Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 9 kwietnia 2015 r. skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu w P. Tryb. powód D. K. (1) wniósł o zasądzenie kwoty 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty z tytułu zadośćuczynienia tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci godności oraz prawa osób pozbawionych wolności do humanitarnego traktowania przez organy państwa. Nadto pozew zawierał żądanie zasądzenia na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód twierdził, że pozwanym Areszcie Śledczym przebywał od listopada 2013 r. i w tym czasie zostały naruszone jego dobra osobiste poprzez osadzenie go w niehumanitarnych warunkach bytowych, a mianowicie w celi, gdzie przypadała powierzchnia 3 m ² na jednego osadzonego, w celi wilgotnej i dusznej, pozbawionej wentylacji, z brudnymi ścianami, z porwanymi materacami i dziurawymi ręcznikami, brakiem ciepłej wody do mycia, brakiem odpwoiedniego miejsca do suszenia ręczników. Nadto wskazał, że cela była zastawiona łóżkami i innym sprzętem, co spowodowało niemożność poruszania się po celi, cela była pozbawiona odpowiedniego oświetlenia do czytania, w oknach były blindy, zaś na jarzeniówkach brak był osłon ochronnych, kącik sanitarny był zagrzybiony, pwód nie otrzymywał odpowiednich norm żywnościowych. Naruszenia dóbr osobistych powód upatrywał nadto w niewydaniu mu w okresie od dnia 23.01. do 25.01.2014 r. diety kleikowej zgodnie z zaleceniem lekarza, w wydaniu z jednodniowym opóźnieniem leków zaleconych przez lekarza, wydawanie zbyt małych ilości maszynek do golenia, mydła i papieru toaletowego na miesiąc.

W piśmie z dnia 22 kwietnia 2014 r. (k. 15) powód sprostował, że w Areszcie Śledczym w P. Tryb. przebywał od grudnia 2013 r.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa reprezentującej Skarb Państwa wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych. Podniósł „z ostrożności” zarzut przedawnienia roszczeń powoda związanych ze zdarzeniami mającymi miejsce przed dniem 7 kwietnia 2011 r., nadto, że roszczenie o zadośćuczynienie jest całkowicie bezzasadne, bowiem powód nie udowodnił istnienia działania lub zaniechania sprawcy krzywdy niematerialnej, istnienie tejże krzywdy wynikającej z naruszenia przez pozwanego dobra osobistego powoda oraz związku przyczynowego pomiędzy krzywdą niematerialną a działaniem lub zaniechaniem sprawcy krzywdy niematerialnej.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód po raz pierwszy przebywał w Areszcie Śledczym w P. Tryb. w okresie od dnia 6.12.2006 r. do 30.07.2008 r. Ponowny pobyt w tej jednostce penitencjarnej miał miejsce od dnia 4.12.2013 r., a opuścił ją we wrześniu 2014 r. w związku z przetransportowaniem do Zakładu Karnego w P..

(okoliczność niesporna)

Powód w czasie pobytu w pozwanym Areszcie Śledczym nie przebywał w przeludnionych celach mieszkalnych – powierzchnia w celach, w których przebywał, przypadająca na 1 osadzonego wynosiła nie mniej niż 3 m ².

(okoliczność niesporna)

W budynkach zakwaterowania osadzonych każda cela mieszkalna posiada oddzielny przewód wentylacji grawitacyjnej. Przewody wentylacyjne są poddawane corocznie okresowej kontroli i w przypadku stwierdzenia ewentualnych niedrożności usterki są niezwłocznie usuwane.

W każdej celi mieszkalnej znajduje się okno z możliwością otwarcia przez osadzonych.

(...) kwatermistrzowskie sukcesywnie dokonują niezbędnych prac remontowo konserwacyjnych poszczególnych pomieszczeń jednostki, prace te wykonywane są doraźnie wg potrzeb lub według zaplanowanych działań wynikających z harmonogramu prac remontowo - konserwacyjnych. Cela, w której przebywał D. K. (1) jest w dobrym stanie technicznym i nadaje się do zamieszkania.

Wyposażenie cel mieszkalnych w sprzęt kwaterunkowy jak i w przedmioty wydawane osadzonym tj.(pościel, odzież, bielizną materace, środki higieny itp.) do dnia 13 sierpnia 2014r. realizowane było zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Na chwilę obecną tj. od 14.08.2014r wszystkie należności wydawane osdzonych jak i niezbędne wyposażenie celi realizowane jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.

Przedmioty nie posiadające znamion użytkowania nie są wydawane osadzonym, w przypadku stwierdzenia zużycia danego przedmiotu jest on natychmiast wycofywany z użytkowania.

We wszystkich celach mieszkalnych Aresztu Śledczego w P. Tryb. występuje oświetlenie naturalne (w każdej celi jest okno), dodatkowo cele wyposażone są w oświetlenie sztuczne tj. oprawę oświetleniową zapewniającą odpowiednie do czytania natężenie światła dla pomieszczeń mieszkalnych. Zamontowane blendy (tj. zmatowione szyby) przed oknami nie wpływają na utrudnioną wentylację cel, zamontowanie blend w oknach spełnia funkcje izolacyjne związane z wykonywaniem kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania w warunkach Aresztu Śledczego w P..

W kącikach sanitarnych cel mieszkalnych są zamontowane wkręty (haczyki) umożliwiające rozwieszenie sznurków do suszenia mokrej odzieży, ręczników itp. W przypadku zniszczenia przez osadzonych haczyków, sznurków -po uprzednim zgłoszeniu zostają one powtórnie zamontowywane przez konserwatorów działu kwatermistrzowskiego. Dodatkowo w każdym oddziale mieszkalnym, za wyjątkiem oddziału I, znajduje się pomieszczenie gospodarcze tzw. pralnia, gdzie osadzeni mogą suszyć, prać bieliznę, odzież według ustalonych grafików.

W każdej celi mieszkalnej wyodrębnione jest odrębne pomieszczenie, w którym znajduje się prysznic, umywalka, WC, pomieszczenie to jest skanalizowane, doprowadzona jest do niego bieżąca ciepła i zimna woda. Kąpiel osadzonych realizowana jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności, porządkiem wewnętrznym oraz zatwierdzonym przez Dyrektora jednostki planem kąpieli.

W Areszcie Śledczym w P. Tryb. wszyscy osadzeni korzystają co najmniej dwa razy w tygodni z ciepłej kąpieli, dodatkowo osadzeni mają możliwość korzystania z ciepłej wody po każdym posiłku (po posiłkach -śniadanie, obiad, kolacja- ciepła woda załączana jest na ok. 15 minut).

Wyżywienie w Areszcie Śledczym realizowane jest w formie trzech gotowych posiłków, w tym co najmniej jednego gorącego posiłku wydawanego jako obiad lub w formie suchego prowiantu. Wartość dzienna normy wyżywienia zawiera nie mniej niż 2.600 kcal. Dzienna procentowa zawartość składników odżywczych w posiłkach wynosi odpowiednio: białko 10-15%, tłuszcze poniżej 30%, węglowodany 50-65%. Reguluje to rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie określenia wartości dziennej normy wyżywienia oraz rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach karnych i aresztach śledczych. Posiłki przyrządzane są zgodnie z jadłospisami na daną normę lub dietę wyżywienia, zawierają odpowiednią ilość warzyw oraz ziemniaków, kasz, ryżu. Każdorazowo przed wydaniem posiłku na oddziały mieszkalne jest pobierana przez upoważnione osoby tzw. próba smakowa. Z kuchni wydawane są posiłki zgodnie z jadłospisem.

(dowód: notatka służbowa z dnia 9.09.2014 r. – k. 35-36)

Powód w dniu 23 stycznia 2014 r. miał zaleconą dietę kleikową na 3 dni, to jest dnia 23 do 25 stycznia 2014 r. W czasie wizyty został powiadomiony o tym, by w dniach 23 i 24 stycznia 2014 r. nie obciążał przewodu pokarmowego i ograniczył się do spożywania płynów z zachowaniem całkowitej wstrzemięźliwości od pokarmów stałych. Z uwagi na porę zgłoszenia do lekarza – już po przygotowaniu raportu stanu żywionych na następny dzień- informacja o konieczności zaopatrzenia powoda w odpowiednie wyżywienie została przekazana telefonicznie do działu kwatermistrzowskiego, a w raporcie żywionych została podana na dzień 25.01.2014 r. Pozwany otrzymał zalecana dietę w dniu 24 i 25 stycznia 2014 r. Przyczyną błędu była przyjęta procedura przekazywania informacji, która została po wykryciu wady poprawiona.

(dowód: notatka służbowa z dnia 8.09.2014 r. – k. 37-38)

Powód złożył do Sekcji Penitencjarnej i Nadzoru nad Wykonaniem Orzeczeń Karnych Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. wniosek o rozmowę z sędzią penitencjarnym. W związku z tym odbyła się w dniu 14 marca 2014 r. rozprawa, w trakcie której sędzia penitencjarny poinformował D. K., że dopatruje się niedociągnięć organizacyjnych związanych z przepisaną mu dietą, w związku z czym zwróci uwagę Dyrekcji na konieczność wprowadzenia rozwiązań organizacyjnych umożliwiających niezwłoczne wprowadzenie tego typu zaleceń lekarskich.

(dowód: protokół rozprawy – k. 49)

Ponadto powód w związku z tym zdarzeniem złożył skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich, który uznał skargę za zasadną.

(dowód: pismo Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 19.04.2014 r. – k. 50)

Powód w dniu 17 marca 2014 r. planowo zapisał się do lekarza. W trakcie wizyty zgłosił, że od wielu lat cierpi na nawracające bóle głowy. Zgłaszał także zawroty głowy, a niespójność w udzielanym przez powoda wywiadzie utrudniała ocenę, czy dokuczają mu bóle czy zawroty głowy, czy też bóle i zawroty głowy. W badaniu przedmiotowym lekarz nie stwierdził obecności zawrotów głowy, nie widział potrzeby natychmiastowego podania leków, zalecając powodowi odpoczynek (leżenie) oraz ograniczenie ćwiczeń fizycznych. Z uwagi na niezagrażający życiu i zdrowiu ból głowy powodowi zalecono lek przeciwbólowy pod postacią (...). Powód otrzymał lek z grupy (...) bez zbędnej zwłoki. W okresie 17 min. pomiędzy godziną 15.43 a 16.00 kiedy powód zgłosił potrzebę natychmiastowego otrzymania leku personel medyczny Aresztu Śledczego w P. Tryb. nie był dostępny, dlatego powód przyjął lek przeciwbólowy z podręcznej apteczki znajdującej się na stanowisku dowodzenia, wyposażonej w leki dopuszczone do obrotu pozaaptecznego, służące do doraźnego podania na prośbę osadzonego.

(dowód: notatka służbowa z dnia 8.09.2014 r. – k. 37-38)

Kwestią dostarczania leków zajmował się Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w Ł. w związku ze skargą D. K., uznając, że procedury dotyczące dostarczenia leków w Areszcie Śledczym w P. Tryb. okazały się nieskuteczne, co skutkowało przyjęciem w tej jednostce penitencjarnej nowych rozwiązań.

(dowód: pismo Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Ł. z dnia 23.06.2014 r. – k. 51)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, należy je oceniać w ramach podstawy roszczeń wskazanych w pozwie, to zgodnie z art. 24 k.c. i 448 k.c.

W rozpoznawanej sprawie powód twierdził, że doszło do naruszenia jego dobra osobistego, jakim jest godność osobista poprzez niezapewnienie mu odpowiednich warunków odbywania kary pozbawienia wolności, przy czym, jak wynika z uzasadnienia pozwu powód łączył odpowiedzialność pozwanego Skarbu Państwa z osadzeniem go w Areszcie Śledczym w P. Tryb. w okresie od grudnia 2013 r.

W związku z tym zarzut strony pozwanej co do tego, że nastąpiło przedawnienie roszczeń powoda w świetle art. 442 ¹ § 1 k.c. nie może odnieść pozytywnego skutku. Zgodnie z tym przepisem roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Skoro powód wywodzi swe roszczenia w związku z pobytem w Areszcie od grudnia 2013 r., a powództwo zostało wytoczone w kwietniu 2014 r., przedawnienie jeszcze nie nastąpiło.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem polskich sądów i trybunałów międzynarodowych kara pozbawienia wolności powinna być wykonywana z poszanowaniem godności człowieka. Godność człowieka jest dobrem chronionym nie tylko w ustawie, ale przede wszystkim w Konstytucji, a także w stanowiących część krajowego porządku prawnego umowach międzynarodowych.

Zgodnie z Konstytucją, przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności oraz praw człowieka i obywatela i jest nienaruszalna (art. 30); nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu (art. 40) i każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny (art. 41 ust. 4). O tym, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu jest mowa także w art. 3 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w R. dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Według art. 7 i 10 międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, otwartego do podpisu w N. dnia 19 grudnia 1996 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167, 169), nikt nie będzie poddawany torturom lub okrutnemu, nieludzkiemu albo poniżającemu traktowaniu lub karaniu, a każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka. Wzmocnieniu ochrony osób pozbawionych wolności przy użyciu środków pozasądowych o charakterze zapobiegawczym w formie wizytacji służą postanowienia Europejskiej konwencji o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu sporządzonej w S. w dniu 26 listopada 1987 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 46, poz. 238 ze zm.).

Artykuł 1 kodeksu karnego wykonawczego stanowi, że kary, środki karne, zabezpieczające i zapobiegawcze wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego oraz że zakazuje się stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanego. Podstawowe warunki, w jakich skazany ma odbywać karę pozbawienia wolności, obejmujące m.in. powierzchnię celi mieszkalnej przypadającej na skazanego, określa art. 110 k.k.w. Przepis ten, w brzmieniu obowiązującym od dnia 6 grudnia 2009 r. (na podstawie ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy, Dz.U. Nr 190, poz. 1475), przewiduje, że powierzchnia w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, wynosi nie mniej niż 3 m ² oraz określa warunki, jakim muszą odpowiadać cele.

Powód był osadzony w celach, w których powierzchnia celi przypadającej na jednego skazanego była zgodna z obowiązującymi przepisami, co oznacza, że powód nie odbywał kary w warunkach przeludnienia. Żadne przepisy nie nakładają na jednostki penitencjarne obowiązku zapewnienia normy 4 m ² na osobę, a wytyczne Europejskiego Komitetu ds. Zapobiegania Torturom podane wskazane w raporcie z dnia 12 lipca 2011 r. dotyczący stanu polskiego więziennictwa nie są źródłem prawa. Tym samym nie może być mowy o bezprawnym naruszeniu dobra osobistego powoda.

Powód wyprowadzał również swoje roszczenie z faktu niewłaściwych warunków bytowych podczas osadzenia w pozwanej jednostce penitencjarnej.

W ocenie Sądu przeprowadzone dowody w postaci dowodów z dokumentów przedstawionych przez stronę pozwaną w postaci wyjaśnień poszczególnych działów Aresztu Śledczego uzasadniają wniosek, że w stosunku do powoda były przestrzegane wymogi dotyczące wyposażenia celi, zapewniono odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy. Powód wbrew spoczywającemu na nim w tym zakresie ciężarze dowodu (art. 6 k.c.) nie udowodnił, by cele, w których przebywał były brudne, miały odrapane ściany i by sprzęty kwaterunkowe były zużyte i nie nadawały się do wykorzystania. Także całkowicie gołosłowne są twierdzenia powoda co do braku odpowiedniego miejsca na suszenie ręczników oraz odnośnie braku możliwości poruszania się po celi z uwagi na rozmieszczone w niej łóżka i sprzęty. W szczególności dowodem w powyższym zakresie nie mogą być załączone do pozwu oświadczenia I. S. i J. N. – są one bowiem dokumentami prywatnymi w rozumieniu art. 245 k.p.c., zatem stanowią dowód jedynie tego, że osoba, które je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Chybiony również okazał się zarzut dotyczący niezapewnienia powodowi odpowiednich warunków higieny związany z brakiem dostępu do ciepłej wody. Zauważyć trzeba, że ogólna norma zawarta w art. 102 pkt. 1 i art. 110 § 2 k.k.w. nakazująca zapewnić osadzonemu odpowiednie warunki higieny została skonkretyzowana w przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. Nr 152, poz. 1493 ze zm.). Z § 30 ust. 3 tegoż rozporządzenia wynika, że skazany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli. Z kolei § 28 ust. 1 powyższego rozporządzenia przewiduje, że cela mieszkalna powinna być wyposażona w łóżko dla każdego skazanego, odpowiednią do liczby skazanych ilość stołów, szafek i taboretów oraz środków do utrzymania czystości w celi. Niezbędne urządzenia sanitarne sytuuje się w sposób zapewniający ich niekrępujące użytkowanie.

Z powyższych przepisów wynika, że na zakładzie karnym nie ciąży obowiązek zapewnienia stałego nieprzerwanego dostępu do bieżącej ciepłej wody w celi mieszkalnej. Powinnością zakładu karnego jest jedynie umożliwienie skorzystania przez osobę skazaną przynajmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli, zaś w przypadku pozwanego Aresztu wszyscy osadzeni korzystają co najmniej dwa razy w tygodniu z ciepłej kąpieli, dodatkowo mają możliwość korzystania z ciepłej wody po każdym posiłku.

W żaden sposób powód również nie udowodnił, że nie były mu wydawane odpowiednie normy żywnościowe oraz że zachodziła rozbieżność pomiędzy wydawanymi posiłkami a wykazami z kuchni. To samo dotyczy przedmiotów wydawanych osadzonym w postaci środków higieny i bielizny. Jak wynika z twierdzeń strony pozwanej, które zostały uznane za przyznane przez powoda na podstawie art. 230 k.p.c., Areszt Śledczy w P. Tryb. wydawał te przedmioty osadzonym zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa – rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.10.2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. Nr 186, poz. 1820), zaś od dnia 14 sierpnia 2014 r. na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.01.2014 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. z 2014 r., poz. 200).

Także nie znalazło potwierdzenia w materialne dowodowym twierdzenie powoda, że nie otrzymał zaleconych mu leków. Jak wynika z notatki służbowej sporządzonej przez lekarza zatrudnionego w pozwanej jednostce penitencjarnej nie zachodziła potrzeba natychmiastowego podania powodowi leków a leki zalecone w trakcie wizyty w dniu 17 marca 2014 r. powód otrzymał zgodnie z zaleceniem lekarskim i bez zbędnej zwłoki.

Jeśli chodzi zaś o zarzut jednodniowego opóźnienia w wydaniu powodowi odpowiedniej diety kleikowej, który znalazł potwierdzenie w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym wskazać należy, że samo jednodniowe opóźnienie zaordynowania diety nie może uzasadniać zasądzenia zadośćuczynienia.

Zgodnie bowiem z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny przesłanką przyznania zadośćuczynienia jest - zgodnie z art. 448 k.c. - doznanie przez osadzonego krzywdy (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 roku, III CZP 25/11, OSNC z 2012 r., nr 2, poz. 15, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2011 roku, V CSK 489/10 , LEX nr 110255).

Z tego względu nie każde naruszenie dóbr osobistych rodzi prawo do żądania zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Ponadto z literalnego brzmienia art. 448 k.c. wynika, że przyznanie przez sąd zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych ma charakter fakultatywny. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym sąd nie ma obowiązku zasądzania zadośćuczynienia w każdym przypadku naruszenia dób osobistych (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2006 roku, II PK 245/05 , OSNP z 2007 r. z. 7-8 poz. 101). Przyznanie tego rodzaju świadczenia zależy od wielu różnych okoliczności, w tym między innymi od długotrwałości naruszenia dobra osobistego, uciążliwości z tym związanych, poczucia krzywdy i jego stopnia oraz od pozostałych warunków odbywania kary pozbawienia wolności, które mogą zwiększać poczucie krzywdy lub je osłabiać a nawet sprawiać, że w ogóle nie powstało. Podstawowym kryterium decydującym o możliwości zasądzenia zadośćuczynienia winien być stopień winy naruszyciela, rodzaj naruszonego dobra oraz poczucie pokrzywdzenia poszkodowanego. Z kolei w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 grudnia 2002 roku (V CKN 1581/00, OSNC z 2004 r. z. 4 poz. 53) Sąd Najwyższy wskazał, iż decyzja o zasądzeniu zadośćuczynienia winna być poprzedzona także zbadaniem nasilenia złej woli naruszyciela i celowości zastosowania tego środka oraz poczucie pokrzywdzenia poszkodowanego.

To na powodzie spoczywa z mocy art. 6 k.c. ciężar udowodnienia, że swym bezprawnym działaniem pozwany istotnie naruszył jego dobra osobiste i jakie. Art. 24 § 1 k.c. stwarza bowiem jedynie domniemanie działania sprawcy naruszenia dobrego imienia w sposób bezprawny. Na tym, którego dobro zostało naruszone ciąży jednakże obowiązek wykazania, że zachowanie określonej osoby naruszyło jej dobro osobiste (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30.11.2007r., (...) 310/07 niepubl.).

W zakresie inicjatywy dowodowej powoda w omawianym zakresie podkreślić należy, że powód nie stawił się na rozprawę, w związku z czym dowód z jego przesłuchania został pominięty. Powód poza wskazaniem na jego zdaniem niewłaściwe warunki odbywania kary, w żaden sposób nie wyjaśnił, ani tym bardziej nie udowodnił, by doznał w związku z brakiem na czas właściwej diety krzywdy uzasadniającej przyznanie mu zadośćuczynienia. Jak już wcześniej wskazano samo ewentualne stwierdzenie bezprawności działania pozwanego nie może odnieść skutku w postaci uwzględnienia powództwa albowiem do powstania roszczeń określonych w art. 24 k.c. nie jest wystarczające jedynie ustalenie, że działanie sprawcy było bezprawne, konieczne jest także wystąpienie skutku takiego działania w postaci naruszenia dobra osobistego, a powód nie wykazał, aby pozwany swym bezprawnym działaniem istotnie naruszył jego dobra osobiste w stopniu uzasadniającym przyznanie mu zadośćuczynienia.

Wskazać przy tym należy, że oczywistym jest, że sam pobyt w warunkach izolacji stanowi istotną dolegliwość dla osoby osadzonej, jednak wynika to z istoty kary pozbawienia wolności. Kara ta bowiem ma także funkcję represyjną, a o doznaniu krzywdy można mówić tylko w wypadku, gdy wykonywanie kary pozbawienia wolności prowadzi do większego ograniczenia praw człowieka i jego godności, niż to wynika z zadań ochronnych i z celu zastosowania tego środka.

W niniejszej sprawie nawet zakładając, że doszło do naruszenia dobra osobistego powoda na skutek zaniechania podania we właściwym dniu diety, to powód nie udowodnił, że nie było ono na tyle istotne, żeby spowodować u niego cierpienia psychiczne lub fizyczne.

W tym zakresie wskazać trzeba, że przyczyną nie zapewnienia powodowi (i to tylko jednorazowo) zaleconej diety nie była zła wola funkcjonariuszy Aresztu lecz nie wypracowanie odpowiednich procedur umożliwiających szybki przepływ informacji w tym zakresie. Należy także pamiętać, że w związku ze skargami powoda przekazywanie informacji o zaleceniach zdrowotno –żywieniowych wobec osób odbywających karę zostały udoskonalone. W działaniach pozwanej jednostki trudno więc w ogóle mówić o złej woli, a co dopiero o jakimś stopniowaniu nasilenia tego zjawiska. W takich zaś realiach zasądzenie na rzecz powoda zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych, które nie wynikało z celowego i nacechowanego złą wolą działania jakiegokolwiek podmiotu odpowiedzialnego za warunki odbywania kary, leżałoby w sprzeczności z powszechnym poczuciem sprawiedliwości, od czego nie można abstrahować przy orzekaniu o zadośćuczynieniu. Warunki, w jakich powód odbywał karę, były takie same jak dla innych więźniów, nie mogły być więc one formą jakiejkolwiek indywidualnej dyskryminacji.

W świetle powyższego uznać należało, że powód nie wykazał, że był osadzony w niegodziwych, niehumanitarnych i nieludzkich warunkach i że wywołało to szkodę niemajątkową w rozmiarze mogącym być zrekompensowanym wyłącznie odpowiednią sumą pieniężną. Powyższe skutkowało oddaleniem powództwa

Podstawę rozstrzygnięcia o przyznaniu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu stanowiły przepisy § 11 ust. 1 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity - Dz.U. z 2013 r., poz. 460), przy czym stawka wynagrodzenia w myśl § 2 ust. 3 tego rozporządzenia została przyznana wraz z należnym podatkiem VAT.

Orzeczenie o kosztach procesu uzasadnia, stosownie do jego wyniku, art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w związku z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2009 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (tekst jednolity - Dz.U.z 2013 r., poz. 1150). Strona pozwana poniosła koszty zastępstwa procesowego ustalone stosownie do treści § 11 ust. 1 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity – D.U. z 2013, poz. 490 ze zm.).

(...)

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)