdza fakt zaprzestania opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Co więcej wartość zobowiązań spółki przekroczyła wartość jej majątku. Dowodem nieregulowania przez spółkę zobowiązań finansowych oraz jej złej kondycji finansowej były dokumenty księgowe spółki (bilanse i sprawozdania finansowe za 2008 i 2009 r.), wydruk z systemu informatycznego „stany należności płatnika z 30.05.2014 r. oraz protokoły z posiedzeń rady nadzorczej spółki z 2009r. Na dzień 31 grudnia 2008 roku suma bilansowa aktywów spółki zamknęła się kwotą 4.659.430,46 zł, zaś suma zobowiązań 4.423.728,48 zł (z tego zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń 2.495.116,44 zł). Przychody netto osiągane przez spółkę ze sprzedaży wyniosły na dzień 31.12.2008 r. – 7.599.017,60 zł przy kosztach 8.035.559,44zł (strata netto 436541,84 zł). Rachunek zysków i strat na dzień 31.12.2008 r. wykazał stratę netto 749.341,47 zł. Sąd zwrócił też uwagę, że na początku 2009 r. ówczesny prezes zarządu spółki (...) D. S. poinformował radę nadzorczą o złej sytuacji finansowej spółki, przedstawiając w czasie posiedzenia tejże rady w dniu 28 stycznia 2009 r. wynik finansowy spółki za 2008 r., który wykazał stratę w kwocie 749.276,05 zł; dodatkowo przedstawił pismo komornika o zajęciu wierzytelności na pokrycie należności głównej wraz z odsetkami dla ZUS w wysokości 1.282.846,79 zł.

Sąd uznał także, że zaprzestanie płacenia przez spółkę długów miało charakter trwały. Spółka nie dysponowała bowiem środkami pieniężnymi w kwocie wystarczającej na opłacanie zarówno składek z tytułu ubezpieczenia społecznego, jak również swoich zobowiązań wobec innych kontrahentów. W kolejnych latach kondycja finansowa spółki nie ulegała polepszeniu lecz dalszemu pogorszeniu. W ocenie sądu więc koniecznym było uznanie, że co najmniej już na początku 2009 r. istniały podstawy do złożenia wniosku o upadłość przedmiotowej spółki, i stan ten utrzymywał się przez cały rok, w tym również w kolejnym roku. I tak, na konieczność wszycia postępowania upadłościowego co najmniej na chwilę objęcia przez A. G. funkcji wiceprezesa zarządu wskazywał już poprzedni prezes zarządu D. S. (1). W sprawozdaniu z działalności zarządu za rok 2008 r., które D. S. przedstawił na posiedzeniu zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki w dniu 2 lipca 2009 r. (w którym A. G. brał udział) wskazano, że zarządowi nie udało się pozyskać zewnętrznych źródeł finansowania, co mogłoby poprawić płynność finansową spółki i zdaniem prezesa zarządu D. S. jedynym wyjściem ze skomplikowanej sytuacji jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, co jest uzasadnione tym, że spółka nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań w wymagalnych terminach i pełnej wysokości. Wniosku takiego jednak nie złożono z uwagi na subiektywne odczucie udziałowców i nowo powołanej w tym dniu prezes zarządu, że po odwołaniu D. S. z funkcji prezesa zarządu uda się spółkę uratować. Z poczynionych przez sąd ustaleń faktycznych wynika, że A. G. owo subiektywne odczucie podzielał. Z jego wyjaśnień wynika bowiem, że zgodził się na objęcie zaproponowanej mu przez B. J. funkcji wiceprezesa zarządu, mając nadzieję na uratowanie spółki. A. G. jako wiceprezes miał zająć się nawiązywaniem ponownej współpracy z kontrahentami, którzy utracili zaufanie do spółki (...) w związku z jej złą kondycją finansową. Przyznał jednak, że rozmowy nie przynosiły oczekiwanych efektów oraz, że uważał, że należy doprowadzić do ogłoszenia upadłości spółki (...), a w jej miejsce utworzyć inne, nowe spółki (spółkę) o identycznym profilu działalności. Działania takie zresztą podjął na własną rękę – jednak zamiast połączyć je ze złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (...) poprzestał na założeniu spółki konkurencyjnej.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że w kontekście brzmienia wskazanych wyżej regulacji prawnych, "właściwym czasem" zgłoszenia wniosku o upadłość nie jest ani krótkotrwałe wstrzymanie płacenia długów na skutek przejściowych trudności, ani też całkowite zaprzestanie płacenia długów w następstwie wyzbycia się przez podmiot gospodarczy całego (lub prawie całego) majątku, lecz chwila kiedy wiadomo już, że dłużnik nie będzie w stanie zaspokoić wszystkich swych zobowiązań. Określenie tej chwili powinno być ustalane obiektywnie, w zależności od okoliczności konkretnego wypadku, w oparciu o okoliczności faktyczne każdej sprawy, dla określenia której nie ma znaczenia subiektywne przekonanie członków zarządu spółki. Obiektywnie sytuacja finansowa spółki w lipcu 2009 r. była zaś w ocenie sądu na tyle zła, że należało złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości tejże spółki.

Trzeba też podkreślić, że w przypadku spółek, ustawodawca przyjął, że niezależnie od tego czy na bieżąco regulują one swoje zobowiązania, stają się one niewypłacalne także wtedy, gdy ich zobowiązania przekroczą wartość ich aktywów. Taka regulacja jest uzasadniona konsekwencjami prawnymi ogłoszenia upadłości oraz przeprowadzenia postępowania upadłościowego wobec osób prawnych, jak również wspomnianych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, ale posiadających zdolność prawną. Po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego ich likwidację podmioty te kończą swój byt (por. np. art. 85, 98, 148, 289, 477 k.s.h.). Dlatego też dla ochrony praw wierzycieli osób prawnych oraz wspomnianych jednostek organizacyjnych niezbędne jest, by zadłużenie tych podmiotów nie przekraczało wartości ich aktywów. W przeciwnym wypadku wierzyciele nie mogliby zostać zaspokojeni z ich majątku w postępowaniu upadłościowym Zatem postawa skarżącego, która uważał, że warto podjąć próbę ratowania spółki przed likwidacją, mimo obiektywnego braku płynności finansowej, nie może usprawiedliwiać zaniechania złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Trudna sytuacja na rynku, utrata płynności finansowej powinna zdyscyplinować członków zarządu do podjęcia stosownych działań.

W odniesieniu do trzeciej przesłanki – to jest braku majątku spółki, wystarczającego na zaspokojenie jej długów – należy w ocenie sądu jednoznacznie stwierdzić, iż również ta przesłanka się ziściła. Jak bowiem wynika z akt postępowania upadłościowego, w toku tego postępowania syndyk zbył cały majątek spółki oraz stwierdził brak środków pieniężnych na zaspokojenie całości wierzytelności. W dniu 4.03.2013 r. spółka została wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS. W toku niniejszego postępowania odwołujący nie wskazał żadnego innego mienia spółki, z którego mógłby zaspokoić swoje należności Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W tym kontekście rozważenia wymagała jeszcze kwestia, czy niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego)nastąpiło bez winy odwołującego się. W ocenie Sądu, zaniechanie niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki miało po stronie skarżącego charakter zawiniony. Zawinienie przejawiało się w tym, iż nie dołożył on należytej staranności w prowadzeniu spraw Spółki, do których na mocy m.in. art. 204 i 208 k.s.h. był jednocześnie uprawniony i zobligowany. Uzasadniona przy tym w świetle dostępnego materiału dowodowego jest ocena, że skarżący miał świadomość złej sytuacji finansowej spółki w okresie pełnienia przez siebie funkcji wiceprezesa zarządu.

Co prawda odwołujący się próbował uwolnić się od odpowiedzialności wskazując, że funkcję członka zarządu pełnił tylko przez trzy tygodnie, a co więcej do jego zadań miało należeć pozyskiwanie kontrahentów, a nie analiza finansów spółki. Okoliczność ta nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Nie uszło uwadze Sądu, że w wyroku WSA w Olsztynie z dnia 3 marca 2004 r., III SA 2889/02, M. Pod. 2004, nr 6, s. 46, wskazano, iż posłużenie się określeniem "pełnienie obowiązków" wskazuje, że chodzi tu o rzeczywiste (czynne, faktyczne) ich wykonywanie, a nie tylko o piastowanie (bierne) funkcji, z którą te obowiązki są związane. Jest to jednak to pogląd odosobniony. W orzecznictwie sądowo-administracyjnym zdecydowanej większości przyjmuje się pogląd, który sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela, że użycie w przepisie art. 116 § 2 O.p. sformułowania "pełnienie" obowiązków członka zarządu, a nie ich "wykonywanie" oznacza, że chodzi o zajmowanie stanowiska od momentu powołania do dnia odwołania. Okoliczności związane z faktycznym wykonywaniem lub niewykonywaniem tych obowiązków nie mają znaczenia dla tej oceny. Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 listopada 2010 r., sygn. akt I FSK 2082/09 (publ.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl), wskazując na cel przepisu, który konstruuje odpowiedzialność członka zarządu o charakterze odszkodowawczym, podkreśla się, że podstawą powstania odpowiedzialności jest sam fakt bycia członkiem zarządu. Przesłanka ta, z racji wykładni systemowej, winna być ustalana w oparciu o obiektywnie istniejące kryteria - spełnienie formalnych warunków "pełnienia funkcji członka zarządu". Na takie też rozumienie przesłanki "pełnienia obowiązków członka zarządu" wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 lipca 2010 r., sygn. akt II FSK 335/09 (publ.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl) w którym stwierdził, że "pełnić obowiązki" z art. 116 § 2 O.p. oznacza otrzymać legitymację do tego, aby realizować wszystkie czynności związane z pełnioną funkcją, czyli jest to kompetencja do realizowania funkcji członka zarządu przez określony czas. Podobnie w wyroku z dnia 26 kwietnia 2013 r. I FSK 979/12, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że zawarte w art. 116 § 2 o.p. pojęcie "pełnienie obowiązków członka zarządu" nie zawiera w swoim zakresie faktyczne wykonywanie obowiązków takiego członka bez posiadania ku temu formalnych uprawnień. Z kolei w wyroku z dnia 23 listopada 2010 r., I FSK 1193/10 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że "To, że członek zarządu nie miał wpływu na działalność spółki, nie zwalnia go z odpowiedzialności za jej długi podatkowe. Ustawodawca nie łączy odpowiedzialności z faktycznym wykonywaniem obowiązków członka zarządu" (Dziennik Gazeta Prawna z 26 listopada 2010 r.).

Niezależnie od powyższego jeszcze raz wskazać należy, że z ustaleń faktycznych wynika, że odwołujący brał czynny udział w działalności spółki i znał jej sytuację finansową. W dniu 2 lipca 2009 r. A. G. jako udziałowiec brał udział w posiedzeniu Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki, na którym przedstawiono i omawiano sprawozdanie Zarządu z działalności spółki oraz sprawozdanie finansowe za 2008 r.; wcześniej od wielu lat był szefem produkcji spółki, wziął też udział w posiedzeniu Rady Nadzorczej (...) sp. z o.o., które odbyło się w dniu 29 lipca 2009 r. Brak jest także jakichkolwiek dowodów na to, aby funkcję członka zarządu spółki A. G. pełnił faktycznie – jak twierdził – tylko trzy tygodnie. Przeciwnie, z zebranych przez sąd samodzielnie dowodów wynika, iż okres ten był dwukrotnie dłuższy.

Nie uszło uwadze sądu, że odwołanie A. G. zostało oparte również na zarzucie dotyczącym prawidłowości postępowania toczącego się przed organem rentowym – w ocenie skarżącego decyzję należało uznać za błędną, skoro nie rozstrzygnęła ona jednocześnie o odpowiedzialności ówczesnej prezes zarządu za zaległe składki. Tymczasem nie można było zapomnieć o tym, że decyzja wydawana na podstawie art. 116 Ordynacji podatkowej ma charakter konstytutywny, co oznacza, iż przed jej wydaniem w ogóle nie istnieje żadna odpowiedzialność członków zarządu za zaległości składkowe spółki, zwłaszcza o charakterze solidarnym. Tymczasem na dzień wydania zaskarżonej decyzji brak było innej osoby, którą można by obciążyć – solidarnie z A. G. - odpowiedzialnością za zobowiązania spółki za czerwiec 2009 r. Członkami zarządu tej spółki w lipcu 2009 r. byli bowiem wyłącznie B. J. oraz A. G., przy czym B. J. (1) zmarła w dniu 8 maja 2014 r., a i spółka (...) utraciła przed datą wydania spornej decyzji byt prawny.

Prezentowane przez odwołującego stanowisko, że w związku ze śmiercią B. J.organ rentowy przed wydaniem decyzji w niniejszym postępowaniu powinien podjąć stosowne działania związane z jej śmiercią, w szczególności powinien ustalić i wezwać do udziału w sprawie jej spadkobierców sąd uznał za chybione. System ubezpieczeń społecznych jest skonstruowany tak, że do obliczania, rozliczania i przekazywania co miesiąc do Zakładu w całości składek są zobowiązani płatnicy składek. Przewiduje też sankcje w razie nieopłacenia składek oraz dopuszcza sankcje na gruncie przepisów podatkowych (patrz: Rozdział 3. Zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne ustawy systemowej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Ostatnia ze wskazanych kwestii wynika z art. 31 ustawy systemowej, który stanowi: Do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio: art. 12, art. 26, art. 29 § 1 i 2, art. 33, art. 33a, art. 33b, art. 51 § 1, art. 55, art. 59 § 1 pkt 1, 3, 4, 8 i 9, art. 60 § 1, art. 61 § 1, art. 62 § 1, 3-5, art. 72 § 1 pkt 1 i 4 i § 2, art. 73 § 1 pkt 1 i 5, art. 77b § 1 i 2, art. 91, art. 93, art. 93a-93c, art. 93e, art. 94, art. 97 § 1, art. 98 § 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7, art. 100, art. 101, art. 105 § 1 i 2, art. 106 § 1 i 2, art. 107 § 1, 1a, i 2 pkt 2 i 4, art. 108 § 1 i 4, art. 110 § 1, § 2 pkt 2, § 3, art. 111 § 1-4 i 5 pkt 1, art. 112, art. 113, art. 114, art. 115, art. 116, art. 116a, art. 117, art. 118 § 1 i 2 oraz art. 119 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Ponadto według art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Z cytowanego przepisu art. 31 ustawy systemowej wynika zatem, że zaległości składkowe płatnika mogą być traktowane i oceniane tak jak zaległości podatkowe podatnika, ale mogą być realizowane jedynie odpowiednio, na podstawie enumeratywnie wyliczonych przepisów Ordynacji podatkowej. Przepisy Ordynacji podatkowej stosowane w kwestiach należności składkowych powinny być zatem interpretowane w kontekście przepisów z zakresu systemu ubezpieczeń społecznych. Należy zauważyć, że na podstawie ustawy systemowej organ rentowy może dochodzić nierozliczonych należności składkowych jedynie od płatnika składek. Natomiast gdy ten nie realizuje swoich zobowiązań, dalej idącej odpowiedzialności organ rentowy może poszukiwać na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej. W tej materii prawnej należy jednak rozróżnić odpowiedzialność następców prawnych ( Rozdział 14. Prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych art. 93 – 106 Ordynacji podatkowej) od odpowiedzialności składkowej osób trzecich ( Rozdział 15. Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich art. 107 – 119 Ordynacji podatkowej). Regulacje dotyczące spadkobierców zawarte są w Rozdziale 14. Ordynacji podatkowej w art. 97 § 1, który stanowi, że spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Mowa jest zatem o spadkobiercach podatnika, co na gruncie przepisów ubezpieczeniowych powinno być rozumiane jako spadkobiercy płatnika składek. Definicję płatnika zawiera art. 4 pkt 2 ustawy systemowej i w podpunkcie a. wskazuje, że płatnikiem składek w stosunku do pracowników jest pracodawca, co dla sprawy ma istotne znaczenie, ponieważ zaległość w opłacie składek dotyczy pracowników zatrudnionych przez wskazaną spółkę. W stanie faktycznym sprawy niewątpliwie pracodawcą zatrudniającym pracowników była spółka (...) sp. z o.o., a nie członkowie jej zarządu, zważywszy że w myśl art. 12 kodeksu spółek handlowych spółka z ograniczona odpowiedzialnością z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców uzyskuje osobowość prawną. Zatem, skoro płatnikiem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest jednostką organizacyjną wyposażoną w osobowość prawną, to w rozpoznawanej sprawie nie może być mowy o spadkobiercy tego rodzaju płatnika. Natomiast spadkobierca członka zarządu tejże spółki nie kwalifikuje pod wskazaną przesłankę z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej. W ocenie sądu art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej nie może stanowić podstawy prawnej przeniesienia odpowiedzialności na spadkobierców zmarłego członka zarządu spółki kapitałowej za zobowiązanie składkowe tejże spółki jako pracodawcy za zatrudnianych pracowników. Natomiast inaczej można by było oceniać stan sprawy, gdyby zobowiązania składkowe dotyczyły składek własnych zmarłego członka zarządu; wtedy jego odpowiedzialność jako wspólnika spółki z o.o. wynikałaby z faktu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, a zobowiązanie z tytułu własnych składek miałoby charakter osobisty (tak w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej; patrz przez analogię wyrok NSA z 28.09.2005, I FSK 412/05, Lex 512180 i wyrok WSA w Warszawie z 23.09.2008 r., III SA/Wa 848/08, Lex 465705). Przepisy Ordynacji podatkowej, poza wskazanym nie przewidują innej sytuacji następstwa prawnego spadkobiercy podatnika (na gruncie ustawy systemowej - płatnika). W szczególności tego rodzaju następstwo nie jest przewidziane w ramach odpowiedzialność podatkowej osób trzecich wg Rozdziału 15 ., art. 107 – 119 Ordynacji podatkowej; w tym zakresie argumentacja organu rentowego była trafna. Wreszcie, za takim stanowiskiem przemawia treść orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 3 kwietnia 2006 r. (SK 46/05) zgodnie z którym nie przewiduje się następstwa prawnego w wypadku śmierci osoby fizycznej, będącej osobą trzecią odpowiedzialną podatkowo.

Wobec powyższego, w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c, w punkcie I wyroku sąd oddalił odwołanie.

O kosztach procesu orzeczono w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu, w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. Na koszty, jakie odwołujący się w związku z przegraniem sprawy winien zwrócić organowi rentowemu, złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika tegoż organu, ustalone zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm.) na kwotę 3600 zł.