Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca SSO Ewa Pietraszewska

Sędziowie SO Dorota Twardowska (spr.)

SO Krzysztof Nowaczyński

Protokolant st. sekr. sąd. Danuta Gołębiewska

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2015 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z wniosku E. B.

z udziałem K. B.

o podział majątku

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Ostródzie

z dnia 07 marca 2012 r., sygn. akt I Ns 451/10

p o s t a n a w i a:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie:

a)  w punkcie I (pierwszym)

- ppkt C i ustalić aktualną wartość środków zgromadzonych na rachunku uczestnika K. B. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) na kwotę 23.656 zł 25 gr (dwadzieścia trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt sześć złotych dwadzieścia pięć groszy),

- ppkt D i ustalić aktualną wartość środków zgromadzonych na rachunku wnioskodawczyni E. B. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) na kwotę 18.493 zł 81 gr (osiemnaście tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt jeden groszy),

- w ppkt E dodać pozycję 79 o treści: „kwota 148 zł 84 gr (sto czterdzieści osiem złotych osiemdziesiąt cztery grosze) zgromadzona na rachunku bankowym wnioskodawczyni E. B. w Banku (...) Spółka Akcyjna w W.”,

oraz ustalić wartość majątku wspólnego na kwotę 295.208 zł 90 gr (dwieście dziewięćdziesiąt pięć tysięcy dwieście osiem złotych dziewięćdziesiąt groszy);

b)  w punkcie III (trzecim) i ustalić, że po ustaniu wspólności wnioskodawczyni E. B. poniosła wydatki w łącznej kwocie 8.067 zł 43 gr (osiem tysięcy sześćdziesiąt siedem złotych czterdzieści trzy grosze)

c)  w punkcie IV (czwartym) ppkt 1 i dodatkowo przyznać na rzecz wnioskodawczyni kwotę 148 zł 84 gr (sto czterdzieści osiem złotych osiemdziesiąt cztery grosze) wymienioną pod pozycją 79 w punkcie I E oraz określić łączną wartość składników majątkowych przyznanych wnioskodawczyni w miejsce kwoty 237.415 zł na kwotę 258.490 zł 03 gr (dwieście pięćdziesiąt osiem tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt złotych trzy grosze) i w ppkt 2 o tyle, że określić łączną wartość składników majątkowych przyznanych uczestnikowi w miejsce kwoty 15.495 zł na kwotę 36.570 zł 03 gr (trzydzieści sześć tysięcy pięćset siedemdziesiąt złotych trzy grosze);

d)  w punkcie V (piątym) i zasądzić od wnioskodawczyni E. B. na rzecz uczestnika K. B. w miejsce kwoty 96.362 zł 87 gr kwotę 92.750 zł 70 gr (dziewięćdziesiąt dwa tysiące siedemset pięćdziesiąt złotych siedemdziesiąt groszy) oraz ustalić, że kwota ta została zapłacona w całości;

e)  w punkcie VII (siódmym) przez uchylenie rozstrzygnięcia o zasądzeniu od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania i ustalenie, że wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

f)  dodać punkt VIII i zobowiązać wnioskodawczynię do wydania uczestnikowi w terminie do dnia 31 stycznia 2015 r. roweru górskiego męskiego (...) Romet opisanego w punkcie I ppkt E poz. 27 oraz notebook’a A. opisanego w punkcie I ppkt E poz. 76;

2.  oddalić apelację w pozostałym zakresie;

3.  oddalić żądania uczestnika K. B. zgłoszone w toku postępowania o podział majątku w pozostałym zakresie;

4.  ustalić, że wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ponoszą koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ca 227/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni E. B. wniosła o podział majątku zgromadzonego w trakcie małżeństwa z K. B.. Początkowo wniosek ograniczony był do środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz samochodu, a następnie domagała się również przyznania jej rzecz lokalu mieszkalnego. Ponadto żądała rozliczenia poniesionych przez nią kosztów związanych z utrzymaniem wspólnego mieszkania.

Uczestnik K. B. początkowo popierał wniosek o przyznanie lokalu mieszkalnego wnioskodawczyni, ostatecznie jednak wniósł o przyznanie nieruchomości na jego rzecz, zaś samochodu na rzecz wnioskodawczyni.

Postanowieniem z dnia 7 marca 2012 r. Sąd Rejonowy w Ostródzie:

I. ustalił, że w skład majątku wspólnego E. B. i K. B. wchodzi:

A) lokal mieszkalny nr (...)położony w O.przy ulicy (...)o powierzchni 73,53 m ² wraz z udziałem w prawie wieczystego użytkowania działki gruntu o numerze (...) w prawie własności elementów wspólnych budynku i urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali, dla lokalu mieszkalnego w Sądzie Rejonowym w Ostródzie prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...), wartość lokalu wynosi 228 458 zł,

B) samochód osobowy marki R. (...), rok produkcji 2001, o numerze rejestracyjnym (...), nr VIN (...) o wartości 11 700 zł,

C) środki zgromadzone na dzień 24 listopada 2009 roku na rachunku nr (...) prowadzonym dla K. B. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...),

D) środki zgromadzone na dzień 24 listopada 2009 roku na rachunku nr (...) prowadzonym dla E. B. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...),

E) rzeczy ruchome znajdujące się w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w O. przy ulicy (...):

1. łóżko dwuosobowe w kolorze buku z materacem oraz dwie szafki nocne - o wartości 480 zł,

2. lampka nocna ze szklaną, kulistą podstawą w kolorze różowym - o wartości 25 zł ,

3. biurko pod komputer z płyty wiórowej w kolorze buku – o wartości 85 zł,

4. krzesło z drewna sosnowego bez tapicerki - o wartości 50 zł ,

5. fotel na stelażu drewnianym z tapicerką w kolorze czerwono - biało - popielatym - o wartości l00 zł,

6. dwa kinkiety metalowe mosiężne na dwie żarówki z kloszami talerzowymi - o wartości l00 zł,

7. obraz w ramce drewnianej o wymiarze 46 x 54 cm wiszący w sypialni - o wartości 20zł,

8. odkurzacz C. model (...) - o wartości 80zł,

9. radiomagnetofon P. (...)/ (...) o wartości 115zł,

10. deska do prasowania składana - o wartości 20 zł,

11.kanapa dwuosobowa oraz dwa fotele w obiciu skórzanym w kolorze zielonym - o wartości l l00 zł ,

12. telewizor T. 28" - o wartości 150zł,

13. wieża T. z dwoma głośnikami dużymi - o wartości 150zł ,

14. segment pokojowy 5 - cio częściowy w kolorze buku, składający się z witryny przeszklonej, komody, regału RTV, regału – słupka i kredensu - o wartości l 030 zł ,

15. lustro w ramie z rurek metalowych pomalowanych na siwo – o wartości 30 zł ,

16. stół z blatem szklanym owalny - o wartości 320 zł ,

17. cztery krzesła metalowe z wysokim oparciem tapicerowanym w kolorze kremowym - o wartości 280 zł ,

18. żyrandol na 4 żarówki metalowy z prętów niklowanych - o wartości 85 zł ,

19. żyrandol metalowy - listwa na 4 żarówki z kloszami - o wartości 70 zł ,

20. lampka stojąca z rurek stalowych - o wartości l00 zł ,

21. obraz duży „martwa natura z oknami" - o wartości l00 zł ,

22. obraz mały grafika w ramce czarnej o wymiarze 36 x 49 cm – o wartości 25zł ,

23. stolik - barek na kółkach metalowy z półkami szklanymi – o wartości l00 zł,

24. dywan ze sztucznego włosa w kolorze beżowym o wymiarze 190 x 290 cm - o wartości 150 zł,

25. dwie półki wiszące w jasnej okleinie - o wartości 40 zł ,

26. żelazko elektryczne KR-1 z termostatem uszkodzone - bez wartości rynkowej,

27. rower górski męski (...) Romet w kolorze czerwonym – o wartości 150zł ,

28. firany białe na dwa okna o wymiarze 2500 x 150 cm – wartości 50zł,

30. lustro łazienkowe z podświetleniem - o wartości 60zł,

31. szafka łazienkowa wisząca biała — o wartości 50zł.,

32. pralka W., model (...) 681- o wartości 300zł ,

33. plafoniera sufitowa na jedną żarówkę - o wartości 12zł ,

34. umywalka biała owalna z szafką stojącą białą z blatem okleinowanym - o wartości 200zł,

35. kanapa jednoosobowa rozkładana, tapicerka w kolorze niebieskim - o wartości 300 zł ,

36. stolik z drewna sosnowego na kółkach - o wartości 60zł ,

37. dywanik w kolorze popielatym 140 x 70 cm - o wartości 20zł.,

38. toaletka z lustrem z płyty wiórowej w kolorze jasnym – o wartości 160zł ,

39. krzesło z litego drewna sosnowego bez tapicerki - o wartości 50 zł ,

40. lustro w ramie metalowej z prętów o wymiarach 41x 61 cm o wartości 40zł.,

41. telewizor S. (...)" model (...) - o wartości 80 zł ,

42. segment pokojowy 4 - częściowy w kolorze jasnym, składający się z szafy dwudrzwiowej, witryny bez szyby, szafki pod telewizor i regału - o wartości 600 zł,

43. lampka nocna mocowana do regału w kolorze niebieskim – o wartości 15 zł ,

44. żyrandol metalowy z kloszami na 3 żarówki - o wartości 30zł,

45. obraz malowany w ramce drewnianej przedstawiający chatkę – o wartości 60 zł ,

46. cztery reprodukcje obrazów S. D. w ramkach - o wartości 130zł.,

47. dwie rzeźby drewniane głowa kobiety i mężczyzny - o wartości 80zł.,

48. regał w przedpokoju biały z płyty wiórowej z wieszakami – o wartości 150zł,

49. toaletka z lustrem z szufladami w kolorze białym - o wartości 200zł.,

50. słupek narożny biały - o wartości 150zł,

51. pawlacz biały - o wartości 150zł,

52. lustro w ramce różowej z tworzywa sztucznego - o wartości 20zł,

53. segment kuchenny składający się z 4 szafek wiszących i 3 stojących - o wartości l750zł.

54. kuchenka gazowa A. - o wartości 500zł.,

55. zmywarka do naczyń (...) - o wartości 560zł,

56. okap kuchenny podszafkowy - o wartości l00 zł.,

57. stół na stalowych nogach - o wartości 80zł,

58. chłodziarko - zamrażarka M. - o wartości 600zł,

59. zlewozmywak okrągły wbudowany w blat - o wartości 135zł,

60. półka w kolorze jasnym beżowym - o wartości 35zł,

61. zegar ścienny (...) - o wartości 15zł ,

62. lampa sufitowa na 2 żarówki bez klosza - o wartości l0 zł ,

63. kinkiet na l żarówkę z kloszem szklanym matowym - o wartości 20zł ,

64. trzy krzesła metalowe z siedziskiem z czarnego skaju - o wartości 60 zł ,

65. fotel drewniany na biegunach - o wartości 80zł ,

66. maszynka elektryczna do mięsa (...) - o wartości 90zł,

67. mikser (...) owartości 45zł ,

68. sokowirówka (...) 10 uszkodzona bez wartości majątkowej,

69. fotel obrotowy niebieski - o wartości 60zł ,

70. stół sosnowy owalny i trzy krzesła sosnowe - o wartości 230zł ,

71. regał z płyty wiórowej przechowywany w piwnicy - bez wartości majątkowej,

72. adapter U. bez wartości majątkowej,

73. szafka czarna pod telewizor - o wartości 20zł ,

74. obraz - reprodukcja przedstawiająca kwiaty w ramce przechowywany w piwnicy - o wartości 15zł,

75. rower górski młodzieżowy damski F. (...) - o wartości 200 zł,

76. notebook A. (...). (...) - o wartości 600 zł ,

77. organy elektryczne C. (...) - o wartości 350zł ,

78. komputer z dyskiem twardym (...), pamięć (...)z monitorem L.i klawiaturą A.- bez wartości rynkowej,

II ustalił, że uczestnik K. B. w dniu 26 października 2009 roku wypłacił ze rachunku bankowego wspólne środki pieniężne małżonków w kwocie 28 500 zł, którą przeznaczył na własne potrzeby,

III. ustalił, że po zniesieniu wspólności majątkowej wnioskodawczyni poniosła wydatki na poczet opłat eksploatacyjnych związanych z zamieszkiwaniem we wspólnym lokalu oraz posiadaniem telewizora w kwocie 694,26zł ,

IV. dokonał podziału majątku wspólnego E. B. i K. B. w ten sposób, że:

1. wnioskodawczyni E. B. przyznał na wyłączną własność:

- lokal mieszkalny nr (...) położony w O. przy ulicy (...) opisany w punkcie I A postanowienia,

- połowę środków zgromadzonych na dzień 24 listopada 2009 roku w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) na rachunkach nr (...) prowadzonym dla K. B. oraz nr (...) prowadzonym dla E. B.

- rzeczy ruchome znajdujące się w lokalu mieszkalnym przy ulicy (...) wymienione pod pozycjami 4, 5, 6, 8, 11, 15, od 18 do 21, 23, 24, 25, od 28 do 34, od 38 do 43, od 45 do 68, 71, 74, 75 w punkcie I E postanowienia,

to jest składniki majątkowe o łącznej wartości 237 415 zł,

2. uczestnikowi K. B. przyznał na wyłączną własność:

- samochód osobowy marki R. (...) opisany w punkcie I B postanowienia,

- połowę środków zgromadzonych na dzień 24 listopada 2009 roku w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) na rachunkach nr (...) prowadzonym dla K. B. oraz nr (...) prowadzonym dla E. B.,

- rzeczy ruchome znajdujące się w lokalu mieszkalnym przy ulicy (...) wymienione pod pozycjami od l do 3, 7, 9, 10, od 12 do 14, 16, 17, 22, 26, 27, 35, 36, 37, 44, 69, 70, 72, 73, 76, 77 i 78 w punkcie I E postanowienia,

to jest składniki majątkowe o łącznej wartości 15 495 zł., przy czym do wartości udziału, jaki otrzymuje uczestnik doliczył kwotę 28 500 zł z tytułu zbycia środków pieniężnych wymieniowych w punkcie II postanowienia,

V. zasądził od wnioskodawczyni E. B. na rzecz uczestnika K. B. kwotę 96 362,87zł tytułem wyrównania udziałów po rozliczeniu połowy poniesionych przez wnioskodawczynię opłat związanych z korzystaniem z mieszkania, płatną w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia,

VI. nie obciążył wnioskodawczyni i uczestnika wydatkami na opinie biegłych,

VII. zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 4617zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Rozstrzygnięcie było wynikiem następujących ustaleń faktycznych i oceny prawnej dokonanej przez Sąd pierwszej instancji:

E. i K. B. zawarli związek małżeński w dniu 2 października 1982 roku; został on rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 2 listopada 2009 roku, który uprawomocnił się w dniu 24 listopada 2009 roku.

W trakcie trwania związku małżeńskiego E. i K. B. kupili lokal mieszkalny nr (...) położony w O. przy ulicy (...) o powierzchni 73,53 m ², którego aktualna wartość rynkowa wynosi 228. 458zł.

Ponadto w skład majątku dorobkowego małżonków wchodzi samochód osobowy marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2001 o wartości 11. 700zł, przechowywany w garażu nabytym przez uczestnika w drodze dziedziczenia po ojcu, tylko uczestnik dysponuje kluczami do tego garażu..

W trakcie trwania małżeństwa E. i K. B. gromadzili oszczędności na rachunkach bankowych i lokatach terminowych. K. B. posiadał rachunek oszczędnościowy oraz oszczędnościowo – rozliczeniowy i walutowy w Banku (...) SA. W latach 2007 – 2009 zakładał lokaty terminowe o łącznej wartości 34.963zł., wpłacając na ten cel wspólne oszczędności, przy czym na lokatę w kwocie 3.500zł. założoną w dniu 28 maja 2008 roku uczestnik wpłacił pieniądze stanowiące jego majątek odrębny nabyte w drodze dziedziczenia po ojcu. W dniu 26 października 2009 roku K. B. wypłacił z rachunku bankowego kwotę 32.000zł. przeznaczając ją na własne potrzeby. Z tej kwoty 28.500zł. stanowiły majątek wspólny małżonków.

W dniu 23 maja 2008 roku zmarł ojciec uczestnika P. B. pozostawiając żonę oraz sześcioro dzieci. Spadkodawca pozostawił testament własnoręczny, w którym nie wskazał udziałów, w jakich dziedziczyć mają spadkobiercy lecz rozdysponował pomiędzy nich poszczególne składniki swojego majątku. Synowi K. B. zmarły przeznaczył w testamencie garaż samochodowy położony przy ulicy (...) II 4 oraz kwotę pieniężną 4000zł. Pozostałą część gotówki znajdującą się na lokatach w Banku (...) i Banku Spółdzielczym w I., Oddział w O. spadkodawca przeznaczył na budowę pomnika nagrobnego dla siebie i żony a pozostałą część zapisał do równego podziału pięciorgu dzieciom. Kwotę 3.500zł. uzyskaną z tytułu dziedziczenia uczestnik wpłacił w dniu 28 maja 2008 roku do banku.

W trakcie trwania związku małżeńskiego wnioskodawczyni i uczestnik pracowali zawodowo i odprowadzali składki emerytalne do otwartych funduszy emerytalnych. O. byli członkami A. Otwartego Funduszu Emerytalnego (...).

W skład majątku wspólnego uczestników wchodzą ponadto rzeczy ruchome w postaci mebli, sprzętów gospodarstwa domowego stanowiących wyposażenie lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...) wymienionych w punkcie I. E) postanowienia, których wartość ustalono w oparciu o opinię biegłego W. T..

Po rozwodzie E. i K. B. nadal mieszkali razem w lokalu przy ulicy (...). Wnioskodawczyni zapłaciła tytułem abonamentu za usługę telewizji kablowej w (...) S.A. w marcu 2011 r. kwotę 51,46 zł, w kwietniu 2011r. 54,49 zł, w maju 2011 r. 54,49 zł, w lutym 2011 r. kwotę 106,45 zł, a tytułem abonamentu radiowo – telewizyjnego kwotę 17 zł. Na rzecz spółki (...) tytułem opłat za dostarczony prąd zapłaciła: 67,92 zł za luty 2011 r., 77,18 zł za marzec 2011 r. i 67,41 zł za kwiecień 2011 r. i 79,24 zł za styczeń 2011 r. Wnioskodawczyni opłaciła podatek od nieruchomości za 2011 rok w kwocie 56 zł oraz uiściła opłaty za gaz dostarczony do lokalu w kwocie 62,60 zł w marcu 2011 r.

Uczestnik nie zwrócił wnioskodawczyni połowy poniesionych wydatków.

Sąd Rejonowy wskazał, że w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków sąd ustala skład majątku wspólnego oraz jego wartość, rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Sąd ustalił zatem, że w skład majątku wspólnego wchodzi lokal mieszkalny, samochód, środki zgromadzone w otwartych funduszach emerytalnych oraz ruchomości stanowiące wyposażenie lokal mieszkalnego.

Wartość lokalu mieszkalnego małżonków ustalono w oparciu o opinię biegłego, która nie była kwestionowana. Sąd przyznał ten lokal wnioskodawczyni, ponieważ uczestnik w trakcie postępowania o podział majątku twierdził, że nie chce tego lokalu dla siebie, wnosił o jego sprzedaż bądź przyznanie go wnioskodawczynie i dopiero na ostatniej rozprawie zmienił zdanie i wniósł o przyznanie lokalu na jego rzecz, a nadto wnioskodawczyni daje lepsze gwarancje spłaty, gdyż uczestnik w toku sprawy wskazał, że nie posiada żadnego majątku ani oszczędności i ma minimalne szanse na uzyskanie pracy po opuszczeniu zakładu karnego, a nadto jest zadłużony u rodziny. Wnioskodawczyni natomiast pracuje, ma stałe dochody i możliwość uzyskania pożyczki.

Samochód R. (...) Sąd przyznał na rzecz uczestnika, ponieważ głównie on nim dysponował. Wartość pojazdu ustalono w oparciu o opinię biegłego rzeczoznawcy M. J., uwzględniając zmniejszoną wartość pojazdu wynikającą z jego uszkodzenia powstałego jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego.

Składnikami majątku dorobkowego małżonków były rzeczy ruchome stanowiące wyposażenie lokalu mieszkalnego wymienione w punkcie I. E) postanowienia. Skład tych rzeczy oraz ich wartość ustalono w oparciu o oświadczenia stron oraz opinię biegłego W. T.. Uczestnik zarzucił, że laptop znajdujący się w posiadaniu wnioskodawczyni nie jest składnikiem ich majątku dorobkowego, gdyż stanowi własność córki. Złożył dwie faktury VAT wystawione na zakup laptopa, jedne z nich został zakupiony przez E. B., zaś drugi przez L. B.. Do podziału Sąd przyjął notebook A. kupiony przez E. B. w dniu 3 marca 2008 roku, który niewątpliwie stanowi majątek wspólny małżonków, co wynika z faktury VAT. Wnioskodawczyni twierdziła, że rower górski oraz organy są własnością córki i nie powinny być przedmiotem podziału majątku, jednak uczestnik twierdzeniom tym zaprzeczył zaś wnioskodawczyni nie złożyła żadnych wniosków dowodowych na poparcie swoich twierdzeń, dlatego Sąd uznał, że rzeczy te weszły w skład majątku dorobkowego małżonków. To samo dotyczy mebli kuchennych i wyposażenia kuchni. Z art. 31 i 34 kro wynika domniemanie, iż wszystkie rzeczy nabyte po zawarciu związku małżeńskiego stają się majątkiem wspólnym małżonków. Strona, która chce obalić to domniemanie, twierdząc, że dana rzecz jest jej majątkiem osobistym powinna to udowodnić. Sąd dokonał podziału rzeczy ruchomych według propozycji wnioskodawczyni z dnia 2 września 2011 roku , o co wnosił również uczestnik w piśmie z dnia 6 marca 2012 roku.

Odnośnie funduszy emerytalnych zgromadzonych przez obydwoje małżonków w trakcie trwania małżeństwa Sąd Rejonowy wskazał, że zasady podziału środków na wypadek ustania małżeństwa uregulowane są w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U.2010.34.189 j.t). w rozdziale 12. Przyznanych któremukolwiek z małżonków środków zgromadzonych w funduszu, fundusz ten nie wypłaca lecz zgodnie z art. 126 przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków środki są przekazywane w ramach wypłaty transferowej na rachunek byłego współmałżonka w otwartym funduszu. Najprostsze i najwłaściwsze w ocenie Sądu było zatem podzielenie tych środków pomiędzy małżonków po połowie.

Ponadto małżonkowie B.posiadali środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych w Banku (...) SA. Uczestnik podnosił, że pieniądze te zostały nabyte przez niego w drodze dziedziczenia po ojcu P. B.bądź w drodze darowizn dokonanych przez P. B.za jego życia. Wnioskodawczyni zaprzeczyła tym twierdzeniom, podała, że środki na rachunkach bankowych stanowiły wspólne oszczędności małżonków. Odnośnie twierdzeń dotyczących nabycia spadku po ojcu Sąd dał wiarę uczestnikowi jedynie w tym zakresie, że otrzymał kwotę 3.500 zł, którą wpłacił na lokatę terminową w dniu 28 maja 2008 roku. W pozostałej części Sąd nie dał wiary uczestnikowi ani powołanemu przez niego świadkowi H. B.. Twierdzenia o pieniądzach otrzymanych spadku w zakresie przekraczającym wymienioną kwotę 4.000 zł Sąd uznał za niewiarygodne. Uczestnik twierdził bowiem, że z tytułu dziedziczenia po ojcu otrzymał dodatkowo kwotę 9.000 zł, ale okoliczności tej nie wykazał. Na tę okoliczność powołał świadka – siostrę H. B., która zeznała, że ojciec posiadał na rachunkach bankowych około 60.000 zł i z tej kwoty każdemu z rodzeństwa przypadło po 9.000 zł Twierdziła, że pieniądze te po zlikwidowaniu rachunku bankowego były podzielone na spotkaniu rodzinnym, podczas, gdy uczestnik stwierdził, że pieniądze wypłacała mu mama w ratach. W Sądzie Rejonowym w Ostródzie toczyło się pod sygnaturą I Ns (...)postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu uczestnika – P. B.zmarłym w dniu 23 maja 2008 roku. Spadkodawca pozostawił testament własnoręczny, składający się z samych zapisów. Sąd w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku badał czy składniki majątkowe wymienione w testamencie stanowią cały spadek, badał także wartość składników majątku aby ustalić wysokość udziałów nabytych przez spadkobierców. Składając w sprawie I Ns (...)zapewnienie spadkowe, uczestnik K. B.stwierdził, że spadkodawca nie posiadał innego majątku poza wymienionym w testamencie. Wskazał również, że zmarły posiadał środki pieniężne na rachunkach w banku Millennium i Banku Spółdzielczym w I.. Sąd zwrócił się do tych banków o informację o wysokości środków na dzień śmierci spadkodawcy. W aktach sprawy I Ns (...)znajdują się z informacje z banków (...) SAi Banku Spółdzielczego w I., z których wynika, że spadkodawca na dzień śmierci posiadał pieniądze w kwocie około 35.000 zł. Ponadto w sprawie tej na karcie 58 znajduje się pisemne oświadczenie K. B., w którym uczestnik oświadcza, że koszt nabycia nagrobka dla spadkodawcy wyniósł 12.000 zł i został pokryty z oszczędności spadkodawcy ulokowanych na rachunku bankowym. Spadkodawca w testamencie rozdysponował środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunkach bankowym w taki sposób, że przeznaczył je na zakup pomnika nagrobnego a pozostałą część zapisał w częściach równych swoim sześciorgu dzieciom, wśród których był K. B.. Skoro zatem spadkodawca posiadał 35.000 zł, z czego 12.000 zł zostało przeznaczone na nagrobek, to uczestnik mógł ewentualnie otrzymać jedynie 3.800 zł a nie 9.000 zł. Ponadto nawet zakładając, że uczestnik faktycznie otrzymał dodatkowo jakąś kwotę po ojcu, to nie ma dowodów na to, co zrobił z tymi pieniędzmi, w szczególności dowodu , że wpłacił je na rachunek bankowy i trzymał tam do dnia ustania wspólności majątkowej. Zgodnie zaś z treścią art. 45 § 1 k.r. i o. uczestnik nie może żądać zwrotu wydatków i nakładów z majątku odrębnego zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, a tym bardziej zaspokojenia własnych potrzeb.

Ostatecznie zatem Sąd Rejonowy uznał, że środki zgromadzone na rachunku bankowym i lokatach terminowych w Banku (...) stanowiły poza kwotą 3.500 zł majątek wspólny małżonków. W dniu 26 października 2009 roku, kilka dni przed orzeczeniem rozwodu uczestnik zerwał lokaty terminowe i wypłacił z rachunku kwotę 32.000 zł. Była to znaczna kwota pieniędzy, stanowiąca istoty składnik majątku małżonków. Powszechnie przyjmuje się, że według zasad przewidzianych w art. 45 k.r. i o. rozlicza się małżonków z przedmiotów majątkowych stanowiących składnik majątku wspólnego, które jedno z małżonków bezpodstawnie zbyło lub roztrwoniło. Roszczenie poszkodowanego w ten sposób małżonka znajduje podstawę prawną w przepisach o obowiązku naprawienia szkody, w szczególności art. 415 k.c. Wartość zbytego majątku zalicza dolicza się do udziału przyznanego temu z małżonków, z którego winy nastąpiło uszczuplenie majątku wspólnego. Niewątpliwie uczestnik nie był upoważniony do samodzielnego rozdysponowania oszczędnościami małżonków. Uczestnik nie wykazał, co zrobił z tą kwotą pieniędzy. Twierdził, że zlikwidował lokaty, żeby dać wnioskodawczyni pieniądze na wyjazd do Stanów Zjednoczonych, o którym zawsze marzyła, gdyż uważał, że wówczas wycofa ona pozew o rozwód. Wnioskodawczyni kategorycznie zaprzeczyła, jakoby dostała od uczestnika jakiekolwiek pieniądze. Sąd nie dał wiary twierdzeniom uczestnika, gdyż są one całkowicie nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i doliczył do przyznanych uczestnikowi składników majątkowych wartość wypłaconych środków pieniężnych w kwocie 28.500 zł.

Wnioskodawczyni wystąpiła z roszczeniem zwrotu od uczestnika wydatków poniesionych przez nią na podatek od nieruchomości, opłaty za prąd, gaz, abonament RTV oraz telewizję kablową. Zażądała z tego tytułu kwoty 347,13 zł, która stanowi połowę wydatków udokumentowanych fakturami i dowodami wpłaty. Roszczenie swoje zgłosiła w odrębnych pozwach, sprawy te zostały jednak połączone do łącznego rozpoznania ze sprawą o podział majątku dorobkowego. W myśl art. 45 k.r. i o. każdy z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Roszczenie wnioskodawczyni uznano za uzasadnione powołując art. 207 k.c., który obciąża współwłaścicieli obowiązkiem ponoszenia wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną w stosunku do wielkości udziałów. Uczestnik nie wykazał, że zwrócił wnioskodawczyni połowę poniesionych przez nią wydatków, wobec czego Sąd pomniejszył należną od wnioskodawczyni dopłatę o kwotę 347,13 zł.

Na ostatnim terminie rozprawy uczestnik zgłosił dodatkowe roszczenia, które uznano za całkowicie niezasadne, gdyż dotyczyły rozliczeń alimentacyjnych i kosztów utrzymania córki oraz kosztów utrzymania samochodu, których nie wykazano.

Reasumując Sąd pierwszej instancji przedstawił ostateczne rozliczenia pomiędzy małżonkami, wskazując że wnioskodawczyni otrzymała mieszkanie o wartości 228.458 zł i rzeczy ruchome o wartości 8.957 zł, a zatem łącznie składniki majątku o wartości 237.415 zł. Uczestnik otrzymał samochód o wartości 11.700 zł oraz ruchomości o wartości 3.795 zł, łącznie 15.495 zł. Do wartości uzyskanego przez niego udziału doliczono kwotę 28.500 zł oszczędności pobranych z banku, razem zatem w wyniku podziału majątku otrzymał on majątek o wartości 43.995 zł. Wnioskodawczyni zobowiązana jest uiścić na jego rzecz dopłatę w wysokości 96.710 zł, którą pomniejszono o kwotę 347,13 zł. Ostateczna dopłata wyniosła więc 96.362,87 zł. Sąd Rejonowy zakreślił termin uiszczenia opłaty na sześć miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, uznając, że taki termin uwzględnia interesy obu stron, umożliwia wnioskodawczyni sprzedaż mieszkania bądź zaciągnięcie kredytu, nie stanowiąc jednocześnie nadmiernego pokrzywdzenia uczestnika.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd Rejonowy wskazał art. 520 § 2 k.p.c. i zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 4.617 zł, uznając że interesy wnioskodawczyni i uczestnika w postępowaniu były sprzeczne a ostatecznie Sąd przyznał rację wnioskodawczyni. Na zasądzone koszty składa się zwrot opłaty od wniosku 1.000 zł, wynagrodzenie radcy prawnego 3.600 zł ustalone według paragrafu 6 pkt 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Na końcu dodano, że w dniu ogłoszenia orzeczenia w niniejszej sprawie uczestnik złożył wniosek o otwarcie na nowo zamkniętej rozprawy, ponieważ dopiero po zamknięciu rozprawy pojawiły się w ocenie uczestnika istotne okoliczności. Uczestnik nie podał jednak, jakie to okoliczności, co mogłoby pozwolić na ocenę, czy faktycznie są na tyle istotne, że uzasadniają ponowne otwarcie rozprawy. Wskazano, że sprawa toczy się od czerwca 2010 roku, odbyło się osiem terminów rozpraw, uczestnik miał możliwość wypowiedzi, składania pism procesowych i wniosków, obecnie Sąd nie znalazł potrzeby ponownego otwarcia rozprawy.

W apelacji od postanowienia uczestnik K. B. zaskarżył je w całości i domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Skarżący zarzucił orzeczeniu:

1.  naruszenie art.233 § 1 k.p.c. w zw. z art.227 k.p.c. poprzez brak dążenia do należytego wyjaśnienia sprawy zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej i dokonanie błędnych ustaleń składników majątku wspólnego;

2.  naruszenie art.233 § 1 k.p.c. w zw. z art.232 k.p.c. w zw. z art.386 § 4 k.p.c. poprzez uznanie, że uczestnik w dniu 26 października 2009r. wypłacił z rachunku bankowego wspólne środki pieniężne;

3.  naruszenie art.567 § 1 k.p.c. w zw. z art.45 § 1 i 2 k.r. i o. w zw. z art.618 § 1 k.p.c. w zw. z art.207 k.c. poprzez nieuwzględnienie wniosku o zwrot wydatków;

4.  naruszenie art.233 § 1 k.p.c. poprzez sprzyjanie jednej ze stron postępowania;

5.  naruszenie art.233 § 1 k.p.c. w zw. z art.386 § 8 k.p.c. poprzez nierespektowanie wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu;

6.  naruszenie art.316 § 2 k.p.c. w zw. z art.379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art.177 § 1 pkt 4 k.p.c. w zw. z art.232 k.p.c. w zw. z art. 5 k.p.c. poprzez nieotwarcie na nowo zamkniętej rozprawy i pozbawienie uczestnika możności działania i obrony swych praw;

7.  naruszenie art.520 § 1 k.p.c. w zw. z art.113 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że zachodzą przesłanki do zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu apelacji uczestnik naprowadzał na to, iż Sąd nie uwzględnił jako składników majątku wspólnego środków finansowych zgromadzonych na indywidualnym koncie bankowym wnioskodawczyni oraz posiadanych przez nią jednostek uczestnictwa w Funduszu Inwestycyjnym (...) oraz zarzucał nieujawnienie wielkości środków uczestników na rachunkach w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...). Szeroko też argumentował za słusznością swego stanowiska, iż wypłacając ze wspólnego konta kwotę 32.000 zł w istocie wypłacił środki stanowiące jego majątek osobisty z tytułu dziedziczenia. Ponadto kwestionował sposób podziału i wartość ruchomości, przyjętych jego zdaniem za twierdzeniami wnioskodawczyni, z którymi się nie zgadzał.

Wnioskodawczyni E. B. domagała się oddalenia apelacji i zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Postanowieniem z dnia 05 grudnia 2012 r., sygn. I Ca (...), Sąd Okręgowy w Elblągu zmienił w części zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w Ostródzie i oddalił apelację w pozostałym zakresie.

Na skutek skargi kasacyjnej uczestnika K. B.Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 22 maja 2014 r., sygn. IV CSK 545/13, uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 05 grudnia 2012 r., sygn. I Ca (...), zniósł postępowanie przed Sądem Okręgowym w Elblągu i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

W toku postępowania odwoławczego uczestnik K. B. wystąpił z pozwami przeciwko E. B., które w trybie art. 618 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i art. 46 k.r. i o. zostały przekazane do rozpoznania w sprawie o podział majątku:

- o zapłatę kwoty 5.075 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu z tytułu kosztów utrzymania i eksploatacji samochodu R. (...) nr rej. (...)(postanowienie k. 573, poprzednia sygn. I C (...));

- o dopuszczenie do współposiadania roweru górskiego Hybryda (postanowienie k. 591, poprzednia sygn. I C (...)),

- o zobowiązanie do wydania dokumentów samochodu R. (...) nr rej. (...)(postanowienie k. 600, poprzednia sygn. I C (...)),

- o zobowiązanie do wydania roweru górskiego Hybryda (postanowienie k. 928, poprzednia sygn. I C (...)),

- o zapłatę kwoty 500 zł z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z roweru górskiego Hybryda (postanowienie k. 963, poprzednia sygn. I C (...)),

- o zobowiązanie do dorobienia kluczy do samochodu R. (...) nr rej. (...)i ich wydanie (postanowienie k. 987, poprzednia sygn. I C(...)),

- o wydanie notebook’a A. (...)(postanowienie k. 1096, poprzednia sygn. I C (...)).

Prawomocnym wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie sygn. akt I C (...) Sąd Rejonowy w Ostródzie oddalił powództwo K. B.przeciwko E. B.o zobowiązanie do wydania kluczyków i dokumentów samochodu R. (...) nr rej. (...)oraz zasądzenie kwoty 9.000 zł tytułem odszkodowania za spadek wartości pojazdu wskutek braku eksploatacji.

W toku ponownego rozpoznania apelacji wnioskodawczyni E. B. pismem z dnia 20 września 2014 r. zgłosiła do rozliczenia kwotę 7.373 zł 17 gr z tytułu dalszych poniesionych przez nią kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej (mieszkania) w okresie od grudnia 2012 roku do września 2014 roku, przedstawiła własne rozliczenie należnej uczestnikowi spłaty z uwzględnieniem zgłoszonych potrąceń oraz wskazała na dokonanie po zapadnięciu orzeczenia Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 05 grudnia 2012 r. spłaty na rzecz uczestnika łącznej kwoty 106.144 zł 84 gr, przedstawiając rozliczenie i dowody dokonanych wpłat i potrąceń wierzytelności wzajemnych. Do pisma dołączono niezakwestionowane dokumenty w postaci dowodów wpłat, pism z postępowań egzekucyjnych i oświadczeń o potrąceniu. Ponadto wnioskodawczyni domagała się cofnięcia uczestnikowi przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych oraz zasądzenia od uczestnika kosztów postępowania odwoławczego (pismo procesowe wnioskodawczyni z załącznikami k. 996 – 1055).

Wnioskodawczyni domagała się także oddalenia skierowanych przeciwko niej opisanych powyżej żądań uczestnika, wskazując na ich bezzasadność, brak udowodnienia oraz brak ustania wspólności prawa do opisanych przedmiotów wskutek braku prawomocności postanowienia o podziale majątku.

Pismem z dnia 08 stycznia 2015 r. uczestnik wniósł o „uzupełniający podział majątku”, twierdząc że w skład majątku wspólnego wchodzą rzeczy ruchome nieobjęte orzeczeniem o podziale (pismo k. 1133 – 1134).

Pismem datowanym na dzień 09 stycznia 2015 r., które wpłynęło do Sądu Okręgowego w Elblągu w dniu 15 stycznia 2015 r., tj. po zamknięciu rozprawy w dniu 14 stycznia 2015 r., wnioskodawczyni żądała rozliczenia kwoty 1.091 zł 43 gr tytułem dalszych poniesionych kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w okresie od października 2014 roku do 14 stycznia 2015 r. (pismo k. 1144 – 1153).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika K. J. B. oraz zgłoszone później i połączone do rozpoznania żądania zasługiwały na uwzględnienie jedynie w niewielkim zakresie.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy przeprowadził obszerne i wnikliwe postępowanie dowodowe, wyczerpujące w zasadzie inicjatywę dowodową zainteresowanych i dokonał w przeważającej części prawidłowych ustaleń w zakresie stanu faktycznego, które Sąd Okręgowy mógł zaaprobować i przyjąć za podstawę własnego rozstrzygnięcia, uzupełniając materiał dowodowy w brakującej, niewielkiej części.

W postępowaniu o podział majątku na każdym z uczestników spoczywa obowiązek udowodnienia przedstawianych przez siebie twierdzeń, zgodnie z ogólną regułą postępowania cywilnego wyrażoną w przepisie art. 6 k.c. Sąd ma natomiast obowiązek ustalić skład i wartość dzielonego majątku (art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c.). Rzeczą uczestników jest wskazanie wszystkich składników majątkowych wchodzących w skład ich majątku wspólnego i ustalenia Sądu z konieczności mogą obejmować jedynie rzeczy wskazane przez uczestników. Pomiędzy zainteresowanymi doszło do wymiany pism, w których podali oni wszystkie ruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego wraz z propozycjami ich podziału. Sąd Rejonowy miał podstawy do przyjęcia, iż ostatecznie uczestnik zaakceptował sposób podziału mebli i innych przedmiotów urządzenia domowego przedstawiony przez wnioskodawczynię, ponieważ w istocie został on zaakceptowany przez uczestnika oświadczeniem zawartym w jego piśmie z dnia 06 marca 2012 r. Aktualne stanowisko skarżącego, iż jego aprobata odnosiła się tylko do wykazu rzeczy ruchomych, a nie ich podziału, jest nie do obrony w sytuacji, gdy uczestnik wyraźnie odniósł się do podziału „wg spisu sporządzonego przez wnioskodawczynię”, innej propozycji nie przedstawił, a na rozprawie poprzedzającej wydanie orzeczenia poprzestał na odwołaniu się do podziału tych rzeczy „poza sądem ugodowo”. Co więcej, w apelacji skarżący również nie przedstawił konkurencyjnego podziału rzeczy ruchomych, nie wskazał, jakich zmian w ich podziale oczekuje i z jakich przyczyn, co czyni omawiany zarzut nieusprawiedliwionym.

Nie znalazł również potwierdzenia zarzut skarżącego co do posiadania przez wnioskodawczynię na dzień ustania wspólności majątkowej jednostek uczestnictwa w P. (...) Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna w W., gdyż z zaświadczenia tej instytucji z dnia 08 października 2014 r. (k.1081 – 1083) wynika, iż E. B. na dzień 24 listopada 2009 r. nie posiadała jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych zarządzanych przez (...) SA.

W związku z twierdzeniem skarżącego, iż w skład majątku wspólnego wchodzą również środki finansowe zgromadzone przez wnioskodawczynię w Banku (...) SA Sąd Okręgowy zwrócił się do wskazanego banku o informację w tym przedmiocie, Uzyskano informację, iż w Banku (...) Spółka Akcyjna w W. Oddział w O. saldo na rachunku wnioskodawczyni nr (...) wynosiło na dzień 24 listopada 2009 r. 148 zł 84 gr, a innych rachunków wnioskodawczyni nie posiadała. Kwotę tę należało uwzględnić dokonując zmiany zaskarżonego postanowienia.

Postanowienie należało uznać za prawidłowe w zakresie rozrządzenia wchodzących w skład majątku wspólnego lokalu mieszkalnego położonego w O. przy ulicy (...) oraz samochodu osobowego R. (...) wraz z przytoczoną w tym zakresie argumentacją, podkreślającą stanowiska i wnioski zainteresowanych prezentowane w toku dość długo trwającego postępowania i niewskazaniem przez uczestnika racjonalnych i przekonujących przesłanek co do zasadności jego ostatecznie wyrażonego stanowiska, iż to on powinien otrzymać lokal mieszkalny, natomiast wnioskodawczyni powinien przypaść samochód. Należy przy tym podkreślić, że z wyjaśnień złożonych na rozprawie apelacyjnej wynika, że także przez cały okres postępowania odwoławczego, jak i obecnie, wnioskodawczyni zajmuje lokal mieszkalny, a wyłącznie uczestnik jest w posiadaniu samochodu R. (...) nr rej. (...) i wnioskodawczyni nigdy samodzielnie nie korzystała z tego samochodu.

Wyniki postępowania prowadzonego w sprawie sygn. I C (...), w której prawomocnym wyrokiem z dnia 23 grudnia 2014 r. oddalono żądanie wydania kluczyków i dokumentów pojazdu, jak też złożone w tym zakresie aktualnie przez wnioskodawczynię i uczestnika wyjaśnienia, jednoznacznie wskazują, że wnioskodawczyni w żaden sposób nie dysponuje pojazdem, który przechowywany jest przez uczestnika w garażu stanowiącym jego własność i pozostaje od lat w jego dyspozycji, a żądane przez uczestnika kluczyki i dokumenty pojazdu zaginęły w niewyjaśnionych okolicznościach, co wnioskodawczyni zgłosiła stosownym organom i co stanowi podstawę do uzyskania przez uczestnika duplikatu dokumentów oraz zapasowego kluczyka. Okoliczności te przesądzały także o bezzasadności ponawianych wniosków związanych z wydaniem dokumentów i kluczyków, czy też wynagrodzeniem za garażowanie pojazdu.

Skarżący bezzasadnie zarzucił Sądowi Rejonowemu nieusprawiedliwione rozliczenie kwoty 28.500 zł pobranej przez niego ze wspólnego konta. Wbrew twierdzeniom uczestnika nie zostało w toku postępowania wykazane, aby kwota ta stanowiła majątek osobisty uczestnika. Uzasadnienie stanowiska uczestnika w tym zakresie zostało logicznie i przekonująco zdyskredytowane przez Sąd Rejonowy i przedstawiona w tej kwestii w pisemnych motywach orzeczenia argumentacja zasługuje na podzielenie w całości bez ponownego jej przytaczania w tym miejscu. Rozliczenie to jest jednak dotknięte tą wadą, iż obciążono uczestnika obowiązkiem zwrotu całości wypłaconych i zużytych środków, podczas gdy obowiązek zwrotu obejmował 1/2 przedmiotowej kwoty, tj. 14.250 zł, co wymagało korekty przy obliczeniu wysokości spłaty.

Rację miał natomiast skarżący podnosząc niewłaściwe rozstrzygnięcie w zakresie środków zgromadzonych przez byłych małżonków w funduszach emerytalnych. Środki te jako prawa majątkowe wchodzą w skład majątku wspólnego na ogólnych zasadach i brak jest podstaw do dokonania ich rozdziału według zasady przyjętej przez Sąd pierwszej instancji, tzn. przyznanie na rzecz każdego z uczestników środków zgromadzonych na ich rachunkach z pominięciem rozliczenia finansowego z tego tytułu. Zasada taka nie wynika przy tym z przywołanej przez Sąd Rejonowy regulacji zawartej w art.126 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. 2010.34.189 t.j.). Mowa jest tam tylko o tym, że środki zgromadzone na rachunku członka funduszu „przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku” są przekazywane w ramach wypłaty transferowej na rachunek byłego współmałżonka w otwartym funduszu. Chodzi tu o techniczne rozwiązanie będące konsekwencją orzeczenia o podziale majątku. O ile zatem należało zaakceptować taki podział środków, jak w zaskarżonym postanowieniu (to jest dla każdego z byłych małżonków po połowie środków zgromadzonych na rachunku własnych i z rachunku drugiego współmałżonka – pkt IV zaskarżonego postanowienia), to niezbędne było jednocześnie ustalenie aktualnej wartości jednostek uczestnictwa wnioskodawczyni i uczestnika w otwartym funduszu emerytalnym A..

Z informacji uzyskanej w dniu 05 listopada 2014 r. z A. Otwartego Funduszu Emerytalnego (...) Spółki Akcyjnej w W. (k. 1116) wynika, że na dzień 24 listopada 2009 r. (datę ustania wspólności majątkowej) na rachunku wnioskodawczyni E. B. zgromadzono (...), (...) jednostek rozrachunkowych, natomiast na rachunku uczestnika K. B. zgromadzono (...), (...) jednostek rozrachunkowych. Wartość jednostki rozrachunkowej na dzień 03 listopada 2014 r. wynosiła 37 zł 54 gr. Jednocześnie w piśmie wskazano, że zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 06 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, w dniu 03 lutego 2014 r. 51,5 % środków zgromadzonych na wymienionych rachunkach zostało przekazane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W efekcie według stanu na dzień orzekania przez Sąd odwoławczy:

- na rachunku wnioskodawczyni E. B. w funduszu A. z majątku wspólnego pozostało 492, (...) jednostek rozrachunkowych o wartości 18.493 zł 81 gr ( (...), (...). = 100 %, minus 51,5 % = 523, (...). przekazanych do ZUS, pozostało 48,5 % = 492, (...). x 37,54 zł = 18.493,81 zł);

- na rachunku uczestnika K. B. w funduszu A. z majątku wspólnego pozostało 630, (...) jednostek rozrachunkowych o wartości 23.656 zł 25 gr ( (...), (...). = 100 %, minus 51,5 % = 669, (...). przekazanych do ZUS, pozostało 48,5 % = 630, (...). x 37,54 zł = 23.656,25 zł).

Razem środki należące do majątku wspólnego zgromadzone w funduszu A. na dzień orzekania przez Sąd odwoławczy miały wartość 42.150 zł 06 gr (18.493,81 zł + 23.656,25 zł) i o tę wartość należało zwiększyć wartość majątku wspólnego. Jednocześnie aprobując ustalony przez Sąd pierwszej instancji sposób podziału tych środków, to jest dla każdego z byłych małżonków po połowie środków zgromadzonych na rachunku własnych i rachunku drugiego współmałżonka (pkt IV zaskarżonego postanowienia), w efekcie każdemu z byłych małżonków przypadają z tego tytułu środki o wartości po 21.075 zł 03 gr (42.150,06 zł x 1/2).

Uznając zasadność zarzutu apelacji w tym zakresie, dokonano zmiany zaskarżonego postanowienia z uwzględnieniem wskazanych okoliczności.

Z kolei dopuszczalne było zgłoszenie przez wnioskodawczynię żądania rozliczenia kwoty 7.373 zł 17 gr z tytułu dalszych poniesionych przez nią kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej (mieszkania) w okresie od grudnia 2012 roku do września 2014 roku, to jest powstałych po dacie wydania zaskarżonego postanowienia Sądu pierwszej instancji.

Zgodnie z art. 383 k.p.c. w postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami. Jednakże w razie zmiany okoliczności można żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się można nadto rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy. Zważyć należy, iż powyższy przepis nie przewiduje formalnej przesłanki dopuszczalności zmiany powództwa w postaci wywiedzenia apelacji, a zatem dopuszczalna jest taka zmiana również w wypadku wniesienia apelacji wyłącznie przez stronę pozwaną. Co istotne, w zakresie skutecznie dokonanej zmiany powództwa w postępowaniu apelacyjnym wyłączone jest obowiązywanie zakazu reformationis in peius, gdyż inaczej niecelowe było zrezygnowanie przez ustawodawcę zastrzeżenie, iż przekształcenie to wchodzi w rachubę tylko, gdy powód wniósł apelację (zob. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz pod red H. Dolecki i T. Wiśniewski. Tom II, Lex 2010). Jak przyjął Sąd Najwyższy na gruncie spraw o dział spadku, w postępowaniach tych sąd drugiej instancji nie jest związany granicami wniosków apelacyjnych oraz zakazem reformationis in peius, jeżeli przedmiot zaskarżenia jest integralnie związany z inną częścią lub całością zaskarżonego orzeczenia. Wynika to z oparcia tego postępowania na zasadzie oficjalności co sprawia, że sądu, z wyjątkiem sytuacji przewidzianych w ustawie, nie wiążą wnioski ani wnioskodawcy, ani uczestników postępowania a także z niepodzielnego charakteru postanowienia o dziale spadku (zob. postanowienia z dnia 7 listopada 1964 r., III CR 294/64, OSNCP 1965, nr 7 - 8, poz. 130, z dnia 17 września 1999 r., l CKN 379/98, OSNC 2000, nr 3, poz. 59 i z dnia 28 marca 2003 r., IV CKN 1961/00, niepubl.).

Powyższe poglądy aktualne są również na tle postępowania o podział majątku. Przeważające w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest również stanowisko, że zgłoszenie roszczeń, o jakich mowa w art. 618 k.p.c., dopuszczalne jest do daty zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji. Zgłoszenie ich przed sądem drugiej instancji można uznać za skuteczne, gdy powstały albo stały się wymagalne w trakcie postępowania międzyinstancyjnego (zob. uzasadnienie uchwał Sądu Najwyższego z dnia 26 października 1961 r., IV CO 15/61, OSN 1962/4/131 i z dnia 27 czerwca 1969 r. III CZP 34/69, OSPiKA 1970/5/94 oraz postanowienie z dnia 26 marca 2004 r., IV CK 209/03, niepubl.) Przedmiotowa zmiana powództwa w postępowaniu apelacyjnym polegająca na żądaniu świadczeń za dalsze okresy, będzie więc skuteczna, gdyż przed Sądem pierwszej instancji zgłoszono już żądanie z tego tytułu do kwoty 694,26 zł, a obecnie rozszerzono żądanie co do tych świadczeń, które stały się wymagalne po wydaniu orzeczenia przez sąd pierwszej instancji.

Uczestnik K. B. nie zakwestionował zgłoszonego przez wnioskodawczynię żądania ani też nie podważał załączonych dowodów wpłat, wykazujących wysokość poniesionych z tego tytułu wydatków. W związku z tym okoliczności te uznano za przyznane i dodatkowo wykazane niekwestionowanymi dowodami do zgłoszonej w piśmie z dnia 20 września 2014 r. kwoty 7.373 zł 17 gr.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił natomiast kolejnego żądania wnioskodawczyni rozliczenia z tego tytułu kwoty 1.091 zł 43 gr tytułem dalszych poniesionych kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w okresie od października 2014 roku do 14 stycznia 2015 r., ponieważ pismo wnioskodawczyni datowane na dzień 09 stycznia 2015 r. wpłynęło do Sądu Okręgowego w Elblągu w dniu 15 stycznia 2015 r., to jest po zamknięciu rozprawy w dniu 14 stycznia 2015 r., a zatem żądanie było spóźnione.

W rezultacie wysokość wydatków poniesionych przez wnioskodawczynię E. B. na utrzymanie wspólnej nieruchomości (mieszkania) ustalono na kwotę 8.067 zł 43 gr (694,26 zł + 7.373,17 zł), a do rozliczenia z tego tytułu od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni przypadała kwota 4.033 zł 72 gr (8.067,43 x 1/2).

Sąd Okręgowy nie uwzględnił natomiast wniosku uczestnika K. B. z dnia 08 stycznia 2015 r. – jak to określono – „o uzupełniający podział majątku”. Pomijając okoliczność, że uczestnik, korzystający w postępowaniu z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, zgłaszając swoje kolejne żądania zdaje się nie zauważać, że w efekcie uchylenia przez Sąd Najwyższy postanowienia Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 05 grudnia 2012r. zaskarżone postanowienie Sądu pierwszej instancji nie stało się prawomocne, co implikuje zasadniczo bezzasadność dużej części zgłaszanych żądań, o czym niżej. To należy wskazać, że postępowanie w sprawie toczy się od kilku lat, przy czym szczegółowo rozpytywano wnioskodawczynię i uczestnika o skład majątku wspólnego i wnioski w zakresie jego podziału. Zgłoszenie w styczniu 2015 roku wniosku o zaliczenie do majątku kolejnych bliżej nie określonych ani nie zidentyfikowanych przedmiotów (uczestnik posłużył się ogólnikowymi określeniami, bez szczegółowych opisów cech charakterystycznych, odsyłając np. do miejsca usytuowania danej rzeczy w lokalu, kiedy tam zamieszkiwał – „szafa w sypialni” „półka kuchenna”, albo dotyczącymi zbiorów rzeczy – „karnisze, żaluzje, książki”), bez jakichkolwiek wniosków dowodowych, Sąd uznał za działanie zmierzające do celowego przedłużenia postępowania i skutkujące pominięciem w trybie art. 217 § 3 k.p.c. oraz naruszające obowiązek określony w art. 127 k.p.c.

Reasumując przedstawione okoliczności oraz po części niekwestionowane ustalenia zawarte w postanowieniach zaskarżonego orzeczenia Sąd Okręgowy ustalił, że łączna wartość majątku wspólnego wnioskodawczyni E. B. i uczestnika K. B. wynosi 295.208 zł 90 gr, na co składają się: 228.458 zł wartości nieruchomości lokalowej, 11.700 zł wartość samochodu R. (...), 12.752 zł wartość mebli, wyposażenia i ruchomości, 148 zł 84 gr wartość środków zgromadzonych w Banku (...) S.A., 42.150 zł 06 gr (18.493,81 zł + 23.656,25 zł) środki zgromadzone w funduszu A..

Udział przypadający każdemu z byłych małżonków wynosi po 147.604 zł 65 gr (295.208,90 zł x 1/2).

W wyniku podziału na rzecz wnioskodawczyni przyznano składniki majątku o łącznej wartości 258.490 zł 03 gr (nieruchomość lokalowa 228.458 zł + ruchomości 8.957 zł + 1/2 środków zgromadzonych na obu funduszach A. 21.075,03 zł + środki w Banku (...) S.A. 148,84 zł). Na rzecz uczestnika przyznano składniki majątku wspólnego o wartości 36.570 zł 03 gr (samochód 11.700 zł + ruchomości 3.795 zł + 1/2 środków zgromadzonych na obu funduszach A. 21.075,03 zł) oraz kwotę bezprawnie wypłaconą z rachunku bankowego ponad swój udział 14.250 zł, razem 50.820 zł 03 gr. W konsekwencji wnioskodawczyni otrzymała ponad należny udział, a uczestnik poniżej należnego udziału kwotę 96.784 zł 42 gr (147.604,45 zł – 50.820,03 zł). Taka kwota przypadałaby do spłaty z tytułu rozliczenia udziałów w majątku wspólnym oraz przy uwzględnieniu bezprawnie przywłaszczonych przez uczestnika środków z majątku wspólnego w kwocie 28.500 zł. Wysokość spłaty podlegała jednak pomniejszeniu o kwotę 4.033 zł 72 gr należną wnioskodawczyni z tytułu poniesionych kosztów utrzymania rzeczy wspólnej i ostatecznie wysokość spłaty od wnioskodawczyni E. B. na rzecz uczestnika K. B. wyniosła 92.750 zł 70 gr (96.784,42 zł – 4.033,72 zł).

W toku postępowania apelacyjnego wnioskodawczyni E. B. wykazała jednak, że działając w przeświadczeniu o prawomocności rozstrzygnięcia z dnia 05 grudnia 2012 r. dokonała zapłaty na rzecz uczestnika K. B. kwoty 106.144 zł 84 gr tytułem spłaty udziału w majątku wspólnym, przedstawiając rozliczenie i dowody dokonanych wpłat i potrąceń wierzytelności wzajemnych oraz niezakwestionowane dokumenty w postaci dowodów wpłat, pism z postępowań egzekucyjnych i oświadczeń o potrąceniu, czemu uczestnik nie zaprzeczył. Z tych przyczyn w treści zmienionego orzeczenia zawarto ponadto ustalenie, że kwota przypadającej uczestnikowi w wyniku podziału majątku spłaty została zapłacona w całości.

Spośród przedstawionych powyżej zgłoszonych przez uczestnika żądań przekazanych do rozpoznania w toku postępowania o podział majątku zasadne okazały się jedynie żądania orzeczenia o wydaniu roweru górskiego Hybryda Romet oraz notebook’a A., skoro bezsprzecznie ruchomości te przyznano w podziale do majątku uczestnika, a znajdują się w posiadaniu wnioskodawczyni. Podstawą dla orzeczenia o wydaniu jest przepis art. 624 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i art. 567 § 3 k.p.c., jednocześnie ustalony termin wydania jest racjonalny dla obu stron.

W pozostałym zakresie zgłoszone żądania oddalono jako bezzasadne, gdyż – jak już wskazano powyżej – uczestnik nie uwzględnił faktu, że w efekcie uchylenia przez Sąd Najwyższy postanowienia Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 05 grudnia 2012 r. zaskarżone postanowienie Sądu pierwszej instancji nie stało się prawomocne, co zasadniczo czyni bezzasadnymi żądania o dopuszczenie do współposiadania roweru górskiego Hybryda i o zapłatę kwoty 500 zł z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z roweru górskiego Hybryda. Skoro przedmiot ten nadal był przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych, zgodnie z art. 206 k.c. każdy ze współwłaścicieli – w tym także wnioskodawczyni – był uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Ponadto wyniki postępowania jednoznacznie wskazują, że wnioskodawczyni oferowała uczestnikowi wydanie roweru zgodnie ze zgłoszonym żądaniem a do odbioru nie doszło wyłącznie z przyczyn leżących po stronie uczestnika.

Z kolei żądania o zobowiązanie do wydania dokumentów samochodu R. (...) nr rej. (...), o zobowiązanie do wydania dokumentów samochodu R. (...) nr rej. (...)oraz o zobowiązanie do dorobienia kluczy do samochodu R. (...) nr rej. (...)i ich wydanie, podobnie jak żądanie zapłaty kwoty 5.075 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu z tytułu kosztów utrzymania i eksploatacji samochodu R. (...), były oczywiście bezzasadne w aspekcie poczynionych ustaleń, iż od kilku lat wyłącznie uczestnik dysponuje samochodem, który znajduje się w jego posiadaniu, a jak wskazano powyżej wnioskodawczyni w sposób przekonujący wykazała, że nie posiada ani dokumentów ani kluczyków pojazdu, co koresponduje z ustaleniami w sprawie I C (...), skoro uczestnik nadal odwołuje się do tych samych okoliczności faktycznych. Ponadto żądanie zapłaty nie zostało w jakimkolwiek zakresie udowodnione, przy zaprzeczeniu wnioskodawczyni.

Za zasadny natomiast Sąd Okręgowy uznał zarzut skarżącego dotyczący bezzasadnego naruszenia przez Sąd pierwszej instancji zasady określonej w art. 520 § 1 k.p.c. i zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania. Niewątpliwie wnioskodawczyni i uczestnik pozostawali w sporze co do składu i sposobu podziału majątku wspólnego, jednakże w równej mierze zainteresowani byli wynikiem postępowania. Z tych przyczyn brak było podstaw do odstąpienia do reguły określonej w art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którą każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, i obciążenia uczestnika obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez wnioskodawczynię. Tę samą regułę z art. 520 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zastosował co do kosztów postępowania odwoławczego, które poniósł uczestnik w związku z apelacją i skargą kasacyjną oraz poniosła wnioskodawczyni w związku z postępowaniami odwoławczymi zainicjowanymi przez uczestnika.

Z przedstawionych przyczyn Sąd Okręgowy dokonał częściowej zmiany zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., oddalając dalej idącą apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.