Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23.12.2013r. skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa (...) w W. powód (...), S. A. wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 684.123,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15.02.2013r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Powód swoje roszczenie oparł na podstawie art. 647 ¹ §5 kc z tytułu zapłaty za dostarczone na rzecz wykonawcy materiały budowlane.

Strona pozwana powództwa nie uznała i wniosła o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu przy czym kosztów zastępstwa prawnego na rzecz Prokuratorii generalnej Skarbu Państwa.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 czerwca 2010 r. Pozwany Skarb Państwa - (...) reprezentowany przez (...) Oddział w Ł. zawarł umowę nr (...) z konsorcjum firm (...) S.A. z siedzibą w T., (...).S. z siedzibą w P. oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w C.. Przedmiotem powyższej umowy było wykonanie robót budowlanych polegających na „Budowie autostrady (...) na odcinku granica województwa (...)/ (...) do węzła S. od km 230+817 do km 295+850 - Zadanie II. Odcinek 2 Sekcja 1 od km 245+800 do km 261+000, węzeł S.- węzeł K.." (umowa k. 192-196).

Integralną część umowy stanowiły m.in. Szczególne Warunki Kontraktu oraz „Warunki kontraktowe dla budowy dla robót budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego", pierwsze tłumaczenie wydania (...) z 1999 r.(Warunki kontraktowe dla budowy dla robót budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego", pierwsze tłumaczenie wydania (...) z 1999 r. k. 207-274, Szczególne Warunki Kontraktu k. 276-299).

W dniu 13 czerwca 2012 r. ogłoszono upadłość likwidacyjną spółki (...) S.A. - Lidera Konsorcjum będącego Generalnym Wykonawcą na inwestycji Budowa autostrady (...) na odcinku granica województwa (...)/ (...) do węzła S. od km 230+817 do km 295+850 - Zadanie II. Odcinek 2 Sekcja 1 od km 245+800 do km 261+000, węzeł S.- węzeł K.'" , W dniu 16.07.2012r. (...) SA. Odstąpił od umowy Nr (...) zaś pozwany jako zamawiający zmuszony został do ograniczenia kontraktu, tym samym do rezygnacji z wykonania robót budowlanych związanych m.in. z budową M. (...), M. (...) i (...) K., w tym, w zakresie elektroenergetyki Zamawiający z Wykonawcą ustalił, że „nie będą wykonywane prace związane z oświetleniem terenów M. oraz placu (...)pozycje kosztorysowe o numerach: (...). Zmniejszony zostanie zakres ilościowy pozycji o numerach: (...), zakres pomniejszony o kwotę (...).(...) (opis wyłączeń robót wraz z zestawieniem tabelarycznym k. 301-325),

W dniu 18 sierpnia 2010 r. jeden z członków Konsorcjum - spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą w C. zawarł z powodem umowę nr (...) w zakresie której powód zobowiązał się do wykonania oświetlenia obiektów autostradowych. Zgodnie z aneksem nr (...) z dnia 13 września 2012 r. do ww. umowy termin zakończenia prac został przedłużony do dnia 15 października 2012 r. (umowa z dnia 18 sierpnia 2010 r. Nr (...) wraz z aneksami k. 15-22)

Generalny Wykonawca nigdy nie zwrócił się do pozwanego jako inwestora o zatwierdzenie powoda jako podwykonawcy. Zgodnie z subklauzulą 4.4 Szczególnych Warunków Kontraktu pkt e strony umowy Nr (...) ustaliły „Wykonawca nie później niż 28 dni przed planowanym skierowaniem Podwykonawcy do wykonania Robót, przedłoży Zamawiającemu za pośrednictwem Inżyniera projekt umowy z Podwykonawcą. Zamawiający po otrzymaniu opinii Inżyniera podejmie decyzję w sprawie zgody na zawarcie tejże umowy. Jeżeli Zamawiający w terminie 14 dni od przedłożenia mu projektu umowy z Podwykonawcą nie zgłosi na piśmie sprzeciwu łub zastrzeżeń, uważać się będzie, ze wyraził zgodę na zawarcie umowy. Po uzyskaniu zgody na Zamawiającego na zawarcie umowy z Podwykonawca łub jeżeli Zmawiający nie zgłosi sprzeciwu lub zastrzeżeń do projektu umowy w powyższym terminie, Wykonawca przed skierowaniem Podwykonawcy do wykonania Robót przedłoży Zamawiającemu zawartą umowę".

Pozwany Skarb Państwa powziął informacje o fakcie realizowania przez powoda robót budowlanych dopiero w dniu 16 marca 2013 r., w momencie otrzymania pisma powoda odnośnie zabezpieczenia płatności w kwocie 1 105 009,58 zł., a więc pięć miesięcy po zakończeniu inwestycji, które nastąpiło w dniu 15 października 2012 r. Ani wykonawca ani podwykonawca nigdy nie przedstawił kopii łączącej ich umowy czy też jej projektu. Podwykonawca załączał jedynie kosztorysy stanowiące załączniki do umów czy protokoły odbioru poszczególnych robót. Pozwany nie poznał wszystkich przedmiotowo istotnych elementów powyższej umowy (pismo powoda z dnia 16 marca 2013 r. (...), pismo powoda z dnia 8 lipca 2013 r. Nr (...) (k. 330), pismo powoda z dnia 6 listopada 2013 r. Nr (...) k. 333)

Po dokonaniu weryfikacji czy roboty, za które powód domagał się ww. należności zostały rzeczywiście wykonane (w piśmie z dnia 18 listopada 2013 spółka (...) sp. z o.o. potwierdziła, iż ów należność stanowi wymagalne roszczenie powoda za rzeczywiście wykonaną część robót podwykonawczych) pozwany dokonał przelewu kwoty 1.105.009,58 zł. na konto Powoda (pismo (...) sp. z o.o. z dnia 18 listopada 2013 r. Nr (...) k. 335, potwierdzenie wypłaty ze środków (...) z dnia 9 grudnia 2013 r. k. 337).

Pismem z dnia 17 grudnia 2012 r. powód zgłosił kolejne roszczenie w kwocie 556 198,16 zł. tytułem dokonanego zakupu materiałów. W odpowiedzi na powyższe pismo powoda pozwany wskazał na brak podstaw do płatności tytułem solidarnej odpowiedzialności, gdyż wezwanie dotyczy zapłaty za materiały budowlane, których nie wykorzystano w realizacji kontaktu, a solidarna odpowiedzialność zamawiającego dotyczy płatności za wykonane roboty budowlane (pismo powoda z dnia 17 grudnia 2012 r. Nr (...) k. 50, pismo pozwanego z dnia 7 lutego 2013 r. Nr (...)k. 53).

Sąd uznał za pełnowartościowy materiał dowodowy przedstawiony przez strony, a powołany powyżej. Strony nie kwestionowały zawartości ani prawdziwości tych dokumentów, a Sąd nie znalazł podstaw do ich podważenia z urzędu.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania przesłuchanych w sprawie świadków jednakże dla merytorycznego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie miały one większego znaczenia.

Sąd zażył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne i należało je oddalić w całości.

Powód wskazuje jako podstawę odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa art. 647 ¹ k.c. Należy zauważyć, iż ustawodawca w § 5 ww. artykułu wskazał, że „zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. " Tak, więc stosownie do art. 6k.c. strona powodowa dochodząc roszczenia na podstawie art. 647 ¹ § 5 k.c. winna udowodnić, że roszczenie wywodzi z wykonanych i nie zapłaconych robót budowlanych. Jednakże powód, jak to sam wskazuje w pozwie, domaga się zapłaty za zakupione materiały, które miały być przeznaczone do realizacji umowy łączącej go z generalnym wykonawcą, ale w końcowym rezultacie nie zostały zabudowane. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2008 r. stanowiącego, iż „inwestor odpowiada solidarnie wraz z wykonawcą wobec podwykonawcy na podstawie art. 647(1) § 5 kc. tylko wtedy, gdy rezultat świadczenia podwykonawcy stal się składnikiem obiektu stanowiącego przedmiot świadczenia wykonawcy w ramach umowy o roboty budowlane" ( Wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 17 października 2008 r., sygn. akt I CSK 106/08, LEGALIS nr 126579). Dalej w uzasadnieniu czytamy: „Jak już była o tym mowa, koniecznym warunkiem zastosowania art. 647 § 5 KC jest wykonanie robót budowlanych przez podwykonawcę, przez co należy rozumieć zrealizowanie części obiektu stanowiącego przedmiot świadczenia wykonawcy w ramach umowy zawartej z inwestorem. Tylko zapłata wynagrodzenia za wykonanie przez podwykonawcę tak rozumianych robót budowlanych jest objęta solidarną odpowiedzialnością inwestora i wykonawcy. W sytuacji, w której nie doszło do zamontowania okien w budynku, nie można było nawet wykluczyć, na co trafnie pozwana zwróciła uwagę w skardze kasacyjnej, domagania się zwrotu dostarczonych na plac budowy okien wskutek odstąpienia od umowy". W tym miejscu warto dodać, że materiały zakupione w celu realizacji umowy podwykonawczej znajdują się w posiadaniu powoda.

Umowa - bez względu na sposób jej ujęcia - aby mogła być objęta zakresem zastosowania art. 647 (1) § 5 k.c. musi należeć do kategorii umów o podwykonawstwo, których przedmiotem jest albo wykonanie robót budowlanych albo dzieła pod warunkiem, że będzie ono składnikiem obiektu, przedmiotu całej inwestycji. Poza zakresem prac rodzących odpowiedzialność solidarną inwestora znajduje się jednak dostarczenie materiałów nawet w celu realizacji umowy o podwykonawstwo, jeżeli ów materiały nie zostaną zamontowane w obiekcie stanowiącym przedmiot świadczenia generalnego wykonawcy na rzecz inwestora (por. z wyżej wskazywanym Wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia z dnia 17 października 2008 r., sygn. akt I CSK 106/08).

Strona powodowa w rzeczywistości nie wnosi o zapłatę za wykonane roboty budowlane, lecz za materiały budowlane dostarczone dla potrzeb budowy, mylnie kwalifikując dochodzoną w pozwie należność jako element wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane. Takie rozumowanie prowadziłoby do rozszerzającej wykładni art. 647 (1) § 5 k.c, co jak to wskazał Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 5 września 2012 r. sygn. akt IV CSK 91/12.

Po drugie jak słusznie zauważył również Sąd Najwyższy w innym orzeczeniu „odpowiedzialność ta ma charakter gwarancyjny, gdyż nie jest wynikiem wspólnej lub jednakowej sytuacji dłużników, ani udziału w odpowiedzialności za tę samą szkodę, tylko - powstając z mocy przepisu szczególnego ius cogens - prowadzi do dodatkowej gwarancji uzyskania świadczenia przez wierzyciela. Istotną cechą tej solidarności nie jest zobowiązanie inwestora do spełnienia świadczenia, tylko ponoszenie przez niego odpowiedzialności za spełnienie świadczenia (verba legis: za zapłatę wynagrodzenia) przez wykonawcę. Innymi słowy inwestor w istocie nie jest współdłużnikiem w wykonaniu zobowiązania. Wynikają stąd znaczące różnice sytuacji prawnej inwestora i wykonawcy, w szczególności ich obowiązki (powinne zachowania) nie muszą być identyczne, a stosunki wewnętrzne wynikające z umowy inwestor - wykonawca oraz postanowienia wykraczające poza świadczenie ciążące na wykonawcy z umowy wykonawca - podwykonawca pozbawione są znaczenia prawnego dla przedmiotu i zakresu odpowiedzialności inwestora. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności inwestora ograniczony jest w art. 647 ¹ § 5 k.c. do wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2012 r., sygn. akt IV CSK 91/12, LEX nr 127500)

Odnosząc się natomiast do roszczenia o zasądzenie odsetek Sąd zwraca uwagą że zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury „z art. 647 ¹ k.c. nie wynika, aby inwestor oraz generalny wykonawca, ponosili odpowiedzialność solidarną wobec podwykonawcy za należności uboczne, w takim samym zakresie jak podmiot zobowiązany do tego z umowy (...) mając na uwadze, dolegliwy i wyjątkowy charakter wprowadzonej ustawą odpowiedzialności solidarnej inwestora i wykonawcy, nie ma jakichkolwiek podstaw do stosowania w tym zakresie wykładni rozszerzającej. Przyjęcie tego poglądu nie koliduje w jakimkolwiek zakresie z istoty solidarności, gdyż zgodnie z wolą ustawodawcy zleceniodawca strony powodowej oraz inwestor i generalny wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność, która zgodnie z art. 366 k.c. uprawnia wierzyciela do żądania świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, przy czym odnosi się ona wyłącznie do należnego podwykonawcy wynagrodzenia 9wyrok Sądu Apelacyjnego we W. z dnia 01.10.2012r., sygn. akt I ACa 924/12).

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo w całości

Oddalenie powództwa skutkowało obciążeniem strony powodowej, jako strony przegrywającej, kosztami procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c.

Na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 08 lipca 2005 roku o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa Sąd zasądził na rzecz wykonującej zastępstwo procesowe pozwanego Skarbu Państwa – (...), Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3.600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Kwota ta została wyliczona zgodnie z § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.