Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania M. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 22 maja 2014 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy M. C. prawo do emerytury poczynając od dnia (...) 2014 roku.

Sygn. akt VU 5169/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 maja 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy M. C. prawa do emerytury.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. C. wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w takich warunkach w okresach od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku w Z. Zakładach (...) w Z. na stanowisku elektryka zmianowego oraz od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1999 roku w (...) Spółce z o.o. w Z. na stanowisku elektryka.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

M. C., urodzony dnia (...) 1954 roku, złożył w dniu 22 kwietnia 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w szczególnych żadnych okresów zatrudnienia.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku wnioskodawca był zatrudniony w Z. Zakładach (...) w Z.. W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy w dniu 28 lutego 1994 roku pracodawca wskazał, że pracował on na stanowisku elektryka. Takie też stanowisko wskazano także w kartach obiegowych zmian oraz umowie o pracę z dnia 20 lutego 1979 roku. W angażach pracodawca podał natomiast, że wnioskodawca pracował na stanowisku elektromontera.

(dowód: świadectwo pracy k. 5 w aktach ZUS, karty obiegowe zmian k. 19, k. 28, umowa o pracę k. 26, angaże k. 20-25 w aktach sprawy)

W okresie od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku w Z. Zakładach (...) w Z. wnioskodawca pracował jako elektryk zmianowy i wykonywał stale i w pełnym wymiarze prace przy bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń na oddziałach znajdujących się w ruchu, w których jako podstawowe były wykonywane prace w warunkach szczególnych. W ramach swych obowiązków wnioskodawca zajmował się utrzymywaniem w ruchu maszyn i urządzeń w działach tkalni i przędzalni, w dziale przygotowawczym, dziale końcowym i kotłowni. Były to np.: krosna, klejarki, snowadła, przewijarki, maszyny brakarskie, tablice rozdzielcze, piece wielkoprzemysłowe itp. Wnioskodawca wykonywał również planowane przeglądy maszyn, które wynikały z instrukcji oraz usuwał awarie elektryczne urządzeń. Maszyny i urządzenie były naprawiane przez wnioskodawcę bezpośrednio w hali produkcyjnej. Ponadto wnioskodawca zajmował się obsługą stacji transformatorowych i stacji wysokiego napięcia. Praca była wykonywana przez wnioskodawcę w systemie trzyzmianowym. Sporadycznie wnioskodawca zajmował się także wymianą świetlówek i naprawianiem wyłączników i gniazdek. Czynności te były wykonywane przez wnioskodawcę głównie w halach produkcyjnych, a jedynie wyjątkowo w pomieszczeniach biurowych i socjalnych.

(dowód: zeznania świadków D. M. k. 39, k. 39 odwrót i J. K. k. 45, k. 45 odwrót i k. 47, zeznania wnioskodawcy k. 45 odwrót, k. 46 i k. 47 w aktach sprawy)

Z. Zakłady (...) w Z. wystawiły wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazano, że pracował on w takich warunkach w okresie od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku na stanowisku elektryka zmianowego, na którym wykonywał prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń (Wykaz A, Dział XIV, poz. 1, pkt 13 stanowiący załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego).

(okoliczność niesporna)

W okresie od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1999 roku wnioskodawca był zatrudniony pełnym wymiarze czasu w (...) Spółce z o.o. w Z. na stanowisku elektryka. W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy w dniu 3 stycznia 2000 roku pracodawca wskazał, że pracował on na stanowisku elektryka.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 3 stycznia 2000 roku k. 11 w aktach ZUS)

W okresie od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) Spółce z o.o. w Z. wnioskodawca pracował jako elektryk zmianowy i wykonywał stale i w pełnym wymiarze prace przy bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń na oddziałach znajdujących się w ruchu, w których jako podstawowe były wykonywane prace w warunkach szczególnych. Spółka (...) była następcą prawnym Z. Zakładów (...) i wnioskodawca wykonywał w trakcie zatrudnienia w tej spółce, takie same czynności, jak wcześniej w (...).

(dowód: zeznania świadków D. M. k. 39, k. 39 odwrót i J. K. k. 45, k. 45 odwrót i k. 47, zeznania wnioskodawcy k. 45 odwrót, k. 46 i k. 47 w aktach sprawy)

(...) Spółka z o.o. w Z. wystawiła wnioskodawcy w dniu 26 listopada 2007 roku drugie świadectwo pracy, w którym wskazała, że pracował on w szczególnych warunkach w okresie od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1999 roku na stanowisku elektryka, na którym wykonywał prace przy bieżącej konserwacji i naprawie agregatów i urządzeń (Wykaz A, Dział XIV, pkt 13 stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 26 listopada 2007 roku k. 10 w aktach ZUS)

Przy zaliczeniu okresu zatrudnienia od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku w Z. Zakładach (...) w Z. oraz od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) Spółce z o.o. w Z., wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w takich warunkach w wymiarze ponad 15 lat.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013, poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku, I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

Spór pomiędzy stronami ograniczał się do faktu, czy wnioskodawca ma 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach (spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) 2014 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał bowiem, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w okresach od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku w Z. Zakładach (...) w Z. oraz od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1999 roku w (...) Spółce z o.o. w Z.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę we wskazanych wyżej okresach Sąd oparł zeznaniach świadków D. M. i J. K. oraz samego wnioskodawcy. Zeznania te zasługują na wiarę, gdyż są spójne i wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie i wnioskodawca pracowali razem z wnioskodawcą i opisali w sposób logiczny zakres obowiązków wnioskodawcy. Organ rentowy nie przedstawił zaś w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie ich wiarygodności. Dokonując ustaleń Sąd nie brał przy tym pod uwagę okresu zatrudnienia od 1 stycznia 1999 roku do 31 grudnia 1999 roku, albowiem zgodnie z cytowanym na wstępie art. 184 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, do stażu pracy w warunkach szczególnych mogą być zaliczone jedynie okresy przypadające do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Jak wynika z zeznań świadków oraz wnioskodawcy w okresie od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku w Z. Zakładach (...) w Z., a następnie w okresie od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) Spółce z o.o. w Z., wnioskodawca pracował jako elektryk zmianowy i wykonywał stale i w pełnym wymiarze prace przy bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń na oddziałach znajdujących się w ruchu, w których jako podstawowe były wykonywane prace w warunkach szczególnych. W ramach swych obowiązków wnioskodawca zajmował się utrzymywaniem w ruchu maszyn i urządzeń w działach tkalni i przędzalni, w dziale przygotowawczym, dziale końcowym i kotłowni. Były to np.: krosna, klejarki, snowadła, przewijarki, maszyny brakarskie, tablice rozdzielcze, piece wielkoprzemysłowe itp. Wnioskodawca wykonywał również planowane przeglądy maszyn, które wynikały z instrukcji oraz usuwał awarie elektryczne urządzeń. Maszyny i urządzenie były naprawiane przez wnioskodawcę bezpośrednio w hali produkcyjnej. Ponadto wnioskodawca zajmował się obsługą stacji transformatorowych i stacji wysokiego napięcia.

Mając powyższe na względzie, nie powinno budzić wątpliwości, że wnioskodawca we wskazanych wyżej okresach jako elektryk zmianowy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w Wykazie A, Dziale XIV pkt 25 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, to jest prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2012 roku, I UK 285/11, LEX Nr 1157547).

Bez wpływu na powyższe pozostaje okoliczność, że w ramach wykonywanych czynności, wnioskodawca zajmował się także wymianą świetlówek i naprawianiem wyłączników i gniazdek, albowiem jak wynika z zeznań świadków i zeznań wnioskodawcy, były to czynności incydentalne, a do tego były one w przeważającej mierze wykonywane w halach produkcyjnych.

Podkreślić należy, iż oba zakłady pracy, w których pracował wnioskodawca w spornych okresach potwierdziły wykonywanie przez wnioskodawcę prac w warunkach szczególnych w świadectwie pracy w warunkach szczególnych i w adnotacji w świadectwie pracy.

I tak Z. Zakłady (...) w Z. wystawiły wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazano, że pracował on w takich warunkach w okresie od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku na stanowisku elektryka zmianowego, na którym wykonywał prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń (Wykaz A, Dział XIV, poz. 1, pkt 13 stanowiący załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego). (...) Spółka z o.o. w Z. wystawiła zaś wnioskodawcy w dniu 26 listopada 2007 roku świadectwo pracy, w którym wskazała, że pracował on w szczególnych warunkach w okresie od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1999 roku na stanowisku elektryka, na którym wykonywał prace przy bieżącej konserwacji i naprawie agregatów i urządzeń (Wykaz A, Dział XIV, pkt 13 stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W Wykazie A, Dziale XIV, poz. 13 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskazano prace w akumulatorowniach: opróżnianie, oczyszczanie i wymiana stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych, zaś wykazie A, Dziale XIV, poz. 1 pkt 13 stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego prace na stanowisku maszynisty urządzeń nawęglania.

Błędne przyporządkowanie w ww. dokumentach pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w świetle innych dowodów, spójnych i logicznych nie może zaś skutkować uznaniem, że w spornych okresach wnioskodawca nie wykonywał prac w warunkach szczególnych.

Przy zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okresów od 20 lutego 1979 roku do 28 lutego 1994 roku oraz od 5 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku, staż pracy wnioskodawcy w takich warunkach wynosi łącznie ponad 15 lat.

W związku z tym, że wykazany przez wnioskodawcę okres pracy w warunkach szczególnych wynosi więcej niż 15 lat, stwierdzić zatem należało, iż spełnia on wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury poczynając od dnia (...) 2014 roku, tj, od ukończenia przez niego 60 lat.