Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. L.

z udziałem następcy prawnego C. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 20 grudnia 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 6116/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 grudnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. L. prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 21 stycznia 2014 roku J. L. wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury oraz zaliczenie pracy w warunkach szczególnych na podstawie zeznań świadków.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

W dniu (...) roku wnioskodawca zmarł.

Postanowieniem z dnia 4 września 2014 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. zawiesił postępowanie w sprawie, zaś z uwagi na zgłoszenie się następcy prawnego zmarłego – żony C. L. podjął zawieszone postępowanie z udziałem następcy prawnego.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

J. L., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 26 listopada 2013 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę - k. 1- 3 akt emerytalnych)

J. L. od dnia 1 marca 2013 roku do dnia 31 marca 2016 roku był uprawniony do prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(dowód: decyzja z dnia 26.03.2013 roku k. 93 akt rentowych)

Na dzień 1 stycznia 1999 r. skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 27 lat, 4 miesiące i 2 dni.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. do okresu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia, w tym nie zaliczył jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w Spółdzielni (...) w R. od dnia 15 maja 1976 roku do dnia 16 października 1991 roku.

(dowód: decyzja roku k. 17 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie k. 7-8)

Wnioskodawca od dnia 15 maja 1976 roku do dnia 30 września 1990 roku był zatrudniony w Spółdzielni (...) w R.

J. L. złożył podanie o zatrudnienie go jako kierowcę mechanika. Wnioskodawca został zatrudniony w Spółdzielni (...) w R. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodowego. Z tytułu wynagrodzenia otrzymywał 7 złotych za godzinę pracy lub stawki akordowe w zależności od prowadzonego pojazdu za km, za ładowne i przewiezione tony +OC + dodatkowe miejsca postoju wg III grupy zaszeregowania.

W dniu 7 września 1976 roku wnioskodawca otrzymał pochwałę za wykonanie prac wyładunkowych po godzinach pracy kierowcy.

W dniu 15 czerwca 1987 roku J. L. złożył podanie o przeniesienie go ze stanowiska dozorcy na stanowisko kierowcy z dniem 15 czerwca 1987 roku.

Pismem z dnia 18 czerwca 1991 roku pracodawca rozwiązał z wnioskodawcą jako kierowcą umowę o pracę za wypowiedzeniem, którego okres upłynął w dniu 30 września 1991 roku.

W świadectwie pracy z dnia 1 października 1991 roku pracodawca podał, iż wnioskodawca w okresie od 15 maja 1976 roku do dnia 30 września 1991 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy i dozorcy, ostatnio zajmował stanowisko kierowcy samochodowego.

(dowód: umowa o pracę k. 9 akt osobowych; podanie k. 8 akt osobowych; podanie k. 7 akt osobowych; wniosek k. 5 akt osobowych; pismo k. 2 akt osobowych; świadectwo pracy k. 1 akt osobowych, k. 10 akt rentowych)

W 1985 roku wnioskodawca uzyskał wynagrodzenie roczne w wysokości 129.062 złotych, dodatki w wysokości 14.959 złotych, premię w wysokości 5.624 złotych – łącznie 149.645 złotych – tj. 62,35% stosunku podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia.

W 1986 roku wnioskodawca uzyskał wynagrodzenie roczne w wysokości 18.047 złotych, dodatki w wysokości 1.383 złotych, nie otrzymał premii – łącznie 19.430 złotych.

W 1987 roku wnioskodawca uzyskał wynagrodzenie roczne w wysokości 25.845 złotych, dodatki w wysokości 7.809 złotych, premię w wysokości 1.440 złotych, za godziny nadliczbowe 3.720 złotych, za urlopy 13.547 złotych – łącznie 52.361 złotych – tj. 14,95% stosunku podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia.

W 1988 roku wnioskodawca uzyskał wynagrodzenie roczne w wysokości 121.672 złotych, dodatki w wysokości 90.780 złotych, premię w wysokości 25.346 złotych, godziny nadliczbowe 14.525 złotych, urlopy 32.056 złotych – łącznie 284.379 złotych – tj. 44,64% stosunku podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia.

(dowód: pismo Urzędu Gminy k. 32 akt rentowych; wykaz k. 58 akt rentowych)

Spółdzielnia (...) w R. zajmowała się zaopatrzeniem i transportem towarów. Posiadała ponad 100 - 120 pojazdów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Pojazdy te były wynajmowane ze Spółdzielni przez inne podmioty np. (...), firmy ze S., T. Maz. w celu przewozu towarów np. artykuły spożywcze – kartofle, żyto, jabłka, mleko w proszku oraz inne materiały np. węgiel, wapno, materiały budowlane. Towary przewozili pracownicy Spółdzielni (...) w R. na terenie całej Polski, np. na (...), do G.. O trasie wyjazdu decydował dyspozytor.

W spółdzielni były również pojazdy o masie poniżej 3,5 tony – Ż. i N.. Wnioskodawca nie jeździł tymi pojazdami.

Wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Spółdzielni pracował jako kierowca S., pojazdu powyżej 3,5 tony. W okresie gdy pracował jako kierowca w pełnym wymiarze czasu pracy codziennie wykonywał pracę kierowcy pojazdu ciężarowego o masie powyżej 3,5 tony.

(dowód; zeznania J. G. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku k. 14 nagranie od minuty 00.08.29 do minuty 00.13.03 płyta CD k. 15; zeznania M. B. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku k. 14 nagranie od minuty 00.13.03 do minuty 00.17.16 płyta CD k. 15)

W okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w R. na przełomie 1986-1987 wnioskodawca pracował jako dozorca.

(okoliczność niesporna; częściowo wyjaśnienia J. L. rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku k. 13 nagranie od minuty 00.00.56 do minuty 00.06.10 płyta CD k. 15; częściowe zeznania J. G. protokół rozprawy z dnia 11 kwietnia 2014 roku k. 14 nagranie od minuty 00.08.29 do minuty 00.13.03 płyta CD k. 15; częściowe zeznania C. L. k. 75-75v )

W okresie od dnia 21 października 1993 roku do 31 grudnia 1993 roku, od dnia 1 stycznia 1994 roku do dnia 29 kwietnia 1994 roku J. L. pracował jako pomocnik palacza c.o. w Przedsiębiorstwie (...) w R. na sezon grzewczy w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umów o pracę.

Od dnia 8 czerwca 1994 roku do dnia 8 sierpnia 1994 roku, od dnia 9 sierpnia 1994 roku do dnia 15 października 1994 roku, od dnia 16 października 1994 roku do dnia 31 grudnia 1994 roku i od dnia 1 stycznia 1995 roku do dnia 26 kwietnia 1995 roku wnioskodawca był zatrudniony jako palacz c.o. w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umów o pracę.

W okresie od dnia 18 września 1995 roku do dnia 22 kwietnia 1996 roku J. L. pracował jako palacza c.o. w Przedsiębiorstwie (...) w R. na sezon grzewczy w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umów o pracę.

W okresie od dnia 24 września 1996 roku do dnia 25 kwietnia 1997 roku J. L. pracował jako palacz c.o. sezonowy w Przedsiębiorstwie (...) w R. na sezon grzewczy w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umów o pracę.

W okresie od dnia 16 lipca 1997 roku do dnia 25 kwietnia 1998 roku J. L. pracował jako palacz c.o. sezonowy w Przedsiębiorstwie (...) w R. na sezon grzewczy w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umów o pracę.

Praca wnioskodawcy jako palacza c.o. sezonowego polegała na paleniu w piecach c.o. na potrzeby ogrzewania bloków na osiedlu (...) w R. w sezonach grzewczych.

(okoliczność bezsporna;

dowód: umowa o pracę k. 11, k. 12 akt osobowych; karta obiegowa k. 13, k. 16 akt osobowych; świadectwo pracy k. 14 akt osobowych; umowa o pracę k. 17,k. 20, k. 22 akt osobowych; karta obiegowa k. 18 akt osobowych; świadectwo pracy k 23, k. 24 akt osobowych; karta obiegowa k. 25, k. 27 akt osobowych; świadectwo pracy k. 28, k. 29 akt osobowych; karta obiegowa k. 30 akt osobowych; umowa o pracę k. 33 akt osobowych; karta obiegowa k. 34 akt osobowych; angaż k. 39 akt osobowych; zaświadczenie lekarskie k. 42 akt osobowych; świadectwo pracy k. 43 akt osobowych; karta obiegowa k. 47 akt osobowych; umowa o pracę k. 49 akt osobowych; aneks do umowy k. 57 akt osobowych; angaż k. 52 akt osobowych; kwestionariusz k. 53 akt osobowych; zaświadczenie lekarskie k. 56;świadectwo pracy k. 58-59 akt osobowych;

wniosek k. 3 akt rentowych;

zeznania C. L. k. 77 -77v)

W okresie od dnia 16 października 1998 roku do dnia 25 kwietnia 1999 roku wnioskodawca był zatrudniony w Liceum Ogólnokształcącym w R. jako dozorca palacz c.o. - pracownik sezonowy.

(dowód: wniosek k. 3 akt rentowych; świadectwo pracy k. 27, k. 40 akt rentowych)

Sąd Okręgowy ocenił i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 - 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Od 1 stycznia 2013 roku przepis art. 184 ust. 2 został natomiast zmieniony i od tej daty dla nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym nie jest już wymagane uprzednie rozwiązanie stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż organ rentowy nie uwzględnił jakiegokolwiek okresu zatrudnienia wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych.

Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości, iż wnioskodawca posiadał wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu 3 kwietnia 2013 roku ukończył 60 lat.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca nie dysponował świadectwem wykonywania pracy zaliczanej do zatrudnienia w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a jest tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Brak takiego świadectwa zatem nie oznacza, iż dana praca była lub nie była przez pracownika wykonywana w warunkach szczególnych.

Należy w tym miejscu z całą mogą podkreślić, iż w sytuacji gdy organ rentowy kwestionował zatrudnienie wnioskodawcy w warunkach szczególnych, ciężar udowodnienia okoliczności, iż wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych i to przez 15 lat spoczywał na wnioskodawcy jako osobie, która z tych okoliczności wywodzi dla siebie skutki prawne.

Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności przygotowanie, gromadzenie i dostarczanie materiału procesowego obciąża strony procesowe, a do Sądu należy jedynie ocena tego materiału i wydanie na jego podstawie rozstrzygnięcia. Artykuł 6 k.c. stanowi, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Stosownie zaś do treści art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Z powyższego wynika zatem, iż to J. L. musiał wykazać przy pomocy dowodów, że przez co najmniej 15 lat wykonywał prace w warunkach szkodliwych i to prace wskazane wykazach ww. rozporządzenia. Skoro bowiem wnioskodawca chciał skorzystać z wyjątkowej instytucji obniżenia wieku emerytalnego musiał udowodnić każdą z przesłanek do uwzględnienia takiego wniosku. Nie wystarczy przy tym uwiarygodnienie tych przesłanek, w tym wymiaru okresu pracy w warunkach szczególnych. Brak bowiem nawet jednego dnia do ustawowego wymaganego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych – tj. 15 lat, oznacza brak spełnienia ustawowych warunków do uzyskania prawa do emerytury przyznawanej w obniżonym wieku emerytalnym. J. L. powinien zatem udowodnić, że przez co najmniej 15 lat wykonywał pracę w warunkach szczególnych, w tym przypadku, że był kierowcą pojazdów ciężarowych o masie powyżej 3, 5 tony przez 15 lat.

Wnioskodawca (jego następca prawny) nie sprostał temu obowiązkowi w zakresie wykazania, iż w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w R., tj. od dnia 15 maja 1978 roku do dnia 30 września 1991 roku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w całym okresie zatrudnienia pracował wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego s. o masie powyżej 3,5 tony.

Powyższemu przeczą dokumenty z akt osobowych wnioskodawcy z zatrudnienia ww. Spółdzielni. Z dokumentów tych w postaci świadectwa pracy oraz podania samego wnioskodawcy z dnia 15 czerwca 1987 roku wynika bowiem, iż w okresie zatrudnienia w Spółdzielni wnioskodawca zajmował stanowisko i wykonywał prace dozorcy.

Częściowo okoliczność ta została przyznana przez wnioskodawcę. Wnioskodawca bowiem w informacyjnych wyjaśnieniach podał, że pracował jako dozorca. Ponadto C. L. – następca prawny wnioskodawcy także przyznała, że był okres czasu na przełomie 1986-1987, gdy wnioskodawca pracował jako dozorca. Również z częściowych zeznań świadka J. G. wynikało, że może wnioskodawca dorabiał sobie jako dozorca.

Zeznania świadków w części w jakiej podali, że nie pamiętają czy wnioskodawca był dozorcą nie mogą zatem być dowodem na okoliczność, że wnioskodawca nie pracował jako dozorca. Przeczą temu bowiem nie tylko dokumenty z akt osobowych, ale i wyjaśnienia wnioskodawcy i stanowisko jego następcy prawnego.

Z tych względów okoliczność, że wnioskodawca pracował jako dozorca w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w R. należało zatem uznać za niewątpliwą.

Problem dotyczył charakteru zatrudnienia wnioskodawcy jako dozorcy – czy była to umowa o pracę, czy była to umowa o pracę wyłącznie na stanowisko dozorcy czy też była to umowa o pracę dodatkową – zatrudnienie jako dozorcy w godzinach ponadwymiarowych, łącznie z zatrudnieniem wnioskodawcy w tym samym okresie jako kierowcy. Sporne było też jak długo trwało zatrudnienia wnioskodawcy jako dozorcy. Miało to istotne znaczenie, gdyż łączny okres zatrudnienia wnioskodawcy w Spółdzielni wynosił 15 lat, 4 miesiące, 15 dni.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawcy i następcy prawnego, iż zatrudnienie J. L. jako dozorcy było zatrudnieniem dodatkowym, łącznie z zatrudnieniem jako kierowcy. Twierdzenia te nie zostały udowodnione przez wnioskodawcę żadnym dowodem. Jak wyżej wskazano, to wnioskodawca (jego następca prawny) powinien takie okoliczności udowodnić. Wnioskodawca był o tym pouczony, również następca prawny był zobowiązany do złożenia określonych dowodów. Ponadto twierdzeniom tym przeczą dokumenty z akt osobowych w postaci pisma samego wnioskodawcy oraz świadectwa pracy. Należy bowiem w szczególności podnieść, iż sam wnioskodawca w piśmie z dnia 15 czerwca 1987 roku złożył wniosek o przeniesienie go ze stanowiska dozorcy na stanowisko kierowcy. Oznacza to, iż do dnia 15 czerwca 1987 roku J. L. zajmował stanowisko dozorcy, a nie kierowcy. Z pisma wynika również, że wnioskodawca nie łączył stanowiska dozorcy ze stanowiskiem kierowcy. Oznaczało to zatem, że w okresie w jakim wnioskodawca pracował jako dozorca, nie pracował jako kierowca. Tylko wówczas wniosek J. L. o przeniesienie go ze stanowiska dozorcy na stanowisko kierowcy jest logiczny. Gdyby bowiem J. L. w tym czasie wykonywał prace kierowcy i zajmował stanowisko kierowcy, wniosek o przeniesienie go na zajmowane już stanowisko jest absurdalny. Z pisma wynika także, że stanowisko dozorcy nie było jak twierdził J. L. i jego następca prawny stanowiskiem dodatkowym obok wykonywanej pracy kierowcy. Do dnia 15 czerwca 1987 roku zatem wnioskodawca wykonywał pracę dozorcy, a nie wykonywał pracy kierowcy. Praca dozorcy była zatem jedyną pracą wnioskodawcy w tym okresie i była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy. Powyższy wniosek znajduje potwierdzenie w treści świadectwa pracy z dnia 1 października 1991 roku, gdzie obok stanowiska pracy kierowcy, wpisano jako wykonywaną w pełnym wymiarze czasu pracy stale pracę dozorcy.

Tym samym Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawcy i jego następcy prawnego że praca dozorcy była to dodatkowa praca wnioskodawcy ponad wymiar czasu pracy kierowcy.

Twierdzeniom tym przeczy bowiem również wykaz wynagrodzeń wypłacanych wnioskodawcy w ww. okresie. C. L. twierdziła, iż dodatkowa praca dozorcy została podjęta przez wnioskodawcę na przełomie 1986- 1987 roku, gdyż wówczas wnioskodawca z żoną budowali się. Z twierdzeń wnioskodawcy, a w szczególności C. L. wynikało zatem, że praca dodatkowa została podjęta przez wnioskodawcę w celu uzyskania dodatkowych środków finansowych, że jako dozorca wnioskodawca sobie „dorabiał”. Z zestawienia wynagrodzeń z okresu 1986 i 1987 roku wynika jednakże, iż wnioskodawca uzyskiwał w tym okresie wyjątkowo niskie dochody w porównaniu z okresem 1985 roku czy 1988 roku zarówno w zakresie wynagrodzenia zasadniczego, jak i wysokości dodatków czy premii. Skutkowało to brakiem uwzględnienia wysokości wynagrodzenia z 1986 roku przy wyliczeniu wskaźnika podstawy wymiaru składek, zaś wysokość podstawy z 1987 roku wynosiła 14,95%, podczas gdy w 1985 roku - 62,34%, a w 1988 roku – 44,64 %. Wysokość rocznego wynagrodzenia w 1986 roku stanowiła w odniesieniu do roku 1985 tylko ok 15% wysokości z 1985 roku, zaś z 1987 roku w odniesieniu do rocznej wysokości wynagrodzenia z 1985 roku około 25%. W okresie zatem, w którym zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy i następcy prawnego J. L. miał wykonywać dodatkową pracę, jako dodatkowe zatrudnienie na stanowisku dozorcy i uzyskiwać dodatkowe wynagrodzenie, wysokość uzyskiwanego przez wnioskodawcę wynagrodzenia była rażąco niska w porównaniu z wysokością wynagrodzenia uzyskiwaną w inny okresie zatrudnienia w Spółdzielni.

Powyższe ustalenia i dowody zatem pozostawały w rażącej sprzeczności z twierdzeniami strony, iż wnioskodawca jako dozorca pracował dodatkowo ponad wymiar czasu pracy kierowcy, że wówczas łączył zatrudnienie jako kierowca z zatrudnieniem jako dozorca. Twierdzenia wnioskodawcy i jego następcy prawnego były zatem niczym niepotwierdzone. Zeznania świadków w tym zakresie także nie mogły stanowić dowodu i potwierdzenia zeznań strony, skoro świadkowie dokładnie nie pamiętali tego okresu zatrudnienia wnioskodawcy. Zeznania świadka J. G. w tym zakresie w jakim podał, że być może wnioskodawca dorabiał jako dozorca należało uznać za niczym niepotwierdzone.

Z ww. dokumentów bowiem wynikało, że wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni (...) w R. jako dozorca w pełnym wymiarze czasu pracy i pracę tę wykonywał stale jako podstawowe zatrudnienie. W tym też okresie nie pracował na stanowisku kierowcy i dopiero z dniem 15 czerwca 1987 roku można uznać, że został zatrudniony ponownie na stanowisku kierowcy i stanowisko to zajmował (jako ostatnio zajmowane stanowisko) do dnia 30 września 1991 roku (tj. przez 4 lata, 3 miesiące i 15 dni).

Problemem zatem pozostawało ustalenie okresu zatrudnienia wnioskodawcy jako kierowcy oraz okresu zatrudnienia jako dozorcy. Z akt osobowych wynika bowiem jedynie, iż w 1976 roku wnioskodawca został zatrudniony jako kierowca i wykonywał tę pracę w dniu 7 września 1976 roku gdy został wystosowany wniosek o pochwałę dla wnioskodawcy.

Jak wyżej przy tym podkreślono to wnioskodawca winien udowodnić, iż okres zatrudnienia jako kierowcy i to kierowcy samochodu ciężarowego o masie powyżej 3,5 tony wynosi 15 lat.

Wnioskodawca wykazał charakter pracy, że było to zatrudnienie w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego s. o masie powyżej 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę
w w/w Spółdzielni jako kierowcy Sąd oparł się na dokumentach oraz na korespondujących z nimi zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków J. G. i M. B..

Świadkowie w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą, a zatem w tym zakresie dysponowali bezpośrednią wiedzą na temat charakteru wykonywanej przez niego pracy. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca jako kierowca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego marki S. 28, przewożąc przede wszystkim artykuły spożywcze, budowlane po całej Polsce.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca wykonując prace jako kierowca samochodu ciężarowego faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony.

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Wnioskodawca natomiast nie udowodnił żadnym dowodem, że okres tego zatrudnienia jako kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony wynosił 15 lat. Odnosząc się bowiem do ww. poczynionych ustaleń dotyczących zatrudnienia wnioskodawcy jako dozorcy oraz odnosząc się do poczynionej wyżej oceny materiału dowodowego brak jest podstaw do uznania, iż wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia w Spółdzielni (...) w R. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony. Następca prawny wnioskodawcy wskazywała, iż okres zatrudnienia wnioskodawcy jako dozorcy był krótki mógł wynosić 3-4 miesiące, potem podała że występował na przełomie 1986-1987 roku. W sytuacji jednakże, gdy całkowity okres zatrudnienia w Spółdzielni wynosił 15 lat, 4 miesiące i 15 dni wyłączenie z tego okresu okresu zatrudnienia 4 miesięcy jako pracy dozorcy pozwala na przyznanie prawa do emerytury, w przypadku zaś wyłączenia okresu np. 5 miesięcy oznacza brak spełnienia przez wnioskodawcę warunków do przyznania mu prawa do emerytury. Twierdzenia wnioskodawcy jak i następcy prawnego co do charakteru zatrudnienia wnioskodawcy jako dozorcy, czasu pracy jako dozorcy sąd uznał za niewiarygodne. W świetle zaś wykazów wysokości wynagrodzeń również okres wskazywany przez następcę prawnego jako okres zatrudnienia na stanowisku dozorcy (3-4 miesiące) należało uznać za wątpliwy.

Skoro zaś to wnioskodawca ma wykazać, że spełnił warunki do nabycia uprawnienia do emerytury, powinien wykazać, że przez pełne 15 lat wykonywał pracę jako kierowca samochodów o masie powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca i następca prawny pouczeni o takim obowiązku oraz wezwani do złożenia stosownych ściśle określonych przez sąd dowodów (k. 63) nie złożyli w tym zakresie żadnych dowodów. Zeznania wskazanych świadków mogły stanowić dowód na charakter zatrudnienia wnioskodawcy jako kierowcy samochód ciężarowych, ale nie stanowiły dowodu na okres zatrudnienia wnioskodawcy jako kierowcy tych samochodów.

Mając na uwadze powyższe należało uznać, iż wnioskodawca (jego następca prawny) nie udowodnił, że nabył uprawnienia do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Należy w tym miejscu z całą mocą podkreślić, iż prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi być w sposób jednoznaczny i stanowczy udowodnione. Skoro bowiem prawo do wcześniejszej emerytury jest przywilejem, osoba, która chce skorzystać z tego prawa, musi udowodnić w sposób szczegółowy i nie budzący żadnych wątpliwości, że przysługuje jej to prawo, gdyż spełniła wszystkie przewidziane prawem warunki. Dowodzeniu w takim przypadku służą przede wszystkim dokumenty, jako dowody obiektywne. Dlatego w tej kategorii spraw, jak wynika z utrwalonego stanowiska orzeczniczego Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych w wyrokach zapadających w całej Polsce, same zeznania świadków, gdy nie znajdują żadnego potwierdzenia w dokumentach pracowniczych są niewystarczające do przyjęcia pracy w warunkach szczególnych. ( tak por. wyroki SA w Szczecinie z dnia 20.09.2012 roku, IIIA Ua, LEX; w Białymstoku z dnia 22.05.2013, IIIAUa 952/12, LEX; w Białymstoku z dnia 22 maja 2014 roku, IIIAUa 1344/13, LEX). Za pomocą zatem wyłącznie zeznań świadków, które nie znajdują żadnego potwierdzenia w żadnym z dokumentów, nie można skutecznie podważyć prawdziwości tych dokumentów. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, iż w postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego wnioskodawcy.

Należy przy tym podkreślić, że to na ubezpieczonym (reprezentowanym w niniejszej sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika) spoczywa obowiązek przedłożenia w organie rentowym lub przed sądem dokumentów niezbędnych nie tylko do przyznania prawa do świadczenia, ale również mających wpływ na jego wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2001 r. II UKN 297/00 (...)). Wykrycie prawdy przez sąd ogranicza się w zasadzie do przeprowadzenia dowodów zgłoszonych przez strony, bowiem na nich spoczywa ciężar dowodu (art. 6 k.c.), zasada prawdy materialnej nie może bowiem przekreślać kontradyktoryjności procesu, gdyż - ciężar wskazania niezbędnych dowodów spoczywa przede wszystkim na stronach procesowych. Działanie sądu z urzędu i przeprowadzenie dowodu niewskazanego przez stronę jest po uchyleniu art. 3 § 2 k.p.c. dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach procesowych oraz musi wypływać z opartego na zobiektywizowanej ocenie przekonania o konieczności jego przeprowadzenia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawie I BU 8/10, Lex nr 785642). Podobne stanowisko zajął także Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 28 czerwca 2001 r. zapadłym w sprawie o sygn. akt III AUa 2588/00, w wyroku z dnia 23 października 2001 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 377/01 oraz w wyroku z dnia z dnia 12 grudnia 2000 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 1540/00. Należy mieć także na uwadze, że w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych sąd nie jest obowiązany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo-płacowych, o które nie zadbała osoba dochodząca świadczenia ubezpieczeniowego (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 18 grudnia 1997 r. II UKN 418/97, OSNP 1998/22/661). Zgodnie zaś ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 stycznia 1998 r., II UKN 440/97, OSNP 1998/22/667, zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Zgodnie z trafnym wyjaśnieniem udzielonym przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 czerwca 2007 r., III AUa 482/07, OSA 2009/1/1 przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi. Nie zawierają zatem unormowań pozwalających na ustalenie warunków dotyczących uprawnienia do świadczenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. W wyroku z dnia 28 października 2008 r., sygn. akt III AUa 560/08, LEX nr 468584, Sąd Apelacyjny w Szczecinie stwierdził, że w sprawie, w której przedmiotem jest prawo do świadczenia rentowo-emerytalnego lub wysokość tego świadczenia, wymaga się dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych oraz precyzyjnych - potwierdzających czy uprawdopodobniających w stopniu graniczącym z pewnością nie tylko fakt zatrudnienia, ale i pozostałe okoliczności związane ze świadczeniem pracy.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela w pełni pogląd zaprezentowany przez Sąd Najwyższy oraz Sąd Apelacyjny w cytowanych wyżej wyrokach. Z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych oraz dokonanej oceny materiału dowodowego wynikało, iż wnioskodawca (następca prawny) nie udowodnili w sposób nie budzący wątpliwości, precyzyjny i jednoznaczny, iż J. L. posiada staż pracy w warunkach szczególnych jako kierowca samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony w rozmiarze ponad 15 lat.

Sąd rozważał również zaliczenie okresów zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (Przedsiębiorstwie) (...) Sp. z o.o. w R..( 2 lata, 9 miesięcy, 29 dni) i Liceum Ogólnokształcącym w R. jako palacza jako pracy w warunkach szczególnych.

Z akt osobowych z zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (Przedsiębiorstwie) (...) Sp. z o.o. w R. z dokumentów dotyczących zatrudnienia J. L. w Liceum Ogólnokształcącym w R. oraz zeznań C. L. wynika jednakże, iż wnioskodawca był zatrudniony jako pomocnik palacza c.o. oraz jako palacz c.o. sezonowy. Jego praca polegała zatem na sezonowej pracy palacza c.o. w celach grzewczych na potrzeby budynków mieszkalnych wskazanych osiedli lub szkoły. Taka praca nie jest zatem pracą w warunkach szczególnych o których mowa w wykazie A dział XIV poz. 1. Nie każda bowiem praca na stanowisku palacza jest pracą w warunkach szczególnych, a tylko praca palacza pieców przemysłowych wodnych lub parowych. Praca palacza c.o. nawet niezmechanizowana, ale wykonywana na potrzeby ogrzewania budynków mieszkalnych, szkół, szpitali w sezonach grzewczych nie stanowi pracy wymienionej ww. wykazie. Nie jest to bowiem praca palacza pieców przemysłowych wodnych lub parowych, nie jest to również praca stała, lecz sezonowa. (tak por. wyrok SA w Lublinie z dnia 8 maja 2013 roku, IIIAUa 282/13,LEX). Tym bardziej taką pracą nie jest praca pomocnika palacza c.o. (tak por. wyrok SA w Łodzi z dnia 8 kwietnia 2014 roku, IIIAUa 1182/13,LEX)

Powyższe okoliczności nie były przy tym sporne. Wnioskodawca ani następca prawny nie wnosili o uznanie tych okresów za prace w warunkach szczególnych. Należy również podnieść, iż bez udowodnienia przez wnioskodawcę (następcę prawnego) rozmiaru okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych wnioskodawcy jako kierowcy samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony nie ma możliwości ewentualnego uznania, iż okres zatrudnienia np. w Zakładzie (...) w wymiarze 2 lat, 9 miesięcy i 29 dni jest okresem wystarczającym do nabycia uprawnienia wnioskodawcy do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie udowodnił, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.