Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 1 lipca 2013 r. powód - Firma Produkcyjno - Handlowa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. - wniosła o zasądzenie od (...) z siedzibą w W. B.kwoty 212.206,68 złotych wraz z odsetkami od kwot i dat szczegółowo wymienionych w pozwie oraz o zwrot kosztów postępowania. W uzasadnieniu swojego roszczenia powódka wskazała, iż dochodzona pozwem kwota stanowi niezapłacone przez pozwanego wynagrodzenie za wyprodukowane i sprzedane pozwanemu produkty żywnościowe (suszone owoce w postaci tzw. "chipsów").

[pozew k - 2-5].

W odpowiedzi na pozew, reprezentowany przez dyrektora zarzadzjącego B. A., pozwany przyznał fakt zakupu i odebrania towarów objętych roszczeniem pozwu, podnosząc jednocześnie, iż kwota żądania jest zawyżona z uwagi na niedozwolone przymuszenie pozwanego przez powoda do zaakceptowania wzrostu cen za dostarczane towary, który to wzrost był niezgodny z ustaleniami łączącej strony umowy z dnia 3 lipca 2007 r., a ponadto pozwany podniósł, iż część dostarczonego przez powoda towaru była niewłaściwej jakości (zbyt duża wilgotność chipsów). Jednocześnie zadeklarował wolę polubownego rozwiązania sporu [odpowiedź na pozew wraz z tłumaczeniem k-246-249].

W dniu 28 stycznia 2015 r. wpłynęło do Sądu przesłane faksem pismo pozwanego, w którym potwierdził otrzymanie w dniu 31 grudnia 2014 r. wezwania na rozprawę wyznaczoną na dzień 30 stycznia 2015 r. wskazując jednocześnie, iż z uwagi na zbyt krótki okres pomiędzy otrzymaniem wezwania a wyznaczonym terminem rozprawy nie jest w stanie stawić się na rozprawę. Jednocześnie pozwany złożył propozycję ugodowego rozwiązania sporu poprzez zapłatę należności głównej w 6 ratach, przy jednoczesnej rezygnacji powoda z odsetek i kosztów postępowania [faks k- 289-290, oryginał k- 294-297, tłumaczenie przysięgłe k- 302].

Na rozprawie w dniu 30 stycznia 2015 r. pełnomocnik powoda, po zapoznaniu się z propozycją pozwanego i konsultacjach z mocodawcą, zaakceptował złożoną propozycję ugodową pozwanego i przyłączył się do wniosku pozwanego o rozłożenie należności głównej na 6 rat, jednocześnie rezygnując z roszczenia w pozostałym zakresie, to jest co do odsetek i kosztów postępowania [protokół rozprawy k- 291-292, adnotacje 00.05.21].

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strony pozostawały w stałych stosunkach handlowych. Współpraca została rozpoczęta w 2005 r. pomiędzy pozwanym a poprzednikiem prawnym powoda - firmą Produkcyjno - Handlową (...) - A. R.. Pozwany zajmował się dystrybucją i sprzedażą towarów, produkowanych przez poprzednika powoda, a następnie przez powoda, na rynku brytyjskim. W dniu 3 lipca 2007 r. została podpisana umowa pomiędzy A. R. a pozwanym określająca warunki współpracy. W umowie ustalono m. in., iż do 30 listopada każdego kolejnego roku będą uzgadniane ceny za każdy produkt i cena ta będzie obowiązywała do 30 listopada następnego roku, zaś wszelki wzrost cen produktów w kolejnych latach będzie akceptowalny jedynie w przypadku odpowiednio udokumentowanych i uzgodnionych wzrostów kosztów surowców oraz produkcji (pkt 6.2 i 6.3 umowy). W umowie ponadto strony uzgodniły, że miejscem wykonania umowy jest magazyn sprzedawcy w K. (pkt 7.1), przyjęły prawo polskie jako prawo właściwe oraz zawarły zapis na sąd polubowny - Sąd Arbitrażowy w Krajowej Izbie Gospodarczej (pkt 15.1 i 15.4). Umowę ze strony pozwanego podpisał dyrektor zarządzający B. A. i on reprezentował pozwanego jako główny udziałowiec. [umowa z 3 lipca 2007 r. k- 176-189, tłumaczenie umowy k- 259-267; zeznania świadka M. S. e-protokół k- 292 adnotacje 00.13.13 - 00.15.46, 00.32.09].

Strony uznawały za wiążącą umowę zawartą pomiędzy pozwanym a A. R., w którego miejsce wstąpił powód i wypracowaną w oparciu o treść tej umowy praktykę handlową [okoliczność niesporna, pozew k-2v-3, k-4v, k-5, odpowiedź na pozew tłumaczenie k-246].

Ceny towarów były negocjowane w listopadzie i ustalane na kolejny rok. Pozwany akceptował ceny [zeznania świadka M. S. e-protokół k- 292 adnotacje 00.22.17],

Pozwany zamówił i odebrał towar objęty fakturami stanowiącymi podstawę roszczenia na łączną kwotę 212.206,68 złotych, jednakże nie dokonał za nie zapłaty, co spowodowało zakończenie w 2012 r. współpracy. Pozwany nie zgłaszał zastrzeżeń jakościowych do odebranego towaru. [zeznania świadka M. S. e-protokół k- 292 adnotacje 00.17.36 - 00.19.51, faktury, zamówienia i listy przewozowe k- 17-114].

Powyższy stan faktyczny, w większości niesporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów i zeznań świadka oraz złożone oświadczenia stron. Sąd nie dał wiary zarzutom pozwanego, iż zgłaszane były reklamacje jakościowe, a także zarzutowi dotyczącemu braku uzasadnionej przyczyny podwyżki cen. Pozwany nie przedstawił bowiem na te okoliczności żadnych dowodów, a dodatkowo odnośnie kwestii podwyżki cen pozwany sam przyznaje, iż ceny te zaakceptował. Należy także mieć na względzie, iż pozwany występując z propozycją ratalnej spłaty należności objętej pozwem de facto roszczenie to uznał za uzasadnione.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W niniejszej sprawie zastosowanie znajdują przepisy Rozporządzenia Rady nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 roku w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych /Dz. U. UE. L. 01.12.1/1 Zgodnie z art. 5 pkt 1 rozporządzenia jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy, osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, może być pozwana w innym Państwie Członkowskim przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane (lit. a), a w rozumieniu niniejszego przepisu i o ile co innego nie zostało uzgodnione, w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych miejscem wykonania zobowiązania jest miejsce w Państwie Członkowskim, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały dostarczone albo miały zostać dostarczone (lit. b. tiret pierwsze). Szczególnie z uwagi na brzmienie przywołanej lit. b tegoż przepisu należy uznać, że w tejże normie prawnej przyjęto, jako miejsce wykonania wszelkich zobowiązań z umowy, miejsce wykonania świadczenia charakterystycznego; w przypadku umów sprzedaży towarów jest to miejsce w Państwie Członkowskim, do którego na mocy stosownej umowy towary zostały dostarczone lub powinny być dostarczone. Wynika to z faktu, że celem wprowadzenia tego przepisu była rezygnacja z sytuacji, w której miejsce wykonania zobowiązania było określane, w odniesieniu do każdego spornego zobowiązania na podstawie międzynarodowego prawa prywatnego sądu, do którego wnoszono powództwo; miano to osiągnąć poprzez autonomiczne określenie jako „miejsca wykonania zobowiązania”, miejsca, w którym świadczenie charakterystyczne dla umowy powinno zostać wykonane oraz poprzez skupienie jurysdykcji sądowej w miejscu wykonania zobowiązania dla sporów dotyczących wszelkich zobowiązań umownych – określenie sądów jednego państwa jako posiadających jurysdykcję dla wszystkich powództw opartych na jednej umowie. Tym samym należy przyjąć, że w wypadku kilku równorzędnych zobowiązań wynikających z tej samej umowy, miejsce ich wykonania należy ocenić z punktu widzenia miejsca wykonania świadczenia charakterystycznego (vide pkt 39 wyroku ETS z 3 maja 2007 roku wydanego w sprawie o sygn. akt C-386/05, Lex 424283; por. także teza 9 do art. 5 [w:] A. Adamek {współaut.}, Komentarz do rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, LEX/el. 2004). W wypadku umowy sprzedaży świadczeniem charakterystycznym jest w oczywisty sposób świadczenie niepieniężne.

W przedmiotowej sprawie strony uzgodniły, iż miejscem wykonania umowy jest K., a ponadto pośrednio ustaliły w umowie jurysdykcję sądów polskich poprzez zapis na sąd polubowny w Polsce, a zatem uznać należy, iż zachodzi jurysdykcja sądu polskiego. Na marginesie także wskazać należy, nie w sprawie nie zachodzi jurysdykcja wyłączna określona w art. 22 przywołanego rozporządzenia. Dodatkowo wskazać należy, iż pozwany wdał się w spór po doręczeniu mu odpisu pozwu nie podnosząc zarzutu braku jurysdykcji sądu polskiego (odpowiedź na pozew), a zatem również z tego względu stwierdzić należy, iż sądowi polskiemu przysługuje jurysdykcja (art. 24 rozporządzenia).

Zauważyć także należy, iż strony w umowie na którą powołuje się pozwany, a której wykonywanie strony kontynuowały, zawarły zapis na sąd polubowny - Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej. Jednakże zgodnie z treścią art. 1165 § 1 k.p.c. w razie wniesienia do sądu sprawy dotyczącej sporu objętego zapisem na sąd polubowny, sąd odrzuca pozew lub wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego, jeżeli pozwany albo uczestnik postępowania nieprocesowego podniósł zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. W przedmiotowej sprawie pozwany nie podniósł również takiego zarzutu, a zatem brak jest podstaw do odrzucenia powództwa z uwagi na zapis na sąd polubowny.

W dalszej kolejności rozstrzygnięciu podlegała kwestia ustalenia prawa właściwego dla rozstrzygnięci niniejszego sporu. Zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (R. I) umowa podlega prawu wybranemu przez strony. Wybór prawa jest dokonany wyraźnie lub w sposób jednoznaczny wynika z postanowień umowy lub okoliczności sprawy. Strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części. Z kolei w myśl art. 4 ust. 1 pkt a) w zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy, umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwu, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu, zaś zgodnie z art. 19 ust. 1 rozporządzenia za miejsce zwykłego pobytu spółek i innych podmiotów, posiadających osobowość prawną lub jej nieposiadających, uznaje się miejsce siedziby ich głównego organu zarządzającego.

W niniejszej sprawie, jak wynika z umowy z 2007 r. strony dokonały wyboru prawa właściwego (prawa polskiego) a niezależnie od tego (przyjmując nawet, iż umowa ta nie wiąże stron tego postępowania) to w myśl przywołanej powyżej regulacji umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwu, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu, zaś siedzibą zarządu powodowej spółki jest K..

Zgodnie z art. 535 k. c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Sprzedaż jest umową odpłatną, wzajemną, zaś zobowiązania stron dochodzą do skutku solo consensu. Skutkiem zawarcia umowy sprzedaży jest zobowiązanie się sprzedawcy do przeniesienia własności rzeczy lub prawa na kupującego oraz zobowiązanie się kupującego do zapłacenia sprzedawcy umówionej ceny. Ważność umowy zależy więc od zgodnych oświadczeń woli stron a wydanie rzeczy czy też zapłata ceny są zdarzeniami będącymi wyłącznie przejawami jej wykonania.

Pomiędzy stronami doszło do zawarcia umów sprzedaży towarów objętych złożonymi zamówieniami i dostarczonych przez powoda zgodnie ze złożonymi przez pozwanego zamówieniami, natomiast pozwany nie dopełnił podstawowego obowiązku jaki na nim ciążył z tytułu zawarcia z powodem umowy sprzedaży, to jest zapłaty ceny. Okoliczności powyższych nie kwestionowała również strona pozwana. Pozwany odwoływał się jedynie w swoich zarzutach do nieuzasadnionej podwyżki cen, które co sam przyznaje zaakceptował, oraz do niewłaściwej jakości części dostarczonego towaru. Wskazać jednak należy, iż po pierwsze zarzutów swoich nie udowodnił, a po drugie występując z propozycją spłaty ratalnej zrezygnował z tych zarzutów.

Zgodnie z treścią art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Przepis ten zawiera szczególną zasadę wyrokowania, określaną jako "moratorium sędziego", która obok charakteru procesowego ma także cechy normy materialnoprawnej. Podstawą zastosowania przepisu jest wyłącznie uznanie sądu, że zachodzą szczególnie uzasadnione wypadki (por S. Telenga Komentarz do art. 320 k.p.c. [w:] A. Jakubecki (red.), J. Bodio, T. Demendecki, O. Marcewicz, P. Telenga, M.P. Wójcik, Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005). Regulacja ustawowa problematyki rozkładania na raty wskazuje, iż ustawodawca przewidział zastosowanie tej instytucji w szczególnych sytuacjach strony. W takiej sytuacji odsetki nie przysługują wierzycielowi od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat /uchwała SN z dnia 15 grudnia 2006 roku, III CZP 126/06; OSNC 2007/10/147/.

W przedmiotowej sprawie pozwany złożył propozycję spłaty ratalnej należności głównej przy jednoczesnej rezygnacji przez powoda z dochodzenia odsetek i kosztów postępowania. Strona powodowa zaakceptowała zaproponowany sposób zapłaty i złożyła oświadczenie o rezygnacji z odsetek i kosztów postępowania.

Z tych też względów, uznając iż w sprawie zachodzą swego rodzaju szczególne okoliczności (zgodne ustalenie) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę 212.206,68 złotych bez należności ubocznych (odsetek) i zasadzoną kwotę rozłożył zgodnie z propozycją stron na 6 równych rat, po 35.367,78 złotych każda, określając terminy ich płatności zgodnie z propozycją pozwanego na koniec każdego kolejnego miesiąca, poczynając od miesiąca lutego 2015 r. Podnieść przy tym należy, iż pozwany w swoich propozycjach zaokrąglił kwotę roszczenia do 212.207,00 złotych, co skutkowało również różnicą w wysokości proponowanych rat. Sąd jednakże będąc związany zakresem zgłoszonego roszczenia zasądził dochodzoną pozwem kwotę i tę kwotę podzielił na 6 równych rat, co spowodowało rozbieżność w ich wysokości w stosunku do propozycji pozwanego.

W związku z przyjęciem przez powoda propozycji pozwanego, aby każda ze stron poniosła koszty swojego udziału w sprawie, Sąd nie orzekał o kosztach postępowania.

W sytuacji niniejszego sporu, który toczy się pomiędzy stronami pochodzącymi z różnych państw i mającymi siedziby w różnych państwach, w ocenie Sądu uwzględniać należy te okoliczności i związane z tym utrudnienia procesowe i komunikacyjne. Złożona przez pozwanego i przyjęta przez powoda w całości propozycja ugodowa pozwala na potraktowanie niniejszego rozstrzygnięcia jako swego rodzaju ugody, bowiem treść wydanego wyroku stanowi w zasadzie osnowę ugody, która mogłaby zostać zawarta w przypadku obecności obu stron postępowania. Na marginesie jedynie wskazać należy, iż zawiadomienie pozwanego o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 30 stycznia 2015 r. zostało wysłane 12 września 2014 r. (k-238) i stąd Sądowi nie jest znana przyczyna doręczenia zawiadomienia pozwanemu dopiero w dniu 31 grudnia 2014 r. Zauważyć także należy, iż do sądu nie wpłynęło zwrotne potwierdzenie odbioru, a zatem data doręczenia zawiadomienia, wskazana jako 31 grudnia 2014 r., wynika wyłącznie z twierdzenia pozwanego. Dodatkowo wskazać należy, iż odebranie wezwania z miesięcznym wyprzedzeniem również w dobie aktualnych możliwości komunikacyjnych nie przesądza o braku możliwości takiego zaplanowania czynności aby możliwe było stawiennictwo strony na wyznaczonym posiedzeniu.

Biorąc jednak pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał za zasadne odpowiednie zastosowania art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. t. jedn. z 2014 r. poz. 1025) i z tego względu orzekł o zwrocie od Skarbu Państwa na rzecz powoda połowy uiszczonej opłaty od pozwu, czyli kwoty 5.305,50 złotych oraz w oparciu o art. 84 przywołanej ustawy nakazał zwrot na rzecz powoda kwoty 1.246,28 złotych z tytułu zwrotu uiszczonych a niewykorzystanych zaliczek na poczet wynagrodzenia tłumacza.

Z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda.

1 Tożsame regulacje w zakresie dot. niniejszej sprawy przewiduje aktualnie obowiązujące (to jest od 10 stycznia 2015 r.) Rozporządzenie PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych / Dz.U.UE.L.2012.351.1/