Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant stażysta Emilia Łopatowska

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. H.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..

z dnia 6 listopada 2014 r. 1sygn.. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy B. H. prawo do emerytury z dniem 1 października 2014 roku,

2.  zasądza do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. ma rzecz wnioskodawcy kwotę 60 ( sześćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 6752/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 listopada 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. odmówił B. H. prawa do emerytury, z uwagi na brak 15- letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 1 grudnia 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy wnosząc o jej zmianę, przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wniósł o zaliczenie swojemu mocodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia:

- od 31 maja 1980 roku do 29 stycznia 1988 roku w (...) I. B.,

- od 30 stycznia 1988 roku do 29 grudnia 1993 roku w (...) (...) B.

- od 30 grudnia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) i (...) (...) S.A. w R..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. podniósł, iż wnioskodawca na okoliczność pracy w szczególnych warunkach nie przedłożył świadectwa pracy
w szczególnych warunkach wystawionego przez zakład pracy. Organ rentowy podniósł ponadto, że wnioskodawca przebywał na urlopach bezpłatnych w okresach:

- od 6 kwietnia 1987 roku do 29 stycznia 1988 roku

- od 4 listopada 1990 roku do 18 grudnia 1992 roku

- od 18 grudnia do 31 grudnia 1992 roku

Na rozprawie w dniu 18 lutego 2015 roku pełnomocnik wnioskodawcy dodatkowo wniósł o zaliczenie wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu od 13 grudnia 1976 roku do 26 maja 1980 roku na stanowisku kierowcy samochodowego w Przedsiębiorstwie (...) w G..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. H., urodzony w dniu (...) 1951 roku złożył w dniu
27 października 2014 roku wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych plik II)

Pierwszy wniosek o emeryturę wnioskodawca złożył w dniu 15 grudnia 2010 roku. Organ rentowy decyzją z dnia 1 lutego 2011 roku odmówił mu prawa od emerytury z uwagi na brak wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych oraz nie rozwiązania stosunku pracy.

(dowód: decyzja z dnia 1 lutego 2011 roku k. 23-24 akt emerytalnych plik I)

Wnioskodawca wniósł odwołanie od powyższej decyzji, które zostało przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. prawomocnym wyrokiem dnia 21 kwietnia 2011 roku w sprawie sygn. akt VU 286/11 oddalone.

(dowód: odpis wyroku z dnia 21 kwietnia 2011 roku k.32 w aktach emerytalnych plikI)

Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udowodnił okres ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 29 lat, 7 miesięcy i 14 dni.

(dowód: decyzja z dnia 6 listopada 2014 roku k. 10-11 akt emerytalnych plik II)

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia (okoliczność bezsporna.

Wnioskodawca od 12 października 1976 roku posiada prawa jazdy kategorii C – tj. uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony z wyjątkiem autobusów, a od 18 sierpnia 1980 roku posiada prawo jazdy kategorii D tj. do kierowania autobusami, BE i CE.

(dowód: prawo jazdy okazane na rozprawie w dniu 18 lutego 2015 roku)

W okresie od 13 grudnia 1976 roku do 26 maja 1980 roku B. H. zatrudniony był na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku kierowcy.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 26.05.1980 roku k. 36 , umowa o pracę z dnia 13 grudnia 1976 r. k. 28, umowa o pracę z dnia 27.12.1976 r. k. 29 , angaże k. 31-34)

Przedsiębiorstwo to posiadało swój Oddział w R. i zajmowało się budową torów kolejowych z R. do P.. Wnioskodawca pracował w tym przedsiębiorstwie przez cały czas jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Przez pierwsze pół roku był kierowcą (...) o ładowności 26 ton. Samochodem tym przewoził szyny kolejowe z R. do R.. Następnie pracował jako kierowca (...) tj. samochodu ciężarowego o ładowności 12 ton, którym przewoził piasek na potrzeby budowy nasypów kolejowych. Piasek był przewożony na odległości od 5 do 10 km, w zależności od tego, gdzie znajdowała się piaskownia.

(dowód: zeznania świadka K. M. protokół rozprawy z dnia 18 lutego 2015 roku nagranie od minuty 7.03 do minuty 19.18, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 18 lutego 2015 roku nagranie od minuty 26.45 do minuty 39.30, podanie o pracę k. 24)

B. H. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy, w okresie:

- od dnia 31 maja 1980 roku do 29 stycznia 1988 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B., z tym że w okresie od 6 kwietnia 1987 roku do 29 stycznia 1988 roku przebywał na budowie eksportowej w ZSRR gdzie pracował jako monter.

- od dnia 30 stycznia 1988 roku do 29 grudnia 1993 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B., z tym że okresie od 4 listopada 1990 roku do 31 grudnia 1992 roku przebywał na budowie eksportowej;

- od 30 grudnia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) Spółce Akcyjnej Oddział (...) w R.,

(dowód: świadectwo pracy z dnia 17 września 2014 roku k. 8 akt emerytalnych, umowa o prace z dnia 31 maja 1980 roku k. 1 akt osobowych, , angaże k. 4, 6, 7, 9, 13,14, 16-21,24-34, świadectwo pracy z dnia 17 września 2014 roku k. 8 akt emerytalnych, umowa o pracę eksportowa k. 10-11 akt osobowych, pismo o zgodzie na urlop bezpłatny k. 22 w aktach osobowych, świadectwo pracy z dnia 17 września 2014 roku k. 8 akt emerytalnych)

Przedsiębiorstwo (...) w B., Przedsiębiorstwo (...) w B., Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna Oddział (...) w R. zajmowały się montażem konstrukcji stalowych oraz montażem instalacji i rurociągów (okoliczność bezsporna).

Wnioskodawca w okresie od dnia 31 maja 1980 roku do 5 kwietnia 1987r. oraz w okresie od 30 stycznia 1988r. do 3 listopada 1990r. i od dnia 1 stycznia 1993r. do dnia 31 grudnia 1998r. pracował jako kierowca osinobusu (samochodu marki S. z zabudowaną kabiną pasażerską w miejscu skrzyni ładunkowej, służącym do przewozu osób w liczbie około 30) oraz autosanu (liczba miejsc 40) i jednocześnie kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Jako kierowca osinobusu i autosanu wnioskodawca dowoził pracowników do pracy na godzinę 6 rano i odwoził ich po skończonej pracy po 14. Pomiędzy tymi kursami wnioskodawca jeździł jako kierowca samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony takimi jak K., J., L.. Przewoził nimi materiały zaopatrzeniowe na potrzeby produkcji zakładu oraz produkowane w zakładzie rury.

(dowód: zeznania świadka K. M. protokół rozprawy z dnia 18 lutego 2015 roku nagranie od minuty 7.03 do minuty 19.18, zeznania świadka M. S. protokół rozprawy z dnia 18 lutego 2015 roku nagranie od minuty 19.31 do minuty 23.22, zeznania świadka G. S. protokół rozprawy z dnia 18 lutego 2015 roku nagranie od minuty 23.39 do minuty 25.59, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 18 lutego 2015 roku nagranie od minuty 26.45 do minuty 39.30)

Pracodawcy nie wystawili wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy
w warunkach szczególnych za sporne okresy (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2). Od 1 stycznia 2013 roku nie jest już wymagane rozwiązanie stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw.

W będącej przedmiotem osądu sprawie nie był sporny między stronami fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w G. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w B., Przedsiębiorstwie (...) w B., Przedsiębiorstwie (...) Spółka Akcyjna Oddział (...) w R.. Spornym pozostawał natomiast charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie od 13 grudnia 1976r. do 31 grudnia 1998r. tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectw pracy, umów o pracę, angaży oraz innych dokumentów zgromadzonych w toku postępowania, potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornych okresach, wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodowego lub kierowcy. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony.

Charakter pracy wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G. od dnia 13 grudnia 1976r. do dnia 26 maja 1980r. Sąd ustalił na podstawie zeznań świadka K. M.. Z wiarygodnych zeznań tego świadka wynika, że skarżący , tak samo jak świadek, w całym okresie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony . Kierował samochodem S. oraz S. przewożąc piasek na potrzeby budowy nasypów kolejowych.

Natomiast warunki pracy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B., Przedsiębiorstwie (...) w B., Przedsiębiorstwie (...) Spółka Akcyjna Oddział (...) w R. Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków: K. M., M. S. i G. S., którzy w spornym okresie pracowali w tej samej firmie co wnioskodawca. Przy czym pierwszy K. M. pracował w tym samym charakterze co skarżący tj. jako kierowca osinobusu, a następnie samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Z kolei M. S. pracował jako operator ż., a G. S. jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Tym samym z racji swoich obowiązków spotykali często wnioskodawcę przy jego codziennej pracy. Dysponują zatem bezpośrednią wiedzą co do codziennych obowiązków pracowniczych skarżącego. Z ich podzielonych przez Sąd zeznań wynika, że w okresie od 31 maja 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku ( za wyjątkiem okresów w których skarżący przebywał na urlopach bezpłatnych w związku z praca na budowach eksportowych) obowiązki skarżącego polegały na prowadzeniu osinobusu ( liczba miejsc 30), a następnie autobusu – Autosan (liczba miejsc 40) oraz prowadzeniu samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony typu K., J. i L.. Obowiązki te wykonywał każdego dnia naprzemiennie. Jako kierowca osinobusu oraz Autosanu przewoził pracowników, którzy pracowali w tym zakładzie do pracy na godzinę 6 rano i z pracy po godzinie 14. Pomiędzy kursami wnioskodawca na zlecenie swojego pracodawcy jeździł samochodami ciężarowymi o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, którymi przewoził materiały zaopatrzeniowe do produkcji oraz produkowane w zakładzie rury. Powyższe ustalenie wystarczają do przyjęcia, że wnioskodawca jako kierowca autobusu i samochodu ciężarowego pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Świadkowie potwierdzili zeznania wnioskodawcy, że skarżący poza obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego oraz kierowcy autobusu, nie miał innych obowiązków. W szczególności nie wykonywał pracy mechanika, jak to wpisano w jego angażach dotyczących nowej wyższej stawki wynagrodzenia (k. 14, 19-21 w aktach osobowych).

Zarówno praca kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 jak i kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A Dziale VIII (prace w transporcie i łączności) pkt 2 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Wnioskodawca udowodnił zatem, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach (kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15) w Przedsiębiorstwie (...) w G. w okresie od 13 grudnia 1976 roku do 26 maja 1980 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) w B., Przedsiębiorstwie (...) w B., Przedsiębiorstwie (...) Spółka Akcyjna Oddział (...) w R. prawnych w okresach od 31 maja 1980 roku do 5 kwietnia 1987 roku, od 30 stycznia 1988 roku do 3 listopada 1990 roku, od 1 stycznia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Sąd nie zaliczył do pracy w warunkach szczególnych jedynie okresów pracy wnioskodawcy na budowach eksportowych w okresach od 6 kwietnia 1987 roku do 29 stycznia 1988 roku i od 4 listopada 1990 roku do 31 grudnia 1992 roku. Wnioskodawca nie przedstawił na okoliczność charakteru pracy w tych okresach żadnego dowodu. Zgłoszeni przez niego świadkowie nie byli razem z nim na budowach eksportowych, nie posiadają tym samym jakiejkolwiek wiedzy na temat wykonywanej przez B. H. pracy.

Podsumowując wnioskodawca wykazał, że zarówno ze względu na rodzaj wykonywanej pracy jak i warunki, w których praca była wykonywana, wykonywał prace w szczególnych warunkach przez łączny czas przekraczający 15 lat, bowiem w okresach od 13 grudnia 1976 roku do 26 maja 1980 roku , od 31 maja 1980 roku do 5 kwietnia 1987 roku, od 30 stycznia 1988 roku do 3 listopada 1990 roku, od 1 stycznia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. A zatem należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z pierwszym dniem miesiąca, w którym zgłosił wniosek o emeryturę tj. z dniem 1 października 2014r. Wówczas bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. i na podstawie art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 nr 461 ). Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60,00 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.