Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Marzena Głuchowska

Protokolant Barbara Wypych

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2015 r. w Kaliszu

odwołania P. P.

w miejsce którego wstąpiły L. P. oraz J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 25 czerwca 2014 r. Nr (...)

w sprawie P. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do niezrealizowanego świadczenia w postaci emerytury pomostowej

Oddala odwołanie

UZASADNIENIE

W dniu 16.05.2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. został złożony wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej dla P. P..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.decyzją z dnia 25.06.2014 r. w sprawie (...) odmówił P. P.prawa do emerytury. Zdaniem ZUS w O.odwołujący nie spełnia przesłanek wskazanych w art. 4, 9 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr. 237 poz. 1656) tj. nie wykazał 15 lat zatrudnienia w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych.

Od tej decyzji w dniu 17.07.2014 r. wniósł odwołanie P. P., w którym podniósł, iż do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach winien być uwzględniany okres od 06.07.1972 r. do 15.08.1972 r. – praca jako odziarniacz, okres od 02.07.1973 r. do 31.08.1973 r. – praca pomocnika roty w zakładowej straży pożarnej, okres od 15.06.1985 r. do 16.01.2000 r.- praca jako dowódca plutonu i p.o. komendanta zakładowej straży pożarnej – wszystkie prace w (...) W..

W odpowiedzi na odwołanie ZUS w O. podtrzymał argumentację wcześniej przedstawioną w zaskarżonej decyzji, podniósł, iż odwołujący nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, stąd nie spełnia warunków do przyznania emerytury pomostowej.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący urodził się dnia (...) Wykazał staż pracy wynoszący 39 lat 9 miesięcy i 15 dni. Organ rentowy nie uznał odwołującemu okresu pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu wykazu 1 i 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.

W niniejszej sprawie odwołujący zmierzał do wykazania okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze: od 06.07.1972 r. do 15.08.1972 r. – praca jako odziarniacz, od 02.07.1973 r. do 31.08.1973 r. – praca pomocnika roty w zakładowej straży pożarnej, od 15.06.1985 r. do 16.01.2000 r. praca jako dowódca plutonu i p.o. komendanta zakładowej straży pożarnej - wszystkie prace w (...) W..

-

Możliwość uzyskania emerytury pomostowej przez mężczyznę – maszynistę pojazdów trakcyjnych przed ukończeniem 65 roku życia przewidują przepisy ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr. 237 z 2008 r. poz.1656) W myśl tych przepisów emerytura pomostowa przysługuje pracownikowi, który spełnił następujące warunki:

-

urodził się po dniu 31.12.1948 r.,

-

osiągnął wiek wynoszący co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

-

ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

-

przed 01.01.1999 r. wykonywał prace szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w rozumieniu art. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

-

po dniu 31.12.2008 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy,

-

nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Zgodnie z art. 49 cyt ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej przysługuje także osobie, która:

- po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy,

-

spełnia warunki określone w art. pkt 1-5 i 7 oraz art. 5-12 ustawy,

-

po dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy.

Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury pomostowej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach związanych z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym im pracę na dotychczasowym stanowisku – prace wymienione w załączniku nr. 1 oraz prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej związanego z procesem starzenia się – wykaz nr. 2, natomiast w myśl przepisów dotychczasowych art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych Rodzaje prac lub stanowisk ustala się na podstawie ustawy z dnia 17.12.1998 r. oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zmianami), a także na podstawie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie wymienionych aktów.

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadza się do tego czy odwołujący wykazuje staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący 15 lat w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych.

Odwołujący zatrudniony był w okresie od 02.07.1973 r. do 16.01.2000 r. w Zakładach (...) w W.., później (...) sp. z o.o. w W.. W dniu 08.06.1999 r. pracodawca wystawił odwołującemu zaświadczenie, z którego wynika iż odwołujący w okresie od 02.07.1973 r. do 31.08.1973 r. i od 01.08.1974 r. do 31.10.1974 r. pracował jako pomocnik przodownika roty w zakładowej straży pożarnej, w okresie od 15.06.1985 r. do 15.07.1987 r. jako dowódca plutonu w zakładowej straży pożarnej, w okresie od 16.07.1987 r. do 31.03.1990 r. jako komendant zakładowej Straży Pożarnej, a od 01.04.1990 r. po zlikwidowaniu zakładowej zawodowej straży pożarnej, w ochronie przeciwpożarowej w zakładzie. W dniu 09.05.2000 r. pracodawca wystawił odwołującemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z którego wynika, iż w okresie od 02.07.1973 r. do 31.08.1973 r. i od 15.06.1985 r. do 15.07.1987 r. wykonywał pracę na stanowisku dyżurnego ochrony przeciwpożarowej obiektów – wskazano Wykaz A Dział XIV poz. 23 punkt 1 Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 07.07.1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. Nadto w tej samej dacie odwołującemu wystawiono świadectwo pracy w szczególnych warunkach na okres od 06.07.1972 r. do 11.08.1972 r., wskazano stanowisko odziarniacz. Powołano Wykaz A Dział VIII poz. 1 punkt 12 cyt. wyżej zarządzenia. W dniu 09.05.2000 r. odwołującemu wydano świadectwo pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wskazując okres od 15.06.1985 r. do 16.01.2000 r., stanowisko komendant zakładowej Straży Pożarnej. Powołano Wykaz A Dział XIV poz. 23 punkt 1 cyt Zarządzenia. Co do okresu zatrudnienia od 06.07.1972 r. do 11.08.1972 r. wydano odwołującemu świadectwo pracy z dnia 27.11.2000 r. wskazując stanowisko odziarniacz, co do okresu od 02.07.1973 r. do 31.08.1973 r. wydano świadectwo pracy z dnia 27.11.2000 r., wskazując stanowisko strażak – pomocnik roty, co do okresu 15.06.1985 r. do 01.01.1996 r. wydano odwołującemu świadectwo pracy z dnia 14.01.2000 r., w którym wskazano stanowisko z- cy kierownika biura zarządu- komendanta zakładowej straży pożarnej. Co do okresu zatrudnienia od 02.01.1996 r. do 16.01.2000 r. pracodawca po przekształceniach, wtedy Zakłady (...) Sp. z o.o. w W., wskazał iż odwołujący pracował na stanowisku specjalisty ds. przeciwpożarowych.

W angażu z dnia 06.07.1972 r. stanowisko odwołującego określono jako odziarniacz. W angażu z dnia 29.06.1973 r. stanowisko odwołującego od dnia 02.07.1973 r. do 31.08.1973 r. określono jako pomocnik roty w Straży Pożarnej.

W umowie o wstępnym stażu pracy z dnia 01.08.1974 r. stanowisko odwołującego określono jako stażysta laborant.

Z karty przeglądu kadrowego wynika, iż odwołujący od dnia 01.08.1974 r. do dnia 31.10.1974 r. pracował jako pomocnik roty w zakładowej straży pożarnej, a od dnia 25.06.1985 r. jako dowódca plutonu. W angażu z dnia 20.06.1985 r., 04.09.1985 r., 30.01.1987 r., od dnia 17.06.1985 r. stanowisko odwołującego określono jako dowódca plutonu. Podobnie w angażu z dnia 29.08.1986 r.

W angażu z dnia 14.07.1987 r., 27.10.1987 r., 24.02.1988 r., 01.07.1988 r. 25.10.1988 r., 22.02.1989 r., 22.05.1989 r. określono stanowisko odwołującego – p.o. komendanta Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej, a w angażu z dnia 14.06.1989 r. – Komendant ZZSP.

Zakres czynności Komendanta Zakładowej Straży Pożarnej był następujący znajomość schematu organizacyjnego przedsiębiorstwa, kierowanie i podział pracy pomiędzy podległych pracowników, dokonywanie ustaleń co do zakresu obowiązków pracowników, podnoszenie kwalifikacji, zabezpieczenie środków co do wykonywania zadań, operatywna kontrola wykonywania zadań wypływających z zakresu działalności straży, przestrzeganie oraz dyscyplinowanie przestrzegania dyscypliny, informowanie zwierzchnika o postępie i wynikach prac dot. ochrony ppoż, dowodzenie strażą, osobisty udział w działalności punktu alarmowo-dyspozycyjnego w Komendzie Rejonowej Straży Pożarnej, kierowanie akcją w czasie pożaru i innych klęsk na terenie przedsiębiorstwa, udział w działalności zakładowej ochotniczej straży pożarnej, szkolenie fachowe członków OSP, zorganizowanie jednostek samoobrony na terenie przedsiębiorstwa, codzienne sprawdzanie gotowości bojowej, sprzętu silnikowego, technicznego i wszelkich urządzeń, dopilnowanie utrzymania porządku dojazdów – dróg pożarowych, oznaczenie dróg ewakuacyjnych, dopilnowywanie zaopatrzenia przedsiębiorstwa w odpowiednią ilość wody gaśniczej, umieszczanie przy telefonach numerów alarmowych, przesyłanie meldunków o pożarach, udział w dochodzeniach pożarowych, analizowanie przyczyn powstania pożaru, wykonywanie poleceń przełożonych w zakresie ochrony przeciwpożarowej, kontrola wyposażenia w poręczny sprzęt gaśniczy obiektów przedsiębiorstwa, zgłaszanie wniosków co do stanu liczebnego straży, czuwanie nad przestrzeganiem przez pracowników przepisów ppoż, przestrzeganie przepisów ppoż i bhp, prowadzenie szkoleń pracowników, omawianie zagadnień ppoż. na naradach, organizowanie pogotowia ppoż., organizowanie komisji ppoż i prowadzenie kontroli ppoż, przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa ppoż w zakładzie, kontrola przestrzegania prawidłowego magazynowania i przerobu surowca, zgłaszanie wniosków co do usunięcia braków i usterek w zakresie ppoż, dopilnowywanie wykonania zarządzeń polustracyjnych kierowanie Strażą Pożarną, opracowanie planu ochrony mienia, opracowanie planów pracy i sprawozdań z działalności, prowadzenie ewidencji i statystyki działalności organizacyjnej, szkoleniowej, technicznej, wyznaczanie i kontrola służb straży, czynności kadrowe co do zatrudnionych pracowników, nadzór nad prowadzeniem dokumentacji, załatwianie korespondencji, ścisła współpraca z innymi komórkami organizacyjnymi zakładu, sprawowanie nadzoru nad zabezpieczeniem powierzonego mienia reprezentowanie straży na zewnątrz.

W Zakładach (...) istniała strażnica strażacka. Na wyposażeniu były dwa samochodu gaśnicze oraz inny sprzęt gaśniczy. W budynku strażnicy były pomieszczenia, w których całodobowo był pełniony dyżur przez osoby zajmujące się ochrona przeciwpożarową. Taka sama sytuacja była do marca 1990 r. i po tej dacie.

Decyzją Wojewody K.Nr 3/90 z dniem 31.03.1990 r. została zlikwidowana Zakładowa Zawodowa Straż Pożarna w (...). Z dokumentacji w postaci: Oceny Stanu BHP i PPOŻ w Zakładach (...)w 1992 r., 1997 r. wynika, iż po likwidacji Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej w Zakładach (...), jednostka straży funkcjonowała jako Zakładowa Ochotnicza Straż Pożarna.

Po likwidacji straży zakładowej od dnia 01.09.1990 r. odwołującemu powierzono obowiązki kierownika działu ochrony ppoż i bhp. Praca odwołującego po powyższej dacie polegała także na wykonywaniu czynności dotyczących ochrony przeciwpożarowej.

W dniu 01.01.1992 r. dla odwołującego wydano zakres czynności jako Kierownika działu ochrony przeciwpożarowej i bhp. Do obowiązków kierownika tego działu należało: znajomość schematu organizacyjnego przedsiębiorstwa, kierowanie i podział pracy pomiędzy podległych pracowników, dokonywanie ustaleń co do zakresu obowiązków pracowników, podnoszenie kwalifikacji, zabezpieczenie środków co do wykonywania zadań, prowadzenie analizy działalności działu, kierowanie działem ochrony ppoż i kierowanie akcją w czasie pożaru i innych klęsk na terenie przedsiębiorstwa, udział w działalności zakładowej ochotniczej straży pożarnej, szkolenie fachowe członków osp, codzienne sprawdzanie gotowości bojowej, sprzętu silnikowego, technicznego i wszelkich urządzeń, dopilnowanie utrzymania porządku dojazdów – dróg pożarowych, oznaczenie dróg ewakuacyjnych, udział w dochodzeniach pożarowych, analizowanie przyczyn powstania pożaru, wykonywanie poleceń przełożonych w zakresie ochrony przeciwpożarowej, kontrola wyposażenia w poręczny sprzęt gaśniczy obiektów przedsiębiorstwa, czuwanie nad przestrzeganiem przez pracowników przepisów ppoż, przestrzeganie przepisów ppoż i bhp, prowadzenie szkoleń pracowników, organizowanie pogotowia ppoż., organizowanie komisji ppoż i prowadzenie kontroli ppoż, przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa ppoż w zakładzie, zgłaszanie wniosków co do usunięcia braków i usterek w zakresie ppoż, kierowanie działem ochrony ppoż i bhp, prowadzenie ewidencji i statystyki działalności organizacyjnej, szkoleniowej, technicznej, czynności kadrowe co do zatrudnionych pracowników, nadzór nad prowadzeniem dokumentacji, załatwianie korespondencji, ścisła współpraca z innymi komórkami organizacyjnymi zakładu, sprawowanie nadzoru nad zabezpieczeniem powierzonego mienia. W angażach z dnia 22.09.1989 r., 15.11.1989 r., 05.01.1990 r., 24.05.1990 r., 18.07.1990 r., określono stanowisko odwołującego jako komendant Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej. W angażach z dnia 01.03.1993 r., 21.02.1994 r., 20.09.1994 r., 30.09.1995 r., 29.03.1996 r., 20.01.1997 r., 25.02.1997 r., 22.07.1997 r., 13.11.1997 r., 01.04.1998 r., 24.04.1998 r., 05.08.1998 r., 19.01.1999 r., stanowisko odwołującego od dnia 01.04.1993 r. określono jako zastępca kierownika Biura Zarządu – Komendant Zakładowej Straży Pożarnej. W umowie o pracę z dnia 02.01.1996 r. stanowisko odwołującego określono jako z-ca kierownika – Komendant zakładowej straży pożarnej.

Odwołujący posiadał stopień młodszego chorążego pożarnictwa.

(dowód: zeznania świadków M. K., R. R., K. R., akta osobowe odwołującego, dokumenty dotyczące likwidacji zakładowej straży pożarnej (...), informacje dotyczące statusu straży pożarnej w Zakładach (...) od 01.04.1990 r.)

Stanowisko odziarniacz – czyli praca przy obróbce lnu nie mieści się w żadnym z wykazów stanowiących załącznik do ustawy o emeryturach pomostowych.

Natomiast w wykazie stanowiącym załącznik numer 2 do tejże ustawy w pozycji 20 wskazano prace pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 punkt 1a-5 i 8 ustawy z dnia 24.08.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, uczestniczących bezpośrednio w akcjach ratowniczych. W art. 15 ustawy powołanej wyżej w brzmieniu obowiązującym w 1991 r. jako jednostki ochrony przeciwpożarowej w punkcie 2 i 8 wskazano zakładową straż pożarną i inne jednostki ratownicze. W art. 15 punkt 2 tejże ustawy w brzmieniu obecnie obowiązującym wskazano także zakładową straż pożarną jako jednostki ochrony przeciwpożarowej. Natomiast w punkcie 6 art. 15 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, wskazano jednostki ochotniczej straży pożarnej, wyłączone w Wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Z informacji (...)w P.Delegatura w K.z dnia 02.12.2014 r. wynika, iż dokumenty dotyczące jednostek straży pożarnej w (...)w W.zostały zdeponowane w Spółce Doradztwa (...). Z informacji Komendy Powiatowej Straży Pożarnej w J.z dnia 02.12.2014 r. wynika, iż w Zakładach (...)działały służby przeciwpożarowe, jednakże Komenda nie posiada danych co do ich powołania, likwidacji. W piśmie z dnia 22.12.2014 r. Komenda Miejska Straży Pożarnej w K.stwierdziła, iż nie posiada żadnych dokumentów dotyczących jednostki zakładowej straży pożarnej działającej przy Zakładach (...)w W.. Powyższe wynika z faktu, iż jednostki zakładowych straży pożarnych nie były jednostkami organizacyjnymi zawodowych straży pożarnych.

Od marca 1990 r. odwołujący nie wykonywał pracy w zakładowej straży pożarnej w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Działające na terenie zakładu jednostki straży miały status ochotniczych straży pożarnych. Takie jednostki straży wymienione są w punkcie 6 art. 15 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Ten punkt jest wyłączony w wykazie dotyczącym stanowisk uprawniających do emerytury pomostowej. Nadto charakter obowiązków wykonywanych przez odwołującego po marcu 1990 r. wskazuje iż udział w akcjach ratowniczych stanowił jedynie część obowiązków go obciążających.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż odwołujący nie wykazał okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. Nadto P. P. w dacie wniosku pozostawał w stosunku pracy, który miał trwać do dnia 31.01.2015 r. P. P. pobierał zasiłki chorobowe w czasie zatrudnienia, także w dacie do zgonu. Nadto w sytuacji korzystania przez ubezpieczonego z zasiłku chorobowego, prawo do emerytury pomostowej może być przyznane dopiero po upływie okresu jego pobierania.

Odwołujący nie spełnił zatem warunków do przyznania emerytury pomostowej.

Z uwagi na śmierć odwołującego w toku postępowania w dniu 27.11.2014 r., do sprawy wstąpiła jego żona, domagając się przyznania niezrealizowanego świadczenia w postaci emerytury pomostowej. Sąd wezwał jako zainteresowanych w sprawie o niezrealizowane świadczenie w postaci emerytury pomostowej za okres od daty wniosku do daty zgonu ubezpieczonego, jego żonę L. P. i jedyną córkę J. K..

Zgodnie z art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440) w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenie określone ustawą, świadczenia należne do dnia jej śmierci wypłaca się małżonkowi i dzieciom.

Skoro P. P. nie miał prawa do emerytury pomostowej w okresie do zgonu, żądanie przyznania niezrealizowanego świadczenia jest także niezasadne.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc Sąd odwołanie oddalił.