Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2015 roku w Tarnowie na rozprawie sprawy

z odwołania W. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie Wydziału IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 26 stycznia 2015 roku sygn. akt IV U 56/14

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie w sprawie od dnia 26 stycznia 2015 r. i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Tarnowie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za II instancję.

Sygn. akt IV Ua 16/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 17 kwietnia 2015 r.

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2015 r., sygn. akt IV U 56/14, Sąd Rejonowy
w T. Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyniku rozpoznania odwołania W. K. (1) zmienił zaskarżoną decyzję ZUS Oddział w T. z dnia 18.12.2014 r. w ten sposób, że przyznał odwołującemu się W. K. (1) jednorazowe odszkodowanie z tytułu długotrwałego uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku przy pracy z dnia 11.02.2011 r. w wysokości odpowiadającej 52% uszczerbku na zdrowiu tj. w kwocie 36608,00 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, iż odwołujący W. K. (1) w dniu 11.02.2011 r. w wyniku wypadku komunikacyjnego, który został zakwalifikowany jako wypadek przy pracy, doznał wstrząśnienia mózgu, złamania ścian obu zatok szczękowych, ran tłuczonych twarzy, złamania górnej gałęzi lewej kości łonowej oraz złamania wyrostka łokciowego i trzonu lewej kości łokciowej oraz potłuczeń ogólnych. Obecnie odwołujący nie ma cech uszkodzenia CUN. W trakcie leczenia szpitalnego w okresie od 27.04.2011 r. do 30.04.2011 r. u odwołującego się rozpoznano: zakrzepicę żylną powierzchowną podudzia prawego oraz przebyty uraz twarzoczaszki ze złamaniem ścian i krwiakiem zatok szczękowych, a także stan po złamaniu trzonu i wyrostka łokciowego kości łokciowej lewej - leczone operacyjnie, ponadto miał przebyte złamanie przezpanewkowe miednicy po stronie lewej ze złamaniem kości kulszowej lewej i podwichnięciem w stawie krzyżowo-biodrowym lewym oraz stan po złamaniu kłykcia bocznego kości udowej prawej. W dniu 24.04.2013 r. w Specjalistycznej Poradni Konsultacyjnej Otolaryngologicznej z Pracownią Audiometryczną rozpoznano u niego obustronny niedosłuch odbiorczy oraz szumy uszne. U odwołującego występuje zespół psychoorganiczny pourazowy oraz zaburzenia adaptacyjne lękowe o lekkim nasileniu. Zaburzenia te mają charakter długotrwały. Procentowy uszczerbek na zdrowiu w sferze psychicznej u odwołującego wynosi 20%, w oparciu o § 8 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w związku z pkt 9c. W związku z wypadkiem przy pracy z dnia 11.02.2011 r. odwołujący doznał uszczerbku na zdrowiu w konsekwencji urazu wielomiejscowego. Uszczerbek na zdrowiu u odwołującego wynosi łącznie 32%, według punktów: 96b, 97a i 119b załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku. Z powodów neurologicznych nie stwierdzono u odwołującego się uszczerbku na zdrowiu w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 11 lutego 2011 roku. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 25.09.2012 r. odwołujący został uznany za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 31.05.2013 r. w związku z wypadkiem przy pracy. Orzeczenie to zostało następnie przedłużone do dnia 30.06.2014 r. Organ rentowy decyzją z dnia 18.12.2013 r., wydaną w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 11.12.2013 r. przyznał odwołującemu jednorazowe odszkodowanie w kwocie 7.040,00 zł z tytułu uszczerbku na zdrowiu w wysokości 10%, będącego następstwem wypadku przy pracy z dnia 11 lutego 2011 roku.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji, uznał że odwołanie W. K. (1) zasługiwało na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku, nr 167, poz. 1322 ze zm.) jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jednorazowe odszkodowanie ustala się dla ubezpieczonego w wysokości proporcjonalnej do określonego procentowo stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Według art. 15 ust. 1 cytowanej ustawy, przyznanie lub odmowa przyznania jednorazowego odszkodowania oraz ustalenie jego wysokości następuje w drodze decyzji ZUS. Wielkość stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa się procentowo w oparciu o załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 954). Sąd Rejonowy w oparciu o dowody z opinii biegłych sądowych, uznał, że występujący u odwołującego długotrwały uszczerbek na zdrowiu powstały w związku z urazami, których doznał on w dniu 11.02.2011 r., w oparciu o powołany wyżej załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku należało określić w wysokości łącznie 52%, a nie jak uznał organ rentowy – 10%. Występujący u odwołującego się zespół psychoorganiczny pourazowy oraz zaburzenia adaptacyjne lękowe o lekkim nasileniu mają charakter długotrwały. Z uwagi na brak odpowiedniej pozycji w tabeli uszczerbkowej dla zdiagnozowanego u odwołującego uszczerbku na zdrowiu w sferze psychicznej, zgodnie z § 8 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. Sąd I instancji ustalił ten uszczerbek w odniesieniu do pozycji najbardziej zbliżonej do stwierdzonego schorzenia, tj. w wysokości 20%. Dodatkowo w związku z tym wypadkiem przy pracy doznał uszczerbku na zdrowiu w konsekwencji urazu wielomiejscowego i w oparciu o punkty: 96b, 97a i 119b ujęte w w/w załączniku, uszczerbek z tego tytułu wynosi łącznie 32%. W konsekwencji Sąd Rejonowy przeliczył odwołującemu wysokość jednorazowego odszkodowania należnego z tytułu wypadku przy pracy w oparciu o art. 12 ust. 1 powołanej ustawy w związku z przepisami wykonawczymi w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i przyznał mu odszkodowanie w kwocie 36.608,00 zł stanowiącej iloczyn 52% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu i kwoty 704,00 zł.

Apelację od tego wyroku wywiódł organ rentowy. Zaskarżając orzeczenie
w części , w jakiej ustala on u odwołującego uszczerbek na zdrowiu o wartości przekraczającej 32% i przyznaje prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w wysokości przekraczającej kwotę 22528 zł, zarzucił: 1) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób nie wszechstronny oraz dowolny i przyjęcie, że stan zdrowia psychicznego odwołującego wskazuje na wystąpienie dodatkowych 20% trwałego uszczerbku na zdrowiu, mimo, że opinie biegłego psychiatry i biegłego psychologa okazały się wadliwymi, 2) naruszenie przepisu art. 286 k.p.a. poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z kolejnej opinii uzupełniającej lub opinii innych biegłych oraz lekarzy zatrudnionych przez ZUS.

W petitum skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie u odwołującego 32% uszczerbku na zdrowiu i ustalenie prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w wysokości adekwatnej do ustalonego uszczerbku. Wnosił o uzupełnienie postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z opinii wydanej przez innych biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii celem zweryfikowania dotychczasowego błędnego stanowiska biegłych.

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że Sąd Rejonowy podzielił stanowisko biegłych sądowych z zakresu psychiatrii i psychologii nie odniósłszy się jednocześnie do zarzutów ZUS przedstawionych do opinii uzupełniającej. W ocenie organu rentowego brak jest podstaw do rozpoznania u odwołującego zespołu psychoorganicznego pourazowego. Poza rozpoznaniem wstrząśnienia mózgu brak morfologicznych zmian pourazowych uszkodzenia OUN.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Zaskarżony wyrok podlega uchyleniu i sprawa podlega przekazaniu Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania aczkolwiek z innych przyczyn niż podniesione w apelacji organu rentowego.

Sąd Okręgowy w wyniku kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku działając z urzędu na podstawie art. 378 § 1 k.p.c., stwierdził, iż niniejsze postępowanie dotknięte jest w części nieważnością wskazaną w art. 379 pkt 2 k.p.c. Nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany. Nie budzi wątpliwości, iż nienależyte umocowanie pełnomocnika strony jako przyczyna nieważności postępowania, zachodzi zarówno w razie wadliwego udzielenia pełnomocnictwa osobie mogącej być pełnomocnikiem, jak i ze względu na działanie w charakterze pełnomocnika osoby, która w danej sprawie nim być nie może.

Niniejsza sprawa jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych. Pełnomocnikiem odwołującego W. K. (1) mógł być stosownie do treści art. 87 § 1 k.p.c. adwokat lub radca prawny, rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia bądź też na podstawie art. 465 § 1 k.p.c. także przedstawiciel organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów.

Odwołującego, jak wynika z zapisu protokołu, reprezentował na rozprawie w dniu 26 stycznia 2015 r. pełnomocnik R. K., który był byłym pracodawcą odwołującego. Jak wynika z oświadczenia R. K. złożonego do protokołu rozprawy z dnia 17.04.2015 r. nie jest pracodawcą odwołującego od momentu jego przejścia na rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Na rozprawie w dniu 26 stycznia 2015 r. sąd pierwszej instancji zamknął rozprawę i wydał wyrok. W doktrynie nieważność postępowania określana jest jako tzw. bezwzględna przyczyna odwoławcza, gdyż powoduje uchylenie zaskarżonego orzeczenia niezależnie od ewentualnego wpływu na jego treść. Sąd jest obowiązany brać pod uwagę z urzędu przyczyny nieważności, niezależnie od tego, czy skarżący podniósł zarzut nieważności. Nie ma znaczenia, czy strona o tych przyczynach wiedziała i czy zwracała sądowi uwagę na uchybienia w trybie art. 162. Zarówno w orzecznictwie, jak i doktrynie przyjmuje się, że o nieważności postępowania decyduje waga uchybień procesowych, a nie skutki, które wynikają lub mogą z nich wynikać.

Umocowanie przez stronę do reprezentowania osoby, która nie mogła być pełnomocnikiem w niniejszym postępowaniu stanowi przyczynę nieważności uwzględnianą przez sąd z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (art. 379 pkt 2 k.p.c.) (tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku 27 sierpnia 2014 r.III AUa 841/13 LEX nr 1509082). Z uwagi na to, że w niniejszej sprawie po raz pierwszy w dniu 26.01.2015 r. pojawił się R. K., który został dopuszczony do udziału w sprawie jako pełnomocnik odwołującego, a który nie mógł reprezentować odwołującego, ponieważ nie jest ani adwokatem, radcą prawnym ani nie jest rodzicem, bratem, zstępnym strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia bądź też nie jest przedstawicielem organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów to należało na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. uchylić zaskarżony wyrok, znieść postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i sprawę przekazać sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c.