Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej Oddziałowi w Polsce

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 22 sierpnia 2013 r. sygn. akt I C 132/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód M. G. wnosił o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 5.100 złotych tytułem częściowego odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wnosił ponadto o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wedle norm przepisanych.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2013 roku, sygn. akt I C 132/13 zasądził od pozwanego (...) S. A. Oddział w Polsce na rzecz powoda M. G. kwotę 5.100 złotych z 13 % w stosunku rocznym od dnia 18 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty (pkt I). Ponadto zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.972 złote tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II) oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 236 złotych 31 groszy tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt III).

Sąd Rejonowy ustalił na podstawie akt szkodowych, że w dniu 28 września 2012 roku około godziny 16 ^{( 00)} w B. kierujący pojazdem marki H. (...) o nr rej. (...) nie zachował szczególnej ostrożności i doprowadził do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd kierowany przez R. G. marki (...) serii(...), stanowiący własność M. G.. Na miejsce zdarzenia została wezwana Policja. W chwili zdarzenia sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) Spółce Akcyjnej w W., co potwierdza polisa nr (...). W dniu 02 października 2012 roku poszkodowany zgłosił szkodę w pojeździe temu ubezpieczycielowi. Ubezpieczyciel ustalił koszt naprawy pojazdu na kwotę 5.308,13 złotych.

Rozstrzygając kwestię sporną w niniejszej sprawie, tj. rzeczywistą wartość szkody w pojeździe powoda Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej S. C., na podstawie której ustalił, że koszt naprawy przywracającej stan pierwotny przedmiotowego samochodu wynosi około 11.380,23 złotych brutto ( 9.252,22 złotych netto ). Biegły, którego twierdzenia Sąd uznał za miarodajne podał, że naprawa pojazdu powinna być przeprowadzona z zastosowaniem oryginalnych części zamiennych, a w toku likwidacji szkody nie wskazano podstaw do zastosowania alternatywnych części zamiennych, a tym bardziej części używanych. Przyznał, że niektóre elementy w pojeździe zostały naprawione, jednak w taki sposób, że stan poprzedni nie został przywrócony; naprawa nie została wykonana w pełni. Zaznaczył przy tym, że wykonane w aucie naprawy były konieczne, ażeby pojazd mógł być używany, mógł się samodzielnie poruszać i uczestniczyć w ruchu. Stwierdził też, że kalkulacja pozwanego załączona do pisma z dnia 3 czerwca 2013 roku nie wpływa na ocenę biegłego odnośnie podstawowego zadania zleconego przez sąd – ustalenia wysokości kosztów niezbędnych, aby przywrócić pojazd do stanu sprzed wypadku.

Wobec powyższego, Sąd I instancji uznał, że wypłacone odszkodowanie w kwocie 5.308,13 złotych nie może być uznane za spełniające walor odpowiedniej sumy, jako ekwiwalentu odszkodowania. Stwierdził, że skoro przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody pochłonie koszty w wysokości ustalonej w opinii tj. 11.380,23 złotych, żądanie dopłaty w wysokości 5.100 złotych, będącej przedmiotem powództwa, jest uzasadnione.

Odsetki od należności głównej Sąd zasądził na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

W punkcie II Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zaś w punkcie III na mocy art. 83 w zw. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę opinii biegłego i uznanie, że wydana w sprawie opinia jest kompletnym i miarodajnym dowodem w sprawie, podczas, gdy opinia ta nie zawierała wyliczenia kosztów jakie rzeczywiście poniósł powód na naprawę uszkodzonego pojazdu;

2.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozpoznania materiału dowodowego, sprzeczność wniosków z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz zasadami logicznego rozumowania, w szczególności:

- oparcie rozstrzygnięcia wyłącznie na dowodzie z opinii biegłego sądowego J. C., co doprowadziło do braku rozpoznania przez Sąd I instancji istoty sprawy i błędnego rozstrzygnięcia;

- uznanie, iż powodowi przysługuje zwrot kosztów naprawy wg kalkulacji sporządzonej przez biegłego, podczas, gdy rzeczywista naprawa pojazdu powoda i koszty jakie poniósł na naprawę nie odpowiadają zakresowi jak i metodzie naprawy zastosowanej przez biegłego w jego kalkulacji;

- pominięcie wyników oględzin ponaprawczych przeprowadzonych przez biegłego, z których wynikał zakres i sposób rzeczywistej naprawy pojazdu, a tym samym faktyczna wysokość szkody powoda;

- pominięcie dowodu z kalkulacji naprawy, sporządzonej przez powoda w dniu 28 maja 2013 roku;

3.  naruszenie art. 361 § 1 k.c. i art. 363 § 1 k.c. poprzez uznanie, że szkoda powoda jest równa kwocie wskazanej w kalkulacji naprawy sporządzonej przez biegłego, a nie rzeczywiście poniesionych kosztach naprawy przez powoda, jak również, że do naprawy pojazdu powoda należy zastosować wyłącznie części nowe i oryginalne, sygnowane logo producenta pojazdu, podczas gdy do wyrównania szkody rzeczywiście poniesionej przez powoda wystarczającym jest naprawa częściami zamiennymi oznaczonymi symbolem P i Q wg Rozporządzenia (...);

4.  naruszenie art. 826 k.c. oraz art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013, 391, t.j.), poprzez brak zastosowania minimalizacji szkody przy ustalaniu wysokości odszkodowania, a który to obowiązek wynikał z ww. norm, co doprowadziło do ustalenia kwoty odszkodowania, wykraczającej poza szkodę powoda.

Mając na względzie powyższe, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania za I i II instancję, ewentualnie, uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego, nie przekraczając zasad swobodnej oceny dowodów, trafnie, opierając swoje ustalenia w zakresie wysokości kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu, niezbędnych do przywrócenia do stanu sprzed wypadku, na opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej J. C.. Brak było podstaw, aby zgodnie z twierdzeniami pozwanego, przy ustalaniu wysokości odszkodowania, brać pod uwagę za jaką kwotę faktycznie przedmiotowy samochód został naprawiony, czy też jaki byłby koszt naprawy tego pojazdu przy użyciu części zamiennych. W konsekwencji, Sąd nie naruszył przepisów prawa materialnego wskazanych w apelacji.

Wobec powyższego poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne oraz przyjętą podstawę prawną, Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

Całkowicie niezasadnym był podniesiony przez pozwanego zarzut naruszenia prawa procesowego, mianowicie art. 233 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. Należy stwierdzić, że sporządzona przez biegłego sądowego J. C. opinia była miarodajna dla poczynienia ustaleń w przedmiotowej sprawie. Skarżący w toku postępowania I instancji nie podważył merytorycznie sformułowanych w opinii wniosków. Co istotne, nie wnosił też o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu techniki samochodowej.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd nie dopuścił się naruszenia prawa procesowego nie dokonując ustaleń na podstawie prywatnej kalkulacji naprawy sporządzonej przez powoda. W zestawieniu z opinią rzeczoznawcy sądowego, taki dowód w żadnym stopniu nie jest miarodajny dla poczynienia ustaleń w sprawie.

Należy zwrócić uwagę, ze przedmiotowa opinia nie zawierała żadnych luk, które pozwoliłby, zgodnie z twierdzeniami pozwanego uznać ją za niekompletną. W ocenie Sądu Okręgowego zdecydowanie nie stanowił uchybienia brak wyliczenia kosztów, jakie rzeczywiście poniósł powód na naprawę uszkodzonego pojazdu. Zgodnie bowiem, z utrwalonym poglądem Sądu Najwyższego - obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie ma bowiem wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem. Przy takim rozumieniu szkody i obowiązku odszkodowawczego nie ma znaczenia, jakim kosztem poszkodowany faktycznie dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle to uczynił albo zamierza uczynić (tak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 15 listopada 2001 roku, sygn. akt III CZP 68/01, LEX nr 49443; tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 czerwca 1988 roku, sygn. akt I CR 151/88, LEX nr 8894 oraz uzasadnieniu wyroku z dnia 7 sierpnia 2003 roku, sygn. akt IV CKN 387/01, LEX nr 141410). Sąd Okręgowy podziela ten pogląd Sądu Najwyższego. Tym samym, brak było podstaw, aby biegły dokonał wyceny zgodnie z zaleceniami skarżącego. Nie miało bowiem najmniejszego znaczenia, w jaki sposób powód dokonał naprawienia uszkodzonego pojazdu. Istotnym było jedynie, jak kwota odszkodowania pozwoliłaby na przywrócenie jego samochodowi stanu sprzed wyrządzenia szkody.

W konsekwencji, nie był również zasadny zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 361 § 1 k.c. i 363 § 1 k.c. Należy zwrócić uwagę, iż odszkodowanie pieniężne ma pełnić taką samą funkcję jak przywrócenie do stanu poprzedniego. Tym samym, jego wysokość powinna pokryć wszystkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki niezbędne dla przywrócenia stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu (uzasadnienie postanowienia SN z dnia 20 czerwca 2012 roku, sygn. akt III CZP 85/11, LEX nr 1289199). W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy miał ustalić właśnie, jakie odszkodowanie pozwoli powodowi przywrócić pojazd do stanu sprzed kolizji, a nie za jaką kwotę można ten samochód naprawić, czy też został on naprawiony.

Biegły sądowy w sporządzonej opinii wprawdzie wskazuje, iż możliwym byłoby dokonanie naprawy przedmiotowego pojazdu przy użyciu określonych przez niego części zamiennych, tym niemniej jednak wyklucza, aby w ten sposób można by przywrócić samochód do stanu sprzed kolizji. Nie budzi wątpliwości, że przy użyciu części zamiennych dałoby się zlikwidować powstałe w przedmiotowym pojeździe uszkodzenia, z tym że, samochód ten utraciłby na wartości ( w porównaniu do jego wartości sprzed szkody), a tym samym, powód nie otrzymałby odszkodowania w pełni rekompensującego poniesiony przez niego uszczerbek w majątku.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 20 czerwca 2012 roku, sygn. akt III CZP 85/11, LEX nr 1289199, w którym dokonano rozważań na temat zasadności wykorzystywania przy ustalaniu wysokości odszkodowania cen części równoważnych oryginalnym, stwierdził, że przyjęcie za punkt odniesienia cen części "o porównywalnej jakości" (objętych gwarancją producenta części), jest uzasadnione, gdy jest bliższe zasadzie pełnej restytucji, z uwagi na przykład na wyeksploatowanie przed wypadkiem części oryginalnej do tego stopnia, że nie może ona konkurować pod względem użyteczności i ryzyka nawet z częściami nowymi „o porównywalnej jakości”. W przedmiotowej opinii biegły J. C. jednoznacznie stwierdził, że elementy zakwalifikowane do wymiany (poza oponą koła przedniego lewego) nie były wcześniej uszkodzone, nieoryginalne, uprzednio naprawiane, bądź w szczególny sposób wyeksploatowane. Podał, że sam wiek przedmiotowego samochodu nie był wystarczającą przesłanką do zastosowania w miejsce uszkodzonych oryginalnych elementów części zamiennych o innych właściwościach niż pierwotne. Pozwany w toku postępowania I instancji przedmiotowych twierdzeń biegłego nie podważył.

Nie był również zasadny zarzuty naruszenia art. 826 k.c. oraz art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013, 392, t.j.), poprzez brak zastosowania minimalizacji szkody. Przedmiotowe przepisy dotyczą minimalizowania szkody, w znaczeniu między innymi zapobiegania jej powstania, czy też zwiększenia, a nie miarkowania odszkodowania z uwagi na rodzaj części, które mogłyby zostać użyte do naprawy.

Pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w apelacji powołuje się na rozporządzenie (...), nie podając jednak numeru dziennika ustaw, w której ten akt prawny został opublikowany, ani też jego pełnej nazwy. Przyjmując, że skarżący miał na myśli rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 października 2010 r. w sprawie wyłączeń określonych porozumień wertykalnych w sektorze pojazdów samochodowych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję - Dz.U. Nr 198, poz. 1315) (obowiązującego do dnia 31 maja 2013 roku), należy wskazać, iż w uzasadnieniu powoływanego orzeczenia SN - III CZP 85/11, wskazano, że zawarte w tym akcie prawnym definicje ograniczają się do samego rozporządzenia. Ponadto, rozporządzenie to dotyczy określonych w nim porozumień i nie ogranicza praw poszkodowanego do żądania ustalenia odszkodowania z uwzględnieniem cen części oryginalnych.

Mając na względzie powyższe, uznając zaskarżony wyrok za odpowiadający prawu, Sąd Okręgowy na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego jako pozbawioną uzasadnionych podstaw.

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., § 2 ust. 1, § 6 pkt 4, § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348).