Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, Wydział III Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Ewa Dietkow

Protokolant: Małgorzata Szymanowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 stycznia 2015 roku w W.

sprawy z powództwa E. K.

przeciwko R. C.

o zapłatę

1.  powództwo oddala;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 4.434,00 PLN (cztery tysiące czterysta trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nie obciąża powódki kosztami poniesionymi przez Skarb Państwa

III C 641/08

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 13 grudnia 2007 roku powódka E. K. wnosiła o zasądzenie od pozwanego R. C.:

- kwoty 2.700,00 PLN tytułem odszkodowania za koszty leczenia

- kwoty 100.000,00 PLN tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę

z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Pozwany R. C. wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu na jego rzecz.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany R. C. jest lekarzem, specjalistą II stopnia z medycyny rodzinnej, specjalistą I stopnia z chirurgii i specjalistą medycyny manualnej, jest właścicielem Centrum Medycznego (...) w C. – dowód – zeznania pozwanego k. 536. Powódka urodziła dwoje dzieci, syna w 2001 roku, córkę w 2004 roku – dowód – zeznania powódki k. 534. Przed urodzeniem dzieci powódka pracowała, wykonywała pracę siedzącą w hurtowni, po urodzeniu dzieci powódka zawodowo nie pracowała, zajmowała się wychowywaniem dzieci – dowód – zeznania powódki k. 534. Powódka zgłosiła się do pozwanego w dniu 16 stycznia 2007 roku z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa w okolicach miednicy, bólami mięśniowymi od góry kręgosłupa w dół, wszystkie trwające od około roku – dowód – zeznania powódki k. 534, zeznania pozwanego k. 536. Powódka wskazywała pozwanemu, że bóle były chwilowe, utrzymywały się rano po wstaniu z łóżka, przechodziły po rozchodzeniu się, oczekiwała skierowania ma masaż – dowód – zeznania powódki k. 534. Po zbadaniu powódki pozwany stwierdził silne napięcie mięśniowe, zaburzenia czynności stawów kręgosłupa oraz stawów krzyżowo-biodrowych ze skośnym ustawieniem miednicy – dowód – zeznania pozwanego k. 536, 75. Pozwany stwierdził, że miednica powódki była ustawiona nieco skośnie z czynnościowym skróceniem prawej kończyny dolnej, nie stwierdził przy badaniu zaburzeń neurologicznych – dowód – zeznania pozwanego k. 536, 75. Przeprowadził rutynowe rotacyjne badanie manualne stawów kręgosłupa w celu sprawdzenia ich ruchomości w ten sposób, że przesuwał kciukiem po kręgosłupie powódki ułożonej na bok z lekkim przesunięciem kręgosłupa – dowód – zeznania pozwanego k. 536, 75. Przeprowadził także rutynowe badanie stawu biodrowo-krzyżowego w ten sposób, że szarpnął powódkę za ramię w bok, a miednicę odkręcił w drugą stronę, to samo powtórzył z drugą stroną, na dalsze badanie powódka nie wyraziła zgody – okoliczności bezsporne. Wieczorem powódka czuła ból w kręgosłupie na wysokości nerek, drętwiała jej noga, 18 stycznia 2007 roku zgłosiła się do pozwanego ponownie, wówczas pozwany proponował odblokowanie na co powódka nie wyraziła zgody, przepisał leki oraz zalecił masaże, magnetronik i zabiegi laserowe, na masaże powódka chodziła, na magnetronik i laser nie – dowód – zeznania powódki k. 534, 74, historia choroby k. 62. Powódka zgłaszała się do pozwanego jeszcze kilkakrotnie narzekając na brak poprawy i bóle kręgosłupa, pozwany zalecał podjęcie leczenia psychologicznego/psychiatrycznego ze względu na napięcie mięśniowe spowodowane nerwicą – dowód – zeznania pozwanego k. 536, 76. Powódka była u pozwanego w dniu 25 kwietnia 2007 roku, ostatni raz w sierpniu 2007 roku, wówczas zarzuciła pozwanemu, że uszkodził jej kręgosłup, pozwany wyprosił powódkę z gabinetu – dowód – zeznania pozwanego k. 536, 76. Przed 16 stycznia 2007 roku powódka nie wykonywała żadnych badań kręgosłupa, nie była konsultowana przez lekarzy – bezsporne. W dniu 18 kwietnia 2007 roku powódka zgłosiła się do Szpitala (...) z bólem kręgosłupa i podała konsultującemu ja neurologowi, że od około 3 lat ma bóle kręgosłupa – dowód – karta informacyjna (...) k. 153. W dniu 23 kwietnia 2007 roku powódka zgłosiła się do Szpitala (...) do innego lekarza neurologa i podała, że od stycznia 2007 roku ma ból okolicy lędźwiowej promieniujący do pleców i w stronę pośladków, a jego początek powódka wiązała z manipulacją pozwanego – dowód – karta informacyjna SOR k. 154. Neurolog rozpoznał zespół bólowy kręgosłupa L-S u osoby ze skrzywieniem Th, dyskopatią lędźwiową L4/L5 i niestabilnością w dolnym odcinku lędźwiowym – dowód - karta informacyjna SOR k. 154. Powódka 9 maja 2007 roku była konsultowana przez prof. dr hab. n.med. T. S. specjalistę neurologa i neurochirurga, który w badaniu neurologicznym nie stwierdził objawów rozciągowych i ubytkowych, i który zalecił leczenie farmakologiczne, a w dniach 23 maja i 25 czerwca 2007 roku odnotował nawrót dolegliwości po odstawieniu leków oraz brak zgody powódki na zastosowanie C. oraz gimnastyki ruchowej – dowód – historia choroby k. 71-72. Pierwsze badanie kręgosłupa powódka wykonała w dniu 19 kwietnia 2007 roku w M. Szpitalu (...), w opisie badania MR lekarz zauważył niewielkie prawostronne wygięcie w odcinku piersiowym, prawie poziome ustawienie kości krzyżowej, wysokość trzonów i sygnał z nich były prawidłowe, natomiast obniżony w obrazach T2 był sygnał z krążka międzykręgowego L4/L5, co świadczyło o wczesnych zmianach dyskopatycznych, nie było ucisku na rdzeń kręgowy – dowód – wynik badania k. 36. W badaniach MR z dnia 9 sierpnia 2007 roku i 31 sierpnia 2007 roku potwierdzono zmiany dyskopatyczne L4/L5 i L5/S1ze zmniejszeniem uwodnienia krążków międzykręgowych, także stwierdzono, że przepuklina jądra miażdżystego krążka L4/L5 ku tyłowi i do lewego otworu międzykręgowego zwęża jego światło w większym stopniu niż w kwietniu 2007 roku – dowód – wyniki badań k. 31, 35. Powódka przebywała na Oddziale Neurologii Szpitala (...) w W. od 17 czerwca 2008 roku do 20 czerwca 2008 roku, a została przyjęta z powodu utrzymującego się od ponad półtora roku nasilonego zespołu bólowego z odcinka szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa –dowód – historia choroby k. 137. Rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego wykonany w dniu 19 czerwca 2008 roku nie potwierdził na żadnym z poziomów dokanałowego wypadania jądra miażdżystego, na poziomie C5-C6 występowała jedynie niewielka, podwięzadłowa wypuklina dokanałowa, wywierająca niewielki ucisk na worek oponowy w części środkowej, krążek ten wykazywał cechy rozpoczynającej się dehydracji, rdzeń kręgowy był nieuciśnięty i nie wykazywał zmian uciskowych – dowód – wynik badania MR k. 143. Powódka została wypisana z rozpoznaniem: wielopoziomowa dyskopatia w odcinku lędźwiowym kręgosłupa L4-L5, L5-S1 oraz dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa C5-C6, przewlekły zespól bólowy z odcinka lędźwiowego i szyjnego kręgosłupa – objawowy – dowód – karta informacyjna k. 141verte. Obraz kliniczny – przebieg zachorowania oraz wyniki badań radiologicznych nie wskazują aby na skutek wykonanych u powódki w dniu 16 stycznia 2007 roku zabiegów stosowanych w terapii manualnej, doszło do urazu kręgosłupa, będącego przyczyną odczuwanych przez powódkę dolegliwości lub mających na nie istotny wpływ – dowód – opinia instytutu naukowego – (...): dr hab.n.med. specjalisty neurochirurga A. R., dr n.med. specjalisty neurologa P. J., dr n.med. specjalisty medycyny sądowej C. J., dr hab.n.med. specjalisty radiologa J. K. k. 505. Nie ma związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniem pozwanego, a pogorszeniem się stanu zdrowia powódki, który wynika z naturalnych, postępujących, wieloletnich zmian degeneracyjnych i zwyrodnieniowych kręgosłupa – dowód – opinia jw. Bezpośrednio po zabiegu w dniu 16 stycznia 2007 roku, ani w krótkim, kilkudniowym następstwie czasowym nie doszło do wyraźnego pogorszenia się stanu zdrowia powódki np. ostre objawy korzeniowe, znacznego stopnia ograniczenie ruchomości, co jednoznacznie świadczy o niemożliwości mechanicznego uszkodzenia przez pozwanego kręgosłupa powódki, nie doszło do ostrego uszkodzenia korzeni nerwowych lub rdzenia kręgowego – dowód – opinia biegłych jw. k. 505, 506. Nie można wykluczyć, że na skutek manualnej mobilizacji stawów mogło dojść do przejściowego nasilenia dolegliwości bólowych, co traktować należy za możliwe, typowe odczucie wynikające z poruszenia „zastanych” wcześniej w nieprawidłowych ustawieniach stawów – dowód – opinia jw. k. 506-507. U powódki nie istniały przeciwskazania do zastosowania manualnej terapii w postaci mobilizacji stawów kręgosłupa, a wykonana w dniu 16 stycznia 2007 roku przez pozwanego mobilizacja była prawidłowa – dowód – opinia biegłych jw. k. 507. Przebieg kliniczny dyskopatii kręgosłupa u powódki ma charakter typowy i nie związany z zabiegiem przeprowadzonym przez pozwanego w dniu 16 stycznia 2007 roku – dowód – opinia biegłych jw. k. 508.

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego:

Podstawowe znaczenie w sprawie miała wiedza specjalna, którą dysponowali powołani w sprawie biegli. Powódka bowiem z zabiegu przeprowadzonego przez pozwanego w dniu 16 stycznia 2007 roku na jej kręgosłupie wyciągała skutki prawne w postaci przypisania pozwanemu winy za ból i cierpienie oraz uszczerbek na jej zdrowiu. Pozwany bezspornie wykonał mobilizację stawów kręgosłupa u powódki, tak więc ocenie podlegał sam zabieg oraz jego medyczne skutki. Ani powódka, ani świadkowie wskazywani przez powódkę, ani Sąd nie dysponowali taką wiedzą w sprawie, która byłaby wystarczająca do oceny tego zabiegu i jego skutków dla zdrowia powódki. Z treści art. 278 § 1 k.p.c. wynika, że w wypadku wymagającym wiadomości specjalnych sąd może wezwać biegłego w celu zasięgnięcia jego opinii. Za najbardziej przydatną, obszerną i logiczną wobec wyprowadzonych wniosków Sąd uznał opinię instytutu naukowego – (...), którą wykonali: dr hab.n.med. specjalista neurochirurg A. R., dr n.med. specjalista neurolog P. J., dr n.med. specjalista medycyny sądowej C. J. i dr hab.n.med. specjalista radiolog J. K.. Biegli stanowczo wykluczyli wpływ zabiegu wykonanego przez pozwanego na rozpoznaną u powódki wielopoziomową dyskopatię odcinka kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego. W przeciwieństwie do opinii wydanych w sprawie przez biegłych: dr n.med. J. J. (2), specjalisty ortopedii i traumatologii, specjalisty rehabilitacji medycznej, specjalisty medycyny sportowej, wobec braku wcześniejszej przed 16 stycznia 2007 roku dokumentacji medycznej nie wykluczył stanowczo powikłań po procesie leczniczym wdrożonym przez pozwanego dla kręgosłupa powódki, nie określił stopnia prawdopodobieństwa tego wpływu, podkreślając, że jest to wpływ tylko hipotetyczny, a nawet opiniował, że brak dokumentacji leczenia sprzed 16 stycznia 2007 roku pozwala przyjąć, że w wyniku badania w dniu 16 stycznia 2007 roku doszło do uszkodzenia kręgosłupa i następowej rwy kulszowej w mechanizmie powikłania nieodwracalnego. Tymczasem z żadnej dokumentacji medycznej nie wynika aby u powódki stwierdzono po 16 stycznia 2007 roku uszkodzenie kręgosłupa i następową trwałą rwę kulszową. W badaniach rezonansem magnetycznym kręgosłupa szyjnego z dnia 19 czerwca 2008 roku nie stwierdzono na żadnym z poziomów dokanałowego wypadania jądra miażdżystego, na poziomie C5-C6 występowała jedynie niewielka, podwięzadłowa wypuklina dokanałowa, wywierająca niewielki ucisk na worek oponowy w części środkowej, krążek ten wykazywał cechy rozpoczynającej się dehydracji, rdzeń kręgowy był nieuciśnięty i nie wykazywał zmian uciskowych. W badaniu MR z dnia 19 kwietnia 2007 roku w M. Szpitalu (...) lekarz zauważył niewielkie prawostronne wygięcie w odcinku piersiowym, prawie poziome ustawienie kości krzyżowej, wysokość trzonów i sygnał z nich były prawidłowe, natomiast obniżony w obrazach T2 był sygnał z krążka międzykręgowego L4/L5, co świadczyło o wczesnych zmianach dyskopatycznych, nie było ucisku na rdzeń kręgowy. W badaniach MR z dnia 9 sierpnia 2007 roku i 31 sierpnia 2007 roku potwierdzono zmiany dyskopatyczne L4/L5 i L5/S1ze zmniejszeniem uwodnienia krążków międzykręgowych, także stwierdzono, że przepuklina jądra miażdżystego krążka L4/L5 ku tyłowi i do lewego otworu międzykręgowego zwęża jego światło w większym stopniu niż w kwietniu 2007 roku. Zdaniem biegłych ze (...) badania te potwierdziły brak związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniem pozwanego, a postępującymi, naturalnymi, wieloletnimi zmianami degeneracyjnymi i zwyrodnieniowymi kręgosłupa powódki. Biegli opisali w swojej opinii termin dyskopatia jako szeroko pojęte choroby krążka międzykręgowego. „Dyskopatia jest jednym z etapów powstania choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Natomiast w obrębie krążka międzykręgowego proces choroby rozpoczyna się od zaburzeń jego uwodnienia, co zostało wykazane w badaniach MR pod postacią dehydracji. Dyskopatia odnosi się także do przepukliny jądra miażdżystego tarczy międzykręgowej kręgosłupa, polegającej na uwypukleniu jądra miażdżystego, które uciska i drażni korzenie nerwowe rdzenia kręgowego. Przepuklina ta jest najczęściej wynikiem przeciążenia kręgosłupa, w wyniku którego dochodzi do rozciągniętych w czasie mikrourazów struktur kręgosłupa. Najbardziej podatna na tego rodzaju zmiany jest tylna część pierścienia włóknistego, gdzie koncentruje się największy nacisk”. Biegli wyjaśnili, że „proces degeneracyjno-zwyrodnieniowy, w czasie którego dochodzi do dyskopatii ma przebieg wieloletni. Dolegliwości bólowe występują z okresami zaostrzeń i remisji. W przypadku nie leczenia okresy zaostrzeń są coraz częstsze oraz coraz dłużej trwają. Czasami dolegliwości bólowe zainicjowane są przez przypadkowy ruch, kichnięcie itp. Podczas nasilenia dolegliwości występuje wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych oraz charakterystyczne boczne skrzywienie kręgosłupa, mające na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych. Ograniczone zostają ruchy kręgosłupa, szczególnie ruch zginania i prostowania. W dalszym okresie dochodzi do ucisku na korzenie nerwowe, a nawet samego rdzenia kręgowego, co rodzi określone skutki zdrowotne”. Uwzględniając ten opis przebiegu dyskopatii oraz przebieg zachorowania u powódki biegli z instytutu naukowego uznali, że schorzenie kręgosłupa u powódki miało przebieg typowy i nie związany w ogóle z zabiegiem wykonanym przez pozwanego w dniu 16 stycznia 2007 roku. Podobną diagnozę postawił biegły sądowy z zakresu ortopedii i traumatologii lekarz R. K., którego zdaniem powódka cierpiała na zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego spowodowany dyskopatią, który dawał wcześniej okresowe dolegliwości bólowe trwające od około 3 lat przed 16 stycznia 2007 roku, czyli jest to naturalny przebieg choroby dyskopatycznej kręgosłupa lędźwiowego. Biegły sądowy, specjalista chirurg W. C. nie opierając się na wynikach jakichkolwiek badań diagnostycznych uznał, że powódka doznała nieodwracalnego, nie ustępującego mimo wieloletniego leczenia w różnych ośrodkach medycznych, uszkodzenia kręgosłupa na poziomie L-S. Opinia tego biegłego jest nieprzydatna dla rozstrzygnięcia, gdyż biegły nie tylko nie posiadał wiedzy z zakresu neurologii, to jeszcze bez analizy przebiegu choroby powódki, stwierdzonej wielopoziomowej dyskopatii i opierając się tylko na wskazaniach samej powódki zabiegowi pozwanego przypisał niestwierdzony w jakichkolwiek badaniach wykonanych po 16 stycznia 2007 roku uraz kręgosłupa. Podkreślić należy za biegłymi ze (...) w K., że schorzenie kręgosłupa u powódki nie ma nic wspólnego z urazowym uszkodzeniem kręgosłupa, a zabieg manualny wykonany przez pozwanego był wykonany prawidłowo. Nie było żadnych przeciwskazań do mobilizacji stawów kręgosłupa, a wykonana u powódki przez pozwanego w dniu 16 stycznia 2007 roku nie mogła doprowadzić do wielopoziomowej dyskopatii, która jest procesem degeneracyjno-zwyrodnieniowym i wieloletnim. Sąd dał wiarę zeznaniom obu stron, gdyż nie były sprzeczne co do przebiegu leczenia powódki u pozwanego. W ograniczonym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom powódki co do tego, że przyszła do pozwanego w dniu 16 stycznia 2007 roku bez dolegliwości bólowych. Sama powódka zeznała bowiem, że odczuwała od kilku lat, w wywiadzie w Szpitalu (...) podała, ze od 3 lat, bóle w dolnej części kręgosłupa, które utrzymywały się w nocy i rano, po rozchodzeniu się ustawały. To z ich przyczyny powódka zgłosiła się do pozwanego po skierowanie na masaże. Zatem mimo braku dokumentacji medycznej i diagnostycznej z okresu wcześniejszego wiadomo, że proces degeneracyjno-zwyrodnieniowy kręgosłupa powódki trwał od co najmniej 3 lat przed 16 stycznia 2007 roku. Sąd oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków K. C. i B. K., gdyż ich zeznania były bez znaczenia dla ustalenia odpowiedzialności pozwanego, co wymagało jak wcześniej podkreślono wiadomości specjalnych. Pozwany przyznał, że zalecał powódce terapię psychologiczno-psychiatryczną ze względu na leczenie nerwicy, co rozluźnić miało mięśnie przykręgosłupowe. Powódka tego leczenia nie podjęła, podobnie jak zalecanego przez innego lekarza leku, czy ćwiczeń fizycznych. Pozwany przyznał także wyproszenie powódki z gabinetu po tym jak powódka zarzuciła pozwanemu uszkodzenie jej kręgosłupa. Okoliczności te nie były kwestionowane przez pozwanego i na zasadzie art. 229 k.p.c. nie wymagały dowodu. Pozwany kwestionował samą możliwość dochodzenia przez powódkę roszczenia w oparciu o przepis art. 415 k.c.. Sąd oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na przyznane okoliczności, gdyż przepis art. 227 k.p.c. ma zastosowanie przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych i uprawnia sąd do selekcji zgłoszonych dowodów jako skutku przeprowadzonej oceny istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Przesłanki odpowiedzialności lekarza, wykonującego zabieg medyczny w należącej do niego placówce medycznej na podstawie art. 415 k.c., które musiała wykazać powódka to wyrządzenie szkody przy wykonywaniu tego zabiegu, zawinione działanie lub zaniechanie pozwanego, adekwatny związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem lub zaniechaniem, a wyrządzoną szkodą. Jeśliby doszło do spowodowania szkody na osobie w warunkach błędu w sztuce medycznej to należy podkreślić, że jest specyficzną postacią deliktu prawa cywilnego, którego zaistnienie wymaga spełnienia przesłanek odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego. Lekarzowi można przypisać winę w przypadku wystąpienia jednocześnie obiektywnej i subiektywnej niewłaściwości postępowania. Element obiektywny łączy się z naruszeniem zasad wynikających z wiedzy medycznej i doświadczenia, a w jego ramach mieści się tzw. błąd lekarski, przez który rozumie się naruszenie obowiązujących lekarza reguł postępowania, oceniane w kontekście nauki i praktyki medycznej. Element subiektywny odnosi się natomiast do zachowania przez lekarza staranności, ocenianej pod kątem odpowiedniego standardu postępowania przy przyjęciu kryterium wysokiego poziomu staranności każdego lekarza jako jego staranności zawodowej – tak np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r. V CSK 287/09, publ. LEX nr 786561 oraz z dnia 18 stycznia 2013 r. IV CSK 431/12, publ. LEX nr 1275006. Od błędu jako odstępstwa od wzorca i zasad należytego postępowania z uwzględnieniem profesjonalnego charakteru działalności sprawcy szkody, odróżnić należy powikłanie, które stanowi określoną, niekiedy atypową reakcję pacjenta na prawidłowo podjęty i przeprowadzony zespół czynności leczniczych, a także tzw. niepowodzenie medyczne (wyrok SN z dnia 18 stycznia 2013 r. IV CSK/12 przywołany wyżej).

W niniejszej sprawie ocenie pod kątem omówionych wyżej przesłanek podlegało postępowanie pozwanego, wykonany przez niego zabieg w dniu 16 stycznia 2007 roku. Dokonując oceny materiału dowodowego należy stanowczo stwierdzić, że swoim działaniem w dniu 16 stycznia 2007 roku pozwany nie wyrządził powódce szkody. Terapia manualna zastosowana przez pozwanego była prawidłowa, nie było do jej zastosowania jakichkolwiek przeciwskazań, a zatem nie można w stosunku do pozwanego mówić o obiektywnej i subiektywnej niewłaściwości postępowania. Nie doszło do błędu w sztuce lekarskiej, nie doszło do powikłania. Pozwanemu nie można przypisać winy w jakimkolwiek stopniu. Powódka nie wykazała wskazanych wyżej przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, a więc pozwany nie ponosi odpowiedzialności deliktowej za krzywdę powódki – art. 445 § 1 k.c., czy koszty leczenia, których zwrotu powódka się domaga – art. 444 § 1 k.c..

W tych okolicznościach powództwo należało oddalić.

O kosztach procesu należnych pozwanemu Sąd orzekł na zasadzie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167 poz. 1398 ze zm.). Na wysokość poniesionych przez pozwanego kosztów procesu składało się wynagrodzenie adwokata wynikające z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 roku poz. 461) oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Sąd nie obciążył powódki kosztami poniesionymi przez Skarb Państwa tymczasowo stosując przepisy art. 102 k.p.c. i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Powódka jest bezrobotna, chora od wielu lat na sprawiające jej cierpienia dolegliwości, co zdaniem Sądu stanowi o szczególnych okolicznościach dla których powódka nie została obciążona kosztami.