Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Ewelina Hrynczyszyn

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.

o emeryturę

na skutek odwołania J. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.

z dnia 5 sierpnia 2014r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu J. R. prawo do emerytury od dnia (...) roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonego J. R. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 6129/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 sierpnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. R. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia:

- od 15 lutego 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku (z wyłączeniem okresu pracy na budowie eksportowej) oraz od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku monter konstrukcji stalowych, ponieważ z przedłożonych dokumentów nie wynika czy ww prace były wykonywane na wysokości zgodnie z Wykazem A działem V punkt 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W dniu 5 sierpnia 2014 roku odwołanie od powyższej decyzji wniósł pełnomocnik J. R., wnosząc o jej zmianę przez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury i zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia: od 15 lutego 1978 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku oraz od dnia 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku monter konstrukcji stalowych na wysokości. Pełnomocnik wnioskodawcy wniósł również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powielając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji i dodatkowo podnosząc, że wnioskodawca nie dysponuje świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. R., urodzony (...), złożył w dniu 25 czerwca 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

J. M. na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 25 lat w tym 1 rok, 11 miesięcy i 28 dni pracy w szczególnych warunkach tj. okresy zatrudnienia:

- od 1 sierpnia 1973 roku do 22 października 1973 roku i od 5 listopada 1976 roku do 30 czerwca 1977 roku w Przedsiębiorstwie Państwowym P.R.T. „Termoizolacja „ w Z. (obecnie (...) S.A. w W.) na stanowisku monter izolacji termicznej – blacharz (przerwa związana z odbywaniem przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej urlopem bezpłatnym w okresie od 23 października 1973 roku do 26 października 1973 roku),

- od 21 listopada 1989 roku do 31 grudnia 1990 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. podczas pracy na budowie eksportowej w Czechosłowacji na stanowisku monter konstrukcji stalowych na wysokości.

( dowód: decyzja z dnia 5.08.2014r. k. 68 akt emerytalnych, świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 10.06.2014r. k. 17 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 5-6, umowa o pracę na czas określony k. 21 akt emerytalnych)

W okresie od dnia 15 lutego 1978 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. (poprzednio w B. – (...) Kombinacie (...) w B.) a od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 30 kwietnia 2003 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł., wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umów o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy. W wystawionych świadectwach pracy (w tym za pierwszy okres zatrudnienia oraz wystawionym w dniu 30 kwietnia 2003 roku za drugi okres zatrudnienia) wskazano, że w okresach zatrudnienia wnioskodawca pracował na stanowisku monter konstrukcji stalowych.

(dowód: świadectwo pracy k. 5 akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 2003 roku k. 4 akt osobowych cześć C-teczka, zaświadczenie z dnia 18 marca 2003 roku k. 6 akt kapitałowych)

W okresach zatrudnienia wnioskodawca przebywał na urlopach bezpłatnych w okresach od 1 lutego 1991 roku do 14 kwietnia 1991 roku, od 21 listopada 1991 do 21 listopada 1991 roku, od 21 grudnia 1991 roku do 21 grudnia 1991 roku, od 27 września 1996 roku do 27 września 1996 roku oraz od 30 grudnia 1996 roku do 31 grudnia 1996 roku.

Natomiast w okresie od 21 listopada 1989 roku do 31 grudnia 1990 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w Czechosłowacji.

(dowód: świadectwo pracy k. 5 akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 2003 roku k. 4 akt osobowych cześć C-teczka, umowa o pracę na czas określony k. 21 akt emerytalnych )

Przedsiębiorstwo (...) w B. oraz jego następca prawny Przedsiębiorstwo (...) S.A zajmowało się wytwarzaniem elementów konstrukcyjnych stalowych oraz montażem tych konstrukcji przy budowie głównego budynku Elektrowni (...) i hal wykorzystywanych na zaplecze dla Kopalni (...) w B..

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz w Przedsiębiorstwie (...) S.A praca wnioskodawcy polegała na montażu konstrukcji stalowych na wysokości poprzez ich skręcanie śrubami. Wnioskodawca pracował na rusztowaniach drabinowych, (...), wiszących i innych. Swoją pracę rozpoczynał od pracy na wysokości 2-3 metrów.

Prace te należały do stałych obowiązków wnioskodawcy, wykonywał je przez 8 godzin dziennie, często pracował w nadgodzinach. Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na cały etat.

W całym okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował tylko i wyłącznie jako monter konstrukcji stalowych na wysokości .

Prac montażowych na poziomie „0” wnioskodawca nie wykonywał. Te prace wykonywali pracownicy, którzy nie posiadali uprawnień do pracy na wysokości. J. R. posiadał uprawnienia do pracy na wysokości, w tym badania lekarskie oraz przechodził odpowiednie szkolenia bhp.

Na budowie eksportowej w Czechosłowacji wnioskodawca pracował jako monter konstrukcji stalowej na wysokości przy budowie elektrowni atomowej .

(dowód: zaświadczenie lekarskie o dopuszczeniu do pracy na wysokości z dnia 16 grudnia 1996 roku k. 27 akt emerytalnych, zaświadczenie lekarskie o dopuszczeniu do pracy na wysokości z dnia 18 grudnia 1997 roku k. 28 akt emerytalnych, angaże k. 31-52 akt emerytalnych, umowa o pracę na czas określony k. 21 akt emerytalnych, zeznania świadka Z. Ś. protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 6.33 do minuty 11.01, zeznania świadka B. W. protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 11.15 do minuty 14.30, zeznania wnioskodawcy protokół z dnia 14 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 15.30 do minuty 20.20 )

Przedsiębiorstwo (...) w B. a także Przedsiębiorstwo (...) S.A nie wystawiły wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżety państwa.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresach od 15 lutego 1978 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. (poprzednio w B. – (...) Kombinacie (...) w B.) a od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 30 kwietnia 2003 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tych okresach tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach a w angażach dotyczących tych okresów stanowisko pracy wnioskodawcy zostało określone monter lub monter konstrukcji stalowych.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w postaci przesłuchania wnioskodawcy oraz zeznań świadków: Z. Ś. oraz B. W., którzy razem z wnioskodawcą pracowali w Przedsiębiorstwie (...) w B., a później w (...) S.A. wykazało, że w całym okresie zatrudnienia w tych przedsiębiorstwach wnioskodawca miał taki sam zakres obowiązków i wykonywał taką samą pracę, polegającą na montażu konstrukcji stalowych na wysokości mimo że w jego angażach stanowisko pracy zostało nazwane monter lub monter konstrukcji stalowych , bez określenia, że była to praca na wysokości. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca cały czas w spornych okresach ( a nie tylko w okresie uznanym przez ZUS podczas pracy na budowie eksportowej w Czechosłowacji w okresie od 21 listopada 1989 roku do 31 grudnia 1990 roku) pracował przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości. Wnioskodawca wykonywał w/w prace w pełnym wymiarze czasu pracy, będąc zatrudnionym na cały etat. Zważywszy, że świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w spornych okresach na takim samym stanowisku co wnioskodawca, należy uznać że dysponują oni bezpośrednią, szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona.

Podkreślenia wymaga fakt, iż o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj pracy rzeczywiście wykonywanej przez pracownika. A ten, jak wynika z zeznań świadków, w przypadku wnioskodawcy, był niezmienny w całym okresie zatrudnienia i polegał na montażu konstrukcji stalowych na wysokości. Cały czas do podstawowych obowiązków wnioskodawcy – jak wynika z zeznań świadków - należało montowanie konstrukcji stalowych na wysokości przy użyciu rusztowań drabinowych, (...), wiszących i innych.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w B. jak i w Przedsiębiorstwie (...) S.A. przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym zarówno zakres jego obowiązków, charakter pracy , jak i warunki w jakich praca była świadczona.

Zatrudnienie przy motaczu konstrukcji metalowych na wysokości zostało wymienione wykazie A, Dziale V, poz. 5, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i podlega uwzględnieniu jako praca w warunkach szczególnych na cele emerytalno – rentowe.

Oceny tej nie zmienia okoliczność nie wystawienia wnioskodawcy przez Przedsiębiorstwo (...) w B. ( Kombinat (...) w B.) oraz (...) S.A. świadectwa pracy w szczególnych warunkach za sporne okresy czasu. Skoro przeprowadzone w sprawie dowody wykazały, że wnioskodawca taką pracę rzeczywiście świadczył, brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie może go pozbawiać prawa do emerytury, jak chce organ rentowy. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach – jak już wyżej podnoszono- nie jest bowiem wyłącznym dowodem służącym do wykazania charakteru świadczonej pracy. A co za tym idzie jego brak nie wyklucza ustalenia, że świadczona praca była pracą w szczególnych warunkach.

Z uwagi na powyższe ustalenia zasadne jest przyjęcie, że wnioskodawca jako pracownik zatrudniony przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości wykonywał w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę w szczególnych warunkach. Wnioskodawca po zaliczeniu spornych okresów pracy (z wyłączeniem okresów przebywania na urlopie bezpłatnym) do okresów uznanych przez ZUS w wymiarze 1 roku 11 miesięcy i 28 dni wykazał, iż w szczególnych warunkach pracował przez okres znacznie przekraczający 15 lat.

Zatem biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełniał jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, a jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem ukończenia przez niego 60 lat, gdyż z tym dniem została spełniona ostania przesłanka od której to prawo było uzależnione.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).