Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 26 września 2013r., przeciwko Niepublicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej (...) Centrum Medycznemu w P. oraz (...) Centrum Medycznemu Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., powód W. B. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych na podstawie art. 405 k.c. kwoty 138.774 zł tytułem bezpodstawnie uzyskanej korzyści majątkowej kosztem majątku powoda wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty za okres od dnia 17 czerwca 2010 r. do dnia wniesienia pozwu oraz zasądzenie odsetek ustawowych od ww kwoty od dnia zapłaty. Powód wskazywał, iż - mimo braku formalnej umowy - świadczył usługi na rzecz pozwanego (...) wykonując działalność w charakterze menadżera, za co nie otrzymywał żadnego wynagrodzenia. Wywodził, iż w wyniku powyższych okoliczności doznał zubożenia, gdyż jego majątek nie uległ powiększeniu, zaś po stronie pozwanej doszło do wzbogacenia poprzez zaoszczędzenie na koniecznych wydatkach związanych z oficjalnym kontraktem menadżerskim. /pozew – k. 2 – 8/.

W odpowiedzi na pozew z dnia 27 grudnia 2013r. pełnomocnik pozwanych wniósł o odrzucenie powództwa względem pozwanego ad 1 z uwagi na pierwotny i nieusuwalny brak zdolności sądowej, oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego ad 2 kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa. /odpowiedź na pozew – k. 49 – 58/.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 17 lutego 2014r. Sąd odrzucił pozew w stosunku do Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) Centrum Medyczne w (...) Centrum Medyczne w P. /postanowienie z uzasadnieniem – k. 139 – 139 odw./.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 września 2008r. powód W. B. został powołany przez Prezydenta Miasta P. na stanowisko Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w P., w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem brutto 9.482 zł. Umowa została zawarta na czas nieokreślony, od dnia 22 września 2008r. /umowa – k. 119, k. 272/.

(...) szpital borykał się z problemami finansowymi. Zadaniem powoda było wyprowadzenie placówki z kryzysu i poprawa jej kondycji finansowej. W ramach planu uzdrowienia ZOZ-u podjęto decyzję o jego przekształceniu w ZOZ niepubliczny. W celu dokonania takiego przekształcenia koniecznym było utworzenie miejskiej spółki prawa handlowego, która prowadzić miała (...). /informacyjne wyjaśnienia powoda poparte jego zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 00:39:13, protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 00:03:21, 00:05:16, 00:18:19/.

W dniu 28 kwietnia 2009r. została zawiązana przez Prezydenta Miasta P. działającego w imieniu Gminy Miejskiej P. jako Wspólnika – Założyciela, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą (...) Centrum Medyczne Spółka z o.o. /zwana też dalej Spółką/ /akt założycielski – k. 74 – 89/.

Uchwałą Rady Miejskiej w P. z dnia 17 czerwca 2009r. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej z siedzibą w P. postawiono w stan likwidacji /uchwała nr XLVI/609/09 – k. 120 – 121/.

W par. 24 ust. 4 aktu (...) spółki z o.o. postanowiono, że w przypadku utworzenia przez Spółkę zgodnie z ustawą z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej, niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, każdoczesny Prezes Zarządu Spółki, będzie jednocześnie Dyrektorem (...). /akt notarialny Rep. A nr (...) – k. 84/.

Z dniem 23 lipca 2009r. Prezydent Miasta P. odwołał powoda ze stanowiska Dyrektora SP ZOZ w związku z powołaniem go do pełnienia funkcji Prezesa (...) Spółki z o.o. w P. /pismo Urzędu Miejskiego w P. z dnia 23.07.2009r. – k. 277/.

(...) sp. z o.o. w P. na podstawie zawartego w dniu 24 lipca 2009r. kontraktu menadżerskiego powierzono powodowi W. B.. /kontrakt menadżerski z dnia 24.07.2009r. – k. 9 – 12, aneksy – k. 13, 14, informacyjne wyjaśnienia powoda poparte jego zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 00:39:13, protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 00:03:21/.

W § 2 ww kontraktu umieszczono klauzulę, zgodnie z którą menadżer będzie pełnił funkcje prezesa zarządu spółki. Stosownie do § 4 kontraktu do obowiązków menadżera, prócz obowiązków wynikających z kodeksu spółek handlowych, należeć miało w szczególności: zarządzanie Spółką, kierowanie i koordynowanie pracami Zarządu, wykonywanie uchwał Zgromadzenia Wspólników i Rady Nadzorczej, opracowanie oraz przedstawianie planów i wyników ich realizacji za rok poprzedni, samodzielne realizowanie zdań związanych z ochroną zdrowia na terenie właściwym zakresowi działania Spółki, samodzielne prowadzenie polityki marketingowej, finansowej i kadrowej Spółki.

W § 6 kontraktu strony postanowiły, że menadżer otrzymywał będzie zapłatę z tytułu wykonywanych obowiązków, na które składać się będzie:

1)  stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 6 - krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

2)  nagrodę roczną przyznawaną na zasadach określonych w art. 10 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Z 2000 r., nr 26, poz. 306).

Mocą aneksu z dnia 25 lipca 2009r. strony zgodnie oświadczyły, że wynagrodzenie opisane w par. 6 kontraktu obowiązywać będzie od dnia podjęcia faktycznej działalności medycznej przez Spółkę, tj. od przejęcia przez Spółkę zlikwidowanego SP ZOZ w P. czyli od dnia 1 listopada 2009r. Do tego czasu całkowite wynagrodzenie menadżera miało wynosiło 500 zł miesięcznie. /kontrakt menadżerski z dnia 24.07.2009r. – k. 9 – 12, aneksy – k. 13, 14/.

Uchwałą nr 3/2009 z dnia 11 maja 2009r. ustalono wynagrodzenie prezesa spółki (...) spółki z o.o. na kwotę 500 zł miesięcznie do momentu podjęcia faktycznej działalności przez Spółkę, tj. do momentu przejęcia przez Spółkę zlikwidowanego SP ZOZ w P. tj. od 1 listopada 2009 r. /uchwała nr 3/2009 – k. 96/.

Wynagrodzenie wynegocjowane przez powoda było wynagrodzeniem maksymalnym jakie można wówczas ustalić dla mandżera w spółce samorządu terytorialnego w świetle tzw. ustawy kominowej. /okoliczność bezsporna/.

Spółka (...) – zgodnie z aktem założycielskim i ujawnionym w rejestrze przedsiębiorców przedmiotem działalności – prowadzić miała zarówno działalność medyczną, jak i pozamedyczną. Faktycznie jednak w początkowym okresie funkcjonowania spółki (...) tj. w latach 2009 – 2010 pozwana prowadziła głównie działalność medyczną. W ramach działalności pozamedycznej pozwana jedynie wynajmowała powierzchnie w szpitalu na podstawie umów przejętych po dawnym SP ZOZ. Była to działalność pomocnicza, wspomagająca, nakierowana na pozyskanie środków finansowych na oddłużenie szpitala. Spółka prowadziła także pośrednictwo w pozyskiwaniu pracowników, ale także ta działalność nie wyszła poza ramy związane z główną działalnością spółki, to jest działalnością medyczną /informacyjne wyjaśnienia prezesa zarządu pozwanej D. K. poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 00:11:20, protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania 01:04:24, 01:26:51, zeznania świadka U. R. - protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 01:28:39, zeznania świadka Z. D. - protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 01:29:19/ .

(...) Centrum Medyczne Sp. z o.o. utworzyła Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...) Centrum Medyczne, który został wpisany do rejestru zakładów opieki zdrowotnej decyzją Wojewody (...) z dnia 26 października 2009r. /decyzja o wpisie do rejestru – k. 24 - 27/.

Do czasu utworzenia (...)-u powód pełnił funkcję dyrektora SP ZOZ -u w likwidacji i jednocześnie prezesa spółki (...), uzyskując z tego tytułu dwa wynagrodzenia, to jest wynagrodzenie dyrektora samodzielnego publicznego ZOZ-u i ograniczone do kwoty 500 zł wynagrodzenie prezesa pozwanej spółki. /zeznania świadka Z. D. - protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 01:29:19/.

W par. 7 statutu (...)-u (...), w pierwotnym jego brzmieniu postanowiono, iż kierownikiem (...) Centrum Medycznego (...) będzie Prezes Spółki (...) Centrum Medyczne Sp. z o.o. pełniący funkcję dyrektora (...) – u. Kierownik kierować miał bieżącą działalnością (...) Centrum Medycznego oraz reprezentować ją na zewnątrz. Kierownik podejmuje samodzielnie decyzje dotyczące funkcjonowania (...) Centrum Medycznego /statut – k. 65/.

(...) Spółką z o.o. w P. a (...) istniała ścisła więź organizacyjna. (...) był jednostką organizacyjną podległą spółce (...) i został utworzony w celu świadczenia usług medycznych. Także siedziba spółki (...) była taka sama jak siedziba (...)-u. Jedynie oddział psychiatryczny szpitala znajdował się na innej nieruchomości. /zeznania świadka U. R. – protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 01:15:41, 01:16:33, 01:17:07, 01:21:06, zeznania D. K. - protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:12:44/.

Wszyscy pracownicy zlikwidowanego SP ZOZ-u zostali zatrudnieni w NZOZie który mógł być i był formalnie pracodawcą, praktycznie jednak w ramach umowy z (...) pracownicy wykonywali czynności na rzecz obu podmiotów, tj. zarówno dla spółki (...) jak i (...). Zakres obowiązków pracowników spółki z o.o. obejmował również działania podejmowane na rzecz (...).

Od 1 lutego 2010 roku pracownicy administracyjni i pracownicy obsługi zostali zatrudnieni w spółce (...), a (...) od tej daty zatrudniał już tylko pracowników stricte medycznych. Pracownicy administracji byłego SPZOZu w P., którzy po jego likwidacji stali się pracownikami NZOZu z mocy prawa, z dniem 1 lutego 2010 podpisali umowy o pracę ze spółką (...). W umowach tych zarówno Spółkę (...) jak i (...) jako pracodawcę reprezentował W. B.. Zmiana zatrudnienia pracowników następowała na podstawie porozumienia stron. Wszyscy pracownicy administracyjni, mimo formalnego zatrudnienia w (...) spółce z o.o. pracowali również na rzecz (...). Podział wynagrodzeń odbywał się na poziomie kosztów tak jak rozliczanie kosztów energii. Także wynagrodzenie prezesa zarządu Spółki (...) za czasów prezesury powoda było rozliczane w kosztach pośrednich. Jego wynagrodzenie było rozdzielone analogicznie jak w przypadku uposażeń pracowników administracji, na przypadające ośrodki powstawania kosztów w NZOZie i w Spółce. /zeznania świadka U. R. - protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 02:01:27/.

Ścisłe powiązaniu (...) Spółki z o.o. i (...) polegało także na tym, że (...) nie miał odrębnej księgowości, księgowość (...)-u była prowadzona w ramach księgowości (...) Spółki z o.o. Roczne sprawozdanie było składane przez (...) Sp. z o.o. (...) nie składał osobnego sprawozdania. W sprawozdaniach finansowych sporządzonych przez Spółkę (...) były zawarte wszystkie podpisywane przez prezesa zarządu (...) Spółki z o.o. świadczenia, przychody i koszty związane z działalnością medyczną i pozamedyczną, Sprawozdania te obejmowały swoim zakresem także działalność NZOZu. /zeznania świadka M. A. - protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 02:05:15, zeznania świadka K. M. - protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 00:20:28, zeznania świadka U. R. - protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 01:10:46, 01:12:32, 01:13:06, zeznania świadka U. R. – protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 01:15:41, 01:16:33, 01:17:07, 01:21:06, 01:37:16, 01:38:46, zeznania D. K. - protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:12:44/.

W okresie sprawowania funkcji prezesa przez powoda kontrakty z NFZ zawierał (...). Jeśli chodzi o pozostałe umowy, np. o media i inne, część z nich była zawierana przez (...), część przez Spółkę (...). Umowy przejęte po zlikwidowanym SP ZOZie np. w zakresie mediów w drodze cesji zostały przepisane na (...), a następnie zmieniane na Spółkę (...). /zeznania świadka U. R. - protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 01:37:16, 01:38:46/.

Na spotkaniach członków Rady Nadzorczej (...) Spółki z o.o. także poruszane były kwestie medyczne takie jak prowadzenie szpitala, ambulatorium, przychodni, zakupy leków, sprzętu medycznego, związane z działalnością (...). Nigdy nie rozdzielano spraw spółki od spraw medycznych. /zeznania D. K. - protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:04:27/.

W okresie, gdy powód piastował stanowisko prezesa pozwanej spółki i jednocześnie dyrektora (...)-u, równoległe funkcjonowało także stanowisko koordynatora do spraw medycznych, które w tamtym okresie zajmował J. T.. /informacyjne wyjaśnienia prezesa zarządu pozwanej D. K. poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 00:06:14, protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:04:27/. Podstawę do jego zatrudnienia stanowił par. 6 Regulaminu Zarządu (...) spółki z o.o., w którym przewidziano, iż w przypadku zarządu jednoosobowego, w celu wykonywania obowiązków określonych w k.s.h. prezes może powołać na określone stanowiska kierownicze osoby będące doradcami funkcjonalnymi i powierzyć im określony zakres obowiązków. /regulamin – k. 106/.

W dniu 31 grudnia 2009r. została zawarta pomiędzy (...) reprezentowanym przez powoda a J. T. (2) umowa zlecenia na świadczenie usług pełnomocnika ds. medycznych (...) u w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2010r. za wynagrodzeniem 9.000 zł brutto miesięcznie. W dniu 31 marca 2010r. (...) Spółka z o.o. reprezentowana przez W. B. zawarła z J. T. umowę zlecenia mocą której J. T. zobowiązał się na zlecenie pozwanej świadczyć usługi koordynatora do spraw medycznych (...) w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia 2010r. za wynagrodzeniem w kwocie 1.190 zł miesięcznie /umowa zlecenia z dnia 31.12.2009r. – k. 429 – 429 odw., umowa - k. 132 - 133/.

J. T. był zatrudniony wcześniej w SPZOZie. Jako pełnomocnik ds medycznych a następnie koordynator ds. medycznych w nowym NZOZie zajmował się kwestiami merytorycznymi związanymi z działalnością medyczną (...)-u. Za zadanie miał dbałość o zabezpieczenie oddziałów w środki medyczne, prawidłową strukturę dyżurów na oddziałach, poziom zatrudnienia, czystość. Jako koordynator ds medycznych przenosił z NZOZu na Spółkę te działania, które były pozamedyczne, np. konieczność zakupu sprzętu medycznego, czy wybór sprzętu. /zeznania powoda – protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 00:49:54, 00:56:02/.

W czasie objętym pozwem powód nie zgłaszał roszczeń odnośnie osobnego wynagrodzenia za pracę dyrektora. Nie była też przedmiotem renegocjacji ustalona wcześniej wysokość wynagrodzenia. Powód nie kwestionował zakresu swoich obowiązków. Natomiast rozmawiał z Prezydentem P. na tematy związane z pełnionymi funkcjami i problemami związane z ich połączeniem w rękach jednej osoby oczekując zmian w tym zakresie. /zeznania świadka M. A. - protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 02:05:15, zeznania świadka K. M. - protokół rozprawy z dnia 10.12.2014r. – k. 344, czas nagrania 01:10:46, informacyjne wyjaśnienia prezesa zarządu pozwanej D. K. poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 00:11:20, protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:04:27/.

W dniu 17 czerwca 2010r. Prezydent Miasta P. odwołał powoda z pełnienia obowiązków Prezesa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.. Uchwałą nr 1/2010 z posiedzenia Rady Nadzorczej (...) Spółki z o.o. w P. z dnia 28 czerwca 2010 r. odwołano powoda z pełnionej funkcji Prezesa Spółki – Dyrektora Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej /uchwała – k. 117/.

Uchwałą nr 2/2010 z tej samej daty rozwiązano z powodem umowę kontraktu menadżerskiego na warunkach określonych w par. 8 kontraktu /uchwała – k. 118/.

Przyczyną odwołania powoda nie była kwestia wynagrodzenia. /zeznania świadka Z. D. - protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 01:29:19/.

Po rozwiązaniu umowy z powodem jego obowiązki przejęła ówczesna przewodnicząca Rady Nadzorczej spółki (...). Funkcję prezesa (...) spółki z o.o. sprawowała w oparciu o umowę o pracę z dnia 29 czerwca 2010r. za wynagrodzeniem zasadniczym 19.000 zł. Umowa została zawarta początkowo na czas określony, do dnia 31 grudnia 2010r, ponieważ docelowo zatrudniona miała zostać inna osoba. Kolejną umowę zawarto w dniu 22 listopada 2010r. na okres do 31 grudnia 2015r. Aneksem z dnia 14 marca 2012r. wynagrodzenie D. K. obniżono do kwoty 14.260 zł brutto.

Mocą porozumienia zmieniającego z dnia 11 września 2014r. od dnia 1 września 2014r. zawarta między (...) Spółką z o.o. a D. K. umowa o pracę stała się umową na czas nieokreślony. Przez pewien czas D. K., podobnie jak powód, sprawowała dwie funkcje i nie kwestionowała zakresu swoich obowiązków ani wynagrodzenia. Nie otrzymywała wynagrodzenia z dwóch tytułów – jako prezes i jako dyrektor. Dopiero później poczyniono ustalenia z Prezydentem Miasta P. i Radą Nadzorczą o potrzebie rozdzielenia funkcji prezesa spółki i dyrektora ZOZ-u. Początkowo jednak D. K. przejęła ten sam zakres obowiązków, które spoczywały na powodzie. W tym okresie istniało także nadal stanowisko koordynatora/pełnomocnika do spraw medycznych, które zajmował J. T., a następnie, od dnia 30 czerwca 2010r. - K. W. /informacyjne wyjaśnienia prezesa zarządu pozwanej D. K. poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 00:25:52, protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:04:27, 01:16:05, 01:24:30, zeznania świadka K. G. – protokół rozprawy z dnia 25.03.2015r. k. 371, czas nagrania – 00:14:07, umowy o pracę – k. 380, umowa o pracę – k. 377, aneks z dnia 14.03.2012r. – k. 382, porozumienie zmieniające – k. 383/.

W dniu 30 lipca 2010r. zmieniono umowę spółki w ten sposób, że wykreślono zapis, zgodnie z którym każdoczesny prezes spółki (...) jest jednocześnie dyrektorem (...) poprzez skreślenie ust. 4 par. 24 aktu założycielskiego (...) Spółki z o.o. / tekst jednolity aktu założycielskiego – k. 218/.

Po zmianie aktu założycielskiego spółki i formalnym rozdzieleniu funkcji prezesa Spółki i dyrektora (...), w dniu 1 sierpnia 2010r. na stanowisko dyrektora (...) zatrudniono nie będącą lekarzem, E. B. (1), która miała być, w pierwotnych założeniach, docelowo prezesem spółki. E. B. (1) została zatrudniona w oparciu o umowę o pracę na okres do 31 lipca 2013r. za wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 18.000 zł. Umowa ta została jednak rozwiązana w dniu 23 listopada 2010r.

W omawianym, krótkim, okresie funkcje kierownicze faktycznie sprawowały więc trzy osoby: prezesem spółki była D. K., dyrektorem ZOZ-u E. B., a pełnomocnikiem ds medycznych nadal K. W.. Po rozwiązaniu umowy z E. B., ostatecznie K. W. została dyrektorem do spraw medycznych, przy czym zlikwidowano stanowiska dyrektora ZOZ-u i pełnomocnika/koordynatora do spraw medycznych. Od tego czasu w strukturze strony pozwanej funkcjonują dwa stanowiska: prezesa spółki i dyrektora ds medycznych, przy czym to ostatnie piastuje lekarz. /informacyjne wyjaśnienia prezesa zarządu pozwanej D. K. poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 03.09.2014r. – czas nagrania 00:25:52, protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:04:27, 01:19:05, 01:24:58, zeznania świadka K. G. – protokół rozprawy z dnia 25.03.2015r. k. 371, czas nagrania – 00:14:07, pismo E. B. z dnia 08.11.2010r. – k. 378, świadectwo pracy – k. 379/.

Obecnie pozwana spółka stara się rozwinąć działalność pozamedyczną w celu pozyskania dodatkowych źródeł dochodu. Jest to prowadzenie parkingów dla pacjentów i pracowników, działalność gastronomiczna /komercyjną sprzedaż posiłków/, wynajem i sprzedaż łóżek szpitalnych, wynajem kul i wózków inwalidzkich, odpłatny przewóz pacjentów nie spełniających warunków do przewozu sanitarnego, przewóz noworodków, opieka psychologiczna wypadkowa i doraźna. Sporadycznie spółka wynajmuje też powierzchnie reklamowe. Zbiera jedynie własne odpady medyczne i niemedyczne, związane z działalnością szpitala. W 2009 - 2010 roku, poza wynajmem powierzchni, Spółka nie prowadziła innej działalności, nie prowadziła nawet komercyjnego parkingu ani kuchni. Spółka nie prowadzi sprzedaży wyrobów medycznych, funkcjonuje jedynie wewnętrzna apteka, która nie może prowadzić sprzedaży na zewnątrz. /zeznania D. K. – protokół rozprawy z dnia 29.04.2015r. – k. 436, czas nagrania – 01:26:51/.

Powyższy stan faktyczny, ustalony na podstawie wymienionych dowodów, zasadniczo nie był między stronami sporny. Strony różnią się nie tyle co do tego, jak przedstawiały się okoliczności ich sprawy, a tym, jak należy je ocenić w kontekście roszczeń powoda. Różnice w twierdzeniach faktycznych, jak np. to czy powód rozmawiał z prezydentem miasta o wynagradzaniu za sprawowanie podwójnej funkcji, nie maja w istocie znaczenia dla rozstrzygnięcia, dlatego tez nie ma potrzeby nad nimi się zatrzymywać.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlega oddaleniu.

Jako podstawę prawną dochodzonego pozwem roszczenia powód wskazał art. 405 k.c. twierdząc, iż pozwany bez podstawy prawnej, kosztem powoda, uzyskał korzyść majątkową w postaci obsadzenia stanowiska dyrektora (...)-u i pełnienia jego obowiązków przez nie otrzymywał żadnego wynagrodzenia. Jak wyjaśniał powód, w wyniku powyższych okoliczności majątek jego nie uległ powiększeniu, zaś po stronie pozwanej doszło do wzbogacenia poprzez zaoszczędzenie na koniecznych wydatkach związanych z oficjalnym kontraktem menadżerskim dyrektora.

Zarzut braku zawarcia z powodem kontraktu menadżerskiego na zarządzanie (...) em, w świetle okoliczności rozpoznawanej sprawy jest jednak chybiony.

Prawdą jest, że w świetle przepisów obowiązującej do 1 lipca 20011 roku ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. 14/2007 poz. 89 ze zm.), ZOZ nie może być utożsamiany ze spółką jako jego założycielką, ZOZ stanowi bowiem jednostkę organizacyjną odrębną od podmiotu, który go utworzył, zaś spółka tworząca nie jest zakładem opieki zdrowotnej. (art. 8 ustawy) Nie oznacza to jednak, że podmiot tworzący i prowadzony przez niego ZOZ jako szczególne przedsiębiorstwo, nie są ze sobą ściśle powiązane. Sam ZOZ nie jest podmiotem prawa, a wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków majątkowych, choć jako całość może występować na zewnątrz i jest pracodawcą odrębnym od swego organu założycielskiego. Co jednak ważne, organ założycielski może być pracodawcą kierownika zakładu. (art. 1 i 2 ustawy) Zgodnie z treścią art. 11 ustawy, podmiot, który utworzył zakład nadaje mu statut określający organy zakładu, jego strukturę organizacyjną oraz formę gospodarczo – finansową. Jak wynika z treści § 24 ust. 4 aktu założycielskiego (...) spółki z o.o. , w brzmieniu z okresu objętego pozwem, w przypadku utworzenia przez Spółkę, zgodnie z ustawą z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej, niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, każdoczesny Prezes Zarządu Spółki, będzie jednocześnie Dyrektorem (...). Podobnie, w par. 7 statutu (...) w pierwotnym brzmieniu wskazano, iż kierownikiem (...) Centrum Medycznego jest Prezes Spółki (...) Centrum Medyczne Sp. z o.o. pełniący funkcję dyrektora (...) – u. Kierownik kieruje bieżącą działalnością (...) Centrum Medycznego oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Kierownik podejmuje samodzielnie decyzje dotyczące funkcjonowania (...) Centrum Medycznego. Statut został zatwierdzony przez samego powoda.

Swoje obowiązki polegające na (...) spółką (...) i sprawowaniu funkcji prezesa zarządu pozwanej, ale także i obowiązki wobec (...), powód wykonywał w oparciu o jeden kontrakt z dnia 24 lipca 2009 roku, przy czym zakres jego obowiązków uległ automatycznemu zwiększeniu z chwilą podjęcia przez Spółkę faktycznej działalności medycznej, czyli przejęcia przez Spółkę zlikwidowanego SP ZOZ w P. i utworzenia (...) u, tj. od dnia 1 listopada 2009 roku. Okoliczność ta była znana stronom kontraktu jeszcze przed datą jego zawarcia. Z powyższego jednoznacznie wynika, iż zakres obowiązków powoda określony w kontrakcie menadżerskim odnosił się do obu funkcji sprawowanych w ramach dwóch podmiotów. Powód od początku, świadom był zarówno zakresu powierzonych mu obowiązków, jak i zasad wzajemnej współpracy stron. Z racji pełnienia, przed przekształceniem, funkcji dyrektora SP ZOZ u, na bazie którego następnie utworzono (...), zorientowany był co do zakresu obowiązków w ramach kierowania (...) – em. Z treści kontraktu menadżerskiego, jak i aneksu do przedmiotowej umowy jednoznacznie wynika, iż zakres obowiązków związanych z zarządzaniem jednostką obejmował w przypadku powoda zarówno czynności odnoszące się do spółki (...) sp. z o.o., jak i utworzonego przez nią wkrótce (...)-u. Wynika to jednoznacznie z brzmienia § 4 przedmiotowego kontraktu, który wśród obowiązków menadżera wskazuje m.in. samodzielne realizowanie zadań związanych z ochroną zdrowia na terenie właściwym zakresowi działania Spółki (pkt 5). Z kolei z aneksu nr (...) do kontraktu menadżerskiego wprost wynika, iż wynagrodzenie powoda określone w § 6 kontraktu obowiązuje strony dopiero od dnia podjęcia przez Spółkę faktycznej działalności medycznej, a zatem rozpoczęcia faktycznej działalności przez (...). Do tego czasu całkowite wynagrodzenie powoda wynosiło jedynie 500 zł miesięcznie, co zgodne było również z treścią uchwały Rady Nadzorczej podjętej na posiedzeniu w dniu 11 maja 2009 roku, mocą której ustalono wynagrodzenie powoda jako Prezesa na kwotę 500 zł miesięcznie do momentu podjęcia faktycznej działalności przez Spółkę, tj. do momentu przejęcia przez Spółkę zlikwidowanego SP ZOZ w P., tj. od dnia 1 listopada 2009 roku. Nie sposób zatem postawić tezy, że powód wykonywał zadania dyrektora (...)-u bez podstawy prawnej.

Argumentacji powoda przeczy także fakt, że pomiędzy (...) Spółką z o.o. a (...) istniała ścisła więź organizacyjna, a prowadzenie (...)-u było głównym zadaniem i przedmiotem działania spółki. Twierdzenia powoda, iż (...) był, na płaszczyźnie działań faktycznych, zupełnie odrębnym od spółki (...) podmiotem nie znalazły potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Tak formalnie, w świetle prawa, jak i faktycznie (...) był jednostką organizacyjnie wpisaną w działalność podmiotu prawa, jakim była spółka (...). Siedziba spółki (...) pokrywała się z siedzibą (...). Pracownicy zlikwidowanego SP ZOZu zostali zatrudnieni w NZOZie, który nie mając osobowości prawnej mógł być dla nich w świetle prawa, pracodawcą. Praktycznie jednak w ramach umowy z NZOZem pracownicy wykonywali czynności równolegle na rzecz tak (...)-u jak i spółki. Z drugiej strony zakres obowiązków pracowników spółki obejmował również działania podejmowane na rzecz (...). Wprawdzie z dniem 1 lutego 2010 roku pracownicy administracyjni i pracownicy obsługi zostali zatrudnieni w spółce (...), a (...) od tej daty zatrudniał już tylko pracowników stricte medycznych, jednak faktycznie nie spowodowało to istotnej zmiany w zakresie ich obowiązków. Wszyscy pracownicy administracyjni, mimo formalnego zatrudnienia w (...) spółce z o.o. pracowali również na rzecz NZOZu. Pracownicy administracyjni w ramach umów zawartych z pozwaną spółką, wykonywali wszystkie czynności obejmujące zarówno działalność medyczną jak i pozamedyczną, wynagrodzenia pracowników były rozdzielane częściowo na (...) a częściowo na Spółkę (...). Także wynagrodzenie prezesa zarządu Spółki (...) za czasów prezesury powoda było rozliczane w kosztach pośrednich. Jego wynagrodzenie było rozdzielone analogicznie jak w przypadku uposażeń pracowników administracji, na przypadające ośrodki powstawania kosztów w NZOZie i w Spółce. (...) nie miał odrębnej księgowości, księgowość (...)-u była prowadzona w ramach księgowości spółki. W okresie sprawowania funkcji prezesa przez powoda kontrakty z NFZ zawierał (...). Jeśli chodzi o pozostałe umowy, np. o media i inne, część z nich była zawierana przez (...), część przez Spółkę (...). Umowy przejęte po zlikwidowanym SP ZOZie np. w zakresie mediów w drodze cesji zostały przepisane początkowo na (...), a następnie na Spółkę (...). Na spotkaniach członków Rady Nadzorczej (...) Spółki z o.o. poruszane były kwestie medyczne takie jak prowadzenie szpitala, ambulatorium, przychodni, zakupy leków, sprzętu medycznego, a zatem kwestie związane ściśle z działalnością (...) jako przedsiębiorstwa spółki. Nie rozdzielano spraw spółki od spraw medycznych. Powód zawierał umowy bądź jako dyrektor NZOZu, bądź jako prezes (...) spółki z o.o., ale czynności wykonywał w tych samych godzinach, ogólnie zajmując się całokształtem działalności NZOZu i spółki założycielki. Obie funkcje pozostawały ze sobą w ścisłym związku. W konsekwencji zatem, nie budzi wątpliwości Sądu, że wynikający z jednego kontraktu menadżerskiego zakres obowiązków powoda obejmował zarówno czynności odnoszące się do spółki (...) sp. z o.o., jak i utworzonego przez nią (...)-u, z wyłączeniem zadań zastrzeżonych przez ustawę dla lekarza, które to zadania powierzono pełnomocnikowi / koordynatorowi do spraw medycznych.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż ostatecznie, w późniejszym okresie, kwestię podziału kompetencji ułożono w sposób bardziej klarowny ustanawiając dwa stanowiska – prezesa spółki i dyrektora (...)-u, który był już dyrektorem medycznym. Zmiany te wprowadzono po krótkim okresie przejściowym zatrudniania trzech osób – prezesa, dyrektora (...)-u i pełnomocnika do spraw medycznych, ale dotyczyło to już odmiennego, w stosunku do rozważanego w niniejszej sprawie, stanu prawnego, to jest stanu prawnego wynikającego z zmiany aktu założycielskiego spółki, mocą której rozdzielono wcześniej połączone funkcje prezesa i dyrektora.

Wskazać należy także, iż niezasadne jest powoływanie się przez powoda w niniejszej sprawie na regulacje zawarte w art. 44 ust. 4 obowiązującej w okresie objętym pozwem ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, a odnoszące się do publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W stanie faktycznym niniejszej sprawy nie występuje publiczny ZOZ a jedynie spółka prawa handlowego prowadząca (...), którego ustrój określa statut.

Treść stosunku prawnego między stronami niniejszej sprawy wynika z zawartej między nimi umowa menadżerskiej, w świetle której nie ma podstaw do zasądzenia na rzecz powoda „drugiego” wynagrodzenia. Kontrakt stron przewiduje tylko jedno wynagrodzenie za sprawowanie obowiązków prezesa spółki i j dyrektora prowadzonego przez spółkę (...)-u. Rację ma przy tym strona pozwana podkreślając, że powód, w związku ze sprawowaniem funkcji kierowniczych wynikających z zawartego z nim kontraktu menadżerskiego miał zagwarantowane maksymalne, wynikające z obowiązujących ówcześnie przepisów prawa wynagrodzenie, określone w oparciu o regulacje zawarte w tzw. kominowej ustawie z dnia 3 marca 2000 roku o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi /t.j. Dz.U. 2013.254/, znajdującej zastosowanie także do jednoosobowych spółek prawa handlowego utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego.

W tym kontekście pojawił się zarzut powoda, iż po jego zwolnieniu zatrudniono, obok prezesa spółki, na stanowisku dyrektora (...)-u, drugą osobę z osobnym wynagrodzeniem.

Jak ustalono powyżej, po rozwiązaniu umowy z powodem jego obowiązki prezesa i dyrektora przejęła, na podstawie umowy z dnia 29 czerwca 2010 roku, D. K. (2), podczas gdy nadzór nad sprawami medycznymi sprawował jak dotychczas - powołany do tego lekarz, początkowo J. T., a od 30 czerwca 2010r. K. W. jako pełnomocnik Dyrektora (...) ds. medycznych. Do tego momentu zatem sytuacja przedstawiała się – wbrew twierdzeniom powoda – dokładnie tak samo jak w okresie sprawowania funkcji prezesa i dyrektora przez powoda. Nowa prezes miała taki sam zakres obowiązków jak powód. Nie pojawiło się też żadne dodatkowe stanowisko.

Zmiana nastąpiła już po dniu 30 lipca 2010r. , kiedy to usunięto z umowy spółki, zapis, zgodnie z którym każdoczesny prezes spółki (...) jest jednocześnie dyrektorem (...) poprzez skreślenie ust. 4 w par. 24 aktu założycielskiego (...) Spółki z o.o. Dopiero na skutek tej zmiany, funkcje Dyrektora (...) i prezesa spółki (...) mogły zostać rozdzielone. Także dopiero po zmianie aktu założycielskiego spółki pozwalającym na rozdzielenie tych funkcji, na stanowisku dyrektora (...) została zatrudniona E. B. (1), która docelowo miała jednak zostać prezesem spółki. Jak już wspomniano, istotnie po jej zatrudnieniu, do dnia 23 listopada 2010 roku (wówczas rozwiązano umowę z E. B.), w strukturach strony pozwanej zatrudniano dwie osoby na stanowiskach łączonych przez powoda, jednakże znajdowało to oparcie w zmienionym stanie prawnym. Jak też ustalono, był to jednak stan przejściowy, bowiem od 23 listopada 2010r. zrezygnowano równoległego zatrudniania, obok dyrektora (...) u, pełnomocnika ds. medycznych. W chwili obecnej funkcjonują w spółce jedynie dwa stanowiska - prezesa spółki i dyrektora ds medycznych będącego lekarzem. Ostatecznie zatem powrócono do koncepcji dwóch osób – jednej zajmującej się sprawami spółki i jej działalności od strony organizacyjnej i drugiej – lekarza czuwającego merytorycznie nad działalnością medyczną w ścisłym tego słowa znaczeniu.

Na zakończenie rozważań wskazać także należy, iż podstawą zasądzenia na rzecz powoda wskazanej w pozwie kwoty nie może być także art. 5 k.c. albowiem norma ta ma charakter wyjątkowy i można ją stosować jedynie w sytuacji, gdy w innej drodze nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego drugiej osoby. Zasady współżycia społecznego nie mogą w żadnym razie stanowić samoistnej podstawy roszczenia.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu ww kosztów ustaloną w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490).