Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa S. P. właściciela „(...) w O.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w O., Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W., Gminie O.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych: (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w O., Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie

z dnia 2 grudnia 2014 roku, sygn. akt I C 111/10

1.  z urzędu prostuje oczywistą niedokładność w oznaczeniu powoda w ten sposób, że
w zaskarżonym wyroku w miejsce błędnie wpisanej nazwy: (...) w O. wpisuje prawidłową: S. P. właściciel (...) w O.;

2.  z obu apelacji zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym sentencji w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie dotyczące zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 2.998,36 złotych od dnia 21 maja 2014 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 12.472,00 złotych od dnia 19 listopada 2014 roku do dnia zapłaty i postępowanie
w tym zakresie umarza;

3.  oddala obie apelacje w pozostałej części;

4.  oddala wniosek pozwanych o zasądzenie kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 120/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Opocznie po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...)w O. przeciwko (...) Sp. z o.o. w O., (...) S.A. z siedzibą w W., Gminie O. o zapłatę

1) zasądził od pozwanych Gminy O. i Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w O. solidarnie oraz od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki (...)w O. kwotę 30.470,36 (trzydzieści tysięcy czterysta siedemdziesiąt 36/100) złotych z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 15.000 złotych od dnia 7 września 2014 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 2.998,36 złotych od dnia 21 maja 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 12.472 złote od dnia 19 listopada 2014 r. do dnia zapłaty

z zastrzeżeniem, że wzajemna odpowiedzialność pozwanych Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w O. i Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. jest odpowiedzialnością in sołidum i spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego;

2) zasądził na rzecz powódki (...)w O. od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w O. i Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. ustawowe odsetki od kwoty 15.000 złotych za okres od dnia 17 sierpnia 2010 r. do dnia 6 września 2011 r. z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego, a od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. dodatkowo odsetki ustawowe od kwoty 15.000 złotych za okres od dnia 16 sierpnia 2009 r. do dnia 16 sierpnia 2010 r.;

3) zasądził od pozwanych Gminy O., Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w O. i Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. solidarnie na rzecz powódki (...)w O. kwotę 5.539,61 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W nocy z dnia 15.07. na 16.07.2009 r. w wyniku ulewnego deszczu wody opadowe wypełniły sieć kanalizacyjną, a następnie ścieki wydobyły się z kratek ściekowych powodując zalanie najniższej kondygnacji budynku należącego do powódki (...) w O.. Poziom ścieków wynosił ok. 10 - 15 cm od posadzki. Zalaniu uległa sala konferencyjna, zaplecze kuchenne z magazynem, artykuły spożywcze, węzły sanitarne i natryski, prasowalnia. magiel, korytarz, klatka schodowa . kotłownia.

Biegły sądowy z zakresu instalacji sanitarnych H. K. opiniujący na potrzeby niniejszego postępowania stwierdził, że przedmiotowa instalacja kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami jest wykonana prawidłowo, posiada właściwe spadki i jest drożna. Drożność instalacji biegły potwierdził próbą wykonaną podczas wizji lokalnej.

Instalacja kanalizacji sanitarnej była czyszczona w dniu 3.07.2009 r.. tj. przed datą zalania w dniu 16.07.2009 r., tym samym w dniu obfitego deszczu była drożna.

Biegły podał, że z analizy dokumentacji mapy sytuacyjno - wysokościowej z geodezyjną inwentaryzacją urządzeń podziemnych wynika, że kanalizacja deszczowa nie ma odprowadzenia wód deszczowych z drogi dojazdowej oraz z placów podjazdowych do posesji znajdujących się przy drodze dojazdowej.

W czasie wizji biegły stwierdził, że wpusty uliczne kanalizacji deszczowej nie są oczyszczone.

W czasie bardzo dużych opadów atmosferycznych następuje zalewanie studzienek kanalizacji deszczowej i studzienek kanalizacji sanitarnej. Kanalizacja deszczowa jest niedrożna - brak odpływał, nie ma możliwości odpływu ścieków. Zalane studzienki kanalizacji sanitarnej nie mają możliwości odbioru tak dużej ilości ścieków deszczowych i przez przyłącza w studzienkach następuje cofanie się ścieków- deszczowych i sanitarnych powodując wypływ w piwnicy przez kratkę ściekową na poziomie - 2,30 m. Wypływ cofających się ścieków powoduje zalewanie pomieszczeń piwnicznych. Zalanie piwnic występuje po obfitych opadach z powodu braku drożności kanalizacji deszczowej.

Sieć kanalizacji sanitarnej jest w posiadaniu Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. w O., zaś sieć kanalizacji deszczowej jest na stanie Urzędu Miasta O..

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny decyzją z dnia 6.04.2009 r. wydal zgodę na prowadzenie działalności polegającej na produkcji posiłków od surowca do produktu gotowego oraz sprzedaży napojów alkoholowych z konsumpcji na miejscu w pomieszczeniach (...)w O.. Decyzja została wydana po zapoznaniu się z wnioskiem strony z 2009 r. oraz dokonaniu analizy posiadanej dokumentacji, na podstawie której uznano, że w/w obiekt spełnia obowiązujące wymogi. Po wydawaniu przedmiotowej decyzji był sprawdzany odstojnik tłuszczu i jego wielkość.

Biegły stwierdził, że sieć kanalizacji sanitarnej ma podłączenie do kolektora głównego natomiast kanalizacja deszczowa nie ma podłączenia do kolektora głównego. (...). (...) położona jest wyżej i woda deszczowa z tej ulicy może spływać przy obfitych deszczach w boczną uliczkę, przy której kończy się kanalizacja deszczowa. Woda napełnia studzienki kanalizacji deszczowej, wypływa z nich i zalewa studzienki kanalizacji sanitarnej. Nadmiar wody powoduje, że woda w kanalizacji ściekowej może się cofać zalana przez deszczówkę i w najniższym punkcie może nastąpić zalanie piwnic zmieszanymi ściekami sanitarnymi i deszczowymi.

Biegły podał, że w instalacji sanitarnej był wymieniony cały ciąg przyłączy od obiektu restauracji do kolektora głównego i został wykonany prawidłowo, spadki zostały zaprojektowane prawidłowo. Biegły stwierdził, że zamontowany był zawór zwrotny natomiast została tylko sama obudowa, zaś część sterownicza zamykająca i otwierająca została wymontowana. Zawory takie rzadko się montuje, gdyż wymagają częstej i precyzyjnej konserwacji i czyszczenia. Gdyby zawór był sprawny i wyczyszczony to mógłby zadziałać, tj. zamknęła by się klapa i nie doszłoby do zalania pomieszczeń. Jeżeli projektant zaprojektował zawór zwrotny i taki zawór był zamontowany to taki zawór powinien być i powinien być sprawny. Zawór może być zamontowany w każdej studzience. Mógł on być zamontowany zarówno na posesji jak i w ulicy. Zaworów takich na sieciach, w których jest wystarczający spadek grawitacyjny się nie montuje.

Przepompownię projektuje się wtedy, gdy nie można odebrać ścieków metodą grawitacyjną. W sieci u powódki nie jest wymagana przepompownia, bo spadki grawitacyjne są wystarczające do odprowadzenia ścieków sanitarnych. W czasie wizji lokalnej biegły wykonał próbę zalania w najniższym punkcie kanalizacji sanitarnej i sprawdzona była drożność przewodów od najniższego punktu do podłączenia w sieci głównej kolektora biegnącego wzdłuż torów. Ta próba wypadła pozytywnie, nie było zakłóceń w przepływie wody.

Biegła sądowa E. M. (1) w pisemnej opinii ustaliła, że w ulicy, przy które| zlokalizowana jest (...) biegną dwa kolektory sieci kanalizacyjnej, tj. sanitarny wraz z przyłączami i kanalizacji deszczowej. Obydwa kolektory uzbrojone są w studzienki kanalizacyjne. Studzienki kolektora deszczowego zwane inaczej wpusty uliczne, wyposażone są w kraty żeliwne i osadniki do zbierania zanieczyszczeń przy wpadających wodach deszczowych. Studzienki zlokalizowane są przy krawężnikach jezdni. Studzienki ustawione na kolektorze sanitarnym przykryte są płytami żeliwnymi z otworami, które służą do uchwytu dekla. Ścieki bytowe z kolektora sanitarnego odprowadzane są do oczyszczalni. Kolektor dla wód deszczowych zakończony jest studzienką, która nie ma odprowadzenia wód.

W dniu 16.07.2009 r., kiedy nad O. nastąpiły ekstremalne warunki pogodowe, tj. ulewny deszcz, kolektor deszczowy-, ponieważ nie ma odprowadzenia, zbierał wody do momentu przepełnienia się. Po wypełnieniu się, wody przez wpusty uliczne wylewały się (cofały) na ulicę zalewając razem z wodami opadowymi studzienki kanalizacyjne, a tym samym kolektor sanitarny. Kolektor sanitarny ma określoną pojemność i nie zdołał odprowadzić ogromnej ilości wody i ścieków, zatem ścieki poprzez przykanaliki cofnęły się do piwnicy budynku (...)Stąd przyczyną zalania piwnicy budynku (...) w tym dniu było cofnięcie ścieków z kolektora sanitarnego.

Za cofanie ścieków do piwnicy powoda pośrednio odpowiedzialny jest kolektor sanitarny, a bezpośrednio kolektor deszczowy, nigdy przykanalik. Przy umiarkowanej pogodzie praca przykanalika jest bez zastrzeżeń, przepływ jest uregulowany, miarodajny, brak przepływów turbulentnych. Spływ ścieków jest grawitacyjny, średnica i spadek dobrany w zakresie polskich norm. Cofnięcie wystąpiło tylko w przypadku nawałnicy deszczowej. Nie ma potrzeby montowania urządzeń przeciw zalewowych, przepompowni jak też podnosić przewody poziome wewnętrzne kanalizacji sanitarnej czy likwidować piwnice. Wody powierzchniowe opadowe na terenie przedmiotowej nieruchomości nie są przyczyną zalewania.

Gdyby była zasuwa ona ochroniłaby przed cofającymi się ściekami. Z drugiej jednak strony zamknęłaby drożność przewodów, które w przypadku obiektów gastronomiczno hotelowych muszą być drożne cały czas. Jeżeli kanalizacja deszczowa byłaby odpowiedniej średnicy kolektorów, gdyby była prawidłowo eksploatowana, czyszczona, miała odpływ, to w ocenie biegłej nie doszłoby do takiej sytuacji.

Biegła nie stwierdziła zaniedbań po stronie powodowej.

W dniu 17.07.2009 r. w obecności J. P. został spisany protokół szkody nr (...) przez Towarzystwo (...) S.A.. zawierający bardzo dokładny opis zaistniałej szkody wraz ze szkicem inwentaryzacyjnym pomieszczeń, w których wystąpiły szkody. Wysokość szkody na budynku wyliczona metodą odtworzeniową wyniosła 17.998,36 zł (bez podatku VAT).

Protokół szkody z dnia 17.07.2009 r. zawiera załącznik z. listą uszkodzonego i zniszczonego mienia ruchomego w obiekcie (...)

Wartość szkody w mieniu ruchomym wyniosła 12.472 zł netto.

Biegły nie uwzględnił w zakresie szkody ruchomości, które w protokole szkody, podpisanym przez strony, zostały skierowane do naprawy przez serwis. Ruchomości te wymagały sprawdzenia i dopuszczenia do dalszej eksploatacji przez fachowy serwis. Powódka nie przedstawiła faktur za naprawy lub przegląd techniczny tych rzeczy.

Powódka posiada zawarte umowy z Przedsiębiorstwem (...) sp. z o.o. w O. (wcześniej (...) Sp. z o.o. w O.) od 1994 r. na dostawę wody pitnej z wodociągu miejskiego i odprowadzenie ścieków sanitarnych do miejskiej mci i kanalizacyjnej.

W O. istnieje system kanalizacji rozdzielnej, jest osobna kanalizacja sanitarna i osobna kanalizacja deszczowa. Za stan sieci kanalizacji sanitarnej odpowiada pozwana (...) Spółka z o.o. w O.. Właścicielem kanalizacji deszczowej, w tym w ulicy (...), jest Gmina O.. Konserwacją urządzeń kanalizacji deszczowej zajmuje się odpłatnie (...) Sp. z o.o. w O. na podstawie umowy zlecenia Nr (...) z dnia 2 stycznia 1995 r., aktualizowanej aneksem.

Sąd zważył, iż powództwo jest zasadne.

W myśl art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłankami odpowiedzialności deliktowej są: powstanie szkody, zdarzenie z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu oraz związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Zdarzeniem sprawczym, w rozumieniu art. 415 k.c., jest zarówno działanie jak i zaniechanie. Pierwsze polega na zachowaniu się aktywnym, drugie może być uznane za „czyn" wówczas, gdy wiąże się ono z ciążącym na sprawcy obowiązku czynnego działania i niewykonania tego obowiązku. Bezprawność czynu sprawcy ujmowana jest jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym. Sprawca szkody odpowiada w razie istnienia choćby lekkiego niedbalstwa. Dla oceny kiedy mamy do czynienia z winą w postaci niedbalstwa, decydujące znaczenie ma miernik staranności, jaki przyjmuje się za wzór prawidłowego postępowania. W tej kwestii podstawowe znaczenie ma art. 355 k.c.. który odnosi się zarówno do odpowiedzialności kontraktowej jak i deliktowej.

Z opinii biegłych z zakresu instalacji i urządzeń sanitarnych H. K. i E. M. (1), które Sąd uznał za rzetelne i zupełne wynika jednoznacznie, że sin kanalizacji deszczowej, będąca własnością i w eksploatacji Gminy O., jest niekompletna, nie posiada odprowadzenia, tym samym jest instalacją niedrożną. Mapa sytuacyjno-wysokościowa podziemnych urządzeń wydana przez (...)Pracownie Geodezyjną, zawierająca aktualne sieci w drodze dojazdowej do posesji i(...)przy ul. (...), jednoznacznie wykazuje, że kolektor deszczowy kończy się na studzience która nie ma odprowadzenia wody. Taki stan rzeczy jest niedopuszczalny z punktu widzenia przepisów prawa i sztuki budowlanej. Przy gwałtownych, ulewnych deszczach. które wystąpiły m. in. w dniu 16 lipca 2009 r., kolektor deszczowy zbierał wody do chwili wypełnienia, a następnie wyrzucał jej nadmiar zalewając kolektor sanitarny. Zalane studzienki kanalizacji sanitarnej nie mają możliwości odbioru tak dużej ilości ścieków deszczowych i przez przyłącza w studzienkach następuje cofanie się ścieków deszczowych i sanitarnych przez przykanalik, a następnie przez przewody poziome i kratki ściekowe ułożone w podłogach piwnic restauracji, zalewając te pomieszczenia. Zalanie w dniu 16.07.2009 r. nie było pierwszym takim zdarzeniem.

Ze względu na to, że pozwana (...) Sp. z o.o. w O. nie wyjaśniła w jaki sposób i gdzie odprowadzane są wody deszczowe z ostatniej studzienki kolektora deszczowego, należy przyjąć za biegłym H. K., że kolektor deszczowy i sanitarny mają powiązania poprzez studzienki. Przy normalnych warunkach pogodowych, umiarkowanych opadach, przepływ ścieków jest miarodajny, nie wymagający interwencji. Dopiero przy gwałtownych ulewach przewody sieci sanitarnej nie są w stanie odprowadzić tak dużej ilości wód opadowych z niedrożnej kanalizacji deszczowej.

Powyższe wskazuje na wadliwość zarówno instalacji deszczowej (niedrożną . brak odbiornika) jak i instalacji sanitarnej, powiązanej wbrew obowiązującym przepisom ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Z 2001 r., nr 72, poz. 747), z instalacją deszczową.

Gmina O. - właścicielka kanalizacji deszczowej oraz (...) Spółka z o.o. w O.- dysponent sieci sanitarnej i jednocześnie na postawie umowy zlecenia konserwator urządzeń sieci kanalizacji burzowej, dopuszczając do budowy i użytkowania niewłaściwie działających kanalizacji ściekowej i burzowej, dopuścili się niewątpliwie działania bezprawnego w rozumieniu art. 415 k.c., gdzie pozwani, posiadając wiedzę o tych nieprawidłowościach, powinni podjąć działania zmierzające do wyeliminowania przypadków zalewania budynków7 w sytuacji ekstremalny cl) warunków pogodowych. Jak stwierdził biegły H. K., zawór zwrotny może być zamontowany w każdej studzience, zarówno na posesji jak i w ulicy. Pozwani, jako właściciele kolektorów, nic podejmując żadnych działań w tym przedmiocie dopuścili się ewidentnych, zawinionych zaniedbań. Powstanie szkody pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z takim zawinionym działaniem.

Postępowanie dowodowe, w tym zaznania świadków A. R. i J. G.. nie wykazało jednoznacznie kto zdemontował urządzenie przeciwzalewowe ze studzienki nr 1. choć wysoce prawdopodobne jest w świetle zeznań tych świadków i wyjaśnień pełnomocnika strony powodowej, że byli to pracownicy(...).

A zatem za cofanie ścieków do piwnicy powódki, co jednoznacznie stwierdziła biegła E. M. (1), pośrednio odpowiedzialny jest kolektor sanitarny, a bezpośrednio kolektor deszczowy. Dopóki kolektor deszczowy nie uzyska odpływaj wód deszczowych, bądź jego właściciel nie zastosuje innych możliwych zabezpieczeń, problem zalewania pozostaje aktualny.

Montowanie urządzeń przeciwzalewowych czy to na instalacji kanalizacji wewnętrznej, czy na przykanaliku nie rozwiąże problemu cofania ścieków. Nie ma potrzeby montowania przez powódkę urządzeń przeciwzalewowych, przepompowni czy podnoszenia przewodów poziomych wewnętrznej kanalizacji sanitarnej bądź likwidowania piwnic. Przy umiarkowanej pogodzie praca przykanalika jest bowiem bez zastrzeżeń, spływ ścieków jest grawitacyjny, średnica i spadek dobrany w zakresie polskich norm. Biegli nie stwierdzili żadnych zaniedbań po stronie powodowej, w tym nieprawidłowości w funkcjonowaniu, drożności instalacji kanalizacji wewnętrznej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanej (...) Spółki z o.o. w O. o powołanie dowodu z opinii instytutu naukowego lub naukowo -badawczego na okoliczności jak w piśmie z 20.05.2014 r. (k.399 - 400) jako zmierzającego jedynie do przedłużenia postępowania. To pozwani, jako dysponenci sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej, winni we własnym zakresie znaleźć rozwiązanie zaistniałego problemu, a nie szukać za wszelką cenę zaniedbania po stronie powódki. Pozwani zdają się zapominać, że powodowa restauracja została zalana ściekami, które cofnęły się na skutek przepełnienia kanalizacji burzowej i ściekowej będących własnością pozwanych. Gdyby wewnętrzna instalacja sanitarna miała wady, to zalewanie pomieszczeń restauracji miałoby miejsce przy normalnym jej użytkowaniu. Złożona do akt sprawy przez pełnomocnika pozwanej (...) Spółki z o.o. opinia prywatna nie może stanowić dowodu w sprawie. Stanowi ona jedynie nieuprawnioną polemikę z ustaleniami biegłych w sprawie, po analizie jedynie szczątkowych dokumentów i stanowiska tylko strony pozwanej (pkt. 3 tego dokumentu na stronie 416 akt sprawy).

Sąd nie podziela zarzutów pozwanych odnośnie stanu technicznego instalacji kanalizacji sanitarnej wewnętrznej czy prawidłowości wykonania przyłącza. Żaden z biegłych nie miał zastrzeżeń do stanu technicznego urządzeń na obiekcie restauracji. Odnośnie zaś drugiego z zarzutów stwierdzić należy, że budynek otrzymał pozwolenie na użytkowanie i prowadzenie w nim działalności hotelowo - gastronomicznej, strona pozwana podpisała umowę na dostarczanie wody do powodowego obiektu i odprowadzenie ścieków.

Powódka posiada umowy z pozwaną na dostawę wody pitnej i odprowadzenie ścieków sanitarnych do miejskiej sieci kanalizacyjnej od 1.12.1994 r. do chwili obecnej. W umowie brak jest jakichkolwiek uwarunkowań i zastrzeżeń co do wewnętrznej instalacji sanitarnej.

Tym samym, w ocenie Sądu, problem braku odbioru ścieków z (...) przy zaistnieniu ulewnych deszczy można rozpatrywać także w kategoriach niedotrzymania przez pozwana (...) Spółkę z o.o. warunków umowy.

Reasumując, w świetle powyższych ustaleń i rozważań Sądu przyjąć należy, że odpowiedzialność za szkodę w mieniu powódki powstałą po ulewnych deszczach w nocy z 15 na 16 lipca 2009 r. spoczywa na pozwanych Gminie (...) i (...) Spółce z o.o. w O., jako właścicielach i zarządcach sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Ich odpowiedzialność jest solidarna (art. 441 § 1 k.c., art. 368 k.c.). Z pozwaną (...) Spółką z o.o. odpowiada in solidum ( ze względu na inne reżimy odpowiedzialności) jej ubezpieczyciel - Towarzystwo (...) S.A. w W..

Wysokość szkody na budynku i w mieniu ruchomym Sąd ustalił w oparciu o rzetelne i bezstronne opinie biegłych: z zakresu budownictwa C. J. i rzeczoznawcy J. S..

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 455 k.c.

Nie wyłącza solidarności zobowiązania różna wysokość świadczeń, do których są zobowiązane strony. W niniejszej sprawie sytuacja taka ma miejsce w odniesieniu do żądania odsetek w stosunku do poszczególnych pozwanych. Jeżeli ma miejsce taki przypadek, górną granicę zobowiązania objętego solidarnością wyznacza wysokość najniższego świadczenia. W pozostałej części zobowiązanie nie jest solidarne. W niniejszej sprawie zobowiązanie solidarne (in solidum) w odniesieniu do wszystkich pozwanych występuje w zakresie odsetek od kwot) pierwotnego żądania 15.000 zł od dnia 7.09.2011 r. tj. od dopozwania Gminy O. (k. 171. 186) oraz. od pozostałych kwot od dat rozszerzenia o nie powództwa. Za okres od 17 sierpnia 2010 r. (data doręczenia odpisu pozwu) do 6.09.2011 r. Sąd zasądził odsetki in solidum od pierwotnie pozwanych - (...) Sp. z o.o. i (...) S.A., a od pozwanego ubezpieczyciela dodatkowo odsetki ustawowe od kwoty 15.000 zł za okres od sierpnia 2009 r. (upływ 30 - dniowego terminu od zgłoszenia szkody) do dnia 16 sierpnia 2010 r.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c, na które złożyły sic. uiszczone opłaty od pierwotnego i rozszerzonych powództw w łącznej kwocie 1.523,60 zł i zaliczki na biegłych w łącznej kwocie 4.016,01 złotych.

Apelację od powyższego orzeczenia wnieśli uczestnicy: (...) Sp. z o.o. w O. oraz Towarzystwo (...) S.A.

Apelacja (...) Sp. z o.o. w O. zaskarża wyrok w całości i zarzuca mu:

1) niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) art. 217 § 3 KPC, przez bezzasadne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego- instytutu naukowego lub naukowo -badawczego na okoliczności wskazane w pismach pozwanej z dnia 20-05-2014 r. (k.399 - 400) oraz z dnia 27-05-2014 r., mimo, że okoliczności, na które dowód ten został zgłoszony nie zostały wyjaśnione zgodnie z twierdzeniami pozwanej, a nadto jego przeprowadzenie jest istotne i konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy wobec lakoniczności, sprzeczności z przepisami prawa budowlanego i przepisami wykonawczymi do niego oraz braku logiki tez dotychczas sporządzonych opinii biegłych w sprawie.

b) art. 328 § 2 KPC, poprzez niewyjaśnienie:

-

podstawy prawnej wyroku i ograniczenie tego obowiązku jedynie do przytoczenia i analizy art. 415 KC, pominąwszy całkowicie wskazanie podstawy prawnej obowiązku, którego naruszenie stanowiło w świetle art. 415 KC zawinione zaniechanie Pozwanej (...) Sp. z o.o. w O. (w dalszej części Apelacji zwanej: (...)),

-

podstawy faktycznej wyroku w zakresie pominięcia dowodów z zeznań świadków J. M. (1) i S. M. (1), tj. braku wskazania w uzasadnieniu wyroku czy Sad wziął pod uwagę owe dowody, jak je ocenił, a jeśli odmówił im wiarygodności i mocy dowodowej to z jakich przyczyn.

-

sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

c) art. 233 § 1 KPC poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny i nasuwający zastrzeżenia z punku widzenia zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, bowiem:

-

z pominięciem dowodu z opinii prywatnej biegłej E. M. (1) złożonej do akt sprawy przez samego powoda, a obejmujące zalecenia dla powoda co do uzupełnień instalacji wewnętrznej względnie przyłącza o urządzenia przeciwzalewowe, zapobiegające zalaniu piwnic jego budynku, której treść nasuwa oczywiste wątpliwości co do rzetelności i kompletności opinii biegłych złożonych w sprawie,

-

z pominięciem istotnej i zasadniczej części dowodu z zeznań świadka S. M. (1) (protokół rozprawy z dnia 19-10-2011 r (k. 190-191), który złożył zeznania na istotne okoliczności, jakimi są: potwierdzenie braku odpływu oraz drożności odcinka starej kanalizacji deszczowej w drodze dojazdowej do restauracji powoda, charakteru studzienek deszczowych jako w istocie studni chłonnych, wreszcie wskazania, iż umowa o konserwację kanalizacji deszczowej obejmuje załącznik określający odcinki kanalizacji deszczowej podlegającej konserwacji oraz braku potwierdzenia objęcia zleceniem dla Pozwanej- (...) konserwacji niedrożnego odcinka kanalizacji deszczowej przy restauracji powoda.

-

z pominięciem dowodu z zeznań świadka J. M. (1) (protokół rozprawy z dnia 19-10-2011 r (k. 190-191), który złożył zeznania na istotne okoliczności obejmujące: podniesienie braku projektu dla przyłącza oraz protokołów odbioru przyłącza kanalizacyjnego powoda, nieprawidłowości w wyposażeniu owego przyłącza względnie instalacji kanalizacyjnej budynku powoda w urządzenia przeciwzalewowe w sytuacji skanalizowania piwnic owego budynku znajdujących się poniżej 2 m od poziomu gruntu oraz zaprzeczenie demontażu zaworu przeciwzalewowego przez Pozwaną- (...).

-

z pominięciem dowodu ze złożonych za pismem z dnia 07-04-2011 a także ponownie z dnia 07-06-2013 r. publikacji prasy fachowej wyjaśniające problematykę zabezpieczenia budynków przed ich zalaniem cofającymi się ściekam, których nawet pobieżna analiza potwierdza twierdzenia świadka J. M. (1) i wskazuje na istotne „niedociągnięcia" sporządzonych w sprawie opinii biegłych.

-

Uwzględnienie podniesionych wyżej dowodów mogło doprowadzić do odmiennych niż przyjęte przez Sąd ustaleń faktycznych, tak co do oceny rzetelności i mocy dowodowej złożonych opinii biegłych, obowiązków Pozwanej- (...) w zakresie funkcjonowania nie należących do niej i nie będących w jej eksploatacji odcinków kanalizacji deszczowej, uznania odpowiedzialności (...) za zabór zaworu przeciwzalewowego czy wreszcie uznania przez Sąd braku zaniedbań technicznych po stronie powodowej.

Podniesione wyżej naruszenia doprowadziły w konsekwencji do naruszenia kluczowego, tj.:

a) uznania sporządzonych na potrzeby niniejszego postępowania opinii biegłych za rzetelne i zupełne, wobec ich oczywistych braków w zakresie zasad sztuki budowlanej i przepisów branżowych w obszarze instalacji sanitarnych. Wszechstronna, obiektywnie krytyczna i logiczna ocena przedłożonych opinii, dokonana w świetle zgromadzonego w sprawie, a wymienionego wyżej materiału dowodowego mogła doprowadzić do odmiennych niż przyjęte przez Sąd ustaleń faktycznych.

Wreszcie:

1.  poprzez uznanie dowodów z zeznań świadków A. R. i J. G. (protokół rozprawy z dnia 30-08-2011 r (k. 170-171) na okoliczność wskazania podmiotu odpowiedzialnego za zdemontowanie zaworu przeciwzalewowego za wiarygodne i stanowiące łącznie z twierdzeniami pełnomocnika powoda podstawę uznania odpowiedzialności (...) za demontaż owego zaworu, pomimo, że sami świadkowie wskazywali, że ich wiedza jest zasłyszana i pochodzi od pełnomocnika Powoda- pani P. (cyt.: „szefowa przyszła i powiedziała (...)"), ta zaś nie przedłożyła żadnego dowodu na poparcie swoich twierdzeń,

2.  dokonanie ustalenia faktycznego obejmującego uznanie, jakoby Pozwana (...) dopuściła w sposób zawiniony do budowy i użytkowania niewłaściwie działającej: sieci kanalizacji ściekowej i burzowej, podczas, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym kwestionowane przez pozwaną opinie biegłych, nie potwierdza takowej tezy.

b) art. 231 w związku z art. 230 KPC poprzez przyjęcie domniemania faktycznego nie znajdującego oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym, tj.:

-.

-

„uznania za biegłym K., iż kolektor deszczowy i sanitarny mają powiązanie przez studzienki" (str. 9 akapit 3 zdanie 1 Uzasadnienia Wyroku). Analiza zarówno złożonych pisemnych opinii biegłego K. jak i jego opinii uzupełniających złożonych ustnie na rozprawie nie potwierdza, jakoby biegły K. ustalił przyjęte przez Sąd powiązanie studzienek kanalizacji sanitarnej i kanalizacji deszczowej- wręcz przeciwnie, zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym opinie biegłych, jednoznacznie wskazuje, że oba rodzaje kanalizacji są rozłączne i nie ma między nimi żadnych powiązań.

-

przyjęcia za powyższym twierdzeniem tezy o wadliwości sieci kanalizacji sanitarnej (str. 9 akapit 3 zdanie 1 Uzasadnienia Wyroku), podczas, gdy obydwoje biegli w swych opiniach potwierdzili prawidłowość wykonania oraz eksploatacji sieci kanalizacji sanitarnej (...), nadto, owa sieć kanalizacji sanitarnej została wykonana na podstawie projekty budowlanego wykonanego przez upoważnionego projektanta, uprawniony organ wydał pozwolenie na budowę a po jej wykonaniu pozwolenie na użytkowanie,

c) Naruszenie przepisów postępowania mającego istotny wpływ na treść zapadłego wyroku a to:

-

art. 64 KPC poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i dopuszczenie do udziału w charakterze powoda (...) w O., gdy tymczasem w/w podmiot nie posiada zdolności procesowej i jako taki nie powinien oraz nie mógł wytoczyć powództwa i prowadzić procesu, to w konsekwencji winno prowadzić do odrzucenia pozwu w niniejszej sprawie;

-

art. 321 §1 KPC poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i zasądzenie kwoty ponad żądanie pozwu w zakresie odsetek ustawowych ponad pierwotnie żądaną kwotę 15.000 zł, gdy tymczasem strona powodowa takowego żądania nie zgłosiła w toku procesu a Sąd nie uprawniony do zasądzenia roszczenia nie zgłoszonego przez stron.

3. naruszenie prawa materialnego, tj.

-

art. 415 KC w związku z art. 441 § 1 KC, przez jego zastosowanie w sytuacji, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia winy Pozwanej (...), nawet w jej najłagodniejszej formie lekkiego niedbalstwa, co wyłącza także możliwość przypisania odpowiedzialności solidarnej,

-

art. 5 ust. 2 w związku z art. 2 pkt. 5 Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r.o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków {tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 123 poz. 858 ze zmianami) poprzez ich niezastosowanie, pomimo, iż są to przepisy szczególne definiujące przyłącze kanalizacyjne i regulujące zakres obowiązków stron w ramach świadczeniem usług odprowadzenia ścieków- odpowiedzialność właściciela nieruchomości za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy kanalizacyjnych,

-

art. 61 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. 2013 poz. 1409 ze zmianami) poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy są to przepisy szczególne regulujące obowiązki właściciela (zarządcy) budynku w zakresie jego utrzymania i użytkowania,

-

art. 63 ust. 1 i 64 ust. 1 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. 2013 poz. 1409 ze zmianami) poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy są to przepisy szczególne regulujące obowiązki właściciela (zarządcy) budynku w zakresie posiadania i przechowywania dokumentacji dotyczącej budowy i użytkowania budynku.

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku z dnia 02 grudnia 2014r., zniesienie postępowania i odrzucenie pozwu. Ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku - po przeprowadzeniu dowodu, o którym mowa w pkt. 11.1.a- poprzez oddalenie powództwa w stosunku do pozwanej (...) Sp. z o.o. oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego (...) Sp. z o.o. zwrotu kosztów procesu za I instancję wg norm przepisanych; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroki; i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i nakazanie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

W przypadku uwzględnienia apelacji apelujący wnosił o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej (...) Sp. z o.o. zwrotu kosztów procesu za II instancję.

Apelacja pozwanego Towarzystwa (...) S.A. zaskarża powyższy wyrok w całości i zarzuca mu:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie , a w szczególności:

-

art. 415 k.c. w związku z art. 441 § 1 poprzez jego zastosowanie w sytuacji , gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia winy pozwanej (...) Sp. z o.o. ubezpieczonej w T.U.iR. (...) S.A. , co wyłącza także możliwość przypisania odpowiedzialności solidarnej .

-

art. 435 k.c. poprzez uznanie odpowiedzialności pozwanych , wtedy kiedy przyczyną szkody była siła wyższa .

-

art.822 k.c. poprzez jego zastosowanie w sytuacji , gdy (...) ubezpieczony u pozwanego ad. 2 nie ponosi winy za szkodę .

-

art. 5 ust. 2 w związku z art. 2 pkt. 5 Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków ( Dz. U. 2006 r. Nr 123 poz. 858 ze zmianami) poprzez ich niezastosowanie, pomimo, iż są to przepisy szczególne definiujące przyłącze kanalizacyjne i regulujące zakres obowiązków stron w ramach świadczeniem usług odprowadzenia ścieków - odpowiedzialność właściciela nieruchomości za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy kanalizacyjnych .

-

art. 61 Ustaw}' z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane ( Dz. U. 2013 poz. 1409 ze zmianami) poprzez jego niezastosowanie, podczas , gdy są to przepisy szczególne regulujące obowiązki właściciela (zarządcy) budynku w zakresie jego utrzymania i użytkowania.

-

art. 63 ust. 1 i 64 ust. 1 Ustawy z dnia 7 lipca 5994 r. Prawo budowlane ( Dz. U. 2013 poz. 1409 ze zmianami) poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy są to przepisy szczególne regulujące obowiązki właściciela (zarządcy) budynku w zakresie posiadania i przechowywania dokumentacji dotyczącej budowy i użytkowania budynku.

2. naruszenie prawa procesowego przez:

a) niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, w tym:

-

art. 217 § 3 k.p.c. przez bezzasadne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego- instytutu naukowego lub naukowo -badawczego na okoliczności wskazane w pismach pozwanej (...) z dnia 20.05.2014 r. ( k. 399 - 400) oraz z dnia 27.05.2014 r. , mimo , że okoliczności, na które dowód ten został zgłoszony nie zostały wyjaśnione zgodnie z twierdzeniami pozwanej , a nadto jego przeprowadzenie jest istotne i konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy wobec lakoniczności , sprzeczności z przepisami prawa budowlanego i przepisami wykonawczymi .

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny i nasuwający zastrzeżenia z punku widzenia zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania tj.

• z pominięciem dowodu z opinii prywatnej biegłej E. M. (1) złożonej do akt sprawy przez samego powoda a obejmujące zalecenia dla powoda , co do uzupełnień instalacji wewnętrznej względnie przyłącza o urządzenia przeciw zalewowe zapobiegające zalaniu piwnic jego budynku ,

• z pominięciem istotnej i zasadniczej części dowodu z zeznań świadka S. M. (1) ( protokół rozprawy z dnia 19.10.2011 r. ( k. 190-191 ), który złożył zeznania na okoliczność potwierdzenia braku odpływu oraz drożności odcinka starej kanalizacji deszczowej w drodze dojazdowej do restauracji powoda , charakteru studzienek deszczowych jako w istocie studni chłonnych , wskazania , iż umowa o konserwację kanalizacji deszczowej obejmuje załącznik określający odcinki kanalizacji deszczowej podlegającej konserwacji oraz braku potwierdzenia objęcia zleceniem dla pozwanej (...) konserwacji niedrożnego odcinka kanalizacji deszczowej przy restauracji powoda,

• z pominięciem dowodu z zeznań świadka J. M. (1) ( protokół rozprawy z dnia 19.10.2011 r ( k. 190-191 ) , który złożył zeznania na istotne okoliczności obejmujące podniesienie braku projektu , braku protokołów odbioru przyłącza kanalizacyjnego powoda , nieprawidłowości w wyposażeniu przyłącza instalacji kanalizacyjnej budynku pozwanego w urządzenia przeciw zalewowe , w sytuacji skanalizowania piwnic budynku znajdujących się poniżej 2 m od poziomu gruntu oraz zaprzeczenie demontażu zaworu przeciw zalewowego przez pozwaną (...),

• poprzez uznanie dowodów z zeznań świadków A. R. i J. G. (protokół rozprawy z dnia 30.08.2011 r. ( k. 170-171) na okoliczność wskazania podmiotu odpowiedzialnego za zdemontowanie zaworu przeciw zalewowego za wiarygodne i stanowiące łącznie z twierdzeniami pełnomocnika powoda podstawę uznania odpowiedzialności pozwanej (...) za demontaż zaworu, pomimo, że świadkowie wskazywali, iż ich wiedza pochodzi od pani P. (cyt.: szefowa przyszła i powiedziała), która nie przedłożyła żadnego dowodu na poparcie swoich twierdzeń,

• dokonanie ustalenia faktycznego obejmującego uznanie, że pozwana (...) dopuściła się w sposób zawiniony do budowy i użytkowania niewłaściwie działającej sieci kanalizacji ściekowej i burzowe--j, podczas, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy , w tym kwestionowane przez pozwaną opinie biegłych nie potwierdza tej tezy ,

- art. 231 w związku z art. 230 k.p.c. poprzez uznanie , , że kolektor deszczowy i sanitarny mają powiązanie przez studzienki .

Zdaniem skarżącego zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym opinie biegłych, jednoznacznie wskazuje, że oba rodzaje kanalizacji są rozłączne i nie ma między nimi żadnych powiązań, wtedy kiedy biegli w swoich opiniach potwierdzili prawidłowość wykonania oraz eksploatacji sieci kanalizacji sanitarnej (...), a sieć kanalizacji sanitarnej została wykonana na podstawie projekty budowlanego wykonanego przez upoważnionego projektanta, uprawniony organ wydał pozwolenie na budowę a po jej wykonaniu pozwolenie na użytkowanie.

-

art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z zeznań świadków J. M. (1) i S. M. (1), tj. , 011 braku wskazania w uzasadnieniu wyroku czy Sąd wziął pod uwagę te dowody, jak je ocenił, a jeśli odmówił im wiarygodności i mocy dowodowej to z jakich przyczyn .

-

art. 64 k.p.c. poprzez wydanie wyroku na rzecz powoda (...)w O. , czyli na podmiot, który nie ma zdolności sądowej .

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego ad. 2 (...)S.A kosztów procesu , w tym także kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za dwie instancje. Ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia - przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje pozwanych nie są uzasadnione.

Kluczowy zarzut w nich sformułowany dotyczy obrazy zaskarżonym wyrokiem prawa procesowego tj. art. 199 § 1 pkt. 3 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem Sąd odrzuci pozew m. in. wówczas, gdy jedna ze stron nie ma zdolności sądowej. Omawiana regulacja dotyczy w szczególności sytuacji, w której wskazana jako strona procesu jednostka nie ma podmiotowości prawnej. Analiza tego przepisu musi pozostać w powiązaniu z treścią art. 64 § 1 k.p.c. oraz art. 8 k.c. i art. 33 i nast. k.c.

Zarzut braku zdolności sądowej (zdolności prawnej) po stronie powodowej, opiera się na założeniu, że przedmiotowa restauracja wskazana w wyroku nie ma podmiotowości prawnej.

Stwierdzenie to jest prawidłowe. Brak przymiotu zdolności sądowej skutkuje konsekwencjami wskazanymi w art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. Jednocześnie zgodzić się należało z tezą, że w sytuacji, w której pozew został wniesiony przez jednostkę nie posiadającą zdolności sądowej w świetle art. 70 i 71 k.p.c nie jest możliwe usunięcie tego braku w żaden sposób. W takim przypadku zatem- pozew podlega odrzuceniu bez wezwania do jego uzupełnienia (por. np. Postanowienie SA w Szczecinie z dnia 10.09.2013 roku, I ACz 942/13, Postanowienie SA we Wrocławiu z dnia 09.01.2012 roku, I ACz 131/12 oraz Postanowienie SN z 14.06.2012 roku, I CSK 550/11, Lex Nr 1164438).

Wbrew jednak zarzutom skarżących przedstawiona sytuacja nie zachodzi w niniejszej sprawie. Treść pozwu wskazuje, że jako powód wskazana została osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług gastronomicznych. Powodem więc nie jest restauracja, która istotnie nie ma osobowości prawnej a tym samym zdolności sądowej, lecz osoba która tę działalność gospodarczą prowadzi. Potwierdzeniem tego jest m.in. pełnomocnictwo procesowe, które zostało udzielone przez właściciela restauracji. Adnotacje uczynione w protokole z pierwszej rozprawy są nie budzące wątpliwości. Wezwanie na posiedzenie sądowe zostało skierowane nie do restauracji, lecz do jej właściciela. Ten ostatni składał oświadczenie w przedmiocie dochodzonego przez siebie roszczenia.

Reasumując stwierdzić należy- wbrew zarzutom apelantów- że postępowanie przed sądem I instancji toczyło się z udziałem stron, które miały zdolność sądową. Brak było zatem podstaw do przyjęcia, że zaistniały przesłanki warunkujące odrzucenie pozwu. Ubocznie podnieść należy, że brak jest jakichkolwiek dowodów na to, że prowadzenie w/w działalności gospodarczej było wykonywane przez spółkę prawa cywilnego, czy też spółkę wymienioną w ustawie- kodeks spółek handlowych.

Poza sporem natomiast jest wadliwe oznaczenie strony powodowej w końcowym rozstrzygnięciu. Omyłka Sądu w tej mierze ma postać oczywistej niedokładności, o której mowa w art. 350 § 1 k.p.c. Zrodziło to konieczność jej usunięcia, co Sąd okręgowy uczynił z urzędu.

Kolejne zarzuty sprowadzają się do błędnych ustaleń Sądu w zakresie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, wadliwej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, co sprowadzało się, w ocenie skarżących, do obrazy prawa procesowego, w szczególności przepisu art. 233 § 1 i § 2 k.p.c. Zarzuty te są chybione. Sąd Rejonowy przeprowadził obszerne postępowanie dowodowe, dopuszczając dowody zaoferowane przez obie strony. Ocena tych dowodów jest rzetelna i wnikliwa oraz nie uchybia regułom, o których mowa w w/w przepisie. Ma ona postać swobodnej, dokonanej z regułami logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego. Zarzuty w tej mierze są gołosłowne i stanowią jedynie bezskuteczną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu.

W toku postępowania nie było kwestionowane, iż przyczyną szkody w budynku restauracyjnym były obfite opady deszczowe, co skutkowało przelaniem się wody ze studzienek deszczowych do kanalizacji ściekowej, co w końcowym rezultacie doprowadziło do cofnięcia się jej zawartości do przewodów kanalizacyjnych zlokalizowanych w przedmiotowej restauracji. Lektura akt i zamieszczonych w nich pism procesowych pozwanych oraz ich apelacje wskazują, iż skarżący faktu wyrządzenia szkody w mieniu powoda upatrują w zawinionym jego zachowaniu. Według autorów apelacji do szkody nie doszłoby, gdyby powód miał zamontowany zawór zwrotny, który zabezpieczałby powrót wody z kanalizacji.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że obowiązek istnienia takiego zaworu nie był po stronie powoda nieistniał. Oboje biegli wielokrotnie (w ośmiu opiniach) wskazywali, że istniejące uwarunkowania i ukształtowanie terenu oraz obowiązujące przepisy takiego obowiązku na powoda nie nakładają. Opinie biegłych, wbrew zarzutom apelacji zostały sporządzone prawidłowo. Są one spójne i korespondują ze sobą. Wnioski końcowe biegłych przystają do części opisowej opinii. Każdorazowo pozwani mieli możliwość podnoszenia zarzutów i pytań do biegłych. W tym miejscu należy podnieść, że „opinia” E. M. sporządzona na dużo wcześniej przed wszczęciem postępowania ma walor jedynie dokumentu prywatnego. Nie jest więc opinią w ujęciu procesowym i nie może stanowić miarodajnego dowodu w sprawie, zwłaszcza, że odnosi się do stanu faktycznego już nieistniejącego.

Uwzględniając wnioski pozwanych były przeprowadzane dowody z opinii uzupełniających, w tym także ustnych. W zaistniałej sytuacji niezrozumiałym jest zarzut oddalenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej Instytutu.

Uzupełnienie opinii przez tego samego lub innego biegłego może nastąpić w sytuacji, gdy opinia w ocenie Sądu jest niepełna, jej treść budzi wątpliwości, ewentualnie w innym zakresie nie zadowala Sądu, a mankamentów tych i wątpliwości nie można usunąć w toku ustnych wyjaśnień składanych przez biegłego na rozprawie.

Podkreślenia wymaga, że potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonych opinii. Skąd też o ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalizacji nie może decydować wniosek strony, lecz zawarte w tym wniosku konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowych opinii (por. np. wyrok SN z 4.08.1999 roku, I PKN 20/99, OSNCP 2000/22/807). W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, co winno skutkować jego pominięciem (por. art. 217 § 2 k.p.c. oraz wyrok SA w Katowicach z dnia 5.06.2002 roku, III AUa 811/02, OSA 2003/9/35). Reasumując, jeżeli opinie dotychczas sporządzone, są kategoryczne i przekonywujące, że Sąd określoną okoliczność uznaje za wyjaśnioną, to nie ma obowiązku dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych.

Stwierdzić należy, że w ostatnim piśmie procesowym złożonym przed zamknięciem rozprawy przed Sądem Rejonowym pozwany (...) wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii Instytutu opierał wyłącznie na ogólnie formułowanym zarzucie, że dotychczas sporządzone są nierzetelne. Nie przedstawił żadnej argumentacji podważającej wnioski i konkluzje biegłych. W świetle tego, co podniesiono wyżej było to niewystarczające do dopuszczenia dowodu z kolejnej opinii.

Zarzucając zawinione zachowanie powoda, jako wyłączną przyczynę powstałej po jego stronie szkody autorzy obu apelacji nie zaoferowali Sądowi rzeczowych argumentów popartych stosownymi dowodami. Ma rację Sąd I instancji, że prawidłowość urządzeń kanalizacyjnych na posesji powoda była przedmiotem kontroli dokonanej w toku postępowania administracyjnego. Postępowanie to zostało uwieńczone ostateczną decyzją stwierdzającą wymogi z obowiązującym prawem urządzeń kanalizacyjnych. Podnoszony przez apelujących argument, że zawór zwrotny został usunięty przez powoda nie znajduje potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Słuchany jako świadek- pracownik restauracji podał, że urządzenie to w celu konserwacji zostało zdemontowane przez pracowników pozwanej firmy. Skarżący kwestionując te twierdzenia nie przedstawił Sądowi kontrdowodów (art. 6 k.c.).

Nie zasługuje na akceptację argument, że przelanie wody deszczowej do kanalizacji ściekowej było wynikiem siły wyższej. Stwierdzić należy, że kanalizacja deszczowa winna być tak wykonana, ażeby spełniała swoją funkcję także w sytuacjach nietypowych tj. gdy opady deszczu są o większym natężeniu niż zwykle. Uwaga ta ma tym bardziej większe znaczenie, skoro już wcześniej obfite opady skutkowały podobnymi konsekwencjami.

Nie można się zgodzić, że zaskarżony wyrok wydany został z naruszeniem przepisu art. 415 k.c. Zachowanie pozwanego Zakładu było bezprawne i zawinione. Bezprawność nie można ograniczać do działania lub zaniechania sprzecznego z konkretną normą prawną. Zachowanie jest bezprawne, gdy popada w kolizji z istniejącym porządkiem prawnym w szerokim znaczeniu tego wyrażenia. Przez pojęcie porządku prawnego należy rozumieć zarówno zakazy i nakazy wynikające z obowiązujących przepisów prawa, jak też wytworzone i przyjęte w społeczeństwie zasady prawidłowego postępowania.

Wina na gruncie prawa cywilnego jest zobiektywizowana. Jej zaistnienie jest uwarunkowane brakiem należytej staranności po stronie sprawcy (por. art. 355 § 1 k.c.). Podnieść należy, że od podmiotu, który prowadzi działalność gospodarczą i jest profesjonalistą, miernik należytej staranności jest podwyższony (art. 355 § 2 k.c.).

Nie wymaga większego omówienia fakt, iż pozwana firma działająca poprzez swoje wyspecjalizowane służby, które zawodowo trudnią się odpłatnie odbiorem ścieków i wody deszczowej, winna zachować podwyższoną staranność w dbałości o stan kanalizacji będącej w jej zarządzie.

Całkowicie chybiony jest zarzut obrazy zaskarżonym wyrokiem przepisu art. 5 ust. 1, ust. 1a, ust. 1 b i ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r., poz. 139). To właśnie te przepisy przewidują szczególną odpowiedzialność przedsiębiorstwa wodno- kanalizacyjnego za prawidłowe dostarczanie wody dla użytkowników oraz jej odprowadzanie.

Niezrozumiałym jest zarzut obrazy zaskarżonym wyrokiem przepisu art. 61 i 63 ust. 1 i art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1995 roku Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. 2013 roku, poz. 1409 z późn. zm.). Formułowane w nich obowiązki właściciela budynku są indyferentne dla końcowego rozstrzygnięcia. Mogą one mieć znaczenie jedynie w toku postępowania administracyjnego.

Nałożony na odbiorcę w ust. 2 tego przepisu obowiązek, zapewnienia niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy, jak wynika z opinii biegłych został przez powoda należycie wypełniony. W zaistniałej sytuacji waloru wiarygodności nie posiadają zeznania świadka S. M. (k. 190- 191). To samo dotyczy zeznań świadka J. M., które pozostają w oczywistej sprzeczności z treścią opinii. W tym zakresie podnoszony zarzut- obrazy art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia jest bezzasadny.

Z tych więc przyczyn, mając na względzie przedstawione ustalenia, rozważania o powoływane w nich przyczyny należało wniesione apelację w w/w zakresie jako nieuzasadnione oddalić (art. 385 kpc).

Apelacje odnoszą jedynie skutek w części dotyczącej odsetek ustawowych od zasądzonych kwot. Zasądzenie odsetek ustawowych od daty wskazanej w zaskarżonym wyroku nastąpiło w warunkach określonych w przepisie art. 321 § 1 k.p.c. (art. 386 § 1 k.p.c.).

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. skoro apelacje skarżących zostały uwzględnione jedynie w znikomej części.