Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powód (...) SA w B. wniósł pozew przeciwko pozwanemu (...) SA w B. domagając się zasądzenia kwoty 1.306,70 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 12 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu. W uzasadnieniu wywodził, że w dniu 14 października 2011 r. strony zawarły w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W § 4 umowy strony określiły cenę sprzedaży i sposób jej zapłaty. Pozwany zobowiązany był między innymi do zapłaty za zapasy w ten sposób, że 50% wartości zapasów miała być uiszczona w terminie 90 dni od dnia zawarcia umowy, a pozostała kwota 50% wartości zapasów w terminie 180 dni od dnia zawarcia umowy. W dniu 24 listopada 2011 r. strony w formie aktu notarialnego złożyły oświadczenie w przedmiocie zmiany umowy sprzedaży oraz oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Na mocy tego porozumienia strony uzgodniły nowe brzmienie § 4 ust. 2 umowy jak wyżej, w którym stwierdzono, że wartość zapasów opisanych szczegółowo w wykazie z dnia 31 października 2011 r. na dzień podpisania umowy strony ustaliły do kwoty 3.026,669 zł. Pozwany jednak nie zapłacił uzgodnionej ceny w terminie w całości, pozostała kwota dochodzona pozwem.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. Złożył wniosek o zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania sprawy VIII GC 122/13 tutejszego Sądu z powództwa (...) sp. z o. o. przeciwko stronom przedmiotowego postępowania. W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył twierdzeniom powoda. Przyznał fakt zawarcia umowy sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa aktem notarialnym z dnia 14 października 2011 r. oraz zobowiązanie do zapłaty za równowartość zapasów magazynowych. Natomiast w zakresie wartości przedmiotowych zapasów, z uwagi na brak w chwili podpisania umowy szczegółowego wykazu zapasów znajdujących się w magazynie nabywanego przedsiębiorstwa, strony pierwotnie ustaliły szacunkowo kwotę 1.000.000 zł, która następnie miała zostać skorygowana do rzeczywistej wartości zapasów. Na mocy aktu notarialnego z dnia 24 listopada 2011 r. strony skorygowały wartość zapasów magazynowych na kwotę 3.026.669,- zł. Pozwany podnosił, że również ta skorygowana kwota nie odzwierciedlała rzeczywistej wartości zapasów, gdyż stanowiła wartość wszystkich zapasów znajdujących się w magazynie nabywanego przedsiębiorstwa, w tym surowców znajdujących się na stanie magazynowym powyżej 3 miesięcy, jak również opakowań o wartości 34.000 zł, za które stosownie do zapisu § 2 ust. 2 pkt 1 lit h umowy z dnia 14 października 2011 r. pozwany nie był zobowiązany zapłacić. Dodatkowo część surowców o wartości 145.643,15 zł nie mogła być przez pozwanego wykorzystana w procesie produkcji, ze względu na niewypełnienie przez te produkty wymogów określonych przez Dyrektywę (...). O tym fakcie pozwany informował powoda pismem z dnia 29 stycznia 2013 r. zwracając się jednocześnie z wnioskiem o zdjęcie tych surowców z ustalonej kwoty w oświadczeniu z dnia 24 listopada 2011 r. Przyznał, iż zapłacił na rzecz powoda za zapasy kwotę 1.047.405 zł i jego roszczenie uznał za bezzasadne.

Następie pozwany powołał się na to, że nabywając zorganizowaną część przedsiębiorstwa działał pod wpływem błędu wynikającego ze świadomego działania pozwanego, które spowodowało narażenie pozwanego na szkodę znacznych rozmiarów. Powód bowiem zarówno na etapie negocjacji, czynności kontrolnych pozwanego przed nabyciem przedsiębiorstwa oraz umowy sprzedaży – zataił przed pozwanym podnoszone wobec powoda, a odnoszące się do przedmiotu umowy, roszczenia firmy (...) sp. z o. o. W konsekwencji po nabyciu przedsiębiorstwa roszczenia te zostały skierowane również do pozwanego. Tym samym jego zdaniem nie ulega wątpliwości, że powód zatajając informację o roszczeniach wskazanej spółki wprowadził pozwanego w błąd zgodnie z art. 86 kc, co do stanu prawnego i faktycznego nabywanej zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W wyniku uwzględnienia roszczeń (...) sp. z o. o. wobec pozwanego może powstać po jego stronie szkoda, której naprawienia będzie mógł się domagać od powoda. Dlatego pozwany kwotę 1.979.264 zł pozostałą do zapłaty z tytułu zapasów magazynowych traktuje jako zabezpieczenie roszczeń spółki (...). Domagał się zawieszenia przedmiotowego postępowania, gdyż w przypadku poniesienia opisanej szkody zgłosi zarzut jej potrącenia z wierzytelnością powoda.

Powód w piśmie z dnia 11 lutego 2014 r. sprzeciwił się wnioskowi o zawieszenie postępowania. Zarzucił, że wywody pozwanego nie mają znaczenia dla przedmiotowego sporu, a sprowadzają się do powoływania okoliczności i dowodów dla wykazania tezy, iż pozwany nie wiedział o rzekomych roszczeniach firmy (...) sp. z o. o. Jego zdaniem pozwany wykazuje okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność na podstawie art. 55 ⁴ kc. Wskazał na korespondencję stron, w której pozwany uznał jego roszczenia. Jego zdaniem informacja pozwanego o zabezpieczeniu jest pozbawiona podstaw.

Pozwany w piśmie z dnia 5 marca 2014 r. zawiadomił o nabyciu w dniu 20 lutego 2014 r. wierzytelności od firmy (...) sp. z o. o. wobec powoda z tytułu odszkodowania, którą w piśmie z dnia 20 lutego 2014 r. potrącił z wierzytelnością powoda dochodzoną pozwem. Dlatego złożył wniosek o oddalenie powództwa.

W piśmie z dnia 7 kwietnia 2014 r. syndyk masy upadłości powoda oświadczył, że wstępuje od do niniejszego postępowania.

Postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2014 r. Sąd podjął postępowanie z udziałem syndyka.

Powód w piśmie z dnia 11 listopada 2014 r. zarzucił, że podnosząc zarzut potrącenia pozwany de facto uznał roszczenie powoda. Jego zdaniem zarówno oświadczenie o potrąceniu w piśmie z dnia 20 lutego 2014 r. jak i zarzut potrącenia są bezskuteczne.

Powołał się na dyspozycję przepisu art. 509 § 1 kc, z którego wynika, iż wierzyciel nie może bez zgody dłużnika zbyć wierzytelności na osobę trzecią gdy sprzeciwia się to zastrzeżeniu umownemu. Wskazał, że w umowie z dnia 6 sierpnia 2004 r. zawartej przez powoda i poprzednika (...) sp. z o. o. było wprowadzone takie zastrzeżenie o zakazie przelewu wierzytelności bez uprzedniej pisemnej zgody drugiej strony. Dlatego dokonany przelew był niedopuszczalny, a pozwany nie nabył wierzytelności wobec powoda. Jednocześnie zakwestionował istnienie jakichkolwiek wierzytelności po stronie firmy (...) sp. z o. o. oraz zarzucał, iż powód jej nie udowodnił. Następnie z ostrożności powołał się na dyspozycję przepisu art. 94 ust. 1 p.u. i n., z którego wynika, że potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli dłużnik upadłego nabył wierzytelność w drodze przelewu lub indosu po ogłoszeniu upadłości albo nabył ją w ciągu ostatniego roku przed dniem ogłoszenia upadłości, wiedząc o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości. Powołał się na uchwałę SN (7) z dnia 4 września 2013 r. III CZP 26/13, z której wynika, że takie potrącenie nie skutkuje umorzenia wierzytelności.

Pozwany w piśmie z dnia 8 grudnia 2014 r. podtrzymał swoje stanowisko. Zaprzeczył, aby podnosząc zarzut potrącenia uznawał roszczenie powoda, gdyż podniósł go jako zarzut ewentualny, jako środek obrony. Jego zdaniem dokonane potrącenie jest skuteczne. Wskazał, że zarzut o zakazie zbycia wierzytelności może być kierowany do (...) sp. z o. o., a nie do pozwanego. Powołał się na dyspozycję art. 514 kc, z którego wynika, iż: Jeżeli dłużnik, który otrzymał o przelewie pisemne zawiadomienie pochodzące od zbywcy, spełnił świadczenie do rąk nabywcy wierzytelności, zbywca może powołać się wobec dłużnika na nieważność przelewu albo na zarzuty wynikające z jego podstawy prawnej tylko wtedy, gdy w chwili spełnienia świadczenia były one dłużnikowi wiadome. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a nabywcą wierzytelności. Powołał się na treść umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 20 lutego 2014 r. § 1 ust. 6 oraz § 4 ust. 1, gdzie wierzytelność przez zbywcę została wykazana wobec nabywcy nie umową z dnia 6 sierpnia 2004 r., lecz zawierającym się w załączniku do ww. umowy ramowym opisem wierzytelności oraz notami obciążeniowymi z tytułu kar umownych, w których treści nie było informacji o zakazie dokonywania przelewu wierzytelności bez zgody dłużnika. Dlatego uważał, że skutecznie nabył tą wierzytelność. Również kwestionował zarzut, iż w chwili nabycia wierzytelności oraz w chwili złożenia oświadczenia o potrąceniu miał wiedzę o istnieniu podstaw do ogłoszenia upadłości powoda. Sam fakt złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości danego podmiotu nie może bowiem rodzić u innych podmiotów przeświadczenia o faktycznym istnieniu podstaw do ogłoszenia upadłości. Samo zgłoszenie takiego wniosku nie oznacza, że będzie ogłoszona upadłość. Powołał się na korespondencję stron, gdzie nie był zawiadamiany o podstawach do ogłoszenia upadłości i twierdził, iż z tego powodu nie dał wiary medialnym doniesieniom, które nie mogły stanowić podstawy do podjęcia wiedzy o podstawach do ogłoszenia upadłości powoda. Uważał, że dokonana czynność potrącenia była skuteczna i zgodna z art. 93 i następnymi p.u. i n. Jego zdaniem wykazał również istnienie nabytej wierzytelności załącznikiem do umowy sprzedaży wierzytelności.

Sąd Okręgowy ustalił, że:

Bezsporne było, iż strony zawarły umowę przedwstępną sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa w formie aktu notarialnego z dnia 4 sierpnia 2011 r. repertorium A numer (...). Jej przedmiotem było zobowiązanie do sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa Zakładów (...) SA w B., które działało jako wyodrębniona w strukturze organizacyjnej sprzedającego jednostka organizacyjna pod nazwą (...) w której skład wchodził zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej koncentrującej się na przetwórstwie tworzyw sztucznych obejmujący w szczególności składniki wymienione w (...) zostały wymienione zapasy materiałowe, w tym surowce, które znajdują się na stanie magazynowym przez okres poniżej 3 miesięcy, wyroby w toku, wyroby gotowe (opisane szczegółowo w załączniku (...)– zapasy materiałowe (...)), przy czym wartość zapasów na dzień podpisania umowy strony zgodnie oszacowały do kwoty 6.000.000 zł i zgodnie oświadczyły, że w dniu podpisania umowy przyrzeczonej ich ilość i wartość może ulec zmianie w związku ze zwyczajnym tokiem produkcji. Strony postanowiły, że ostateczna ilość zapasów zostanie określona w załączniku do umowy przyrzeczonej w oparciu o stany magazynowe zweryfikowane przez strony na dzień poprzedzający zawarcie umowy przyrzeczonej.

Dowód: umowa na k. 121-137,

Na podstawie aktu notarialnego z dnia 14 października 2011 r. repertorium A nr 7 (...) wykonując zobowiązanie z umowy przedwstępnej strony zawarły umowę sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa opisanego wyżej. Przedmiotem sprzedaży zgodnie z § 2 literą h) były również zapasy materiałowe, w tym surowce, które znajdują się na stanie magazynowym przez okres poniżej 3 miesięcy, wyroby w toku, wyroby gotowe (opisane szczegółowo w wykazie, który zostanie sporządzony na dzień 31 października 2011 r.), przy czym wartość zapasów na dzień podpisania niniejszej umowy strony ustaliły do kwoty 1.000.000 zł. W § 4-tym strony ustaliły, że na cenę ma się składać kwota 3.500.000 zł oraz kwota równa wartości zapasów. W § 4 ust. 2-gim strony ustaliły, iż na wartość zapasów składają się surowce, które znajdują się na stanie magazynowym przez okres poniżej 3 miesięcy, wyroby gotowe i produkcja w toku (szczegółowo opisane w wykazie, który zostanie sporządzony na dzień 31 października 2011 r.), których wartość na dzień podpisania niniejszej umowy strony ustaliły do kwoty 1.000.000 zł. Dalej w § 4 ust. 3. litera a) strony ustaliły termin zapłaty kwoty 3.500.000 zł do dnia 31 października 2011 r., natomiast pod literą b) postanowiły, że zapłata kwoty 50% wartości zapasów, o których mowa w ust. 2 nastąpi w terminie do 90 dni od dnia zawarcia niniejszej umowy oraz pod literą c), iż pozostała kwota 50% wartości zapasów, o których mowa w ust. 2. będzie zapłacona w terminie 180 dni od dnia zawarcia umowy.

W § 10 ust. 1 umowy strony wyłączyły odpowiedzialność sprzedającego z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne przedmiotu sprzedaży. Dalej w ust. 2-gim, że każda ze stron zobowiązała się do naprawienia, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz z uwzględnieniem postanowień niniejszej umowy wszelkich szkód jakie druga strona może ponieść wskutek m. in. opisanych pod literą b) nieprawdziwości, któregokolwiek z oświadczeń lub zapewnień złożonych przez daną stronę w niniejszej umowie. Powód jako sprzedający swoje oświadczenia i zapewnienia złożył w § 7 umowy.

Dowody: umowa na k. 10-24, zeznania świadka M. S. na k. 292-294,

Aktem notarialnym z dnia 24 listopada 2011 r. repertorium A nr 8 (...) strony złożyły oświadczenia w przedmiocie zmiany umowy sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz oświadczenia o poddaniu się egzekucji. W § 2-gim strony zmieniły umowę sprzedaży z dnia 14 października 2011 r. w ten sposób, że § 2 ust. 1 pkt 1 h) oraz § 4 ust. 2 otrzymały nowe brzmienie poprzez ustalenie wartości zapasów na dzień podpisania umowy do kwoty 3.026.669 zł. Ponadto załącznikiem do umowy, a zatem jej integralną częścią, był wykaz zapasów, w którym określono ich dokładną wartość na kwotę 3.026.669 zł.

Dowody: umowa na k. 25-29 z załącznikami na k. 30-72, zeznania świadka M. S. na k. 292-294,

Wobec powoda już od sierpnia 2011 r. zgłaszała roszczenia odszkodowawcze firma (...) sp. z o. o. na kwotę ponad 2 miliony złotych, która ostatecznie pismem z dnia 25.10.2012 r. złożyła pozew o zapłatę również przeciwko pozwanemu w przedmiotowym procesie jako nabywcy przedsiębiorstwa.

Dowody: korespondencja na k. 102-110, kopia pozwu na k. 111-120,

Pismem z dnia 19 grudnia 2012 r. pozwany zawiadomił powoda w związku z toczącym się postępowaniem z powództwa (...) sp. z o. o., że kwotę należną z tytułu sprzedaży zapasów, stanowiącą wartość 1.979.264 zł pozwany traktuje jako zabezpieczenie ewentualnych roszczeń.

Dowody: pismo na k. 138,

Pozwany pismem z dnia 29 stycznia 2013 r. zawiadomił powoda, że pomimo starań nie może wykorzystać niektórych surowców do swojej produkcji i dlatego zwrócił się z prośbą o zdjęcie kwoty stanowiącej wartość surowców wyliczonych według aktu notarialnego z dnia 24 listopada 2011 r. za bezużyteczne w chwili obecnej z należności przysługujących powodowi na mocy powołanego aktu. Pismo to w ocenie Sądu stanowi prośbę o umorzenie należności wskazanej w załączniku do pisma w kwocie 145.643,15 zł.

Dowody: pismo i załącznik na k. 99-100,

Pozwany nie zapłacił powodowi całej umówionej ceny za zapasy, dlatego powód wezwał go do zapłaty pismem z dnia 13 maja 2013 r. z tego tytułu kwoty 1.306.282,70 zł.

W odpowiedzi pozwany pismem z dnia 17 maja 2013 r. potwierdził swoje zobowiązanie do zapłaty, ale w kwocie 890.693,07 zł. Podtrzymał swoje stanowisko, że kwota ta stanowi zabezpieczenie w związku z toczącym się postępowaniem sądowym z powództwa firmy (...) sp. z o. o.

Dowody: wezwanie j. w. na k. 73 z załącznikami na k. 74-81, pismo pozwanego na k. 175

Pomiędzy stronami trwała korespondencja mailowa.

W imieniu pozwanego M. J. w mailu z dnia 2.10.2013 r. twierdził, że zapasy dawnego Z. na dzień 31.10.2011 r. wynosiły 1.938.098,07 zł. Wskazał, że pozwany zapłacił łącznie kwotę 1.047.405 zł. Zdaniem pozwanego jego zadłużenie wobec powoda wynosi 890.693,07 zł.

W imieniu powoda T. J. w mailu z dnia 10.10.2013 r. wskazał stan rozliczeń między stronami oraz aktualny stan zadłużenia za tzw. zapasy:

Kwota z aktu notarialnego: 3.026.669 zł

Korekta o zapasy powyżej 90 dni -672.981,30 zł

Kwoty zapłacone -1.047.405 zł

Pozostało do zapłaty z tytułu zapasów 1.306.282,70 zł

Dowody: maile na k. 101, zeznania świadka T. J. na k. 386-397,

Na mocy umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 20 lutego 2014 r. pozwany nabył od (...) sp. z o. o. wierzytelność sprzedającego wobec powoda z tytułu utraconych korzyści z związku z zaprzestaniem przez powoda realizacji umowy nr (...), które wynoszą na dzień 15 lutego 2014 r. kwotę 2.308.331 zł.

W § 2 pkt 2. umowy pozwany jako kupujący oświadczył, że zapoznał się z treścią umowy nr (...). Dalej w § 2 pkt 6 strony wskazały, iż opis utraconych korzyści oraz sposób ich wyliczenia zawarty został w załączniku nr 1 do umowy, który stanowi jej integralną część.

Pozwany zawiadomił powoda o cesji pismem z dnia 20 lutego 2014 r.

Pismem z dnia 20 lutego 2014 r. pozwany złożył powodowi oświadczenie o potrąceniu wierzytelności jaką nabył na podstawie umowy cesji z wierzytelnością powoda dochodzoną pozwem.

Dowody: umowa cesji z załącznikami na k. 186-193, zawiadomienie o cesji na k. 194, oświadczenie o potrąceniu na k. 195-198,

Jak wynika z treści pkt 12 umowy nr (...) z dnia 6 sierpnia 2004 r., która była przedmiotem cesji, strony umowy postanowiły, że: „Żadna ze stron nie może cedować niniejszej umowy ani jakichkolwiek jej praw czy obowiązków bez uprzedniej pisemnej zgody strony drugiej (…)”.

Dowód: umowa j. w. z załącznikami na k. 310-320,

Powód nie uznał skuteczności oświadczenia pozwanego o potrąceniu w piśmie z dnia 10 marca 2014 r., zarzucił, że nie mógł on skutecznie nabyć jakiejkolwiek wierzytelności.

Dowody: pismo powoda z 10.03.2014 r. na k. 321,

W dniu 30 grudnia 2013 r. powodowa spółka złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości, którą Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ogłosił postanowieniem z dnia 14 marca 2014 r.

Dowody: raport C. z 21.12.2013 r. na k. 322, postanowienie na k. 221,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów i środków dowodowych powołanych wyżej, których autentyczność nie była kwestionowana oraz nie budziły one wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności, ponadto korespondowały one ze sobą tworząc również logiczną całość także z zeznaniami przesłuchanych świadków.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie maile na k. 341- 342 oraz postanowienia o zabezpieczeniu na k. 343-351.

Sąd oddalił wnioski o przesłuchanie stron oraz świadków J. K. i T. M., ponieważ mieli oni zeznawać na okoliczności nieistotne dla rozstrzygnięcia w sprawie – art. 227 kpc i w konsekwencji wnioski te zmierzały do przedłużenia postępowania – art. 217 § 3 kpc. Dowody te pozwany powołał celem wykazania, że powód przed zawarciem umowy i przy jej zawarciu nie poinformował go o roszczeniach firmy (...) sp. z o. o. co nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie i jak słusznie zarzucił powód było to w istocie poszukiwanie dowodów dla wykazania przesłanek z art. 55 ⁴ kc, czyli uwolnienia się od odpowiedzialności w procesie wytoczonym przez tą spółkę przeciwko stronom niniejszego postępowania.

Ponadto Sąd oddalił wniosek pozwanego w punkcie 7 odpowiedzi na pozew, ponieważ do aktu notarialnego z dnia 24 listopada 2011 r. strony dołączyły załącznik nr 4, w którym ustaliły stan zapasów i ich wartość, który stanowi integralną część umowy. Złożony wniosek w istocie zmierzał do poszukiwania dowodów w celu podważania treści umowy stron zawartej w formie aktu notarialnego. Przez okres niemal dwóch lat po zawarciu umowy powód nie kwestionował wartości zapasów, ani nie miał zarzutów co do ich przydatności do produkcji, co wynika z korespondencji stron powołanej w ustaleniach faktycznych. Należy podkreślić, że powód dokonał korekty wysokości zobowiązań pozwanego o kwotę 672.981,30 zł, czym aż nadto uwzględnił jego prośbę z dnia 29 stycznia 2013 r. (k. 99-100). W tej sytuacji wniosek dowodowy pozwanego zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania w sprawie – art. 217 § 3 kpc.

Nie miało żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia przedsądowe wezwanie do zapłaty skierowane przez (...) sp. z o. o. do powoda, którego domagał się pozwany i dlatego ten wniosek również podlegał oddaleniu na podstawie art. 227 kpc.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Powód udowodnił fakt zawarcia umowy i wysokość zobowiązania pozwanego, które pozostało do zapłaty za tzw. zapasy na podstawie aktu notarialnego z dnia 24 listopada 2011 r. wraz z załącznikiem nr 4, który stanowił integralną część umowy. Zgodzić się należy, że „nieszczęśliwe” sformułowanie użyte w § 4 ust. 2 o ustaleniu wartości zapasów do kwoty 3.026.669 zł bez uwzględnienia załącznika nr 4 do umowy może dawać powody do interpretacji. Pozwany pomija wskazany załącznik w swoim stanowisku. Jak wynika z dyrektywy interpretacyjnej art. 65 § 2 kc w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Należy pamiętać, że przed zawarciem przedmiotowego aktu notarialnego z 24 listopada 2011 r. strony już 4 sierpnia 2011 r. zawarły umowę wstępną, a potem 14 października 2011 r. umowę przyrzeczoną sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W dwóch pierwszych umowach strony też odnosiły się do zapasów i określały ich orientacyjną wartość „do kwoty” najpierw 6.000.000 zł, potem 1.000.000 zł. Ostatecznie postanowiły o sporządzeniu szczegółowego wykazu tzw. zapasów na dzień 31 października 2011 r. Wynikiem prac stron był akt notarialny z dnia 24 listopada 2011 r. wraz z załącznikiem w postaci wykazu zapasów, który określał dokładnie ich wartość na kwotę 3.026.669 zł. W tej sytuacji powtórzenie za dwoma wcześniejszymi aktami notarialnymi określenia „do kwoty 3.026.669 zł” było zapewne wynikiem przypadku, a zamiarem stron było zgodnie z treścią załącznika dokładne określenie ich wartości na podaną precyzyjnie w umowie i załączniku kwotę.

W późniejszych zarzutach podnoszonych po raz pierwszy dopiero we wskazanym wyżej piśmie pozwanego z dnia 29 stycznia 2013 r. z załącznikiem pozwany mógł się odnosić tylko do sporządzonego wykazu zapasów w załączniku do umowy z dnia 24 listopada 2011 r. Na ten moment strony ustaliły bowiem przedmiot umowy. Po przejęciu zakładu pozwany nie miał przecież żadnych ograniczeń jako jego właściciel wraz z zapasami, które nabył, do ustalenia przez jaki czas znajdują się one na stanie magazynu. Skoro ustalenia były takie, że ma zapłacić za zapasy, które znajdują się na stanie magazynu przez okres poniżej 3 miesięcy, to maksymalnie 31 stycznia 2012 r. ten okres już minął. Podnoszenie zarzutów po ponad roku od zawarcia umowy w istocie było trudne do zweryfikowania przez powoda, który wydał już przedmiot umowy, a także nie wydaje się obecnie do sprawdzenia ze stanem aktualnym zapasów pozwanego w magazynie i źródeł ich pochodzenia. Pozwany nie złożył wniosku o zbadanie przez biegłego z dziedziny chemii aktualnego stanu swoich zapasów z wykazem stanowiącym załącznik do umowy i ustalenia czy nadal posiada zapasy nabyte od powoda, a tylko taki dowód mógł być przydatny do udowodnienia jego zarzutu, że wśród sprzedanych mu zapasów były także takie, które na dzień 31 października 2011 r. były w magazynie dłużej niż 3 miesiące i dlatego nie jest zobowiązany za nie zapłacić. Prawdopodobne jest, że wykorzystał je do produkcji, nie wykazał bowiem na przeprowadzoną utylizację przeterminowanych zapasów. Pozwany nie zabezpieczył dowodów na tą okoliczność we właściwym czasie, a obecnie składanie wniosków o dodatkową dokumentację od powoda nie jest w tym zakresie przydatne bez jednoczesnego zbadania stanu magazynu pozwanego czy nadal znajdują się w nim zapasy sprzedane przez powoda i czy da się określić ich datę produkcji oraz wartość na dzień 31 października 2011 r. W konsekwencji pozwany musi ponieść skutki procesowe nieudowodnienia tego zarzutu, z którego wywodzi brak swojego zobowiązania do zapłaty reszty ceny.

Ostatecznie jak wynika z maila powoda z dnia 10 października 2013 r. powód zgodził się i dokonał korekty zapasów powyżej 90 dni o kwotę 672.981,30 zł. Nie było pomiędzy stronami sporne, że pozwany do tej pory zapłacił powodowi za zapasy jedynie kwotę 1.047.405 zł. W tej sytuacji roszczenie pozwu o zapłatę przez pozwanego pozostałej kwoty zgodnie z umową czyli 1.306.282,70 zł jest uzasadnione i udowodnione dowodami z dokumentów wskazanymi wyżej w dokonanych ustaleniach faktycznych.

Odnośnie drugiego zarzutu pozwanego w jego piśmie z dnia 19 stycznia 2013 r., że surowce, które służyły do produkcji Z. są bezużyteczne z uwagi na wymogi dyrektywy (...)tzw. (...), przypomnieć pozwanemu trzeba postanowienia § 10 ust. 1 aktu notarialnego z dnia 14 października 2011 r. gdzie strony wyłączyły odpowiedzialność powoda z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne przedmiotu sprzedaży. Obecnie pozwany nie może zatem powoływać się na okoliczności, które mogłyby być podstawą ewentualnych jego uprawnień i roszczeń z rękojmi. Zapewne mając tego świadomość nie sformułował takich roszczeń, a twierdzenia podniósł jedynie dla zwłoki w postępowaniu.

Podkreślić należy, że pozwany wbrew zarzutom w odpowiedzi na pozew o wprowadzeniu go przez powoda w błąd przed i przy zawarciu umowy nie uchylił się od się od skutków prawnych oświadczenia woli zawartego w akcie notarialnym z dnia 24 listopada 2014 r., ani wcześniejszym z dnia 14 października 2011 r. z powodu błędu co do treści czynności prawnej. Nie złożył takiego oświadczenia woli. Pamiętać należy, iż w myśl art. 88 § 1 kc uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Pozwany nawet nie twierdził, że takie oświadczenie złożył i nie przedłożył takiego dokumentu, a jedynie zarzucał oraz składał wnioski dowodowe w celu wykazania takiego wprowadzenia w błąd. Taka postawa procesowa pozwanego skierowana była na przedłużenie postępowania w sprawie. Pamiętać również należy, iż zgodnie z art. 88 § 2 kc uprawnienie do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli wygasa w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia. Oznacza to, że termin do złożenia na piśmie stosownego oświadczenia najpóźniej rozpoczął bieg od pisma pozwanego z dnia 29 stycznia 2013 r. Obecnie zatem pozwany utracił już ewentualne uprawnienie w tym zakresie. Z tych względów nie było celowe kontynuowanie postępowania dowodowego w celu ustalenia czy powód wprowadził pozwanego w błąd przed i przy zawarciu umowy zgodnie z art. 86 kc na co powołał się w odpowiedzi na pozew oraz nie ma potrzeby odnoszenia się do tych twierdzeń i zarzutów.

Podkreślić należy, że toczące się postępowanie z powództwa (...) sp. z o. o. nie może być podstawą do zawieszenia przedmiotowego postępowania, w celu powstania ewentualnego roszczenia regresowego po stronie pozwanego wobec powoda, którego potrącenie zapowiedział on w odpowiedzi na pozew. Orzeczenie to nie będzie miało żadnego znaczenia prejudycjalnego dla przedmiotowego postępowania i dlatego wniosek pozwanego o zawieszenie postępowania został oddalony na mocy art. 177 § 1 pkt 1) kpc. Także wcześniej w pismach z dnia 19 grudnia 2012 r. i 17 maja 2013 r. pozwany zawiadamiał powoda, że swoje zobowiązanie do zapłaty reszty ceny traktuje jako zabezpieczenie ewentualnych roszczeń z tego tytułu. Jest to działanie bezprawne i nie może zasługiwać na ochronę.

Również zarzut potrącenia, które pozwany dokonał pismem z dnia 20 lutego 2014 r., był jak słusznie zarzucił powód bezskuteczny. Art. 509 § 1 kc stanowi, iż wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Tymczasem pozwany w § 2 pkt 2 umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 20 lutego 2014 r. oświadczył, iż zapoznał się z treścią umowy nr (...) z dnia 6 sierpnia 2004 r., z której wynikało, że żadna ze stron nie mogła cedować niniejszej umowy ani jakichkolwiek jej praw czy obowiązków bez uprzedniej pisemnej zgody strony drugiej. Takiej zgody powoda na zawarcie umowy sprzedaży wierzytelności przez firmę (...) sp. z o. o. na rzecz pozwanego bezsprzecznie nie było. W konsekwencji pozwany nieskutecznie powołał się na dyspozycję art. 514 kc. i dlatego umowa z dnia 20 lutego 2014 r. nie mogła wywołać skutków prawnych. W tej sytuacji pozwany już tylko z tego powodu nie posiadał żadnej wierzytelności wzajemnej względem powoda, która mogła być przedmiotem skutecznego oświadczenia o potrąceniu i zarzutu potrącenia. Nie istniał bowiem stan tzw. potrącalności, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem, a przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze oraz wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym (art. 498 § 1 kc).

Także zasadnie powód zarzucał, iż w myśl art. 94 ust. 1 ustawy postępowanie upadłościowe i naprawcze potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli dłużnik upadłego nabył wierzytelność w drodze przelewu lub indosu po ogłoszeniu upadłości albo nabył ją w ciągu ostatniego roku przed dniem ogłoszenia upadłości, wiedząc o istnieniu podstaw do ogłoszenia upadłości. Bezsprzecznie fakt samego złożenia w dniu 30 grudnia 2013 r. wniosku o ogłoszenie upadłości powoda był w B. powszechnie znany i głośny. Pozwany, który prowadzi działalność na terenie gdzie istniała firma powoda, po sąsiedzku z pewnością nie może twierdzić, że nie miał takiej wiedzy, jak również wiedzy o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, jest to bowiem sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu właśnie te okoliczności spowodowały, że nabył od firmy (...) sp. z o. o. wierzytelność na podstawie umowy z dnia 20 lutego 2014 r. i złożył oświadczenie o jej potrąceniu. Było to w okresie roku przed ogłoszeniem upadłości powoda postanowieniem z dnia 14 marca 2014 r. co skutkowało naruszeniem powołanego przepisu. W tej sytuacji nie doszło do umorzenia wierzytelności powoda. (tak też SA w Gdańsku w wyroku z dnia 9 maja 2014 r. V ACa 186/14 oraz SN w uchwale z dnia 4.09.2013 r. III CZP 26/13).

Mając powyższe okoliczności faktyczne i prawne na uwadze Sąd na podstawie art. 535 § 1 kc i art. 481 § 1 i 2 kc zasądził od pozwanego na rzecz (...) SA w B. w upadłości likwidacyjnej kwotę dochodzoną pozwem 1.306.282,70 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 12 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania na podstawie art. 98 kpc i art. 99 kpc mając na uwadze to, że powód wygrał sprawę w 100%. Na koszty powoda składały się: 65.350 zł opłaty sądowej, 34 zł za 2-ie opłaty skarbowe od pełnomocnictw procesowych, 100 zł za opłatę sądową od wniosku o zabezpieczenie, 30 zł opłaty sądowej od zażalenia, 7200 zł za koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego według stawki minimalne zgodnie z § 6 pkt 7) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 461 ze zmianami), 3600 zł za koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w postępowaniu zażaleniowym i 15 zł opłaty kancelaryjnej od wniosku na k. 301 akt. Łącznie kwota 76.329 zł