Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2015r.

Sąd Okręgowy Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Bogusław Łój spr

Sędziowie : Sędzia SO Roman Walewski

Sędzia SO Robert Macholak

Protokolant : st.sek.sąd.R. Duchnicka - Tylutka

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2015r.w Zielonej Górze

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S. i K. F.

przeciwko (...) Sp. z o.o.

o wynagrodzenie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Sądu Pracy w N.

z dnia 28.11.2014r. ( Sygn. akt IV P 267/14 )

uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I, III, IV, V i VI i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu Sądowi Pracy w N. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania odwoławczego.

Sygn. akt IV Pa 17/15

UZASADNIENIE

Powodowie M. S.i K. F.w pozwach skierowanych do Sądu Rejonowego w N. S. IV Wydziału Pracy domagali się od pozwanego (...) Sp. z o.o.zapłaty odpowiednio kwoty: 5.660,02 zł i 6.990,85 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty, kosztów procesu według norm przepisanych.

Powodowie wskazali m.in., że otrzymali na piśmie deklarację pozwanego, w której pozwany zobowiązał się do wypłaty pieniędzy w kwocie równej odprawie należnej na dzień 31 lipca 2013 r., jeżeli zwolni powodów w ciągu 2 lat od dnia 1 sierpnia 2013 r., z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. W ocenie powodów oba warunki wymienione w oświadczeniu z 2013 r. zostały spełnione.

Pozwany (...) Sp. z o.o. wniósł o oddalenie powództw w całości, zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów sądowych według norm przepisanych.

Uzasadniając pozwany wskazał, że zgodnie z rzeczywistym znaczeniem oświadczeń z 2013 roku pozwany zobowiązał się do wypłacenia odprawy określonej w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, pracownikom w przypadku gdyby w okresie dwóch lat od dnia 1 sierpnia 2013 roku nastąpiło zwolnienie pracowników z przyczyn leżących po stronie pracodawcy a liczba zatrudnionych pracowników w momencie zwolnienia była niższa niż określona art. 1 cyt. ustawy a więc 20 pracowników.

Powód M. S. pismem z dnia 18 września 2014 roku skutecznie cofnął pozew w zakresie kwoty 360,02 zł.

Wyrokiem z dnia 28 listopada 2014 r., sygn. akt IV P 267/14, Sąd Rejonowy w N. S., IV Wydział Pracy:

- zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. na rzecz powoda M. S. tytułem świadczenia na podstawie oświadczenia pracodawcy z 27 sierpnia 2013 r. kwotę 5.300,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty (pkt I) i umorzył postępowanie w części żądania powoda M. S. do kwoty 360,02 zł (pkt II);

- zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. na rzecz powoda K. F. tytułem świadczenia na podstawie oświadczenia pracodawcy z 1 sierpnia 2013 r. kwotę 6.990,85 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2014 r. do dnia wypłaty (pkt III);

- nadał wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 1.353,60 zł (pkt IV), a w punkcie III do kwoty 2.771,20 zł (pkt V);

- zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w N. S. tytułem opłaty kwotę 615 zł (pkt VI).

Sąd Rejonowy ustalił, że pismem z dnia 26 marca 2013 roku pozwany rozwiązał z powodami umowy o pracę, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Przyczyną wypowiedzenia były przyczyny ekonomiczne leżące po stronie pracodawcy. Pozwany zatrudniał w tamtym okresie powyżej 20 pracowników.

Następnie, pismem z dnia 31 sierpnia 2013 roku pozwany cofnął oświadczenia o wypowiedzeniu umów o pracę, na co powodowie wyrazili zgodę.

Pozwany złożył powodom oświadczenie, w którym wskazał, iż w przypadku konieczności zwolnienia powodów w przeciągu 2 lat od dnia 1 sierpnia 2013 roku z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, wypłaci powodom kwotę równą odprawie należnej na dzień 31 sierpnia 2013 roku. Powód M. S. otrzymał pismo 27 sierpnia 2013 roku, powód K. F. – 1 sierpnia 2013 roku.

W kwietniu 2014 roku, pozwany wypowiedział powodom umowy o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Wskazał, że przyczyną wypowiedzenia są przyczyny ekonomiczne leżące po stronie pracodawca.

Pozwany zatrudniał wówczas 21 pracowników.

Pozwany wypłacił powodom odprawy na podstawie art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy, przytaczając art. 65 k.c. zważył, że wbrew twierdzeniom pozwanego dosłowne brzmienie zapisów oświadczenia pozwanego z 2013 roku pozwala na stwierdzenie, że pracodawca wypłaci powodom świadczenie pieniężne w wysokości wyliczonej na dzień 31 lipca 2013 roku, jeżeli w ciągu 2 lat od 1 sierpnia 2013 roku, zajdzie konieczność zwolnienia powodów z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Za powodami Sąd I instancji wskazał, że ziściły się przesłanki do wypłaty świadczenia – odprawy wyliczonej na dzień 31 lipca 2013 roku: powodowie zostali zwolnieni z pracy w 2014 roku – w ciągu dwóch lat od 1 sierpnia 2013 roku – z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Za powodami Sąd ten przyjął też, że ważnym kryterium oceny oświadczenia woli w procesie jego wykładni są okoliczności, w których zostało ono złożone.

Sąd Rejonowy stwierdził, że miał na uwadze przebieg negocjacji stron, przebieg ich dotychczasowej współpracy, zachowanie stron, ich doświadczenie, profesjonalizm oraz rozumienie tekstu, okoliczności sporządzenia i odbioru tekstu pisanego, powszechne znaczenie nadawane postanowieniom i wyrażeniom w ich branży.

Powodowie byli wieloletnimi pracownikami pozwanego. Nie mieli żadnych zastrzeżeń co do dotychczasowego przebiegu zatrudnienia. Zostali objęci zwolnieniami grupowymi w 2013 roku – po wielu latach pracy mieli zostać bez zatrudnienia. Powód K. F. podkreślał, że w okresie wypowiedzenia aktywnie szukał nowej pracy mając na utrzymaniu rodzinę. Podał, że znalazł kolejnego pracodawcę, nie od razu zgodził się na propozycję pozostania w spółce, zastanawiał się nad tym. W związku z tym, że pozwany cofnął oświadczenia o rozwiązaniu umów o pracę, na co powodowie wyrazili zgodę, powodowie zwrócili się do pracodawcy o zabezpieczenie ich interesów na wypadek zwolnienia z pracy w przyszłości. Powodowie nie potwierdzili twierdzeń pozwanego, że oświadczenie miało na celu zabezpieczenie „obawy powodów o możliwość utraty należnej im w chwili zwolnienia w 2013 roku odprawy wynikającej z ustawy”. Jak wskazał powód K. F., pracownicy pozwanego nie mieli wiedzy ile osób zatrudnia pozwany, nie byli też informowani na bieżąco o stanie finansowym w jakim znajduje się spółka. Wskazał, że powodom chodziło o „zagwarantowania miejsca pracy przynajmniej na okres najbliższych dwóch lat, o ile nie dłużej” (k. 115 akt). Powód K. F. podkreślał, że w tamtym okresie, według zapewnień pozwanego, spółka miała dalej funkcjonować. Poza tym powodowie mieli wiedzę, że pozwany prowadzi sprzedaż majątku, co budziło ich obawy o miejsca pracy. Powód M. S. potwierdził taką ocenę sytuacji z 2013 roku.

Sąd I instancji wskazał, że powodowie konsekwentnie oceniali treść oświadczenia pozwanego z 2013 roku. Ich wyjaśnienia były pełne, jasne. Zdaniem tego Sądu zaś zachowanie D. T. musi budzić wątpliwości co do wiarygodności stanowiska strony pozwanej przedstawionego w odpowiedziach na pozew i pismach procesowych.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego zdaniem Sądu I instancji jasno wynika, że powodowie nie rozumieli oświadczenia pracodawcy w ten sposób, że odprawa, do której zobowiązał się pozwany w oświadczeniu z 2013 roku uzależniona jest od tego, czy w chwili zwalniania powodów, w zakładzie będzie pracować mniej niż 20 pracowników lub więcej niż 20 pracowników. Sąd ten w pełni dał wiarę powodom, że strony takich ustaleń nie czyniły.

Sąd ten nie dał wiary twierdzeniom pozwanego, że pozwany zobowiązał się do wypłaty odprawy w przypadku gdyby w momencie zwalniania pracowników liczba zatrudnionych w spółce wynosiła mniej niż 20 pracowników. Sąd ustalił, że nigdy nie miały miejsca takie ustalenia, stąd nie zostały spisane w oświadczeniu w 2013 roku.

Ponieważ w chwili ustania stosunków pracy między stronami, u pozwanego było zatrudnionych ponad 20 osób, powodom należała się odprawa z cyt. ustawy. Powodom należna była również dodatkowa odprawa, do której wypłaty zobowiązał się pracodawca w oświadczeniu z 2013 roku.

Nie odpowiadają prawdzie twierdzenia pozwanego, że każdy pracownik, wobec którego cofnięto w 2013 roku oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę otrzymał oświadczenie w jakie chodzi w przedmiotowej sprawie.

Zatem nie są prawdziwe twierdzenia pozwanego, że świadek M. K. (1) uczestniczył w uzgodnieniach treści oświadczenia.

Bez znaczenia, w ocenie Sądu Rejonowego, pozostaje sposób, w jaki powodowie nazywają świadczenie wynikające z oświadczenia pozwanego.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając orzeczenie Sądu Rejonowego w całości. Wyrokowi temu zarzucił:

1. Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy:

a) art. 232 kpc poprzez przyjęcie, że pozwany nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności potwierdzających twierdzenia pozwanego co do rzeczywistego znaczenia oświadczenia z dnia 01 sierpnia 2013 r., tj. że oświadczenie to jest pisemnym potwierdzeniem zobowiązania do wypłaty odprawy wynikającej z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, gdyby w momencie zwalniania powodów przez pozwanego nie były spełnione warunki dla wypłaty odprawy wynikające z ww. ustawy, tj. w przypadku zatrudnienia mniej niż 20 pracowników w momencie zwalniania powodów z pracy w ciągu dwóch lat od dnia podpisania oświadczenia, a więc od dnia 01 sierpnia 2013 r.,

b) art. 233 § 1 kpc poprzez błędną ocenę dowodów zebranych w sprawie i uznanie, że pozwany nazywając żądanie powodów „kwotą równą odprawie” nie ograniczał obowiązku wypłaty jedynie do sytuacji określonej w ustawie z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, gdy zgodnie z twierdzeniami pozwanego kwota jaką miał wypłacić powodom w razie niespełnienia warunków określonych w ww. ustawie była kwota równa odprawie jaka by przysługiwała powodom w razie zwolnienia w ciągu 2 lat od dnia 01 sierpnia 2013 r., gdyby liczba pracowników zatrudnianych w momencie wypowiadania umów o pracę z powodami wynosiła mniej niż 20 osób,

c) art. 233 § 1 kpc poprzez błędną ocenę dowodów zebranych w sprawie, poprzez uznanie, że świadek M. K. (1) nie uczestniczył w uzgodnieniach treści oświadczenia, gdy świadek ten zeznał na rozprawie w dniu 16.10.2014 r., że nie uczestniczył w fizycznym sporządzeniu oświadczenia z dnia 01 sierpnia 2013 r., uczestniczył natomiast jako przedstawiciel załogi w rozmowach ze stroną pozwaną co do zapewnienia pracownikom odprawy wynikającej z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

d) art. 233 § 1 kpc poprzez nie danie wiary twierdzeniom pozwanego, że pozwany zobowiązał się do wypłaty odprawy w przypadku gdyby w momencie zwalniania pracowników liczba zatrudnionych w spółce wynosiła mniej niż 20 pracowników, a przez to uznanie, że pozwanym należna jest druga odprawa wynikająca z ustawy z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, pomimo faktu, iż odprawa taka powodom została już przez pozwanego wypłacona,

e) art. 233 § 1 kpc poprzez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego uznanie, że pracodawca działając na swoją szkodę zobowiązałby się do wypłaty świadczeń ponad te, które wynikają z przepisów prawa;

2. Naruszenie prawa materialnego, tj.:

a) art. 65 § 1 KC przez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że z oświadczenia z dnia 01 sierpnia 2013 r. wynika zapłata dodatkowej odprawy dla powodów od strony pozwanej, podczas gdy z okoliczności poprzedzających wydanie na piśmie rzeczonego oświadczenia woli wynika, że oświadczenie to jest pisemnym potwierdzeniem wypłaty odprawy wynikającej z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, gdyby w momencie zwalniania powodów przez pozwanego nie były spełnione warunki dla wypłaty odprawy wynikające z ww. ustawy, tj. w przypadku zatrudniania mniej niż 20 pracowników w momencie zwalniania powodów z pracy w ciągu dwóch lat od dnia podpisania oświadczenia, a więc od dnia 01 sierpnia 2013 r.,

b) art. 5 KC przez nie wzięcie pod uwagę zasad określonych w tym artykule;

3. Mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego, a polegającą na przyjęciu, że nigdy nie miały miejsca ustalenia, że w przypadku, gdyby w momencie zwalniania pracowników liczba zatrudnionych w spółce wynosiła nie mniej niż 20 pracowników, podczas gdy z zeznań D. T. oraz M. K. (1) wynika, że rozmowy były prowadzone.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 368 § 1 pkt 5 kpc pozwany wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództw w całości, ewentualnie o:

uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia – przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego,

2. zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji znalazło się rozwinięcie powyższych zarzutów.

Powód K. F. w odpowiedzi na apelację pozwanego wniósł o oddalenie apelacji jako oczywiście bezzasadnej i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. Zdaniem powoda apelacji pozwanego stanowi jedynie nieuprawnioną polemikę z prawidłowymi ustaleniami faktycznymi dokonanymi przez Sąd Rejonowy.

Powód podkreślił m.in., że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, na podstawie przyjmowanych powszechnie reguł wykładni oświadczeń woli (art. 65 k.c.) oraz oceniając jako wiarygodne wyjaśnienia powodów, iż sporne świadczenie (bez względu na jego nazwę) miało przysługiwać powodom niezależnie od liczby zatrudnionych u pozwanego pracowników w chwili ustania stosunku pracy. Zdaniem powoda takie świadczenie należało się powodom niezależnie od tego, czy powodowie uzyskali prawo do odprawy ustawowej.

Powód odniósł się szczegółowo do poszczególnych zarzutów apelacji.

Również powód M. S. wniósł o oddalenie apelacji

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna o tyle, o ile wywołuje skutek w postaci uchylenia kwestionowanego nią wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Nie zostały bowiem wyjaśnione okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Analiza zarówno akt sprawy, jak i uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego potwierdza zarzuty pozwanego, iż Sąd I instancji dopuścił się naruszenia przepisu art. 233 kpc. Dokonał bowiem dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego bez jego wszechstronnego rozważenia, a także nie wziął pod uwagę wszystkich okoliczności mających wpływ na rozstrzygnięcie sporu.

Przede wszystkim jednak Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy. Nie dokonał bowiem w koniecznym zakresie oceny okoliczności sprawy, niezbędnej do przeprowadzenia wyczerpującej wykładni spornego oświadczenia woli na podstawie dyrektyw wynikających z art. 65 kc.

W doktrynie i judykaturze dominuje stanowisko, że na gruncie art. 65 k.c., który nakazuje uwzględnić różne kryteria oceny oświadczenia woli, takie jak: okoliczności, w których zostało ono złożone, zasady współżycia społecznego, ustalone zwyczaje, zgodny zamiar stron oraz cel umowy, zastosowanie znajduje kombinowana metoda wykładni, oparta na kryteriach subiektywnym i obiektywnym. Podkreślenia przy tym wymaga, że ważnym kryterium oceny oświadczenia woli w procesie jego wykładni są okoliczności, w których zostało ono złożone. Chodzi o te okoliczności towarzyszące złożeniu oświadczenia woli, które stanowią dla niego tzw. kontekst sytuacyjny (tło) i które pozostają w związku ze znaczeniem wyrażeń językowych użytych przez składającego oświadczenie woli. Do najważniejszych pozajęzykowych okoliczności branych pod uwagę przy wykładni oświadczeń woli zalicza się na ogół również przebieg negocjacji stron (por. Janiak A. [w:] Kidyba A. (red.) i in., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, WKP 2012, a także powołane tam pozycje i orzecznictwo). Na te zasady zwrócił również uwagę Sąd I instancji, jednak nie wyciągnął z nich żadnych wniosków.

W szczególności zwrócić należy uwagę na stanowisko wyrażone w orzecznictwie, zgodnie z którym przy dokonywaniu ustaleń co do treści złożonych przez strony oświadczeń woli uwzględnić należy zarówno ukształtowane reguły znaczeniowe, jak i kontekst sytuacyjny, w którym oświadczenia te zostały złożone (wyrok SA w Warszawie z dnia 08.10.2013 r. I ACa 287/13, LEX nr 1403837).

Podkreślenia wymaga, iż podstawę wykładni oświadczeń woli mających formę pisemną stanowi tekst dokumentu, w którym ujęto oświadczenie woli, lecz uwzględnieniu podlegają także okoliczności, w jakich oświadczenie woli zostało złożone, oraz cel oświadczenia woli wskazany w tekście bądź możliwy do ustalenia na podstawie postanowień umowy (wyrok SN z dnia 21.03.2014 r., sygn. IV CSK 407/13, LEX nr 1480340).

W niniejszej sprawie Sąd I instancji uchybił powinności dostatecznego zbadania spornego oświadczenia woli pod kątem okoliczności towarzyszących jego składaniu, opierając się w znacznym stopniu na jego treści. Tymczasem okoliczności wymagające wyjaśnienia to w szczególności istnienie negocjacji (rozmów) pomiędzy powodami a pozwanym oraz ich przebieg, jak również cel, dla którego sporne oświadczenie woli miało zostać złożone – przy uwzględnieniu kontekstu sytuacyjnego i racjonalności pobudek kierujących pozwanym pracodawcą.

Odnosząc się do oceny materiału dowodowego, dokonanej przez Sąd Rejonowy, należy zauważyć, że zeznania pozwanego stoją w wyraźnej opozycji do zeznań powodów i Sąd ten nie wyjaśnił w przekonujący sposób, dlaczego jednostronnie dał wiarę twierdzeniom strony powodowej.

Sąd I instancji zdaje się bowiem opierać swoje rozstrzygnięcie przede wszystkim na wykładni spornego oświadczenia zaprezentowanej przez powodów. Sąd ten stwierdza, iż powodowie nie rozumieli oświadczenia pracodawcy w ten sposób, że odprawa uzależniona jest od stanu zatrudnienia. Niezależnie od tego, że tak stanowcza ocena świadomości powodów co do znaczenia spornego oświadczenia jest nieuprawniona wyłącznie na podstawie ich twierdzeń jako strony procesu, to przede wszystkim samo rozumienie treści oświadczenia przez powodów nie może jeszcze stanowić o zasadności roszczenia. Pozwany konsekwentnie podawał inne rozumienie swojego oświadczenia, a w sytuacji rozbieżności interpretacyjnych pomiędzy stronami zasadne jest rozważenie wszelkich okoliczności sprawy, czego Sąd Rejonowy – opierając się na twierdzeniach powodów – zaniechał.

Niewątpliwie pozwany nie dysponuje żadnym dokumentem na poparcie swojej wykładni spornego oświadczenia, jednakże w sprawie przesłuchany był świadek strony pozwanej M. K. (2).

Sąd Rejonowy kategorycznie ustalił, że nie miały miejsca uzgodnienia treści spornego oświadczenia z udziałem M. K. (1). Jest to konstatacja nieuprawniona w świetle materiału dowodowego, a przede wszystkim zeznań świadka. Sąd I instancji przeprowadził bowiem błędną ocenę zeznań i wiarygodności świadka M. K. (1).

Przede wszystkim stwierdzenie świadka, że „nie miał żadnego udziału w pisaniu tego oświadczenia” (k. 118), nie dyskwalifikuje jego zeznań w części, w jakiej potwierdza on udział w rozmowach, będąc pośrednikiem pomiędzy pozwanym pracodawcą a jego pracownikami. Świadek doprecyzował bowiem, iż „nie był w momencie formułowania tego oświadczenia i wręczania go pracownikom”. Nie jest zresztą okolicznością kwestionowaną, że oświadczenie pisane było przez kadrową pozwanego (k. 129v) i nie wypływa z tego wniosek, że świadek nie uczestniczył w uzgodnieniach treści oświadczenia, jak uznał Sąd I instancji. Wybór świadka na reprezentanta załogi dopiero we wrześniu 2013 r. należały skonfrontować z twierdzeniem strony pozwanej, że już wcześniej łącznikiem D. T. z załogą był M. K. (1) (k. 129v).

Odnosząc się natomiast do samego przebiegu rozmów, świadek zeznał, że „nie było mowy o rekompensacie. Była mowa jedynie o jednej odprawie należnej z ustawy”. Świadek ponadto stwierdził wyraźnie: „powodowie obawiali się, że jak zostaną dalej w pracy to przepadnie im odprawa, bo pracowników mogło być mniej niż 20” (por. k. 118-118v).

Z twierdzeń świadka nie wynika – wbrew opinii Sądu Rejonowego – iż wiedzę na temat sytuacji powodów czerpał wyłącznie z rozmów z innymi pracownikami. Poza tym, choć tylko trzech pracowników otrzymało oświadczenia na piśmie, to zapewnienia w nich zawarte były złożone wielu pracownikom ustnie. Sam zaś fakt, że świadek jest pracownikiem strony, nie powinien dyskredytować jego zeznań (wtedy bowiem trudno byłoby w ogóle przeprowadzać w sprawach z zakresu prawa pracy postępowanie dowodowe), tym bardziej, że nie zostały one zaprzeczone przez zeznania jakichkolwiek innych świadków, którzy zostaliby skutecznie zawnioskowani przez stronę powodową.

Sama strona powodowa potwierdzała zarówno w I instancji, jak i przed Sądem Okręgowym, że dodatkowe wynagrodzenie wynika z rozmów prowadzonych przez powoda z pracodawcą (por. stanowisko pełnomocnika K. F. na rozprawie z dnia 10.03.2015 r. czy wyjaśnienia M. S., k. 129). Pozwala to zaakcentować rolę prowadzonych z pozwanym negocjacji i ich wpływu na właściwą wykładnię spornego oświadczenia woli. Tutaj zaś o wiele istotniejszą rolę, zdaniem Sądu Okręgowego, powinien odegrać świadek M. K. (1), którego zeznań – jak wskazano wyżej – Sąd Rejonowy należycie nie ocenił. Dodatkowa odprawa nie wynika bowiem z treści samego pisemnego oświadczenia woli.

Sąd Rejonowy powinien bardziej całościowo spojrzeć na oświadczenie woli złożone powodom, potraktować wszystkie okoliczności – w tym rozmowy z pracownikami i cel złożenia oświadczenia – jako czynniki kształtujące jego treść i wykładnię.

Strona powodowa wywodzi ponadto, iż sporne oświadczenie miało zabezpieczać pracę powoda, a gdyby pozwany się nie zgodził, to powód nie zgodziłby się na cofnięcie wypowiedzenia (por. rozprawa z dnia 10.03.2015 r.). Twierdzenia te budzą wątpliwość. Sąd I instancji poświęca uwagę ewentualnym skutkom utraty pracy przez powodów (pozostanie bez zatrudnienia po wielu latach pracy, konieczność utrzymania rodziny czy znalezienie przez K. F. nowego pracodawcy), nie wziął jednak pod uwagę, że w chwili otrzymania pisemnego oświadczenia woli powodowie pozostawali w dalszym zatrudnieniu u pozwanego, ponieważ ten cofnął wcześniejsze oświadczenia o wypowiedzeniu stosunku pracy.

Sąd Rejonowy ustalił, że K. F. otrzymał pismo 1 sierpnia 2013 r., w żaden sposób nie odnosząc się do rozbieżności wynikającej z jego zeznań, z których wynika, że „dostał coś takiego do podpisania” 1 września (k. 127v). Niezależnie zresztą od tego, czy pismo otrzymane zostało przez tego powoda w dniu 1 sierpnia, czy 1 września 2013 r., otrzymał on je – podobnie jak powód M. S. (w przypadku którego miało to miejsce 27.08.2013 r.) już po cofnięciu wypowiedzenia, w więc w trakcie trwania stosunku pracy. W tym kontekście nie mogą się ostać twierdzenia, że motywacją i zarazem warunkiem kontynuacji zatrudnienia przez powodów było złożenie przez pozwanego spornego oświadczenia.

Bezpodstawnie więc Sąd Rejonowy wywodzi, mając na uwadze zgromadzony materiał dowodowy, iż zagwarantowanie miejsca pracy na najbliższe dwa lata było istotą gwarancji złożonej przez pozwanego.

Mając powyższe na względzie, należy podkreślić, że Sąd Rejonowy powinien był szczegółowo rozważyć, jaki był cel ( causa) spornej czynności prawnej. Należałoby mieć na względzie racjonalność działania pracodawcy, skoro złożenie oświadczenia woli w treści utrzymywanej przez powodów wiązałoby się ze zdublowaniem kosztów zwolnienia pracowników w sytuacji, w której pracodawca miał wątpliwości co do dalszego bytu przedsiębiorstwa.

Interesu pracodawcy w zobowiązaniu się do takiej podwójnej „odprawy” nie tłumaczy chęć zatrzymania przy sobie pracowników, jakich potrzebował, ponieważ w tym celu mógł przyznać im większe wynagrodzenie, a poza tym – jak wskazano wyżej – byli już zatrudnieni.

Należy zauważyć przy tym, że powodowie, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego i samych powodów, byli w stanie z łatwością ustalić liczbę pracowników pozwanego, skoro pracowali pod jednym dachem i znali się wzajemnie (por. k. 123), a liczebność załogi wynika choćby z listy obecności na zebraniu (k. 125-126).

Sąd Rejonowy nie rozważył celu i interesu towarzyszących składaniu przez pozwanego oświadczenia nakładającego tak wysokie zobowiązanie, zwłaszcza w niesprzyjającej wówczas sytuacji przedsiębiorstwa.

Z tych względów, na podstawie art. 386 § 4 kpc, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Ponownie rozpoznając sprawę, Sąd Rejonowy rozpatrzy szczegółowo rolę okoliczności towarzyszących składaniu spornego oświadczenia woli, tj. negocjacji prowadzonych pomiędzy stronami oraz ich przebiegu, a także ustali cel, dla jakiego czynność ta została dokonana. Uwzględnić przy tym należy interes pracodawcy i racjonalność złożenia przez pozwanego oświadczenia woli o zobowiązaniu danej treści. Sąd I instancji rozpatrzy przy tym ponownie zeznania świadka M. K. (1) oraz – wedle uznania – inne dowody zgłoszone przez strony, relewantne z punktu widzenia wyżej wskazanych ustaleń.