Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Wandy Ostrowskiej (del.)

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2013 r. sprawy

P. R. s. S. i R., ur. (...) w J.

oskarżonego z art. 59 ust. 2 w zw. z ust. 1 ust. o przeciwdziałaniu narkomanii przy zastosowaniu art. 12 kk i inne

na skutek apelacji prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 11 marca 2013 r.

sygn. akt. XXI K 198/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

-

w punkcie 3 w ten sposób, że przyjmuje, że podstawę prawną kary łącznej stanowi przepis art. 85 kk i art. 86§1 kk,

-

w punkcie 4 w ten sposób, że przyjmuje, iż podstawę warunkowego zawieszenia kary łącznej stanowią przepisy art. 69§1 i 2 kk i art. 70§2 kk,

-

na mocy art. 73§2 kk oddaje oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz adwokata Ł. U. – Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23% podatku VAT tytułem nieopłaconych kosztów obrony z urzędu udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 244/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 marca 2013 roku Sąd Okręgowy w Katowicach uznał oskarżonego P. R. za winnego tego, że:

1.  w okresie od 1 września 2010 roku do 24 marca 2011 roku w J., działając
w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wbrew przepisom ustawy, udzielił w celu osiągnięcia korzyści majątkowej jak i nieodpłatnie różnym osobom środka odurzającego w postaci marihuany oraz substancji psychotropowej
w postaci amfetaminy, i tak:

–

w nieustalonych dniach w okresie od 1 września 2010 roku do 1 marca 2011 roku,
w J., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii, kilka razy udzielił małoletniej A. K. środka odurzającego i substancji psychotropowej w postaci marihuany w ilości łącznej
5 gramów oraz 1 grama amfetaminy, przy przyjęciu, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi,

–

w nieustalonych dniach w okresie od 1 listopada 2010 roku do 31 stycznia 2011 roku, w J., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii kilka razy udzielił małoletniej A. K. środka odurzającego w postaci nieustalonej ilości marihuany,

–

w nieustalonych dniach w okresie od 1 stycznia 2011 roku do 12 lutego 2011 roku,
w J. działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii, dwa razy udzielił małoletniemu P. P. (1) środka odurzającego w postaci marihuany w ilości łącznej
2 gramów, przy przyjęciu, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi,

–

w nieustalonych dniach w okresie od 1 stycznia 2011 roku do 17 marca 2011 roku,
w J., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii, co najmniej 10 razy udzielił małoletniemu P. B. środka odurzającego w postaci marihuany w ilości łącznej 10 gramów za łączną kwotę 300 złotych przy przyjęciu, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi,

–

w nieustalonych dniach w okresie od 1 października 2010 roku do 15 lutego
2011 roku, w J., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, kilkanaście razy udzielił P. H. środka odurzającego w postaci nieustalonej ilości marihuany,

–

w nieustalonych dniach w okresie od 1 grudnia 2010 roku do 31 stycznia 2011 roku,
w J., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, dwa razy udzielił P. H. substancji psychotropowej środka odurzającego w postaci amfetaminy łącznej ilości 2 gramów,

–

w nieustalonym dniu w okresie od 1 stycznia 2011 roku do 24 marca 2011 roku,
w J., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, udzielił małoletniemu P. P. (2) środka odurzającego w postaci marihuany w ilości 0,5 grama za kwotę 15 złotych przy przyjęciu, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności;

nadto

2.  w dniu 1 marca 2011 roku w J., wbrew przepisom ustawy posiadał środek odurzający w postaci około 0,117 grama marihuany przyjmując, że stanowi on przestępstwo z art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na mocy art. art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
o przeciwdziałaniu narkomanii skazał go na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

3.  na mocy art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. orzeczone w punktach 1 i 2 kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył karę łączną w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności;

4.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności na okres próby wynoszącej
5 lat;

5.  na mocy art. 45 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci przepadku równowartości korzyści majątkowej uzyskanej z popełnionego przestępstwa w kwocie 315 złotych;

6.  na mocy art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek środka odurzającego w postaci marihuany w ilości 0,117 grama, poprzez jego zniszczenie;

7.  na mocy art. 29 ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. U. kwotę 2.214 złotych wraz z podatkiem VAT tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu;

8.  na zasadzie art. 627 k.p.k. i art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach
w sprawach karnych zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące wydatki w kwocie 3053,90 złotych oraz opłatę w wysokości 300 złotych.

Powyższy wyrok został zaskarżony na niekorzyść oskarżonego P. R. przez prokuratora, w części dotyczącej orzeczenia o karze.

Skarżący wyrokowi temu zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, a to:

–

art. 70 § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie i orzeczenie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności na okres 5 lat, na podstawie błędnie zastosowanego art. 70 § 1 pkt 1 k.k.;

–

art. 73 § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy Sąd był obligowany zastosować powyższy przepis w stosunku do oskarżonego, który jest młodociany.

Podnosząc tak opisane zarzuty, prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez:

–

jego zmianę w punkcie 4 i poprawienie błędnej podstawy prawnej zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. na art. 70 § 2 k.k.,

–

oddanie oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora na podstawie art. 73 § 2 k.k.

Rozstrzygnięcie zawarte w wyżej opisanym wyroku, a dotyczące kosztów sądowych zostało na korzyść oskarżonego P. R. zaskarżone zażaleniem przez jego obrońcę. W złożonym zażaleniu obrońca oskarżonego zarzucił:

–

obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, a to art.
624 § 1 k.p.k., poprzez jego niezastosowanie i obciążenie oskarżonego kosztami sądowymi, podczas gdy sytuacja majątkowa oskarżonego oraz względy słuszności przemawiają za zwolnieniem oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych.

Stawiając tak opisany zarzut obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia, tj. punktu 8 sentencji wyroku, poprzez zwolnienie oskarżonego w całości od zapłaty kosztów sądowych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja złożona w niniejszej sprawie przez prokuratora okazała się być w pełni zasadną, toteż konsekwencją jej rozpoznania stała się zmiana zaskarżonego wyroku
w kierunku przezeń wskazanym. Natomiast zażalenie złożone przez obrońcę oskarżonego,
a dotyczące zasądzenia od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, na uwzględnienie nie zasługiwało.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów podniesionych w apelacji prokuratora, to przyznać należy, że w istocie Sąd Okręgowy rozpoznając niniejszą sprawę przeoczył fakt, iż oskarżony P. R. jest sprawcą młodocianym. Zgodnie
z treścią art. 115 § 10 k.k. „młodocianym jest sprawca, który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat”. Przy czym, z uwagi na użyty przez ustawodawcę spójnik „i” obie te przesłanki winny wystąpić łącznie. Jak wynika z akt sprawy, oskarżony w chwili popełnienia przypisanych mu przestępstw miał dopiero ukończone 20 lat, natomiast w chwili orzekania przez sąd I instancji – 22 lata.

Zatem, jako sprawca młodociany, winien podlegać określonym w art. 70 § 2 k.k.
i art. 73 § 2 k.k. rygorom, co umknęło uwadze Sądowi Okręgowemu. Co prawda, Sąd ten rozważając kwestie związane z wymiarem orzeczonej oskarżonemu kary, jak również warunkowego zawieszenia jej wykonania, miał w polu widzenia wiek oskarżonego, czemu dał wyraz w zawartym na karcie 9 uzasadnienia wyroku stwierdzeniu, że „oskarżony to osoba stosunkowo młoda, a tym samym Sąd winien zważyć, aby orzeczona względem takiego sprawcy kara miała charakter wychowawczy i pozwoliła oskarżonemu na podjęcie dalszej nauki czy pracy, umożliwiając mu powrót do normalnego życia”, niemniej przeoczył, że jest on sprawcą młodocianym. Toteż stosując wobec oskarżonego dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia orzeczonej kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności, prawidłowo określił długość okresu próby, ale powołał przy tym błędną podstawę prawną, tj. przepis art. 70 § 1 pkt 1 k.k., w sytuacji, gdy winien wskazać przepis odnoszący się do sprawcy młodocianego,
tj. art. 70 § 2 k.k. Poza tym, zgodnie z dyspozycją art. 73 § 2 k.k. sprawca młodociany obligatoryjnie w okresie próby musi zostać oddany pod dozór kuratora sądowego, co
w szczególności umknęło uwadze Sądu I instancji.

Mając zatem na uwadze treść złożonej przez prokuratora apelacji, należało wyrok Sądu Okręgowego w wyżej wskazanym zakresie zmienić.

Nadto, Sąd odwoławczy z urzędu stwierdził, że w punkcie 3 zaskarżonego wyroku,
w podstawie prawnej orzeczenia o karze łącznej, Sąd I instancji błędnie przy art. 85 k.k. wskazał „§ 1”, albowiem przepis ten nie zawiera żadnych paragrafów. Toteż i w tym zakresie poprzez stosowną zmianę, wyeliminowana została opisana wyżej omyłka Sądu Okręgowego.

Sąd Apelacyjny nie podzielił natomiast zarzutów zawartych w złożonym przez obrońcę oskarżonego środku odwoławczym, w którym zaskarżył nałożony na oskarżonego przez Sąd
I instancji obowiązek poniesienia na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych. Bezsprzecznie koszty sądowe w wysokości 3.353,90 złotych nie należą do niskich, niemniej nie jest powód, aby oskarżony z obowiązku ich uiszczenia został zwolniony. Podkreślić należy, że koszty sądowe w znacznej części obejmują wydatki, które zostały poniesione w danej sprawie przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania do wyrokowania, które to postępowanie spowodowane było wprost popełnieniem przez oskarżonego przypisanych mu przestępstw. Wydatki te w niniejszej sprawie wyliczone zostały na kwotę 3.053, 90 złotych. Oprócz tych wydatków do kosztów sądowych doliczona została jeszcze opłata wynosząca 300 złotych, która zależna jest od rodzaju i wymiaru orzeczonej kary. Podkreślić należy, że zasadą jest, że kosztami sądowymi winien zostać obciążony sprawca, który dopuścił się popełnienia przypisanych mu przestępstw. Brak jakiegokolwiek uzasadnienia, aby wygenerowane przez niego koszty związane z nagannym, przestępczym działaniem i w związku z tym prowadzonym postępowaniem ponosił Skarb Państwa, a przez to całe społeczeństwo. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach, sąd może zwolnić oskarżonego od tego obowiązku jeśli wykaże, że ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów nie jest w stanie kosztów tych uiścić. W niniejszej sprawie z tego rodzaju sytuacją nie mamy do czynienia. Oskarżony jest osobą młodą, zdrową, silną, nie mającą nikogo na utrzymaniu. Zatem winien podjąć starania uzyskania stałej pracy zarobkowej i wywiązać się z nałożonego na niego obowiązku. Dołączone do zażalenia umowy o dzieło, a także przyznany przez oskarżonego fakt podejmowania pracy za granicą jedynie utwierdzają sąd odwoławczy w przekonaniu, że słusznie został on obciążony kosztami sądowymi, tym bardziej, że wydany wyrok skazujący nie zawiera kary grzywny, a jedynie środek karny w wysokości 315 złotych, który stanowi wszak przepadek uzyskanych korzyści majątkowych z popełnionego przestępstwa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny uwzględnił apelację złożoną przez prokuratora, natomiast nie uwzględnił zażalenia obrońcy oskarżonego, ponieważ zarzuty
w nim podniesione były wręcz oczywiście bezzasadne.