Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej del. do Prokuratury Apelacyjnej Janiny Rzepińskiej

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2014 r. sprawy

M. W.

oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw.
z art. 64 § 1 k.k. i inne

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 25 kwietnia 2014 r., sygn. akt III K 109/13

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy, uznając apelację obrońcy oskarżonego
za oczywiście bezzasadną,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. kwotę
738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych z VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

III.  zwalnia oskarżonego w całości od ponoszenia kosztów sądowych związanych
z postępowaniem odwoławczym, w tym od opłaty.

Sygn. akt II AKa 140/14

UZASADNIENIE

M. W. został oskarżony o to, że:

I.  w okresie od 18 marca 2009 roku do 01 kwietnia 2009 roku w S., po odbyciu kary pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej 6 miesięcy, wykonywanej na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 09 lipca 1998 roku, sygn. akt V K 381/98 skazującego między innymi za przestępstwo podobne z art. 204 § 1 dkk w zw. z art. 60 § 1 dkk, na karę 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w okresach od 25 marca 2005 roku do 06 września 2005 roku, od 03 stycznia 2007 roku do 6 lipca 2007 roku i od 07 września 2007 roku do 18 marca 2008 roku, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru doprowadził T. Z. oraz J. Z. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci domu jednorodzinnego położonego w miejscowości L. (...) o wartości 370 000 zł w ten sposób, że po uzyskaniu od obojga pokrzywdzonych pełnomocnictw notarialnych do jego sprzedaży i wprowadzeniu ich w błąd co do konieczności zawarcia takich pełnomocnictw oraz zamiaru zwrotu uzyskanej ze sprzedaży kwoty, a następnie zawarciu umowy przedwstępnej, sprzedał w dniu 01 kwietnia 2009 roku nieruchomość zatrzymując dla siebie pieniądze, czym działał na szkodę T. Z. oraz J. Z., przy czym czynu tego dopuścił się w stosunku do mienia znacznej wartości,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

II.  w dniu 15 kwietnia 2009 roku w S., po odbyciu kary pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej 6 miesięcy, wykonywanej na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 09 lipca 1998 roku, sygn. akt V K 381/98 skazującego między innymi za przestępstwo podobne z art. 204 § 1 dkk w zw. z art. 60 § 1 dkk, na karę 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w okresach od 25 marca 2005 roku do 06 września 2005 roku, od 03 stycznia 2007 roku do 6 lipca 2007 roku i od 07 września 2007 roku do 18 marca 2008 roku, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. T. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 350 000 zł w ten sposób, że wprowadził ją w błąd co do zamiaru zwrotu pożyczki udzielonej mu przez S. M. w w/w kwocie, którą to pożyczkę M. T. zabezpieczyła zawierając z S. M. umowę przedwstępną sprzedaży lokalu położonego w M. przy ul. (...) oraz co do skutków zawarcia takiej umowy, czym działał na szkodę M. T., przy czym czynu tego dopuścił się w stosunku do mienia znacznej wartości,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2014r. w sprawie sygn. akt IIIK 109/13 Sąd Okręgowy w Szczecinie uznał M. W. za winnego popełnienia zarzuconego mu w punkcie I przestępstwa przy ustaleniu, że wartość nieruchomości wyniosła 334.000 złotych, tj. przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i w zw. z art. 64 § 1 kk i za to przestępstwo, na podstawie art. 294 § 1 kk, wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności. Ponadto Sąd Okręgowy w Szczecinie uznał oskarżonego za winnego tego, że w dniu 15 kwietnia 2009 r. w S., w ciągu 5 lat po odbyciu kary roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 9 lipca 1998 r. (sygn. akt VK 381/98) za przestępstwo m.in. z art. 204 § 1 dkk w zw. z art. 60 § 1 dkk, którą odbywał w okresach od 25 marca 2005 r. do 6 września 2005 r., od 3 stycznia 2007 r. do 6 lipca 2007 r. i od 7 września 2007 r. do 18 marca 2008 r., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził M. T. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – apartamentem położonym w Ś. przy ul. (...) o pow. 37,20 m ² , o wartości 227.283 zł w ten sposób, iż nakłonił ją do zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży tej nieruchomości na rzecz S. M. w celu zabezpieczenia pożyczki w wysokości 200.000 złotych, udzielonej mu przez S. M., wprowadzając pokrzywdzoną w błąd co do zamiaru zwrotu pożyczki i co do skutków zawarcia takiej umowy, czym wyrządził M. T. szkodę w rozmiarze co najmniej 127.283 złotych, tj. przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, i za to przestępstwo, na podstawie art. 286 § 1 kk, wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 i 86 § 1 kk wymierzono karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 46 § 1 kk orzeczono obowiązek naprawienia szkody na rzecz M. T. przez zapłatę kwoty 127.283 (stu dwudziestu siedmiu tysięcy dwustu osiemdziesięciu trzech) złotych.

Na podstawie art. 627 kpk zasądzono od M. W. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. T. wydatki, w tym związane z ustanowieniem pełnomocnika w kwocie 1.320 (tysiąc trzysta dwadzieścia) złotych.

Na podstawie art. 624 kpk Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.

W oparciu o art. 425 §2 kpk oraz art. 444 kpk wyrok Sądu Okręgowego w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze zaskarżył obrońca oskarżonego.

Na podstawie art. 438 pkt 4 kpk obrońca zarzucił wyrokowi rażącą niewspółmierność kary, a mianowicie

⚫

wymierzenie za czyn I kary w wymiarze 3 lat pozbawienia wolności

⚫

za czyn II wymierzenie kary 2 lat pozbawienia wolności

⚫

wymierzenie kary łącznej w wymiarze 4 lat pozbawienia wolności

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie kary łagodniejszej , adekwatnej do popełnionego czynu tj.

⚫

za czyn I kary 1 roku pozbawienia wolności

⚫

za czyn II kary 6 miesięcy pozbawienia wolności

⚫

wymierzenie kary łącznej w wysokości 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności

Na podstawie art. 69§ 1kk, art.70 §1kk obrońca wniósł o warunkowe zawieszenie wykonania kary na okres próby 5 lat.

Obrońca wniósł ponadto o przyznanie mu kosztów obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu przygotowawczym.

W uzasadnieniu apelacji obrońca podniósł, że rozstrzygnięcie Sądu I instancji należy uznać za nazbyt surowe nieadekwatne do wagi popełnionych przestępstw. Skarżący nie zgodził się z uzasadnieniem Sądu meriti, w którym jego zdaniem Sąd zdawkowo jedynie wyjaśnił powód wymierzenia tak surowej kary pozbawienia wolności, nie podając jaki stopień społecznej szkodliwości zdaniem Sądu nosi czyn oskarżonego. W ocenie obrońcy żadna ze stron nie miała czystych intencji, a pokrzywdzeni mieli wiele powodów, aby podejrzewać, iż mogą paść ofiarami oszustwa. Mimo to podjęli ryzyko, chcąc łatwo zarobić znaczne sumy pieniędzy. Oskarżony nigdy nie utrudniał postępowania, przyznał się do popełnienia czynów i obiecał poprawę.

Sąd Apelacyjny zważył , co następuje

Apelacja obrońcy jest bezzasadna i to w stopniu oczywistym.

Wskazać należy, że apelacja jest oczywiście bezzasadna w rozumieniu art.457 § 2kpk, jeżeli w oczywisty sposób nie ma wątpliwości co do tego, że w sprawie nie wystąpiły uchybienia określone w art. 438 kpk oraz 439 kpk, a nadto nie zachodzi przesłanka z art. 440 kpk. O oczywistej bezzasadności apelacji można mówić, kiedy już przy wstępnej ocenie bez konieczności dogłębnej analizy podniesionych w niej zarzutów jest oczywiste, że wskazane w niej argumenty nie są trafne.

Właśnie z taką sytuacja mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie .

Ustalenia faktyczne w zakresie przypisanych oskarżonemu czynów nie nasuwają zastrzeżeń. Są one oparte na wynikach przewodu sądowego i nie zawierają błędów logicznych czy faktycznych. Sąd Okręgowy przeprowadził pełne postępowanie dowodowe, a zebrane dowody ocenił bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów określonej dyspozycją art. 7 kpk. W efekcie Sąd meriti słusznie uznał, że oskarżony popełnił zarzucane mu przestępstwa przypisane w wyroku. Jednocześnie apelacja nie podnosi żadnych rzeczowych argumentów mogących zdyskwalifikować stanowisko Sądu Okręgowego w tym zakresie. Jedynymi kontrowersyjnymi dla skarżącego okolicznościami były ustalenia dotyczące wysokości wymierzonych kar jednostkowych za poszczególne czyny i kary łącznej. Skoro więc nie był kwestionowany fakt zasadności skazania oskarżonego, zatem problematyka ta pozostaje poza sferą rozważań Sądu II instancji.

Orzeczonych wobec oskarżonego kar za poszczególne czyny i kary łącznej wbrew stanowisku skarżącego nie można uznać za rażąco surowe.

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku prawidłowo uzasadnił wymierzone kary jednostkowe za czyn I i II, a także wykazał z jakich powodów wymierzył karę łączną w wymiarze 4 lat. Podkreślono, że wymiar kar Sąd kształtował na zasadach określonych w art. 53 kk. Ponadto miarkując wysokość kar jednostkowych Sąd I instancji uwzględniał dyrektywy wymiaru kary i oceniał zarówno stopień winy i stopień społecznej szkodliwości czynów. Jak wynika z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku na zaostrzenie kar miały decydujący wpływ wymienione przez Sąd okoliczności takie jak popełnienie przestępstw w warunkach recydywy, wielokrotna karalność za przestępstwa przeciwko mieniu, w tym za oszustwa, wskazująca na bardzo znaczną demoralizację oskarżonego, zaś w przypadku przestępstwa na szkodę M. T. - dość znaczna szkoda majątkowa (choć nie przekraczająca granicy znacznej szkody). Sąd Okręgowy wskazał, że nie dostrzegł szczególnych okoliczności wpływających na złagodzenie kary.

Przyznać trzeba rację skarżącemu, że w uzasadnieniu brak jest konkretnego określenia wysokości stopnia społecznej szkodliwości czynu. Jednak wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Okręgowy uwzględnił przy wymiarze kary stopień społecznej szkodliwości czynów, o czym świadczy zapis uzasadnienia o kształtowaniu wymiaru kar na zasadach określonych w art. 53 kk, który to przepis stanowi o uwzględnieniu przy wymiarze kary stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz drugi zapis, że „zdaniem Sądu Okręgowego orzeczone względem M. W. kary pozbawienia wolności w rozmiarze średnim w stosunku do ustawowego zagrożenia są adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości i stopnia zawinienia oraz uwzględniają cele kary w zakresie prewencji ogólnej, jak i szczególnej.”

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wymierzone przez Sąd Okręgowy kary jednostkowe i kara łączna są sprawiedliwe i słuszne i niewątpliwie uwzględniają wszystkie dyrektywy wymiaru kary, a szczególnie są współmierne do stopnia społecznej szkodliwości czynów i nie przekraczają stopnia winy oskarżonego, uwzględniają okoliczności przemawiające na niekorzyść oskarżonego jak i brak okoliczności łagodzących. Podkreślenia wymaga przewaga okoliczności obciążających mających zdecydowany wpływ na wymiar kar. Orzeczone kary jednostkowe w pełni respektują cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara ma osiągnąć wobec oskarżonego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Obie kary jak słusznie Sąd meriti podkreślił są w wymiarze średnim do ustawowego zagrożenia. Czyny przypisane oskarżonemu charakteryzują się wysokim stopniem społecznej szkodliwości z racji na sposób działania, zamiar umyślny ukierunkowany na osiągniecie korzyści majątkowej, zaplanowanie czynów, skrupulatne realizowanie planu, zaangażowanie innych osób m. In notariuszy, brak jakichkolwiek hamulców, wykorzystywanie trudnej sytuacji pokrzywdzonych T. Z. oraz J. Z., który przebywając w zakładzie karnym chciał uregulować sprawy rodzinne i poszukiwał osoby godnej zaufania, która pomoże mu jako pełnomocnik je załatwić, wykorzystanie zaufania tych pokrzywdzonych, a w przypadku czynu II sposób działania, wysokość szkody, która w wypadku czynu I przekraczała 200 000 złotych, co decydowało o zakwalifikowaniu czynu z art.294 § 1kk odnoszącego się do mienia znacznej wartości w rozumieniu art.115 §5 kk , a w przypadku czynu II - mienia dość znacznej wartości, bowiem w wysokości 127 000 złotych.

Ponadto czyny te charakteryzowały się wysokim stopniem winy oskarżonego, działającego umyślnie z zamiarem bezpośrednim ukierunkowanym na osiągnięcie korzyści majątkowej. Bardzo celnie Sąd Okręgowy uwzględnił na niekorzyść oskarżonego jego poprzednią wielokrotną karalność, przeważnie za czyny przeciwko mieniu, dokonane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, a w największej liczbie za oszustwa z art. 286 §1kk, poza tym działanie w warunkach recydywy. Nie bez znaczenia jest fakt, że oskarżony dopuścił się przedmiotowych czynów w ciągu 13 miesięcy od opuszczenia przez niego zakładu karnego po odbyciu kary 1 roku i 10 miesięcy za podobne przestępstwo umyślne przeciwko mieniu, popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Świadczy to jak słusznie Sąd Okręgowy wywiódł o wysokiej demoralizacji M. W..

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego orzeczonych kar nie sposób uznać za nadmiernie dolegliwe, bowiem za przypisane czyny oszustwa dokonane w warunkach recydywy Sąd Okręgowy wymierzył oskarżonemu kary w wysokości poniżej połowy górnego ustawowego progu zagrożenia, a wymierzając karę łączną Sąd Okręgowy uwzględnił bardzo bliski związek podmiotowo - przedmiotowy oraz ścisły związek czasowy.

Orzeczoną karę łączną po myśli art. 85 kk i art.86 §1 kk sąd wymierza w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy. W realiach niniejszej sprawy najwyższą z kar jednostkowych jest kara 3 lat pozbawienia wolności, będąca po myśli art.86 § 1kk karą maksymalną, a suma kar to 5 lat pozbawienia wolności, dlatego też wymierzona przez Sąd I instancji kara łączna 4 lat pozbawienia wolności jest adekwatna i sprawiedliwa, należy ją w pełni zaaprobować, wyraża trafną ocenę okoliczności.

Poza tym należy podkreślić, że kary te są słuszne z punktu widzenia celów kary. Dotychczas odbywane kary nie odniosły względem oskarżonego celu wychowawczego, oskarżony zlekceważył sobie porządek prawny i wyroki sądów, zasługuje zatem na dłuższą izolację. Istota prewencyjnego oddziaływania kary polega na wpływaniu także poprzez niezbędną, to jest konieczną surowość na kształtowanie postaw moralnych, organizujących społeczeństwa. Orzeczona kara winna mieć wpływ na każdego, kto w jakikolwiek sposób dowie się o przestępstwach i zapadłym wyroku. Względy społeczne oddziaływania kary są podyktowane potrzebą przekonania społeczeństwa o nieuchronności kary za naruszanie dóbr prawem chronionych, nieopłacalnością zamachów na te dobra, wzmożenia poczucia odpowiedzialności, ugruntowania poszanowania prawa i wyrobienia właściwego poczucia sprawiedliwości oraz poczucia bezpieczeństwa. Kara jest również jednym z ważnych środków zwalczania przestępczości, tak w sensie jej funkcji odstraszającej jak i w zakresie kształtowania społecznie pożądanych postaw. Ma wdrażać osoby skazane do poszanowania zasad współżycia społecznego oraz do przestrzegania porządku prawnego i tym samym przeciwdziałać powrotowi do przestępstwa.

Orzeczenie o kosztach znajduje uzasadnienie w treści art.624kpk, art.17 ust.1 ustawy z 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz.U. z 1983r. Nr 49 poz. 223 z późn. zmianami) oskarżony został skazany na długoterminową karę pozbawienia wolności, nie posiada majątku ani dochodów, co daje podstawy do przyjęcia, że egzekucja kosztów postępowania byłaby bezskuteczna.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym orzeczono zgodnie z art. 29 §1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. Prawo o adwokaturze ( Dz.U. z 2002r.Nr 123 poz. 1058 z późn. Zm.) i z §14 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zmianami).