Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant p.o. stażysty Ewelina Hrynczyszyn

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku U. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania U. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 22 kwietnia 2014r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 5170/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawczyni U. Ś. prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu, iż wnioskodawczyni nie udowodniła wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 28 maja 2014 roku U. Ś. wniosła o jej zmianę i przyznanie jej prawa do emerytury. Zaskarżonej decyzji zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia poprzez przyjęcie, iż od 16 kwietnia 1976 roku do 30 września 1988 roku nie pracowała na stanowisku telegrafistki. Wnioskodawczyni przyznała, iż pracodawca zaliczył okres pracy na stanowisku telegrafistki od 1 października 1988 roku do dnia 31 grudnia 1995 roku. Nie uznał natomiast okresu pracy na ww. stanowisku od 16 kwietnia 1976 roku do 30 września 1988 roku. Powodem decyzji odmownej było brak udowodnienia, że ww. okresie wnioskodawczyni była zatrudniona na stanowisku telegrafistki. Wnioskodawczyni wskazywała, że w spornym okresie wykonywała pracę telegrafistki w rozmiarze 7 godzin dziennie oraz dyżury 2 godziny w niedzielę i święta.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

U. Ś., urodzona w dniu (...) (...) roku, złożyła w dniu 20 marca 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawczyni jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, złożyła wniosek o przekazanie środków z OFE na dochody budżetu państwa, nie rozwiązała umowy o pracę.

(dowód: wniosek o emeryturę - k. 1 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 r. skarżąca udowodniła staż pracy wynoszący 26 lat, 8 miesięcy i 27 dni.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. do okresu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawczyni żadnego okresu zatrudnienia.

(dowód: decyzja roku k. 11 akt emerytalnych)

Wnioskodawczyni od dnia 16 kwietnia 1976 roku do nadal jest zatrudniona w (...) S.A. w W. ( z uwzględnieniem zmiany nazwy).

W okresie od dnia 16 kwietnia 1976 roku do dnia 31 grudnia 1978 roku była zatrudniona na stanowisku asystenta, zaś od dnia 1 stycznia 1979 roku do dnia 30 września 1988 roku na stanowisku starszego asystenta.

W dniu 15 kwietnia 1976 roku wnioskodawczyni złożyła podanie o przyjęcie do pracy do (...) Urzędu Poczty w P. w charakterze pracownika umysłowego.

W dniu 12 kwietnia 1976 roku wnioskodawczyni została skierowana na badania wstępne lekarskie co do zdolności do pracy na stanowisku asystenta.

W dniu 16 kwietnia 1976 roku wnioskodawczyni podpisała z (...) Urzędem Poczty w P. umowę o pracę na stanowisko asystenta na czas określony do dnia 15 lipca 1976 roku z wynagrodzeniem 1.650 złotych i zaszeregowaniem do V grupy oraz z dodatkiem służbowym w wysokości 200 złotych wg stawki 4.

W kwestionariuszu osobowym spisanym w dniu 16 kwietnia 1976 roku wnioskodawczyni wpisała, iż od dnia 16 kwietnia 1976 roku zajmuje stanowisko asystenta.

Wnioskodawczyni jako osoba zatrudniona na stanowisku asystent otrzymała zaświadczenie o niekaralności.

W okresie od dnia 29 sierpnia 1976 roku do dnia 23 listopada 1976 roku wnioskodawczyni odbyła szkolenie dla asystentów służby ruchu o specjalności eksploatacja pocztowa w P. z wybranych zagadnień teletechnika, zagadnień społeczno – politycznych i gospodarczych, wybranych zagadnień BHP, zagadnień organizacji i zarządzania w pp, eksploatacji pocztowej, eksploatacji telekomunikacyjnej, rachunkowości i kasowości. W dniu 28 listopada 1976 roku w tym zakresie złożyła egzamin końcowy.

W dniu 7 marca 1977 roku wnioskodawczyni została poinformowana, że na zajmowanym przez wnioskodawczynię stanowisku asystenta wymagane są kwalifikację w zakresie wykształcenia ogólnego średniego. Z uwagi na okoliczność, że wnioskodawczyni nie posiadała takiego wykształcenia, została wezwana do uzupełnienia wykształcenia do 1981 roku.

Od 15 listopada 1978 roku na prośbę wnioskodawczyni pracodawca przeniósł ją do pracy do (...) w B. w dotychczasowym charakterze służbowym.

W takcie zatrudnienia w okresie od dnia 16 kwietnia 1976 roku wnioskodawczyni pobierała wynagrodzenie wg stawki dla asystenta, od 1 stycznia 1979 roku dla starszego asystenta jako pracownik umysłowy. Również wszystkie angaże dotyczyły wnioskodawczyni jako asystenta i następnie starszego asystenta.

W trakcie zatrudnienia wnioskodawczyni jako asystent i starszy asystent podlegała okresowej rocznej ocenie.

(dowód: podanie k. 7 części A akt osobowych; kwestionariusz osobowy k. 5 części A akt osobowych; skierowanie na badania wstępne k. 2 części A akt osobowych; umowa o pracę z dnia 16.04.1976 roku k. 8 części B akt osobowych; karty płacy k. 1-2 części B akt osobowych; zaświadczenie o niekaralności k. 10 części B akt osobowych; zaświadczenie o ukończeniu kursu dla asystentów k. 12, k. 13 części B akt osobowych; angaże k. 14, k.17,k. 20, k. 21, k. 22, k. 24, k. 25, k. 26, k. 27, k. 28, k. 29, k. 30, k. 32, k. 38 części B akt osobowych; pismo z wezwaniem do uzupełnienia wykształcenia k. 15 części B akt osobowych; arkusze ocen k. 16, k. 23, k.31, części B akt osobowych; pismo k. 18 części B akt osobowych)

W okresie od dnia 16 lipca 1985 roku do dnia 15 lipca 1988 roku wnioskodawczyni przebywała na urlopie wychowawczym, a w okresie od dnia 16 lipca 1988 roku do dnia 31 sierpnia 1988 roku na urlopie bezpłatnym. Wnioskodawczyni otrzymała urlop jako starszy asystent.

( okoliczności bezsporne; dowód: karta płac k. 2 części B akt osobowych; pismo k. 33, k. 36)

W dniu 1 września 1988 roku po powrocie z urlopu wychowawczego i bezpłatnego wnioskodawczyni została skierowana jako starszy asystent do dalszej pracy w dotychczasowym miejscu pracy i równorzędnym stanowisku pracy.

(dowód: pismo k. 37)

Praca asystenta polegała na obsłudze stanowiska kasowego. Asystenci pracowali przez 8 godzin dziennie.

(dowód: częściowe zeznania J. D. k. 31 v – 32; częściowe zeznania A. W. k. 33; częściowe zeznania U. Ś. k. 34)

T. pracowały na zmiany przez 7 godzin dziennie od 7.00 do 14.00 oraz od 14.00 do 21.00 przez 5 dni w tygodniu. Były ponadto dyżury w sobotę i niedzielę. Praca telegrafistek polegała na przyjmowaniu i nadawaniu telegramów przez dalekopis i telefon oraz na przekazywaniu telegramów. T. odbywały szkolenia dla telegrafistek. Nie było arkuszy ocen telegrafistek. T. miały ekwiwalent za pranie odzieży.

(dowód: częściowe zeznania J. D. k. 31 v; częściowe zeznania W. O. k. 32-32v; częściowe zeznania A. W. k. 33; częściowe zeznania U. Ś. k. 34)

Od 1 października 1988 roku wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku starszej telegrafistki, zaś od dnia 1 kwietnia 1992 roku jako telegrafistka.

W dniu 19 października 1992 roku wnioskodawczyni otrzymała zakres obowiązków telegrafistki, z których wynikało, że do jej obowiązków należy m.in. obsługa dalekopisów, aparatów telefonicznych, przyjmowanie i wydawanie telegramów telefonem i dalekopisem, odbiór i wydawanie nadeszłych telegramów doręczycielom do doręczenia, codzienne wykonywanie dowodów odbiorów telegramów doręczonych w dzienniku ekspedycyjnym.

Praca telegrafisty odbywała się przez trzy tygodnie przez 5 dni po 7 godzin, jeden tydzień 6 dni po 7 godzin.

(dowód: angaże k. 39, k. 41, k. 42, k. 43, k. 44, k. 49, k. 52, k. 55, k. 57, k. 59, k.60, k. części B akt osobowych; karta płac k. 1 części B akt osobowych; zakres obowiązków k. 48 części B akt osobowych)

Od 1 stycznia 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku ( i dalej) wnioskodawczyni została zatrudniona jako instruktor. Do zakresu jej obowiązków należały sprawy dotyczące obsługi reklamacyjnej.

(dowód: karta płacy k. 1 części A akt osobowych; angaż k. 62; zakres czynności k.66 części B akt osobowych)

W toku zatrudnienia w dniu 11 października 1988 roku wnioskodawczyni złożyła podanie do pracodawcy o zaszeregowanie jej na stanowisku telegrafistki w okresie od dnia 16 kwietnia 1976 roku przez cały dotychczasowy okres zatrudnienia.

( dowód: pismo k. 7)

Pracodawca nie uwzględnił wniosku wnioskodawczyni.

(dowód: zeznania U. Ś. k.34v)

Wnioskodawczyni nie posiada świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Pracodawca odmówił uznania zatrudnienia wnioskodawczyni jako zatrudnienia wnioskodawczyni na stanowisku telegrafistki okresu od dnia 16 kwietnia 1976 roku do dnia 30 września 1988 roku.

(okoliczność bezsporna; dowód: pismo k. 5)

Sąd Okręgowy ocenił i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 - 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Od 1 stycznia 2013 roku przepis art. 184 ust. 2 został natomiast zmieniony i od tej daty dla nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym nie jest już wymagane uprzednie rozwiązanie stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawczyni posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż organ rentowy nie uwzględnił jakiegokolwiek okresu zatrudnienia wnioskodawczyni do pracy w warunkach szczególnych.

Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawczyni ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...) (...) roku ukończyła 55 lat.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawczyni nie dysponowała świadectwem wykonywania pracy zaliczanej do zatrudnienia w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a jest tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Brak takiego świadectwa zatem nie oznacza, iż dana praca była lub nie była przez pracownika wykonywana w warunkach szczególnych.

Należy w tym miejscu z całą mogą podkreślić, iż ciężar wykazania okoliczności, iż wnioskodawczyni pracowała w warunkach szczególnych i to przez 15 lat spoczywał na wnioskodawczyni jako osobie, która z tych okoliczności wywodzi dla siebie skutki prawne.

Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności przygotowanie, gromadzenie i dostarczanie materiału procesowego obciąża strony procesowe, a do Sądu należy jedynie ocena tego materiału i wydanie na jego podstawie rozstrzygnięcia. Artykuł 6 k.c. stanowi, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Stosownie zaś do treści art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Wnioskodawczyni nie sprostała temu obowiązkowi w zakresie wykazania, iż w okresie od 16 kwietnia 1976 roku do 30 września 1988 roku pracowała i wykonywała obowiązki telegrafistki. Co prawda w toku postępowania zgłosiła ona wnioski dowodowe w postaci dowodu z zeznań świadków oraz zeznań samej w wnioskodawczyni, jednakże dowody w tym zakresie te pozostają w całkowitej sprzeczności z materiałem dowodowym obiektywnym w postaci dokumentów zawartych w aktach osobowych wnioskodawczyni z zatrudnienia w tym okresie. Zarówno bowiem umowa o pracę, skierowanie na badanie lekarskie, angaże, karty płacy dotyczą wyłącznie stanowiska wnioskodawczyni jako asystentki. Co więcej wnioskodawczyni jako asystentka w 1976 roku odbyła stosowne szkolenie jako asystentka, zdała stosowny egzamin z zakresu eksploatacji pocztowej, co jak sama wnioskodawczyni przyznała dotyczyło obsługi okienek kasowych. Przedmiotem szkolenia była również księgowość i kasowość, a zatem zakres czynności ewidentnie związanych z obsługą okienek kasowych, co znajdowało się w zakresie obowiązków asystentów. T. odbywały zaś, jak zeznali świadkowie, szkolenia dla telegrafistów, a nie odbywali szkoleń dla asystentów.

Również wysokość wynagrodzenia, stawka zaszeregowania oraz dodatek służbowy odnosił się, co wynikało z treści umowy o pracę, do pracy na stanowisku asystenta. Takie zaś wynagrodzenie i dodatek otrzymywała wnioskodawczyni, co wynikało z kart płacy, gdzie wskazany było ponadto stanowisko wnioskodawczyni – asystent, a następnie starszy asystent.

Wnioskodawczyni była również poddana ocenie jako asystent i starszy asystent. W arkuszach ocen wskazano stanowisko pracy wnioskodawczyni. Jak zeznali zaś świadkowie telegrafistki nie miały takich arkuszy ocen. Tymczasem z treści arkuszy wynikało, że arkusze te były doręczane wnioskodawczyni, jako pracownikowi. Świadkowie zatem również powinni takie arkusze otrzymać, gdyby dotyczyły oceny pracy telegrafistek.

Przeniesienie do pracy w (...) w B. od dnia 15 listopada 1978 roku nie zmieniło stanowiska pracy wnioskodawczyni, co wynikało z treści pisma z dnia 14 listopada 1978 roku, angaży po tej dacie oraz kart płacy.

Co więcej wnioskodawczyni awansowała od dnia 1 stycznia 1979 roku z asystenta na starszego asystenta. Nielogicznym zatem, absurdalnym wręcz byłby taki awans, gdyby faktycznie wnioskodawczyni nie zajmowała przed awansem stanowiska asystenta.

Ponadto sama wnioskodawczyni w kwestionariuszu osobowym w dniu 16 kwietnia 1976 roku wpisała stanowisko na jakie została zatrudniona – asystent. W toku zatrudnienia nie kwestionowała wskazywanego w angażach, pismach pracodawcy, arkuszach ocen, badaniach lekarskich, zaświadczeniu o szkoleniu wpisanego w nich stanowiska – asystenta, starszego asystenta.

Należy również podkreślić, iż także pracodawca jednoznacznie i jednolicie w tym okresie określał zajmowane przez wnioskodawczynię stanowisko – asystenta i starszego asystenta we wszystkich dokumentach. Z urzędu bowiem Sądowi wiadomo, iż zdarza się, że pracodawca w dokumentach załączonych do akt osobowych pracownika zamiennie i zmiennie określa zakres czynności pracownika, zajmowane przez niego stanowiska pracy.

W tym przypadku pracodawca przez cały ww. sporny okres do dnia 30 września 1988 roku jednolicie i konsekwentnie określał stanowisko pracy wnioskodawczyni – do dnia 1 stycznia 1979 roku jako asystenta, następnie do dnia 30 września 1988 roku jako starszego asystenta.

Po zmianie stanowiska pracy od dnia 1 października 1988 roku wnioskodawczyni pismem z dnia 11 października 1988 roku ( a zatem w okresie jak najbardziej współczesnym) zwróciła się do pracodawcy o zmianę angażów od dnia 16 kwietnia 1976 roku. Jak przyznała w zeznaniach wnioskodawczyni, i co w świetle dokumentów z akt osobowych jest bezsprzeczne, pracodawca odmówił i nie dokonał takiej zmiany. O ile zrozumiałe jest obecne stanowisko pracodawcy, który również obecnie odmówił wnioskodawczyni uznania zatrudnienia ww. okresie jako zatrudnienia na stanowisku telegrafistki, z uwagi na dokumenty i upływ czasu, o tyle gdyby faktycznie wnioskodawczyni w spornym okresie pracowała na stanowisku telegrafistki stanowisko pracodawcy, który nie dokonał zamiany angażów, czy chociażby nie stwierdził, że wnioskodawczyni faktycznie w spornym okresie do 30 września 1988 roku pracowała na stanowisku telegrafistki, byłoby niezrozumiałe. Pracodawca jednakże już w 1988 roku nie znalazł podstawy do stwierdzenia, że wnioskodawczyni pracowała faktycznie od dnia 16 kwietnia 1976 roku do dnia 30 września 1988 roku jako telegrafistka.

Mając na uwadze dokonaną analizę materiału dowodowego w postaci obiektywnych dokumentów z akt osobowych wnioskodawczyni należało stwierdzić brak podstaw do uznania, iż w okresie od dnia 16 kwietnia 1976 roku do dnia 30 września 1988 roku wnioskodawczyni pracowała jako telegrafistka. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków oraz wnioskodawczyni w zakresie w jakim pozostają w sprzeczności ww. materiałem dowodowym.

Należy w tym miejscu z całą mocą podkreślić, iż prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi być w sposób jednoznaczny i stanowczy udowodnione. Skoro bowiem prawo do wcześniejszej emerytury jest przywilejem, osoba, która chce skorzystać z tego prawa, musi udowodnić w sposób szczegółowy i nie budzący żadnych wątpliwości, że przysługuje jej to prawo, gdyż spełniła wszystkie przewidziane prawem warunki. Dowodzeniu w takim przypadku służą przede wszystkim dokumenty, jako dowody obiektywne. Dlatego w tej kategorii spraw, jak wynika z utrwalonego stanowiska orzeczniczego Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych w wyrokach zapadających w całej Polsce, same zeznania świadków, gdy nie znajdują żadnego potwierdzenia w dokumentach pracowniczych są niewystarczające do przyjęcia pracy w warunkach szczególnych. ( tak por. wyroki SA w Szczecinie z dnia 20.09.2012 roku, IIIA Ua, LEX; w Białymstoku z dnia 22.05.2013, IIIAUa 952/12, LEX; w Białymstoku z dnia 22 maja 2014 roku, IIIAUa 1344/13, LEX). Za pomocą zatem wyłącznie zeznań świadków, które nie znajdują żadnego potwierdzenia w żadnym z dokumentów, nie można skutecznie podważyć prawdziwości tych dokumentów. Zeznania świadków co do zasady bowiem pozwalają wyjaśnić nieścisłości czy niejasności znajdujące się w dokumentach lub wyjaśnić wzajemne sprzeczności między poszczególnymi dokumentami. Powołany wyżej przepis § 2 ust. 2 rozporządzenia ma znaczenie zatem instrukcyjne w tym sensie, że wskazuje na potrzebę zwrócenia uwagi na wiarygodność dowodów, wśród których w pierwszej kolejności należy dokonywać ustaleń w oparciu o miarodajną dokumentację. Oznacza to, że dopiero w razie braku takiej możliwości należy skorzystać z dowodu z przesłuchania świadków. Innymi słowy choć w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów, nie obowiązują ograniczenia dowodowe zawarte w przepisach ww. rozporządzenia, to zauważyć należy, że w rozporządzeniu przewidziana została pewna hierarchia dowodów, którą sąd winien kierować się przy rozpoznawaniu sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W pierwszej kolejności, przy ustalaniu okresów zatrudnienia, winny być uwzględniane dokumenty z przebiegu zatrudnienia - świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, legitymacje ubezpieczeniowe i inne dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia. Dopiero gdy dokumentacja pracownicza jest niepełna lub zawiera pewne rozbieżności dopuszczalne jest posiłkowanie się zeznaniami świadków, ale jako dowodem uzupełniającym, potwierdzającym przebieg zatrudnienia. ( tak por. wyroki SA w Szczecinie z dnia 20.09.2012 roku, IIIAua, LEX; w Białymstoku z dnia 22.05.2013, IIIAUa 952/12, LEX; w Białymstoku z dnia 22 maja 2014 roku, IIIAUa 1344/13, LEX; w Krakowie z dnia 4 czerwca 2014 roku, IIIAUa 2284/13, LEX).

Wobec powyższego należy uznać, iż zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach. Nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne.( tak też wyrok SA w Lublinie z dnia 8 sierpnia 2014 roku, IIIAUa 466/14,LEX; w Łodzi z dnia 3 kwienia 2013 roku, IIIAUa 1267/12, LEX).

Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe uznał zatem, iż w danej sprawie dowód tylko z zeznań wnioskodawcy i świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach wnioskodawczyni w ww. spornym okresie, gdyż fakty wynikające z tych zeznań absolutnie nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. W ocenie Sądu, zeznania te w sprawie o takim charakterze jak niniejsza, nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Dlatego też, nie można wyłącznie na takim dowodzie oprzeć orzeczenia pozytywnego dla wnioskodawcy. Należałoby bowiem założyć, że dokumentacja pracownicza była świadomie przez pracodawcę prowadzona wadliwie. Tymczasem brak jest jakichkolwiek przesłanek nawet na uprawdopodobnienie takiej tezy. Podkreślić również należy, że wnioskodawczyni nie prostowała zapisów w zakresie swojego stanowiska pracy ani w licznych angażach i innych dokumentach czy w umowie o pracę znajdujących się w jego aktach osobowych.

Tym samym, w ocenie Sądu ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że wnioskodawczyni pracowała w okresie od dnia 16 kwietnia 1976 roku do dnia 30 września 1988 roku nie jako telegrafistka, lecz jako asystentka.

Odnośnie zaś okresu od dnia 1 października 1988 roku do dnia 31 grudnia 1995 roku Sąd uznał je za wykonywane na stanowisku telegrafistki, co jednoznacznie wynika z dokumentacji z akt osobowych wnioskodawczyni, w postaci angaży, kart płacy, zakresu obowiązków.

Praca ta jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, dział VIII poz. 18 w łączności. Jest to łącznie okres 7 lat i 3 miesiące.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawczyni nie udowodniła, by spełniła przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.