Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Elżbieta Żak (spr.)

Sędziowie: Sądu Okręgowego Anna Podolska-Kojtych

Sądu Rejonowego Marta Postulska- Siwek ( del.)

Protokolant sekretarz sądowy Katarzyna Gustaw po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2014 roku

w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. J. i I. T.

przeciwko I. G., G. M., M. M. (1), H. W. (1), L. W.

o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji powódki E. J.

od wyroku Sądu Rejonowego w P. z dnia 22 marca 2013 roku, sygnatura akt I C 48/11

I. oddala apelację;

II. zasądza od powódki E. J. na rzecz pozwanego G. M. kwotę 900 (dziewięćset ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję;

III. zasądza od powódki E. J. na rzecz pozwanych H. W. (1) i L. W. kwotę 900 (dziewięćset ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Sygn. akt II Ca 1010/13

UZASADNIENIE

Powodowie E. J. i I. T. domagali się uzgodnienia treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w P. dla nieruchomości nr (...) położonej w K. D. przy ul. (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w dziale II tej księgi prawa współwłasności korytarza położonego na parterze budynku, o powierzchni 21,43m ^{( 2)} na rzecz I. T. do 1/4 części, E. J. do 1/4 części, H. i L. W. do 1/3 części, M. i G. małżonków M. do 1/12 części oraz I. G. do 1/12 części. Pozwani powództwa nie uznali.

Sąd Rejonowy w P. wyrokiem z dnia 22 marca 2013r.:

I. oddalił powództwo;

II. zasądził na rzecz pozwanego G. M. od powodów E. J. i I. T. kwotę po 1808,50 zł od każdego z nich tytułem zwrotu kosztów procesu;

III. zasądził solidarnie na rzecz pozwanych H. W. (1) i L. W. od powodów E. J. i I. T. kwotę po 1823,50 zł od każdego z nich tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał na następujące ustalenia faktyczne i motywy swego rozstrzygnięcia.

Nieruchomość stanowiąca działkę gruntu nr (...) położona jest w K. D. i graniczy z działką nr (...). Dla nieruchomości nr (...) prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...). Jej właścicielami są I. T. i E. J. w udziałach po 1/2 części każdy z nich. Z dokumentów księgi wieczystej wynika, że nieruchomość ta ( poprzednio określana jako (...) o numerze ewidencyjnym (...)) należała do R. B., zaś jego wnuczka C. B. postanowieniem Sądu Grodzkiego w P. z dnia 21 marca 1946 roku w sprawie I Co 4/46 została wprowadzona w posiadanie nieruchomości składającej

się z działki placu o powierzchni około 322 m ^{( ( 2))} i znajdującego się na tej działce budynku murowanego domu, częściowo parterowego, częściowo piętrowego, graniczącej od strony wschodniej uliczka przejściowa od (...) do bóżnicy, od zachodniej (...), od południowej ściana sieni domu A. L. i F. Z. i od północnej dom G.. W dniu 15 maja 1946 roku W. i S. T. nabyli własność powyższej nieruchomości od C. B., w imieniu której działał E. P.. Postanowieniem z dnia 30 listopada 1950 roku w sprawie Kw (...) Sąd Grodzki wP. stwierdził, że C. B., córka M. M. i B.-Z. małżonków B., a wnuczka R. B., w drodze zasiedzenia nabyła własność nieruchomości w K. D. przy ulicy (...), mającej powierzchni 147 metrów kwadratowych, oznaczonej na planie sporządzonym w 1948 roku przez mierniczego przysięgłego M. B. literami (...). Do zbioru dokumentów KW (...) dołączona jest w/w mapa, z której wynika, że powierzchnia w metrach kwadratowych nieruchomości rozkładała się w sposób następujący - pod budynkiem (...) (...), pod podwórze 13 m i pod sienią 13 m. W dniu 17 czerwca 1982 roku zmarł W. T., a spadek po nim zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w P. w sprawie I Ns 552/83 z dnia 27 września 1983 roku nabyła żona S. T. oraz dzieci A. T., I. T. i E. J. po ¼ części każdy z nich. Umową darowizny z dnia 21 października 1985 roku S. T., wdowa po W., darowała swoim dzieciom A. T., I. T. i E. J. cały swój udział w tej nieruchomości w częściach równych. A. T. zmarł w dniu 16 lipca 1997 roku, a spadek po nim zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w P. w sprawie I Ns 893/07 z dnia 01 lipca 2008 roku nabyło rodzeństwo - E. J. i I. T. po 1/2 części każdy z nich.

Dla nieruchomości nr (...) prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...). Posiadanie nieruchomości, składającej się z placu i domu murowanego w granicach: od wschodu ul. (...), od zachodu ul. (...), od północy R. B. i od południa Ratusz Miejski, zostało przywrócone C. L. po jej rodzicach A. i P. L. postanowieniem Sądu Grodzkiego w P. z dnia 20 września 1946 roku w sprawie Co 173/46. W zbiorze dokumentów do księgi wieczystej KW (...) złożona została mapa wykonana w dniu 30 grudnia 1948 roku przez mierniczego powiatowego M. B. literami (...), z której wynika, że powierzchnia działki w metrach kwadratowych rozkładała się w sposób następujący - pod budynkiem 102 m, pod podwórzem 84 m i pod sienią 13 m. Jej właścicielami od dnia 19 kwietnia 1947 roku byli F. i J. małżonkowie G.. Sąd Rejonowy w P. w sprawie I Ns 1032/91 postanowieniem z dnia 31 marca 1992 roku dokonał działu spadku i zniesienia współwłasności po Z. G. (1) i F. G., P. G., R. G. i Ł. L. w ten sposób, że ustanowił w budynku II piętrowym, posadowionym na nieruchomości odrębną własność lokali zgodnie z inwentaryzacją budynku mieszkalnego i na wyłączną własność przyznał H. W. (1) i L. W. piwnicę o powierzchni 11,61 m ^{( ( 2))}, na parterze sklep o powierzchni 17,20 m ^{( ( 2))}, magazyn sklepu o powierzchni 3,67 m ^{( ( 2))}, pokój i kuchnię o powierzchni 27,33 m ^{( ( 2))}, na I piętrze: część zachodnią na (...) (biuro o powierzchni 21,28 m ^{( ( 2))}, biuro o powierzchni 11,59 m ^{( ( 2))}, w-c o powierzchni 2,18 m ^{( ( 2))}, pokój biurowy o powierzchni 3,17 m ^{( ( 2))} i hall o powierzchni 3,88 m ^{( ( 2))}), na II piętrze (poddaszu) część zachodnią na (...) (tj. pokój o powierzchni 17,65 m2, pokój o powierzchni 16,82 m ^{( ( 2))}, kuchnię o powierzchni 6,75 m ^{( ( 2))}, przedpokój o powierzchni 1,95 m2 i łazienkę o powierzchni 3,35 m ^{( ( 2))}) - łącznie lokale o powierzchni 136,82 m ^{( ( 2))} oraz piwnice o powierzchni 11,61 m2; H. W. (2) część wschodnią o powierzchni 37,38 m ^{( ( 2))}, tj. na I piętrze biuro o powierzchni 20,40 m ^{( ( 2))}, pokój biurowy o powierzchni 12,86 m ^{( ( 2))}, łazienkę o powierzchni 2,55 m ^{( ( 2))} i hall o powierzchni 1,57 m ^{( ( 2))}, zaś Z. G. (2) część wschodnią na (...) o powierzchni 39,89 m ^{( ( 2))}, tj. pokój o powierzchni 17,19 m ^{( ( 2))}, pokój o powierzchni 13,26 m ^{( ( 2))}, kuchnię o powierzchni 4,66 m ^{( ( 2))}, łazienkę o powierzchni 2,73 m ^{( ( 2))} i przedpokój o powierzchni 2,05 m ^{( ( 2))}. Klatka schodowa o wymiarach 5,73x2,63 = 15,06 m ^{( ( 2))}, korytarz na parterze o powierzchni 21,43 m ^{( ( 2))}, kotłownia o powierzchni 10,69 m ^{( ( 2))} oraz istniejące w budynku instalacje grzewcze, energetyczne i wodno­kanalizacyjne przyznane zostały na współwłasność: H. W. (1) i L. W. w 2/3 części i H. W. (2) i Z. G. (2) po 1/6 części. Obecnie, właściciel lokalu wydzielonego do księgi wieczystej (...) jest współwłaścicielem nieruchomości w 1/6 części, właściciel lokalu wydzielonego do księgi wieczystej (...) jest współwłaścicielem nieruchomości w 1/6 części, zaś właściciel lokalu wydzielonego do księgi wieczystej (...) jest współwłaścicielem nieruchomości w 4/6 części. H. W. (2) umową sprzedaży z dnia 18 października 1994 roku zbyła lokal mieszkalny wraz z prawami związanymi z własnością tego lokalu, obejmującymi współwłasność w 1/6 części nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), dla którego prowadzona jest księga nr(...)/ (...) na rzecz I. G.. Z. G. (2) umową z dnia 17 grudnia 1993 roku darował swojej siostrze H. W. (2) lokal mieszkalny wraz prawami związanymi z własnością tego lokalu, obejmującymi współwłasność w 1/6 części nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), dla którego prowadzona jest księga nr (...), zaś H. W. (2) w dniu 09 sierpnia 1994 roku sprzedała ten lokal wraz z prawami związanymi z jego własnością małżonkom M. M. (1) i G. M..

Sąd Rejonowy stwierdził, że powyższy stan faktyczny ustalony został na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach ksiąg wieczystych prowadzonych przez Sąd Rejonowy w P.: (...)/ (...), (...)/ (...), (...)/ (...), (...)/ (...) i(...)/ (...) oraz dokumentów znajdujących się w aktach sprawy Sp 95/48; dopuszczonych postanowieniem dowodowym na rozprawie w dniu 8 marca 2013 roku.

W ocenie Sądu Rejonowego dokumenty zgromadzone w sprawie zasługiwały na obdarzenie ich wiarą. Strony skutecznie nie podważyły tych dowodów, nie kwestionowały ich prawdziwości, a i Sąd nie znalazł podstaw do odmówienia im wiarygodności. Sąd Rejonowy zauważył, że dowód z przesłuchania stron, poza potwierdzeniem, że prawo własności powodowie wywodzą z postanowienia o zasiedzeniu nieruchomości z 1950 roku, tym samym zwalczając postanowienie w sprawie I Ns 1032/91 Sądu Rejonowego w P. w przedmiocie działu spadku, niczego istotnego do ustalenia stanu faktycznego nie wniósł.

Sąd Rejonowy podkreślił, że w istocie stan faktyczny w niniejszej sprawie nie był pomiędzy stronami sporny. Powodowie wywodzili w toku całego procesu swoje prawa do spornego korytarza (sieni) - a nie określonej części nieruchomości objętej księgą wieczystą nr KW (...) - jedynie z postanowienia o stwierdzenie zasiedzenia działki (...) nr (...) z dnia 30 listopada 1950 roku.

Zdaniem Sądu Rejonowego powództwo nie mogło być uwzględnione z uwagi na kształt zgłoszonego roszczenia.

Sąd Rejonowy powołując przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz. U. z 2001 roku Nr 124, poz. 1361, z późniejszymi zmianami) podniósł, że uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym polega na doprowadzeniu do jej rzeczywistego, a więc istniejącego w dacie orzekania stanu prawnego, a nie do stanu prawnego, który wprawdzie istniał w przeszłości, lecz w chwili zgłoszenia żądania uzgodnienia nie odpowiada już rzeczywistości (tak wyrok SN z 18 listopada 1996 roku, I CKU 43/96, wyrok SN z 23 listopada 1988 roku, III CRN 434/88, OSNCP 1991/1/12, postanowienie SN z 12 czerwca 2002 roku, III CKN 978/00). Ponadto, powołując się na stanowisko Sądu Okręgowego w Lublinie zaprezentowane w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 12 czerwca 2012 roku w sprawie II Cz 164/12, Sąd Rejonowy stwierdził, że powód wypełniając obowiązek procesowy - udowodnienia, że rzeczywisty stan prawny nieruchomości jest inny niż ujawniony w księdze wieczystej - nie może skutecznie kwestionować prawidłowości wpisu dokonanego na podstawie orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej, chyba że orzeczenie nie jest prawomocne, a decyzja nieostateczna.

Sąd Rejonowy zwrócił również uwagę, że zgodnie z art. 321 k.p.c. Sąd nie może wyrokować, co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Powołując się na uchwałę SN z dnia 18 maja 2010 roku, III CZP 134/09 Sąd Rejonowy uznał, że w sprawie o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym sąd jest związany żądaniem pozwu. W tym kontekście podniósł, że sporny korytarz (sień) nie jest tożsamy z nieruchomością, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr Kw (...), a stanowi element wspólnych części budynku, niewydzielonych do wyłącznego korzystania przez właścicieli lokali stanowiących odrębną własność - powstałych na mocy postanowienia Sądu

Rejonowego w P. z dnia 31 marca 1992 roku w sprawie I Ns 1032/91. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił zasadą wyrażoną

w art. 98 k.p.c., zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka. Zaskarżając wyrok w całości zarzuciła:

1) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy – art. 365§1 k.p.c. w zw. z art. 366 k.p.c. i art. 618§1, 2 i 3 k.p.c. poprzez przyjęcie, że w niniejszej sprawie Sąd był związany postanowieniem Sąd Rejonowy w P. z dnia 31 marca 1992 roku ( sygn. akt I Ns 1032/91), a nie postanowieniem Sądu Grodzkiego w P. z dnia 30 listopada 1950 roku ( sygn. Kw. (...)) w sytuacji, gdy powodowie w niniejszej sprawie oraz ich poprzednicy prawni nie byli stroną postępowania o zniesienie współwłasności, ani w nim nie uczestniczyli, natomiast i poprzednicy prawni powodów i poprzednicy prawni pozwanych uczestniczyli w postępowaniu o zasiedzenie;

2) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy – art. 321§1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej Sąd jest związany żądaniem pozwu;

3) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że sporny korytarz stanowi „element wspólnych części budynku, niewydzielonych do wyłącznego korzystania przez właścicieli lokali stanowiących odrębną własność” w sytuacji, gdy z postanowienia Sądu Grodzkiego w P. z dnia 30 listopada 1950 roku ( sygn. Kw. (...)), protokołu rozprawy z dnia 28 listopada 1950 roku ( sygn. Dz. Kw.(...) oraz Kw. (...)) oraz planu sporządzonego przez mierniczego przysięgłego M. B. w 1948 roku jasno wynika, że przedmiotowy korytarz (sień) stanowi współwłasność powodów i pozwanych.

Wskazując na powyższe zarzuty apelująca wnosiła o rozpoznanie apelacji także na rzecz powoda I. T., o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania odwoławczego (k.417- 418).

Odpowiedź na apelację złożył pozwany G. M., wnosząc w niej o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania za drugą instancję według norm prawem przepisanych (k.458-460).

Na rozprawie apelacyjnej przed Sądem Okręgowym powódka popierała apelację. Natomiast pozwani H. W. (1), L. W. i G. M. wnosili o oddalenie apelacji i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu za drugą instancję (k.477).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku apelującej o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Z przepisu art. 386 § 2 i § 4 k.p.c. wynika, że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Żadna z powyższych okoliczności nie wystąpiła w niniejszej sprawie.

Nie ma również podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy podziela i uznaje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji. Podziela również co do zasady przedstawioną przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku podstawę prawną żądań powoda.

Odnosząc się do żądania powódki uzgodnienia treści księgi wieczystej nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w jej dziale II prawa współwłasności korytarza położonego na parterze budynku, o powierzchni 21,43m ² na rzecz I. T. do 1/4 części, E. J. do 1/4 części, H. i L. W. do 1/3 części, M. i G. małżonków M. do 1/12 części oraz I. G. do 1/12 części należy podnieść, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe z kilku względów.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że księga wieczysta nr Kw (...), na co wskazuje opis zawarty w jej dziale I – O, jest prowadzona dla nieruchomości stanowiącej działkę zabudowaną nr (...) oraz części wspólnych budynku nie wydzielonych do wyłącznego korzystania przez właścicieli lokali stanowiących odrębną własność. Według art. 1ust.1 u.k.w.h., księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości, stan prawny obejmuje natomiast zarówno stronę przedmiotową, jak i podmiotową prawa podlegającego wpisaniu do księgi wieczystej. Innymi słowy, konieczne jest oznaczenie nie tylko rodzaju nieruchomości, lecz także osoby lub osób, którym przysługuje prawo podlegające wpisaniu.

Pojęcie nieruchomości określa art. 46 § 1 k.c., według którego nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Przepis art. 46 § 1 k.c., wskazując na części budynków, ma na względzie nieruchomości lokalowe stanowiące odrębny od gruntu przedmiot własności. Inne części budynku, które nie są nieruchomościami lokalowymi, nie mogą mieć statusu nieruchomości a tym samym nie mogą być odrębnym przedmiotem własności, bowiem są częściami składowymi gruntu i dzielą jego los prawny (art. 47 § 1 i art. 48 k.c.).

Niewątpliwie korytarz ( sień ), nie jest lokalem stanowiącym odrębną własność, ale jest częścią składową nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). Zatem wszystkie wpisy dokonane w dziale II księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) odnoszą się do niej jako całości, w tym jej części składowych. Co oznacza, że wpisy w dziale II określające stan własności nieruchomości nie mogą być inne dla korytarza – części składowej a inne dla pozostałych części tej nieruchomości, a do tego właśnie sprowadza się żądanie powodów.

Podkreślenia wymaga, że zarówno apelująca, jak i Sąd pierwszej instancji, zdają się nie zauważać istotnego w niniejszej sprawie faktu, że księga wieczysta Kw nr (...) prowadzona jest dla nieruchomości wspólnej, czyli takiej, z której zostały odłączone lokale stanowiące przedmiot odrębnej własności.

W takim przypadku, gdy księga wieczysta jest prowadzona dla nieruchomości wspólnej (lub inaczej macierzystej), to zgodnie z § 49 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów ( Dz. U. z 2001roku, Nr102, poz.1122 z późn. zm.) w dziale II w łamie 3 wpisuje się "właściciel lokalu numer...... wyodrębnionego w księdze wieczystej nr ..." oraz wielkość udziałów w nieruchomości wspólnej. Pojęcie "nieruchomość wspólna" pojawia się z chwilą prawnego wyodrębnienia pierwszego lokalu jako odrębny przedmiot własności w rozumieniu art. 46 k.c. W przypadku wyodrębnienia własności lokali każdemu właścicielowi lokalu przysługuje automatycznie określony udział w nieruchomości wspólnej, jako prawo nierozerwalnie związane z własnością lokalu. Oznacza to, że ten udział ułamkowy dzieli los prawny własności lokalu. Nie może on być przedmiotem samodzielnego obrotu, nie może być bez lokalu zbyty, obciążony, a przede wszystkim nie może on mieć innego statusu prawnego w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości wspólnej a innego w księdze lokalowej. Nie można zatem skutecznie domagać się zmiany wysokości udziału w nieruchomości wspólnej bez żądania zmiany wysokości udziałów ujawnionych w księgach prowadzonych dla nieruchomości lokalowych, które stanowią iunctim. W przypadku istnienia odrębnej własności lokali równolegle więc występuje współwłasność o charakterze przymusowym. Ten szczególny charakter konstrukcji prawnej współwłasności nieruchomości wspólnej ma umożliwiać prawidłowe wykonywanie własności wyodrębnionych lokali. Podobnie jak w innych przypadkach współwłasności przymusowej, tak i w tym przypadku współwłasność ta ma charakter służebny, a zarazem stanowiący trzon innej instytucji. Przepis art. 3 ust. 1 ustawy o własności lokali charakteryzuje się tym, że uznaje za prawo główne odrębną własność lokalu, zaś udział we własności nieruchomości wspólnej lub udział w użytkowaniu wieczystym gruntu za prawo z nią związane. Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali nieruchomość wspólna obejmuje te fragmenty wspólnego budynku i gruntu, które nie służą wyłącznie do korzystania właścicielowi lokalu. W skład tej nieruchomości mogą wchodzić elementy o zróżnicowanym stopniu związania z wyodrębnionymi lokalami. W pierwszym rzędzie należą do niej te części budynku i gruntu, które są niezbędne do korzystania przez wszystkich właścicieli lokali, takie jak wspólna klatka schodowa, ściany zewnętrzne czy dach. Do nieruchomości wspólnej mogą także należeć takie elementy, których związek funkcjonalny ze wszystkimi lokalami nie ma tak integralnego charakteru, a które ustawa określa jako pomieszczenia przynależne (art. 2 ust. 4), zaliczając do nich przykładowo piwnice, strych, komórkę, garaż. Nie ulega przy tym wątpliwości, że tego typu pomieszczenia ułatwiają korzystanie z lokali mieszkalnych, choć nie mają charakteru urządzeń koniecznych do takiego korzystania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2004 roku, II CK 98/04, Lex nr 322021).

Oznacza to, iż o tym, co wchodzi w skład nieruchomości wspólnej, decyduje własność, a decyzję o tym, jakie elementy (części budynku) staną się współwłasnością właścicieli lokali (nieruchomością wspólną), podjął Sąd Rejonowy w P. w postanowieniu z dnia 31marca 1992 r. w sprawie I Ns 1032/91 o zniesieniu współwłasności i dziale spadku.

Względy wyżej podniesione powinny być brane pod uwagę przy rozważaniu zarzutu apelacji naruszenia art. 365§1 k.p.c. w zw. z art. 366 k.p.c. i art. 618§1, §2 i § 3 k.p.c. Zdaniem apelującej, Sąd pierwszej instancji przyjął, że jest związany postanowieniem Sądu Rejonowy w P. z dnia 31 marca 1992 roku ( sygn. akt I Ns 1032/91), a nie postanowieniem Sądu Grodzkiego w P. z dnia 30 listopada 1950 roku ( sygn. Kw. (...)), chociaż powodowie w niniejszej sprawie oraz ich poprzednicy prawni nie byli stroną postępowania o zniesienie współwłasności, ani w nim nie uczestniczyli, natomiast i poprzednicy prawni powodów i poprzednicy prawni pozwanych uczestniczyli w postępowaniu o zasiedzenie. Zarzut taki zakłada, że postanowienia te pozostają ze sobą w kolizji i zadaniem Sądu pierwszej instancji w niniejszej sprawie było dokonanie między nimi wyboru, które postanowienie jest wiążące. Tymczasem Sąd Okręgowy, nie dostrzega między treścią obu postanowień sprzeczności, która miałaby być rozwiązana poprzez wybór tego, który rozstrzygnie konflikt stron.

Z literalnego brzmienia sentencji postanowienia Sądu Grodzkiego w P. z dnia 30 listopada 1950 roku ( sygn. Kw. (...), zach. w ZD dołączonego do księgi wieczystej Kw nr (...)) wynika, że „C. B., córka M. M. i B.-Z. małżonków B. wnuczka R. B., w drodze zasiedzenia nabyła własność nieruchomości w K. D. przy ulicy (...), mającej powierzchni 147 metrów kwadratowych, oznaczonej na planie sporządzonym w r. 1948 przez mierniczego przysięgłego M. B., literami (...).” Przytoczona dosłownie treść wskazanego postanowienia, wbrew argumentom podnoszonym w apelacji powódki, nie uzasadnia żądania wpisu współwłasności powodów w określonych przez nich udziałach w księdze prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). W tym orzeczeniu Sąd Grodzki nie orzekł, bowiem o prawie współwłasności do nieruchomości objętej dzisiaj księgą wieczystą Kw nr (...), nawet jeśli się zważy, że korytarz ( sień ) zajmował 13 metrów ( ze 147m ^{( ( 2))}) i wchodził do powierzchni wyznaczonej na planie sporządzonym w 1948 roku przez mierniczego przysięgłego M. B., literami (...) ale o prawie własności nieruchomości położonej w K. D. przy ulicy (...), czyli nieruchomości sąsiedniej, która dzisiaj odpowiada działce nr (...), położonej przy ulicy (...) ( co wynika z wypisu z rejestru gruntów k.58 w aktach Kw nr (...)). Natomiast postanowienie Sądu Rejonowego w P.z dnia 31 marca 1992 roku w sprawie I Ns 1032/91 dotyczy zniesienia współwłasności i działu spadku obejmującego działkę nr (...), objętą księgą wieczystą Kw nr (...) ( I Ns1032/91 k.86 i n.). Zakres treści sentencji obu postanowień, to jest postanowienia Sądu Grodzkiego w P. z dnia 30 listopada 1950 roku w sprawie Kw. (...) oraz postanowienia Sądu Rejonowego wP.z dnia 31 marca 1992 roku w sprawie I Ns 1032/91 o zniesienie współwłasności i dział spadku, jednoznacznie wskazuje, że nie pozostają one ze sobą w takiej relacji, która pozwalałaby Sądowi w niniejszej sprawie na dokonywanie między nimi wyboru. Tym samym, zdaniem Sądu Okręgowego, postanowienie Sądu Grodzkiego w Puławach z dnia 30 listopada 1950 roku w sprawie Kw. (...), nie zostało przez Sąd Rejonowy pominięte, ale Sąd ten słusznie uznał, że roszczenie powodów nie jest uzasadnione w świetle sentencji tego orzeczenia.

Względy wyżej podniesione świadczą o braku występowania przesłanek z art. 10 ust. 1 u.k.w.h., dlatego należało apelację oddalić. Na marginesie zatem należy odnieść się do zarzutu apelacji naruszenia art. 321§1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej Sąd jest związany żądaniem pozwu. Sąd Okręgowy również tego zarzutu nie możne podzielić. W orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestia związania sądu w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem żądaniem pozwu (art. 321 § 1 k.p.c.) wywołała rozbieżne stanowiska. Mianowicie w wyroku z dnia 6 listopada 2003 r., II CK 192/02,Lex 122876, Sąd Najwyższy stwierdził, że w postępowaniu tym sąd nie jest związany wskazanym przez stronę sposobem usunięcia niezgodności. Jako zasadniczy argument powołał nadrzędność celu postępowania o uzgodnienie, który eliminuje stosowanie art. 321 § 1 k.p.c. Zasadniczo odmienne stanowisko, które podziela Sąd Okręgowy, zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 marca 2001 r., III CKN 1214/98 (OSNC 2001, nr 11, poz. 165), stwierdzając, że uwzględnienie powództwa z art. 10 u.k.w.h. może nastąpić tylko wówczas, gdy ustalony przez sąd rzeczywisty stan prawny okaże się tożsamy ze stanem objętym żądaniem pozwu. Dodatkowym argumentem na rzecz tego stanowiska jest okoliczność, że żaden przepis nie wyłącza stosowania art. 321 § 1 k.p.c. w tych sprawach, a objęcie nieograniczonej kognicji sądu ramami art. 321 § 1 k.p.c. prowadziłoby w istocie do wyrokowania o przedmiocie nieobjętym żądaniem, a więc wbrew zakazowi z tego przepisu. Przychylić się jednocześnie należy do tego, że związanie sądu granicami żądania nie oznacza bezwzględnego związania samym jego sformułowaniem, które może być nieprecyzyjne lub niewłaściwe, wówczas sąd może je odpowiednio zmodyfikować, zgodnie jednak z wolą powoda. Na tle tych uwag należy podnieść, że w sprawie niniejszej Sąd był związany treścią żądania a nie jego sformułowaniem, które w ocenie Sądu Okręgowego nie wymagało modyfikacji ze względów wyżej podniesionych.

Z tych wszystkich względów i na podstawie cytowanych przepisów oraz art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie I wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego uzasadnia art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 3 k.p.c. i w zw. z art. 391§1k.p.c. Na poniesione przez pozwanych koszty postępowania apelacyjnego składa się wynagrodzenie pełnomocników, określone na kwoty po 900 zł zgodnie z § 8 pkt 8 w zw. z 6 pkt 6 i w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 poz. 461).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.