Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący	SSA Piotr Mirek
Sędziowie	SSA Aleksander Sikora (spr.) SSO del. Grzegorz Wątroba
Protokolant	Magdalena Baryła

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. del. Pawła Zuberta

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2014 roku sprawy

R. G. s. S. i J.

ur. (...) w C.

oskarżonego z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.
w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zast. art. 12 k.k. i inne

na skutek apelacji obrońcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku - Białej

z dnia 8 lipca 2013 roku, sygn. akt. III K 45/10

1.  utrzymuje w mocy wyrok w zaskarżonej części;

2.  zasądza od oskarżonego R. G. na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego i opłatę za II instancję w wysokości 1.300 (tysiąc trzysta) złotych.

II AKa 440/13

UZASADNIENIE

R. G. oskarżony został o to, że:

I. w okresie od stycznia 2006 do 27 lipca 2007 w K. i P., woj. (...), działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru dostarczał D. L. sfałszowane faktury VAT, stwarzając pozory przeprowadzonych transakcji handlowych dotyczących zakupu produktów ropopochodnych w postaci oleju napędowego pomiędzy firmami PHU (...) z/s w K. a (...) własności D. L. z/s w C., które to nie dokumentowały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych i tym samym nie stwarzały obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT, ułatwiając D. L. popełnienie czynu zabronionego polegającego na wprowadzeniu ich do ksiąg podatkowych (...), a następnie doprowadzeniu Skarbu Państwa do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem w kwocie 834.102,00 zł, stanowiące mienie znacznej wartości, poprzez wskazanie tych wartości w treści składanych organowi podatkowemu deklaracji VAT-7 i zaniżenie podatku należnego o podatek naliczony wynikający z opisanych faktur tj. o czyn z art. 18§3 kk w zw. z art. 270§1 kk i art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zw. z art. 11§2 kk przy zastosowaniu art. 12 kk

II. W okresie od stycznia 2006 do 27 lipca 2007 r. w K. i P., woj. (...), działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, dostarczał D. L. podrobione faktury VAT dotyczące transakcji zakupu produktów ropopochodnych w postaci oleju napędowego pomiędzy firmami PHU (...) z/s w C., które nie dokumentowały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych, ułatwiając w ten sposób D. L. popełnienie czynu zabronionego polegającego na nierzetelnym prowadzeniu ksiąg podatkowych (...), a następnie podaniu nieprawdy złożonych organowi podatkowemu deklaracjach podatkowych VAT-7 i zaniżeniu podatku należnego o podatek naliczony wynikający z opisanych faktur, a w konsekwencji narażeniu Skarbu Państwa na uszczuplenie podatku od towarów i usług w łącznej kwocie 834.102,00 zł tj. o czyn z art. 13 kk w zw. z art. 61§1 kks i art. 56§1 kks w zw. z art. 7§1 kk przy zast. art. 6§2 kks

Sąd Okręgowy w Bielsku – Białej wyrokiem z dnia 8 lipca 2013 w sprawie o sygnaturze akt IIIK 45/10 orzekł:

1.  uznał oskarżonego R. G. za winnego popełnienia czynu zarzucanego opisanego wyżej w punkcie I, z tą zmianą, iż przyjął, iż oskarżony dostarczał D. L. dane konieczne do sporządzenia sfałszowanych faktur VAT, czym wyczerpał znamiona występku z art. 18§3 kk w zw. z art. 270§1 kk i art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 19§1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zw. z art. 11§3 kk i art. 33§2 i 3 kk wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych,

2.  uznał oskarżonego R. G. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu wyżej w pkt. II, z tą zmianą, iż przyjął, iż oskarżony dostarczał D. L. dane konieczne do sporządzenia sfałszowanych faktur VAT, czym wyczerpał znamiona przestępstwa skarbowego z art. 18§3 kk w zw. z art. 61§1 kks i art. 56§1 kks w zw. z art. 7§1 kks przy zastosowaniu art. 6§2 kks i za to na mocy art. 19§1 kk w zw. z art. 56§1 kks w zw. z art. 7§2 kks wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych,

3.  na mocy art. 8§2 kks ustalił, iż kara orzeczona wyżej w pkt. 2 kara nie podlega wykonaniu,

4.  na mocy art. 69§1 i 2 kk i art. 70§1 pkt. 1 kk wykonanie orzeczonej wyżej w pkt 1 kary pozbawienia wolności warunkowo oskarżonemu R. G. zawiesił na okres próby wynoszący 5 lat,

5.  na mocy § 3 i § 14 ust. 2 pkt. 5 i § 16 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej obrony prawnej udzielonej z urzędu, zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K.kwotę 4575,60,- /cztery tysiące pięćset siedemdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt groszy/,

6.  na mocy art. 627 kpk zasądził na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w ten sposób, iż od oskarżonego R. G. wydatki w kwocie 2963 zł i opłatę w kwocie 1300 zł

Wyrok ten obejmował również oskarżonego D. L., co do którego orzeczenie nie zostało jednak zaskarżone.

Apelację od wyroku złożył obrońca oskarżonego R. G., zaskarżając wyrok w całości odnośnie tego oskarżonego i zarzucając orzeczeniu:

1.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, a w szczególności art. 7 kpk, przez przyjęcie, że

a.  oskarżony R. G. w krótkich odstępach czasu, z góry powziętym zamiarem, dostarczył D. L. dane konieczne do sporządzenia sfałszowanych faktur VAT, czym wyczerpał znamiona występku z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 1 kk i inne, oraz dostarczył D. L. dane konieczne do sporządzenia sfałszowanych faktur VAT, czym wyczerpał znamiona art. 18 § 3 kk w zw. z art. 61 § 1 kks i art. 56 § 1 kks i inne,

b.  wskazanie jako podstawy ustalenia, iż oskarżony G. dostarczał dane do sporządzenia fałszywych faktur VAT, wyjaśnień oskarżonego L.,

c.  odmowę wiarygodności zeznań świadka B. L. na skutek przyjęcia, iż ta pozostaje w bardzo dobrych stosunkach z oskarżonym G., mimo braku ku temu dowodów i mimo, iż świadek ten wskazał na osoby, które dopuściły się sfałszowania podpisów,

d.  ustalenie, iż oskarżony G. był głównym beneficjentem przestępstwa, mimo braku jakiegokolwiek dowodu na okoliczność korzyści i jej wielkości z rzekomej sprzedaży oleju napędowego przez oskarżonego G.,

2.  obrazę przepisów postępowania, a to art. 5 § 2 kpk, przez rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego G. nie dających się usunąć wątpliwości, a to sprzecznych wyjaśnień oskarżonego L., iż ten współpracował z oskarżonym G., który miał mu dostarczać podrobione faktury mimo, iż oskarżony L. wyjaśniał, że oskarżony G. był jedynym dostawcą oleju napędowego i faktur przez cały okres współpracy do momentu kontroli skarbowej w marcu 2007 roku, gdy tymczasem Sąd Okręgowy bez jakichkolwiek dowodów na okoliczność dostarczania przez oskarżonego G. danych koniecznych do sporządzenia fałszywych faktur przyjął, iż takie dane dostarczał oskarżony G. oraz, że oskarżony L. prowadził sprzedaż oleju napędowego dostarczanego przez oskarżonego G. aż do sierpnia 2007 roku;

3.  obrazę przepisów postępowania, a to art. 424 § 1 i 2 kpk przez:

⚫

nie wskazanie w uzasadnieniu dlaczego nie uwzględniono jako materiału dowodowego:

- wniosku oskarżonego w przedmiocie zapytania do MSWiA o dane dotyczące oskarżonego G. oraz KW Policji w K.,

- nie uwzględniono wniosku oskarżonego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu logistyki dla ustalenia czasu niezbędnego do rozwiezienia oleju napędowego w zakresie objętym czasowo i ilościowo aktem oskarżenia,

⚫

wewnętrzną sprzeczność ustaleń faktycznych, polegającą na tym , że oskarżony G. miał zaproponować handel paliwem niewiadomego pochodzenia i prowadzić handel takim paliwem wiele lat, a z drugiej strony, iż zakupy pochodziły od firmy (...),

4.  obrazę prawa materialnego, to jest art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 1 kk przez przyjęcie, iż dostarczenie danych o ilości sprzedanego paliwa z legalnego źródła pochodzenia może stanowić występek z art. 270 kk, a także art. 18 § 3 kk w zw. z art. 61 § 1 kks i art. 56 § 1 kks i inne przez przyjęcie, że zachodzi odpowiedzialność przewidziana w tych przepisach w sytuacji wskazania danych o rzeczywistym zdarzeniu gospodarczym.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty odwoławcze obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego R. G. ewentualnie zaś o uchylenie zaskarżonego wyroku i i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Przeprowadzona, w wyniku złożenia przez obrońcę apelacji, kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia doprowadziła Sąd Apelacyjny do ustalenia, iż podniesione przez skarżącego zarzuty nie są uzasadnione, a w związku z tym sformułowane wnioski odwoławcze nie mogą być uwzględnione. Szczegółowe rozpoznanie poszczególnych zarzutów należało rozpocząć od tych, które manifestowały obrazę prawa procesowego. Wbrew twierdzeniom skarżącego ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd I instancji nie narusza dyspozycji art. 7 kpk. Sposób sformułowania zarzutów dotyczących naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, sugeruje raczej, iż intencją skarżącego było wykazanie istnienia błędu w ustaleniach faktycznych, o treści jak w punkcie 1/a. Ta część zarzutu omówiona więc zostanie w dalszej części niniejszego uzasadnienia. Prawidłowość oceny dotyczy również wyjaśnień współoskarżonego D. L., którą to ocenę oraz ustalenia na tym dowodzie oparte kwestionuje skarżący. Nie sposób zgodzić się ze skarżącym, że i ocena tego dowodu wykroczyła poza swobodę gwarantowana przez art. 7 kpk. Wywody Sądu I instancji, przedstawione na stronie 29-30 pisemnego uzasadnienia są przekonywujące, zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Tok rozumowania Sądu Okręgowego wskazuje na ostrożną ocenę tych wyjaśnień i wywodzenie z nich wniosków dla ustaleń faktycznych. Należy w tym miejscu przypomnieć skarżącemu, iż dowodzenie w procesie karnym opiera się zarówno na dowodach bezpośrednich, jak i dowodach pośrednich. Taki zaś charakter, a więc dowodów pośrednich miały części wyjaśnień oskarżonego D. L., z których czyniono ustalenia faktyczne w sprawie. Trzeba też wskazać, iż częściowo wyjaśnienia D. L. znalazły oparcie w dowodach z zeznań świadków, osób odbierających paliwo od oskarżonego R. G., co prawidłowo zostało przyjęte przez Sąd I instancji. Nie sposób przyjąć, iż wszystkie te osoby fałszywie pomawiały R. G., o to, że rozwoził paliwo, fakturowane następnie przez D. L., a to starał się w toku całego postępowania wykazywać R. G.. Czynienie ustaleń w oparciu o dowody pośrednie uprawniało tedy Sąd I instancji do stwierdzenia, iż skoro oskarżony D. L. nie mógł znać danych firmy (...), a oskarżony R. G. brał udział w dostarczaniu paliwa fakturowanego na firmę (...) i odbierał za to paliwo od D. L. pieniądze, to przekazywał temu ostatniemu dane niezbędne do wystawienia fikcyjnych faktur VAT. Nie może również budzić zastrzeżeń przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena zeznań świadka B. L.. Z jednej strony wskazał bowiem Sąd obiektywne elementy wpływające negatywnie na ocenę wiarygodności tego dowodu, w tym nie potwierdzenie w badaniu twierdzeń o istnieniu określonych plików komputerowych. Z drugiej strony w polu widzenia Sądu było i to, że część relacji świadka potwierdzona została treścią opinii grafologicznej. Stosunki osobiste istniejące między świadkiem a oskarżonymi nie były zatem jedynym kryterium oceny tego dowodu. Dlatego też Sąd Okręgowy uprawniony był do stwierdzenia, iż uwzględnił zeznania tego świadka jedynie w tej części, w jakiej weryfikowalne one były przez pryzmat innych dowodów. Nie było błędem Sądu Okręgowego ustalenie, iż głównym beneficjentem przestępstwa był oskarżony R. G.. Wszak to jemu przekazywał pieniądze za sprzedane paliwo D. L., a to ustalenie nie może być skutecznie kwestionowane.

Lektura akt sprawy pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że wszystkie wnioski dowodowe składane w toku postępowania przez strony, w tym obrońcę oskarżonego R. G., zostały przez Sąd I instancji prawidłowo rozpoznane. Uzasadnienia tychże postanowień dowodowych są prawidłowe i wystarczające a podjęte przez Sąd I instancji merytoryczne decyzje w tym zakresie uznać należy za trafne. Nie było zatem potrzeby aby kwestie te poruszać szerzej w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Uzasadnienie pisemne zaskarżonego orzeczenia pozbawione jest również wewnętrznych sprzeczności, których istnienia dopatruje się skarżący. Na karcie 2 uzasadnienia ustalił Sąd I instancji prawidłowo, iż paliwo, które faktycznie dostarczał R. G., było niewiadomego pochodzenia, co wynika z wyjaśnień oskarżonego D. L., cytującego instrukcje i informacje uzyskiwane od R. G.. Realizowany następnie proceder wprowadzania tegoż paliwa na rynek, omijający płatności bankowe i wymagający istnienia fikcyjnych faktur, trafność takiego ustalenia potwierdza. Tymczasem ustalenie zawarte na karcie 4 uzasadnienia, wskazane w zarzucie obrońcy, dotyczy fikcyjnych zakupów paliw od firmy (...).

W istocie trzonem apelacji obrońcy jest kwestionowanie prawidłowości dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych. Nie może być jednak skutecznie kwestionowane ustalenie przez Sąd I instancji, iż działanie oskarżonego R. G. polegało na dostarczeniu oskarżonemu D. L. danych niezbędnych do wystawienia podrobionych faktur, co stanowiło pomocnictwo do przestępstwa oszustwa ja i przestępstwa skarbowego. Taki, inny niż miało to miejsce w akcie oskarżenia, opis czynów przypisanych był wynikiem częściowo odmiennych ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy w stosunku do materiału dowodowego zebranego przez prokuratora. Owa zmiana opisu czynu, mieszcząca się w granicach przedmiotowych aktu oskarżenia, była w pełni uzasadniona zebranym materiałem dowodowym, a jednocześnie konieczna, aby uczynić zadość zasadzie prawdy obiektywnej. Chybione są zatem twierdzenia obrońcy, iż uczyniono to bez oparcia w dowodach oraz z przekroczeniem zasad procedury. Ponownie z naciskiem należy stwierdzić, iż nie może być skutecznie kwestionowane ustalenie Sądu I instancji, iż oskarżony R. G. rozwoził paliwo, co wiązało się z wystawieniem fikcyjnych faktur VAT opisanych w zarzutach. Wszelkie inne alternatywne wersje ustaleń proponowane przez obrońcę stanowią wyłącznie polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji. Ustalenia dokonane przez Sąd I instancji nie stanowią tedy domysłów, a logiczne wnioski wyciągnięte z przeprowadzonych dowodów, i to zarówno tych mających bezpośredni jak i pośredni charakter. Kontestując ustalenia Sądu I instancji w zakresie czerpania korzyści z przestępstwa przez R. G., o czym mowa była już wcześniej i wskazując w swoim przekonaniu na brak logiki tych ustaleń przez pryzmat rzekomych małych korzyści oskarżonego D. L., obrońca popada w absurdalne oceny, zapominając, iż główną korzyścią tego ostatniego oskarżonego było prawomocnie przesądzone już oszustwo na szkodę Skarbu Państwa.

W żadnej części uzasadnienia Sąd I instancji nie wskazał, iżby natrafił na nie dające się usunąć wątpliwości, które miałyby następnie zostać rozstrzygnięte na niekorzyść oskarżonego R. G.. W dyspozycji art. 5 § 2 kpk chodzi zaś o wątpliwości Sądu nie zaś wątpliwości stron, twierdzących o ich istnieniu. Co więcej, w ocenie Sądu Apelacyjnego, zebrany materiał dowodowy nie powodował konieczności powzięcia przez Sąd I instancji wątpliwości. Drogą logicznego rozumowania i zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego poczyniono ustalenia, w których nie trzeba było uciekać się do reguły in dubio pro reo. Ustalenia co do czasu popełnienia przestępstw przez oskarżonego R. G. są również w pełni prawidłowe, znajdując oparcie w zabezpieczonych w sprawie dokumentach. Zgodnie z treścią przeprowadzonych w sprawie dowodów, ustalił też Sąd I instancji, iż oskarżony R. G. nie był jedynym kierowcą rozwożącym paliwo. Nie stoi to jednak w sprzeczności z pozostałymi wnioskami wyciągniętymi z ustalenia, iż R. G. brał udział w dostarczaniu paliwa.

Przystępując do oceny zasadności zarzutów obrazy prawa materialnego należy podkreślić, iż w pełni prawidłowe jest ustalenie Sądu I instancji, że objęte zarzutami faktury nie odzwierciedlały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. W tym zakresie dokumenty kontroli skarbowej są jednoznaczne i zgodne z zeznaniami świadka C. Ś.. Podważanie istnienia po stronie R. G. wiedzy o tym, że dostarczane dane konieczne są do wystawienia faktur o fikcyjnym charakterze, nie da się pogodzić z logiczną analizą zebranych w sprawie dowodów. Działania tego oskarżonego obejmowały zarówno dostarczanie paliwa jak i odbiór w gotówce należności za nie, co w zestawieniu z wykazaniem przez Sąd I instancji przekazywania danych do faktur uzasadnia konkluzję o tym, że miał on zamiar ułatwić popełnienia przestępstw D. L..

Reasumując należy stwierdzić, iż podniesione w apelacji zarzuty nie zostały potwierdzone w czasie rozpoznania sprawy przez Sąd Apelacyjny. Również wymierzona oskarżonemu R. G., z zastosowaniem art. 8 § 2 kks, kara 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat oraz grzywna, nie może być uznana za rażąco surową. Przytoczone przez Sąd I instancji argumenty uzasadniające taki właśnie wymiar kary są przekonywujące i realizują dyrektywę zawartą w dyspozycji art. 53 kk.

Takie wyniki kontroli odwoławczej zaskarżonego orzeczenia spowodowały, iż Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Na podstawie art. 636 § 1 kpk i art. 8 ustawy o opłatach w sprawach karnych obciążono oskarżonego wydatkami postępowania odwoławczego oraz zasądzono od niego opłatę za drugą instancję.