Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił apelację pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 11 września 2013 roku, w którym zasądzono na rzecz powodów – D. D. i J. D. (1), spadkobierców J. D. (2), kwotę 38.256,67 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty jak również kwotę 4.330 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd I instancji ustalił w szczególności , że w sierpniu 2009 r. powód sprzedał pozwanej pszenicę znajdującą się u rolnika K. M.. Odbiór pszenicy został wykonany przez przewoźnika A. K. (1) na zlecenie pozwanej. W dokumentach WZ jako odbiorca zostało oznaczone przedsiębiorstwo (...). Prezes zarządu pozwanej D. R. (1) zamówiła u powoda także żyto. Na początku listopada 2009 r. D. B. przewiózł żyto z magazynu powoda do miejsca wskazanego przez pozwaną. D. B. potwierdził wydanie 26.470 kg żyta wystawieniem dokumentu WZ nr (...), na którym jako odbiorca zostało oznaczone przedsiębiorstwo (...). A. K. (2) współpracował zarówno z pozwaną, jak i z przedsiębiorstwem (...) w P., a faktury wystawiał co do określenia zleceniodawcy przewozu zgodnie ze wskazówkami udzielanymi przez D. R. (1). A. K. (2) było obojętne, czy wystawia fakturę na przedsiębiorstwo pozwanej czy na przedsiębiorstwo (...). Czasami bywało tak, iż na prośbę D. R. (1) kierowca A. K. (1) na dokumencie WZ wpisywał firmę innego przedsiębiorcy, niż nazwa rzeczywistego dostawcy. Strony współpracowały ze sobą w ten sposób, że D. R. (1) informowała powoda, czy faktura za dostarczenie zboża ma zostać wystawiona na przedsiębiorstwo pozwanego, czy też na przedsiębiorstwo (...). W związku z w/w sprzedażą żyta i pszenicy powód zgodnie z poleceniem D. R. (1) wystawił faktury na przedsiębiorstwo (...) M. R.. Po pewnym czasie D. R. (1) ponownie skontaktowała się z powodem, prosząc o korektę tych faktur na pozwaną. Wobec powyższego w dniu 16 listopada 2010 r. powód wystawił fakturę korygującą nr (...) do faktury nr (...) i fakturę korygującą nr (...) do faktury nr (...). Tego samego dnia pozwana za pośrednictwem poczty elektronicznej przesłała powodowi swoje dane konieczne do wystawienia faktur. Na tej podstawie powód wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 27.351,03 zł tytułem sprzedaży pszenicy i fakturę VAT nr (...) na kwotę 10.905,64 zł tytułem sprzedaży żyta. Pozwana nie zapłaciła powodowi w terminie należności za dostarczone zboże. Powód J. D. (2) zmarł w dniu 31 stycznia 2012 r., a jego spadkobiercami zostali D. D. oraz J. D. (1), którzy wstąpili do procesu w miejsce zmarłego powoda.

Zdaniem Sądu Rejonowego strona powodowa wykazała, że strony łączył stosunek obligacyjny na podstawie którego powód sprzedał pozwanej żyto oraz pszenicę. Powodowie udowodnili, iż to pozwana, a nie przedsiębiorstwo (...) M. R. było nabywcą pszenicy oraz żyta, którą w miejsca wskazane przez pozwaną dostarczyli D. B. oraz pracownicy A. K. (1). Powód wykazał, iż nabywcą pszenicy oraz żyta była pozwana. W ocenie Sądu Rejonowego, bez znaczenia zatem był fakt, iż na dokumentach WZ było oznaczone przedsiębiorstwo (...), albowiem zdarzało się w kontaktach handlowych z pozwaną, że na dokumentach były oznaczane inne podmioty, niż faktyczni uczestnicy danego stosunku gospodarczego. Co więcej, jak wynika z wiarygodnych dla Sądu I instancji zeznań powoda J. D. (2), to prezes zarządu pozwanej D. R. (1) skontaktowała się z powodem i wniosła o korektę faktur z przedsiębiorstwa (...) M. R. na pozwaną. Bez znaczenia był także zdaniem tego Sądu fakt, iż faktury wystawione przez powoda nie zostały podpisane przez pozwaną. Sąd I instancji uznał, iż kwestia rozbieżności między datą widniejącą na dokumencie WZ odnośnie żyta, a datą sprzedaży z faktury została wyjaśniona przez powoda J. D. (2), a drobną rozbieżność pomiędzy datą dokumentów WZ a fakturą w zakresie sprzedaży pszenicy należało ocenić wyłącznie w kategoriach pisarskiej omyłki.

Nadto Sąd Rejonowy zważył także, iż nawet jeżeli cena sprzedaży pszenicy czy żyta była niższa od przeciętnej ceny rynkowej, to strony w ramach swobody umów mogą swobodnie kształtować elementy stosunku obligacyjnego, w tym także wysokość ceny (art. 353 k.c.), za wyjątkiem oczywiście sytuacji określonych w art. 537 k.c. Sąd Rejonowy uznał że nie można także zapominać i pomijać, że faktura z 2010 r. odnośnie pszenicy dotyczy faktycznie transakcji z 2009 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji na podstawie art. 535 k.c. zasądził od pozwanej solidarnie na rzecz powodów kwotę 38.256,67 zł. O odsetkach Sąd ten orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. zasądzając je zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 8 grudnia 2010 r.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniosła pozwana, zaskarżając wyrok w całości i domagając się jego zmiany i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesowych za obie instancja, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji z uwzględnieniem kosztów postępowania apelacyjnego jako kosztów postępowania w sprawie.

Wyrokowi Sądu I instancji pozwana zarzuciła:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy a mianowicie:

-

art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób nie wszechstronny poprzez uznanie wynikających z materiału dowodowego sprzeczności z założoną tezą, że między stronami doszło do zawarcia umowy sprzedaży i wydania towaru, jako nie mających znaczenia lub stanowiących pisarską pomyłkę, a także poprzez dokonanie ustaleń nie wynikających z zebranego w sprawie materiału dowodowego, że powód wydał towar pozwanej, że pozwana wniosła o korektę faktur z (...) M. R. na pozwaną, a także w sposób nasuwający zastrzeżenia z zasadami logicznego rozumowania, a także zasadami obowiązującymi w obrocie gospodarczym poprzez przyjęcie, że bez znaczenia było to, że na dokumentach WZ (wydania towaru) oznaczono inne przedsiębiorstwo niż pozwanej, bowiem jak zeznał świadek A. K. (1) zdarzało się, że w kontaktach handlowych z pozwaną oznaczane były inne podmioty niż faktyczni uczestnicy danego stosunku gospodarczego, co doprowadziło do przyjęcia jako dowód dokumentów poświadczających nieprawdę,

-

art. 6 k.p.c. poprzez zasądzenie na rzecz powoda roszczenia nieudowodnionego oraz obciążenia pozwanej obowiązkiem udowodnienia, że powodowi żądanie nie
przysługuje, tj. udowodnienia okoliczności negatywnych - niedokonania zakupu i nieotrzymania towaru.

2.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 535 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie -
poprzez przyjęcie, że między stronami doszło do zawarcia umowy sprzedaży.

Sąd Okręgowy , rozpoznając apelację , podzielił ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i przyjął je jako własne. Zdaniem Sądu Okręgowego, apelacja pozwanej nie zawierała zarzutów, które mogłyby stanowić skuteczne podważenie oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy podzielił w szczególności ustalenia Sądu Rejonowego, iż powód wykazał że doszło do zawarcia umowy sprzedaży między stronami. Jak wskazał Sąd Rejonowy, fakt zawarcia umowy wynika przede wszystkim z zeznań powoda, jak również sama reprezentant pozwanej w swoich zeznaniach potwierdziła, że w 2009 r. pozwana zawarła umowę z powodem o dostarczenie pszenicy i żyta (k-114). Jak wynika z zeznań stron, cała dotychczasowa współpraca między stronami jak i między powodem a firmą (...) odbywała się wyłącznie na podstawie ustnych ustaleń. Powód wyjaśnił też okoliczności w jakich doszło do wystawienia przez niego początkowo faktur na firmę (...). Zeznania powoda co do tego, że to pozwana wskazała ostatecznie, iż zamawiającym zboże jest spółka (...) spółka z o.o, a nie firma (...) potwierdzają zeznania świadka A. K. (1), który także potwierdził, że również w jego kontaktach z pozwaną prezes pozwanej spółki reprezentowała zarówno spółkę (...) spółka z o.o, jak również firmę (...) i niejednokrotnie wskazywała aby w dokumentach rozliczeniowych (WZ) wpisywał inną firmę jako dostawcę, niż ta która była wpisana pierwotnie (k-276). Świadek A. K. (1) ponadto potwierdził, że w 2009 r., w ramach prowadzonej działalności transportowej, przewoził pszenicę na rzecz przedsiębiorstwa (...) spółka z o.o (k-274), że Pani R. z firmy (...) spółka z o.o złożyła telefonicznie zamówienie na tę usługę (k-275) i że fakturę za usługę wystawił firmie (...) (k-275).

Również zarzut braku potwierdzenia na dokumentach WZ odbioru towaru, nie musi stanowić okoliczności przesądzającej o tym, że do takiego odbioru nie doszło. Jak stwierdził bowiem Sąd Rejonowy okoliczność ta została wykazana innymi dowodami, w szczególności zeznaniami świadków i powoda. Jak już wcześniej wskazano, reprezentant pozwanej w swoich zeznaniach potwierdziła, że w 2009 r. pozwana spółka zamawiała u powoda żyto i pszenicę, podnosząc, iż dostawy te nie zostały przez powoda zrealizowane, a towar który dotyczył korekty faktur był sprzedany firmie (...). Pozwana nie zaprzeczyła przy tym, że towar ten w ogóle został przez powoda wydany i przewieziony do miejsc docelowych. W ocenie Sądu Okręgowego, słusznie Sąd Rejonowy przyjął na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, że do zawarcia umowy sprzedaży towaru objętego dokumentami dołączonymi do pozwu doszło pomiędzy powodem a (...) spółka z o.o. Fakt ten potwierdzają przede wszystkim okoliczności sprawy, a w szczególności sposób dotychczasowej współpracy stron i fakt, że D. R. (1) reprezentowała obie te firmy w kontaktach z powodem i to ona decydowała ostatecznie na jaką firmę mają być wystawione faktury i która z firm jest ostatecznie stroną umowy z powodem. Okoliczność takiego sposobu prowadzenia kontaktów biznesowych przez firmy (...) spółka z o.o i (...) potwierdził też w swoich zeznaniach świadek A. K. (1). Dodatkowo, fakt ten potwierdziła pozwana, przedstawiając w korespondencji mailowej dołączonej do pozwu, na żądanie powoda, dane pozwanej spółki, niezbędne do wystawienia faktur, a świadek A. K. potwierdził, że to spółka (...) , a nie Firma (...) zleciła mu transport tego towaru. Zasadnym zaś wydaje się, że skoro zamawiającym byłaby firma (...) , to również ona zleciłaby transport tego towaru i to ona ponosiła by koszty tego transportu. Tymczasem jak zeznał świadek A. K., fakturę za przewóz wystawił firmę (...) spółka z o.o. Sąd Rejonowy wyjaśnił też w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia okoliczności w jakich doszło początkowo do wystawienia faktur i dowodów WZ na firmę (...) oraz do pewnych rozbieżności w tych dokumentach.

Pozwana zarówno w sprzeciwie jak i w piśmie z dnia 6.07.2011 r. podnosiła zarzut, że powód prawdopodobnie dwukrotnie sprzedał ten sam towar pozwanej i formie (...) , jednakże nie wykazała aby towar wskazany w fakturach dołączonych do pozwu istotnie został zamówiony i odebrany przez firmę (...) , którą przecież też reprezentowała w kontaktach z powodem. Pozwana nie wykazała też, aby firma (...) zapłaciła powodowi za dostarczone zboże, ani że przewóz zboża zlecony w 2009 r. przez D. R. firmie A. K. został zlecony przez firmę (...) i dotyczył przewozu zboża zakupionego właśnie przez tę firmę.

Pozwana podniosła też zarzut niezgodności pomiędzy datą sprzedaży żyta wynikającą z faktury nr (...) tj. 18.08.2010 r., a datą dostarczenia żyta wynikającą z dowodu WZ na k-44 tj. 5.11.2009 r. Stwierdzić jednak należy, że jak uznał Sąd Rejonowy na podstawie materiału dowodowego, zarówno sprzedaż żyta, jak i pszenicy wymienionych w fakturach i dowodach WZ przedłożonych do akt sprawy przez powoda, miała miejsce w 2009 r. Pozwana powołała się także w apelacji na doniosłość w obrocie gospodarczym m.in. takich dokumentów jakim jest dowód WZ, podnosząc, iż dokument WZ jest dowodem wydania towaru i nie może zawierać dowolnych danych z uwagi na zasady obowiązujące w obrocie gospodarczym. Tymczasem, jak wynika z zeznań powoda i świadka A. K. - sama pozwana często prosiła ich o wpisywanie w tych dokumentach danych innych firm niż pierwotnie.

Odnośnie zarzutu pozwanej dotyczącego wpłacenia przez nią zaliczek na poczet zakupu zboża, pozwana nie udowodniła, że wpłacała jakiekolwiek zaliczki na rzecz powoda, natomiast powód do pisma z dn. 8.11.2011 r. (k-126) dołączył dowód wpłaty kwoty 30.000 zł , jednakże była to kwota wpłaty dokonana przez firmę (...), która jak wyjaśnił powód została przez niego zaksięgowana na poczet zaległości tej firmy. Pozwana w sprzeciwie nie podnosiła zarzutu, że dokonała zapłaty za faktury dołączone do pozwu, zgodnie z adnotacjami na k-9 i 11. Nie przedłożyła też w toku procesu żadnych dowodów wpłat na rzecz powoda kwot 10.905,64 zł i 27.351,03 zł. Powód zaś wyjaśnił, że adnotacje o dokonanych wpłatach są wynikiem błędu i dotyczyły rozliczeń firmy (...) i w ostatecznie wystawionych fakturach w dniu 16.11.2010 r., na pozwaną spółkę nie ma już zapisów o zapłacie zobowiązań. Przedłożył też dowód wpłaty na jego rzecz kwoty 30.000 zł przez firmę (...), która zaliczył na zobowiązania tej firmy.

Ponadto wskazać należy, że stanowisko pozwanej jest niekonsekwentne, gdyż skoro pozwana kwestionuje, że zamawiała u powoda towar wymieniony w przedmiotowych fakturach, trudno uznać za wiarygodną jej obronę przed żądaniem roszczeń powoda, opartą na twierdzeniu, że należności te zostały przez nią zapłacone zgodnie z zapisami w fakturach. Pozwana w apelacji podniosła bowiem iż wpłaty za te faktury nastąpiły (k-338), jednakże nie przedstawiła dowodów tych wpłat, a poza tym twierdzenie to pozostaje w sprzeczności z dotychczasowym twierdzeniem pozwanej, że nigdy nie zamawiała towaru wskazanego w tych fakturach, i że go nie odebrała. Pozwana w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie opierała swojej obrony na twierdzeniu, że należności za faktury zostały przez nią zapłacone.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację pozwanej i orzekł o kosztach postępowania odwoławczego, zasądzając od pozwanej na rzecz powodów kwotę 1.200 zł stanowiącą koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego przed sądem II instancji.

Skargę o wznowienie postępowania zakończonego powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 3 lipca 2014 r. wniosła pozwana , wskazując na wykrycie okoliczności faktycznych oraz środków dowodowych , które mogły mieć wpływ na wynik sprawy , a z których strona pozwana nie mogła skorzystać w przedmiotowym postępowaniu. Pozwana ( omyłkowo zapewne określona w petitum skargi jako powód ) wskazała , iż opiera skargę o wznowienie postępowania o art. 403 § 2 KPC, wobec wykrycia , po wydaniu określonego na wstępie wyroku , okoliczności faktycznych i środków dowodowych , które mogły mieć wpływ na wynik sprawy VIII Ga 39/14 oraz na podstawie art. 403 § 1 pkt 1 KPC , wobec oparcia wyroku na przerobionych dokumentach WZ - wydania towaru , uzyskania wyroku na podstawie podrobionych dokumentów na potrzeby niniejszego procesu - wobec wykrycia faktu wystawienia w takiej samej dacie dowodów wydania towaru „WZ” oraz faktur na rzecz innego podmiotu , który to nie uznał tych dokumentów z powodu nie istnienia faktu wydania a tym samym sprzedaży towaru. A także , wobec wykrycia faktu iż powód w podobny przestępczy sposób , usiłował za pomocą wyroku , uzyskać nienależne mu świadczenia za nie sprzedany towar a który to pozew został przez Sąd Rejonowy Gdańsk Północ Gdańsku Wydział IV Gospodarczy - oddalony.

Pozwana wniosła o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 3 1ipca 2014 r. poprzez oddalenie powództwa D. D. i J. D. (1) spadkobierców J. D. (2) w całości , ewentualnie uchylenie powyższego wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od powodów , solidarnie , na rzecz pozwanej spółki , kosztów zastępstwa w sprawie , według norm przepisanych .

W uzasadnieniu skargi pozwana wskazała , iż wyrok z 3 lipca 2014 r. oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy zapadły na podstawie przedstawionych przez stronę powodową faktur wystawionych przez J. D. (2) na rzecz pozwanego (...) sp. z o.o. oraz potwierdzenia wydania towaru w postaci WZ do (...). Sądy zarówno Rejonowy jak i Okręgowy zasądzając dochodzoną kwotę uznały, że strony łączył stosunek obligacyjny na podstawie którego powód sprzedał pozwanemu żyto i pszenicę czego dowodem są przedłożone w sprawie dokumenty WZ. Dowody te jednak zostały - co pozwany ustalił dopiero w lipcu bieżącego roku – sfałszowane. Po wydaniu bowiem wyroku oddalającego apelację, pozwany uzyskał od M. R. prowadzącego działalność gospodarcza pod nazwą (...) informację, o tym , iż powód usiłował wyłudzić za pomocą przestępstwa , na drodze sądowej, należność w podobny sposób : także za zboże , którego ani nie sprzedał ani nie wydał. Ponadto Pozwana Spółka uzyskała od M. R. dowody na to , że także M. R. nie dokonywał zakupów żyta i pszenicy w dniach 20.08.2009 r. i 25.11.2009 r. od J. D. (2) oraz informację, że J. D. (2) podejmował już wcześniej wobec (...) próby uzyskania zapłaty poprzez wystawianie nieprawdziwych dowodów wydania towaru ; które to następnie korygował wobec braku zaistnienia transakcji. Powód ( pisownia oryginalna ) uzyskał ponadto od M. R. dokumenty WZ z 20.08.2009 r. i 25.11.2009 r. oznaczone Nr (...) z dn. 5.11.2009r i WZ (...) z dn. 20.08.2009r, WZ (...)z dn. 20.08.2009 r., które różnią się swoim wyglądem i oznaczeniami numerowymi z WZ przedstawionymi w sprawie przez powoda, a dotyczą tego samego towaru, którymi to J. D. (2) usiłował uzasadnić wystawioną a nie dostarczoną do (...) , fakturę , która to następnie skorygowała do zera. M. R. przekazał także pozwanemu dokumenty dotyczące sporu sądowego dotyczącego wcześniejszego wystawiania przez powoda J. D. (2) fikcyjnych dowodów wydania towaru - w sprawie o sygn. akt IV GC 1110/11. Pozwana spółka (...) uzyskała powyższe dokumenty i informacje od M. R. w lipcu 2014 r. - wobec tego, że z dniem 2.06.2011 r. zawiesił on działalność gospodarczą i przebywał za granicą. Ponieważ Firma (...) jest odrębnym podmiotem gospodarczym i spółka (...) nie miała dostępu do dokumentacji tej firmy, pozwany nie miał możliwości przedłożenia tych dokumentów w toku sporu.

Pozwana termin złożenia skargi uzasadniała faktem , iż M. R. leczy się i mieszka w Hiszpanii i pozwana nie miała wiedzy i możliwości uzyskania powyższych faktów oraz dowodów w toku postępowania sądowego , z braku kontaktu z M. R. .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Skarga okazała się bezzasadna.

Na wstępie należy stwierdzić , iż w orzecznictwie panuje jednolity pogląd , iż przepisy o wznowieniu postępowania, a w szczególności przepisy warunkujące dopuszczalność skargi w tym przedmiocie, nie mogą być interpretowane w sposób rozszerzający, gdyż sprzeciwiałoby się to zasadzie niewzruszalności wyroków prawomocnych ( por. m. in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2014 r., II PZ 35/13 ). Nie można w szczególności traktować skargi o wznowienie postępowania jako kolejnego zwykłego środka zaskarżenia , gdyż postępowanie sądowe co do zasady jest dwuinstancyjne. Tak więc wznowienie postępowania powinno mieć charakter wyjątkowy , dlatego też w sposób ścisły należy wykładać przepisy dotyczące m. in. podstaw wznowienia.

Pozwana skargę oparła na podstawach restytucyjnych wymienionych w : art. 403 § 1 pkt 1 kpc , zgodnie z którym można żądać wznowienia na tej podstawie, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym , jak również art. 403 § 2 kpc , zgodnie z którym można żądać wznowienia w razie ( ….. ) wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Należy wskazać , iż podstawa wznowienia z art. 403 § 1 pkt 1 kpc w postaci sfałszowania dokumentu nie wymaga udowodnienia za pomocą wyroku sądu karnego , natomiast możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 kpc jest uzależniona od zaistnienia łącznie trzech przesłanek : wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim powołane, możliwości ich wpływu na wynik spraw a także niemożności skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu.

Odnośnie obu wymienionych wyżej przesłanek wznowienia należy stwierdzić przede wszystkim , iż – będąc tzw. podstawami restytucyjnymi – uzasadniają one wznowienie postępowania ze względu na wpływ, jaki wywarły na treść rozstrzygnięcia , konieczne jest zatem wykazanie związku przyczynowego między treścią orzeczenia sądu a przytaczaną podstawą wznowienia (w przeciwieństwie do przyczyn nieważności).

Analizując powołaną przez pozwaną podstawę wznowienia wymienioną w art. 403 § 1 pkt 1 kpc , warto zacytować pogląd Sądu Najwyższego , dotyczący związku przyczynowego w kontekście skargi o wznowienie postępowania , gdzie wskazano , że okoliczność, iż pośród dokumentów stanowiących materiał dowodowy w sprawie znalazły się dokumenty sfałszowane, nie stanowi przyczyny wznowienia postępowania, jeżeli zaskarżony skargą o wznowienie postępowania wyrok nie został na nich oparty (postanowienie SN z dnia 27 marca 2008 r., II CZ 7/08, niepubl.). W niniejszej sprawie wyrok Sądu I instancji zasadniczo oparty był na fakturach oraz zeznaniach świadków i stron , dowody WZ o których pisze pozwana w skardze , miały charakter uzupełniający i pomocniczy. W szczególności materiałem dowodowym nie były wzmiankowane w skardze dowody WZ nr (...) i (...) z 20.08.2009 r. , a wyłącznie WZ nr (...) z dnia 5.11.2009 r. , co wynika z uzasadnienia wyroku Sądu I instancji ( k. 310-311 akt ). Odnosząc się do tego ostatniego dokumentu należy wskazać , iż pozwana w żaden sposób nie udowodniła , iż dokument ten został podrobiony , wskazując tylko ogólnie że różni się wyglądem i oznaczeniami od dokumentu przedstawionego przez powoda. Co prawda , jak wyżej podkreślono , okoliczność sfałszowania dokumentu nie wymaga udowodnienia za pomocą wyroku sądu karnego , niemniej trzeba ją wykazać za pomocą wszelkich dostępnych środków dowodowych. Samo twierdzenie strony nie może być zaś uznane za dowód , pozwana w szczególności nie wskazała aby złożyła w tej sprawie zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i toczyło się jakiekolwiek postępowanie w tym przedmiocie. Takim dowodem nie jest w szczególności nieprawomocny wyrok SR Gdańsk-Północ w Gdańsku , co zresztą może wskazywać na okoliczność , iż wyrok ten się nie uprawomocnił gdyż wtedy pozwana zapewne przedłożyłaby ów wyrok wraz ze stwierdzeniem prawomocności. Ta podstawa skargi okazała się zatem niezasadna.

Przechodząc do drugiej z podstaw wznowienia wskazać trzeba , iż ocena, że strona nie mogła w poprzednim postępowaniu powołać określonych okoliczności faktycznych i środków dowodowych, powinna być, w świetle stanowiska szeroko prezentowanego przez Sąd Najwyższy, dokonywana według wzorca obiektywnego. Określona w art. 403 § 2 kpc podstawa skargi o wznowienie postępowania nie zachodzi, jeżeli w poprzednim postępowaniu istniała obiektywna możliwość powołania się na okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, a zaniechanie strony w tym przedmiocie było następstwem jej zaniedbań, opieszałości, zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania (postanowienie SN z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, Lex nr 78214, postanowienie SN z dnia 12 lutego 2004 r., V CZ 2/04, niepubl. i postanowienie SN z dnia 25 maja 2011 r., II CZ 3/11, niepubl.). W uzasadnieniu postanowienia z dnia 4 marca 2005 r., III CZP 134/04 (Lex nr 151652) Sąd Najwyższy stwierdził natomiast, że wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów, które poza przesłanką ich nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym, powinno być dla strony skarżącej "nieujawnialne". Fakty zaś ujawniane, czyli te, które strona powinna znać, tj. miała możliwość dostępu do nich, nie są objęte hipotezą tego przepisu.

Oceniając w tym kontekście skargę należy stwierdzić , iż pozwana niewątpliwe miała możliwość powołania się w toku postępowania przed Sądem I instancji oraz postępowania odwoławczego na dowodach uzyskanych od M. R.. Oczywiście przedsiębiorstwo prowadzone przez M. R. jest odrębnym podmiotem od pozwanej spółki. Niemniej , jak wynika z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego , pozwana spółka zarządzana przez D. R. (1) ściśle współpracowała z przedsiębiorstwem będącym własnością M. R. a wręcz można wyprowadzić prawdopodobny wniosek , iż D. R. (1) faktycznie nim kierowała. Świadczą o tym chociażby zeznania świadka A. K. (2) , z których wynika jednoznacznie , iż to D. R. (1) w szczególności informowała powoda, czy faktura za dostarczenie zboża ma zostać wystawiona na przedsiębiorstwo pozwanego, czy też na przedsiębiorstwo (...). J. D. (2) właśnie na polecenie D. R. (1) wystawił faktury na przedsiębiorstwo (...) a następnie – na jej wniosek – dokonał stosownej korekty faktur , wystawiając je na pozwaną spółkę. Świadkowi A. K. (2) było zaś obojętne, czy wystawia fakturę na przedsiębiorstwo pozwanej czy na przedsiębiorstwo (...). Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku z 3 lipca 2014 r. wskazał zaś wyraźnie , iż w świetle zeznań A. K. (1), wynika jednoznacznie , że kontaktach tego świadka z pozwaną prezes pozwanej spółki reprezentowała zarówno (...) spółka z o.o. , jak też przedsiębiorstwo (...) i niejednokrotnie wskazywała aby w dokumentach rozliczeniowych wpisywał inną firmę jako dostawcę, niż ta która była wpisana pierwotnie. Wzajemne relacje pozwanej spółki oraz przedsiębiorstwa (...) były przedmiotem analizy oraz postępowania dowodowego przez sądy obu instancji. O bliskich kontaktach pozwanej spółki oraz przedsiębiorstwa (...) świadczą też pośrednio , w powiązaniu z wyżej wskazanymi okolicznościami , chociażby fakt udzielenia M. R. pełnomocnictwa do przeglądania akt niniejszej sprawy jak również adres oddziału (...) w P. , tożsamy z adresem pozwanej spółki. W takiej sytuacji wysoce niewiarygodne – także w kontekście prowadzonego postępowania dowodowego , obejmującego przecież również kwestię wzajemnych powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami (...) i (...) – jest twierdzenie pozwanej , iż nie mogła w czasie trwania postępowania wnioskować o przeprowadzenie dowodów wymienionych w skardze o wznowienie , dotyczących właśnie przedsiębiorstwa (...).

Jak zaś wyżej wskazano , wznowienie postępowania na podstawie art. 403 § 2 kpc jest uzależnione od zaistnienia łącznie trzech wyspecyfikowanych w tym przepisie przesłanek. Tak więc brak chociażby jednej z nich powoduje niemożność wznowienia postępowania. Skoro z opisanych w skardze środków dowodowych pozwana mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu , nie ma już znaczenia w szczególności czy mogły one mieć wpływ na wynik sprawy.

Skarga jako niezasadna podlegała zatem oddaleniu na podstawie art. 412 § 2 kpc.