Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód – R. P. w pozwie przeciwko A. G. i P. D. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanych kwoty 17. 584, 68 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że pozwani nie zapłacili należności za sprzedany towar. W związku z tym pozwani i powód zawarli ustną umowę, na podstawie której pozwani zobowiązani byli do wpłat comiesięcznych rat zmniejszających zadłużenie. Powód wskazał, iż pozwani potwierdzili stan zadłużenia na dzień 31 grudnia 2009 r., który wynosił 29 791,60 zł. Pozwani, co miesiąc przelewem bankowym spłacali zadłużenie. Następnie jednak pozwani poinformowali powoda, iż nie uznają więcej jego roszczeń z uwagi na ich przedawnienie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 11 lipca 2012 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.

Od tego nakazu pozwany P. D. wniósł zarzuty, w których domagał się uchylenia nakazu zapłaty w całości i oddalenia powództwa. Wniósł także o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował istnienie zobowiązania i fakt zawarcia z powodem jakiejkolwiek umowy dotyczącej spłaty należności. Podał, że pod koniec 2010 r. zaprzestał wraz ze swoim wspólnikiem prowadzenia działalności gospodarczej i wówczas przyjechał do powoda aby rozliczyć się z reszty towaru. Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia objętego żądaniem pozwu.

Zarządzeniem z dnia 10.11.2013 r. Przewodniczący wyłączył sprawę przeciwko P. D. do odrębnego rozpoznania.

W odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Ustosunkowując się do treści zarzutów powód wskazał, że w związku z zakończeniem działalności strony ustaliły stan zadłużenia pozwanych. Pozwani potwierdzili wówczas saldo i zaproponowali spłatę zadłużenia w ratach. Powód wskazał również, że dokonywanie w następnych miesiącach regularnych wpłat przez wspólnika pozwanego potwierdza fakt uzgodnienia ratalnej spłaty zobowiązań. Powód podnosił, iż częściowe wykonanie zobowiązania jako uznanie niewłaściwe przerywa termin przedawnienia.

Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany w dniu 11 lipca 2012 r. w sprawie VIII GNC 3497/12 i oddalił powództwo (pkt I). W punkcie II Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.077 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy wydał rozstrzygniecie w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

Sąd Rejonowy ustalił, iż strony pozostawały w stałych kontach handlowych, w ramach których powód sprzedawał pozwanym towar. W celu udokumentowania sprzedaży powód wystawił pozwanym następujące faktury VAT, w których wskazał rodzaj sprzedanego towaru, cenę i terminy płatności:

- faktura VAT nr (...) na kwotę 1 983,72 zł z terminem zapłaty do dnia 21.02.2009 r.,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 1 383,48 zł z terminem zapłaty do dnia 30.03.2009 r.,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 1 671,40 zł z terminem zapłaty do dnia 19.04.2009 r.,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 9 850,28 zł z terminem zapłaty do dnia 23.05.2009 r.,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 1 451,80 zł z terminem zapłaty do dnia 30.05.2009 r.,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 183,00 zł z terminem zapłaty do dnia 26.06.2009 r.,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 51,24 zł z terminem zapłaty do dnia 30.08.2009 r.,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 3 311,08 zł z terminem zapłaty do dnia 31.10.2009

Sąd Rejonowy ustalił, iż towar został pozwanym wydany. Nadto Sąd ustalił, iż w dniu 05.01.2010r. pozwani potwierdzili saldo należności na dzień 31 grudnia 2009 roku, obejmujące między innymi częściowo niezapłacone kwoty wynikające ze wskazanych faktur. Uzgodnili również z powodem, że będą dokonywali ratalnej spłaty zadłużenia. Strony nie ustaliły ani terminów ani wysokości kwot, które miałyby być wpłacane prze pozwanych. W okresie od 01 lutego 2010 r. do 6 września 2011 r. wspólnik pozwanego – A. G. dokonywał regularnych wpłat miesięcznych wynoszących po 500 zł każda rata. W późniejszym okresie zapłacił jeszcze na rzecz powoda kwotę 417,20 zł w dniu 03.11.2011r. , 500 zł w dniu 30.11.2011 r., 483,72 zł w dniu 02.02.2012r. i 500 zł w dniu 12.03.2012 r. Pozwany P. D. po rozwiązaniu spółki nie utrzymywał kontaktu z A. G. i nie wiedział o terminach i wysokości dokonywanych przez niego wpłat. Pismem z dnia 25 stycznia 2012 r., powód wezwał pozwanych do zapłaty pozostałej do zapłaty kwoty w wysokości 18 568,40 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej.

Dokonując analizy ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy zważył w oparciu o art. 535 k.c., iż w przedmiotowej sprawie, powód niewątpliwie dopełnił obowiązku sprzedawcy, wydając pozwanemu zamówione towary. Pozwany natomiast nie zapłacił powodowi ceny za nabyte ruchomości. W tym kontekście Sąd Rejonowy wskazał, iż pozwany podniósł przeciwko żądaniu pozwu zarzut, iż dochodzone przez powoda roszczenie nie istnieje. W świetle zeznań stron i świadka T. D. jak również wobec faktu, że pozwany wraz ze swoim wspólnikiem potwierdzili w czasie spotkania w styczniu 2010 r. saldo zobowiązań, Sąd Rejonowy nie miał jednak jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że powodowi przysługiwało roszczenie dochodzone pozwem w związku z zawarciem i realizacją przez strony umowy sprzedaży. Sąd Rejonowy uznał jednak za słuszny zarzut przedawnienia i w tej sytuacji uznając, iż dochodzone przez powoda roszczenie jest przedawnione, powództwo oddalił. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w całości zaskarżył apelacją powód, który zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 123 § 1 pkt 2 k.c. poprzez oddalenie powództwa w zakresie dotyczącym pozwanego P. D. pomimo, iż w sprawie doszło do uznania roszczenia w rozumieniu ww. przepisu, albowiem pozwany w dniu 5 stycznia 2010 roku dokonał potwierdzenia salda, a następnie — na podstawie ustnego porozumienia, wspólnie i w porozumieniu ze wspólnikiem A. G. - dokonywał ratalnych wpłat na poczet zadłużenia (ostatnia wpłata: 12 marca 2012 roku), a więc dopiero od daty 12 marca 2012 roku można liczyć bieg przedawnienia roszczenia o zapłatę i w konsekwencji w przedmiotowej sprawie nie doszło do przedawnienia roszczenia o zapłatę;

2. naruszenie prawa materialnego, a to art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 119 k.c. i art. 120 § 1 k.c. poprzez uznanie wbrew zasadzie swobody umów, iż strony nie mogły zmienić terminu wymagalności roszczenia w sytuacji, gdy materiał dowodowy wskazuje, iż doszło do zawarcia ugody, co do ratalnej spłaty zadłużenia w kwocie 500,00 zł miesięcznie, co zmieniło termin wymagalności roszczenia, a w konsekwencji wyłącza zasadność zarzutu przedawnienia roszczenia.

3. naruszenie prawa materialnego, a to: art. 5 k.c. poprzez uwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia w sytuacji, gdy pozwany P. D. wspólnie i w porozumieniu ze wspólnikiem A. G. wprowadził powoda w błąd, co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania, a następnie dokonywał ratalnych wpłat na poczet zadłużenia (ostatnia wpłata: 12 marca 2012 roku), a więc podnoszenie zarzutu przedawnienia jest całkowicie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i przeznaczeniem społeczno — gospodarczym ww. zarzutu, albowiem powód zgodził się na ratalną spłatę zadłużenia przez pozwanego (co stanowiło już ustępstwo na rzecz pozwanego) i liczył na wykonanie zobowiązania, a pozwany — pomimo dobrej woli wierzyciela (powoda) — nielojalnie próbuje uchylić się od zapłaty zobowiązania, pomimo iż zaakceptował saldo na dzień 5 stycznia 2010 roku i ratalny sposób zadłużenia;

4. błąd w ustaleniach faktycznych, iż strony nie uzgodniły terminu i wysokości ratalnych spłat, podczas gdy materiał dowodowy wskazuje, iż raty miały być płacone co miesiąc, w kwocie 500,00 zł (por. dowody wpłat);

5. błąd w ustaleniach faktycznych, iż pozwany P. D. nie wiedział o wpłatach dokonywanych przez A. G., podczas gdy P. D. był stroną porozumienia, co do ratalnej spłaty zadłużenia; uznał saldo w dniu 5 stycznia 2010 roku; uzgodnił ze wspólnikiem, iż dług powoda będzie spłacać pozwany A. G., ale za wiedzą i zgodą pozwanego P. D.;

Mając na uwadze powyższe zarzuty, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez utrzymanie w mocy nakazu zapłaty z dnia 11 lipca 2012 roku, sygn. akt VIII GNc 3497/12 w zakresie dotyczącym pozwanego P. D. oraz o zasądzenie od pozwanego P. D. na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego. Ewentualnie powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji powoda w całości jako oczywiście bezzasadnej oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się uzasadniona.

Zarzuty apelacyjne, w których apelujący koncentruje się na wykazaniu, iż w sprawie nie doszło do przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem są trafne.

W ocenie Sądu w okolicznościach przedmiotowej powód wykazał, iż strony zawarły porozumienie, co do rozłożenia na raty należności pozwanego względem powoda, po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez pozwanego i jego wspólnika A. G.. Twierdzenia powoda w tym zakresie potwierdzają zeznania świadka T. D., przede wszystkim zaś potwierdzenia regularnych wpłat w kwocie +/- 500 zł, w tym również z tytułu faktur VAT o nr (...) i (...)

Należy zaznaczyć, iż w myśl art. 123 k.c. § 1 pkt 2 bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, przy czym uznanie roszczenia może nastąpić w sposób dorozumiany, w tym także poprzez zapłatę części świadczenia, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie. Należy podkreślić, iż ostatnia ratalna wpłata zadłużenia miała miejsce w dniu 12 marca 2012 r. (k. 93 akt) i w ocenie Sądu dopiero od tej daty przedawnienie mogło biec na nowo. Innymi słowy, wspólnik pozwanego dokonując każdorazowo ustalonej wpłaty ratalnej dokonywał uznania długu objętego porozumieniem ratalnym. Takie działanie uznać należy niewątpliwie za przerywające bieg przedawnienia.

Nadto należy zaznaczyć, iż modyfikacja zobowiązania pozwanego, polegająca na rozłożeniu należności na raty obejmowała tym samym odroczenie wymagalności świadczenia w tego tytułu, co ma wpływ na bieg przedawnienia. Gdyby bowiem podzielić pogląd Sądu Rejonowego, to mając na uwadze dwuletni okres przedawnienia, należałoby przyjąć, iż pozwanemu przysługiwałoby prawo odmowy uregulowania rat przypadających po dniu 5 stycznia 2012 r. (2 lata od terminu wskazanego w pisemnym uznania salda – k. 5 akt), jako że mógłby on podnosić skuteczny zarzut przedawnienia. Niewątpliwie jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 11 września 2013 r., I ACa 684/13, LEX taka konstrukcja wypacza sens umów odnośnie rozłożenia na raty świadczeń już wymagalnych.

Tym samym w okolicznościach przedmiotowej sprawy podnoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia nie mógł odnieść skutku.

Mając na uwadze powyższe, wyrok Sądu Rejonowego należało zmienić w oparciu o art. 386§1 k.p.c., o czym orzeczono jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Koszty te stanowi wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego adwokatem zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.) w kwocie 1200 zł.