Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Barbara Bojakowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2015 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko M. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 15 kwietnia 2014 roku, sygn. akt I C 90/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz pozwanej M. C. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 209/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo (...) Spółki z o.o.z siedzibą w W.przeciwko M. C.o zapłatę oraz orzekł o kosztach procesu.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł powód, zaskarżając je w całości. Powód podniósł następujące zarzuty:

- naruszenie art. 750 k.c. poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że umowa o świadczenie usług edukacyjnych przez uczelnię wyższą stanowi umowę nienazwaną, przez co do tego stosunku prawnego należy stosować przepisy o zleceniu;

- naruszenie art. 751 pkt 2 k.c. w zw. z § 10. załącznika do rozporządzenia Prezesa RM
z 20.06.2002r. w sprawie zasad techniki prawodawczej, poprzez ich błędną, rozszerzającą wykładnię wyrażającą się w zakwalifikowaniu roszczeń powoda jako roszczeń z tytułu nauki oraz stwierdzeniu, że czynności „zawodowego trudnienia się" i „utrzymywania zakładów przeznaczonych na cele" związane z nauką nie stanowi działalności gospodarczej.

W konkluzji apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.385,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a ponadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego
w wysokości czterokrotności stawki minimalnej z uwagi na duży nakład pracy pełnomocnika, charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia
i rozstrzygnięcia.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji powoda oraz
o orzeczenie o kosztach postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy stwierdzić, że Sąd II instancji podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i uznaje je za własne.

Odnosząc się do zarzutu uchybienia art. 750 k.c., trzeba zaakcentować za Sądem I instancji, że w sprawie nie ma zastosowania art. 160 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 572 ze zm. – dalej: „ustawa z 2005 roku”). Zgodnie bowiem z art. 277 wskazanego aktu prawnego, wszedł on w życie z dniem 1 września 2005 r., zaś umowa pomiędzy pozwaną a uczelnią została zawarta w dniu 14 października 2004 roku, natomiast roszczenia powoda dotyczą opłat – czesnego za okres od października 2004 roku do stycznia 2005 roku. Wynika to z wyrażonej w art. 3 k.c. zasady niedziałania prawa wstecz (lex retro non agit), uważanej za fundamentalną dla demokratycznego porządku prawnego. Stanowisko to wzmacnia przepis art. 269 ust. 1 i 2 ustawy z 2005 roku, wedle którego studenci przyjęci na studia przed dniem wejścia w życie ustawy oraz w roku akademickim 2005/2006 wnoszą opłaty za zajęcia dydaktyczne na dotychczasowych zasadach do końca okresu studiów przewidzianego w programie studiów,
a umowy, o których mowa w art. 160 ust. 3 ustawy z 2005 roku, obowiązują od roku akademickiego 2006/2007.

Ustawa z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 65 z 1990r., poz. 385 ze zm. – dalej: „ustawa z 1990 roku”), pod rządami której doszło do powstania stosunku prawnego między M. C. a cedentem i roszczeń z niego wynikających, nie tylko nie zawierała odpowiednika art. 160 ust. 3 ustawy z 2005 roku, lecz w ogóle nie przewidywała uregulowań, o jakich mowa w tej ustawie, a dotyczących umowy łączącej uczelnię i studenta. W świetle powyższego nie można więc wywodzić, iż zawarta przez pozwaną z uczelnią umowa była umową nazwaną określoną w odrębnych przepisach. Łączący strony stosunek prawny należy zatem zakwalifikować jako nieuregulowaną innymi przepisami umowę, której przedmiotem jest świadczenie usług i do której, z mocy art. 750 k.c., należy stosować odpowiednio przepisy o zleceniu.

Sąd Rejonowy prawidłowo więc zastosował art. 750 k.c. do stosunku prawnego łączącego strony niniejszego postępowania.

Nietrafnym jest także zarzut naruszenia art. 751 pkt 2 k.c. w zw. z § 10 załącznika do rozporządzenia Prezesa RM z 20.06.2002r. w sprawie zasad techniki prawodawczej.

Należy wskazać, że choć określone w powołanym przepisie pojęcie „nauki” jest
w istocie pojęciem wieloznacznym, to jednak godzi się zauważyć, iż chodzi tu o termin „nauka” w znaczeniu tożsamym z pojęciem „kształcenie”. Termin „kształcić” oznacza przekazywać komuś pewien zasób wiedzy, umiejętności, wiadomości w jakiejś dziedzinie,
a także uczyć kogoś, posyłać do szkół na naukę (Słownik Języka Polskiego, t. I wyd. PWN, Warszawa 1982, s. 1075). Pojęcie „nauki” oznacza zaś nie tylko zespół poglądów stanowiących usystematyzowaną całość i wchodzących w skład określonej dyscypliny badawczej, lecz również uczenie się, kształcenie się lub uczenie, kształcenie kogoś (Słownik Języka Polskiego, t. II, wyd. PWN, Warszawa 1982, s. 301). W polskiej tradycji oraz potocznie nauka oznacza przyswajanie jakichkolwiek treści (wiedzy), nabywanie umiejętności oraz to, czego się uczy lub naucza.

Z kolei co do pojęcia osoby utrzymującej zakład przeznaczony do świadczenia usług w dziedzinie nauki, trzeba zauważyć, że wskazanie przez ustawodawcę na utrzymywanie zakładu służącego świadczeniu określonych usług przesądza o stałym i zorganizowanym wykonywaniu działalności w tym zakresie. O ile ma przy tym charakter zarobkowy, oznacza, że utrzymujący taki zakład prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (vide: K. Kopaczyńska-Pieczniak, Komentarz do art. 751 k.c., Lex).

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym świadczenie usług edukacyjnych odpłatnie na studiach ma niewątpliwie cel zarobkowy
z perspektywy uczelni (vide: postanowienie SN z dnia 6 grudnia 2013 r., I CSK 167/13, Lex nr 1418723). Uczelnia gromadzi bowiem w ten sposób środki finansowe i przeznacza je na realizację swojej działalności. Nie ulega kwestii, że cedent świadcząc usługi edukacyjne dla studentów, prowadzi działalność w sferze użyteczności publicznej, skoro na gruncie art. 70 ust. 4 Konstytucji RP zapewnienie edukacji należy do władz publicznych, a na poziomie szkolnictwa wyższego zadanie to realizują publiczne oraz niepubliczne szkoły wyższe.

Należy przyznać, że uczelnia wyższa posiada szczególny reżim prawny w zakresie dysponowania uzyskanymi środkami z tytułu kształcenia studentów, który w realiach niniejszej sprawy obejmował ustawę z 1990 roku oraz wydane na jej podstawie rozporządzenia. Wobec tego trzeba przyjąć, że uczelnia wyższa prowadzi działalność zbliżoną do działalności gospodarczej. W konsekwencji Sąd II instancji uznał, mając na uwadze również zorganizowany i ciągły charakter odpłatnego świadczenia usług edukacyjnych przez cedenta, że uczelnia wyższa jest osobą utrzymującą zakład przeznaczony do świadczenia usług z zakresu nauki w rozumieniu art. 751 pkt. 2 k.c.

W tym stanie rzeczy trzeba stwierdzić, że dochodzone pozwem roszczenie przedawnia się z upływem 2-letniego terminu przedawnienia na podstawie art. 751 pkt. 2 k.c. Zestawienie tej konstatacji z datą wymagalności roszczeń – 10 listopada 2004 roku, 10 grudnia 2004 roku, 10 stycznia 2005 roku oraz datą wniesienia pozwu – 17 grudnia 2013 roku prowadzi do oczywistego wniosku, że przed wszczęciem niniejszego procesu doszło do przedawnienia,
a podniesienie stosownego zarzutu - w świetle art. 117 § 2 k.c. - skutkuje koniecznością oddalenia powództwa.

Fakt wcześniejszego przedawnienia roszczeń powoduje również, że tym bardziej nie ma w sprawie zastosowania art. 160a pkt 7 ustawy z 2005 r. w obecnym brzmieniu, przewidujący 3-letni termin przedawnienia, co czyni zbędnym analizę konstytucyjności
i wykładnię art. 32 z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzekł w punkcie 1. sentencji.

Sąd II instancji orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 3)
w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1) i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 r. 490).,
o czym orzekł w punkcie 2. sentencji. Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 300 zł tytułem zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.