Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący SSO Agnieszka Hreczańska - Cholewa
Protokolant Katarzyna Kudzia

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2015 r. we Wrocławiu sprawy z powództwa M. N.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. N. kwotę 165 000 zł ( sto sześćdziesiąt pięć tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od kwoty 65 000 zł od dnia 22.06.2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 100 000 zł od dnia 24.02.2015 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 26 599,69 zł ( dwadzieścia sześć tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami od kwoty 468 zł od dnia 22.06.2012 r. do dnia zapłaty, od kwoty 17 800 zł od dnia 18.10.2013 r. do dnia zapłaty, od kwoty 5 295,77 zł od dnia 20.01.2014 r. do dnia zapłaty i od kwoty 3 035,92 zł od dnia 24.02.2015 r. do dnia zapłaty;

III.  ustala odpowiedzialność strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na przyszłość, za skutki wypadku, jakiemu powód uległ w dniu 04.08.2011 r.;

IV.  dalej idące powództwo oddala;

V.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 17 657,87 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

VI.  nakazuje stronie pozwanej Towarzystwu (...) S.A. w W. uiścić na rzecz Skarbu Państwa - kasa Sądu Okręgowego we Wrocławiu - kwotę 363 zł tytułem brakującej części opłaty od pozwu.

I C 564/13

UZASADNIENIE

Powód M. N. domagał się zasądzenia od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. kwot:

- 165 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21.05.2012 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, ból i cierpienie spowodowane skutkami zdarzenia z dnia 04.08.2011r.,

- 9 502,67 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia z ustawowymi odsetkami od kwoty 4 578,05 zł od dnia 21.05.2012 r. do dnia zapłaty, kwoty 3 927,93 zł od dnia 23.08.2012 r. do dnia zapłaty i kwoty 996,69 zł od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty,

- 1 072,24 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 650,10 zł od dnia 21.05.2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 422,14 zł od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty z tytułu zwrotu kosztów dojazdy powoda do lekarzy i na rehabilitację;

- 17 800 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23.08.2012 r. do dnia zapłaty z tytułu zwrotu kosztów opieki nad powodem.

Powód domagał się także ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, jakiemu uległ w dniu 04.08.2012 r.

W uzasadnieniu żądania pozwu ( k. 3 -16) powód wskazał, że w dniu 04.08.2011 uległ wypadkowi, w wyniku którego doznał m.in. wieloodłamowego otwartego złamania trzonów kości przedramienia lewego, złamania kości podudzia lewego oraz złamania B. prawej kości promieniowej. Sprawcą wypadku był kierujący samochodem marki H. (...), który miał podpisana umowę ubezpieczenia OC ze stroną pozwaną. W toku leczenia powód został poddany kilku zabiegom operacyjnym. W pierwszym okresie leczenia z uwagi na zakres i charakter doznanych obrażeń powód wymagał nadto stałej opieki osoby trzeciej. Pomimo długotrwałego leczenia i rehabilitacji do dnia dzisiejszego powód wymaga opieki lekarskiej, dalszej rehabilitacji i ma problemy z poruszaniem się. Przed wypadkiem był zdrowym, młodym mężczyzną, prowadził aktywny tryb życia, uprawiał liczne dyscypliny sportowe. W odpowiedzi na wezwanie powoda strona pozwana wypłaciła mu kwotę 35 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W ocenie powoda, jest to kwota, która nie czyni zadość wymogowi odpowiedniej sumy mającej wynagrodzić doznaną przez powoda krzywdę, biorąc pod uwagę rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych powoda, nieodwracalność następstw wypadku. Powód wskazał także, że strona powodowa nie uznała żądania zwrotu kosztów leczenia, wydatków powoda związanych z leczeniem i rehabilitacją a także kosztów opieki osoby trzeciej. Z uwagi na niepomyślne rokowania co do stanu zdrowia powoda w przyszłości, powód domagał się także na podstawie art. 198 k.p.c. ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość.

Pismem procesowym z dnia 13.12.2013 r. powód rozszerzył żądanie pozwu, wnosząc o zasądzenie dalszej kwoty 7 259,45 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 13.12.2013r. tytułem zwrotu uzasadnionych kosztów leczenia i dojazdów do lekarzy, na rehabilitację oraz do szpitala, w związku ze stanem zdrowia, będącym następstwem wypadku z dnia 04.08.2011 r.

Strona pozwana Towarzystwo (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew ( k. 179 – 180) strona pozwana wskazała, że w toku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego dokonała szczegółowych ustaleń dotyczących zakresu i wysokości szkody poniesionej przez powoda. W wyniku tych ustaleń wypłacono powodowi kwotę 35 000 zł tytułem zadośćuczynienia, stanowiącą ekwiwalent doznanych przez powoda cierpień fizycznych i psychicznych pozostających z wypadkiem. Strona pozwana wskazała, że kwota zadośćuczynienie nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy. Biorąc pod uwagę, ustalony w toku postępowania likwidacyjnego uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 5 %, wypłacona mu kwota jest odpowiednia do doznanej krzywdy. Odnośnie kwot żądanych z tytułu wydatków, strona pozwana zarzuciła, że pozwany nie udowodnił, że pozostają one w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 04.08.2011 r.. Podobnie nie zostało należycie udowodnione roszczenie powoda dotyczące zwrotu kosztów opieki sprawowanej przez osoby trzecie. Przedstawiony przez powoda materiał dowodowy nie daje także podstaw do ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 04.08.2011 r. doszło do wypadku komunikacyjnego z udziałem powoda M. N.. Sprawcą wypadku był kierowca samochodu marki H. (...), posiadający ubezpieczenie OC u strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W.. W następstwie wypadku powód doznał wieloodłamowego otwartego złamania trzonów kości przedramienia lewego, trzonów kości podudzia lewego oraz zamkniętego złamania kości przedramienia prawego. W wyniku wypadku powód doznał także uszkodzenia stawu kolanowego lewego. Bezpośrednio po wypadku powód został przewieziony do szpitala w O., gdzie poddano go zabiegowi operacyjnemu - zespolenia trzonów kości przedramienia lewego płytkami blokowanymi zaś poprzeczne złamanie lewej kości piszczelowej stabilitorem (...). Prawą nasadę dalszą kości promieniowej zaopatrzono drutami K i gipsem przedramiennym. Nadto ewakuowano krwiaki z lewego przedramienia oraz założono pełny opatrunek gipsowy dłonioworamienny z otworami nad ranami. Powód został wypisany do domu w dniu 19.08.2011 r.

( dowód: karta leczenia szpitalnego – k. 36)

Po opuszczeniu szpitala powód pozostawał pod stałą opieką poradni ortopedycznej w O., gdzie w okresie od sierpnia 2011 r. do lutego 2012 r. był konsultowany 11 razy.

( dowód: karta leczenia – k. 38 – 42)

W związku z nieprawidłowym gojeniem złamania przedramienia lewego ( staw rzekomy) powód w okresie od 20.06.2012 r. do 21.06.2012 r. przebywał w Klinice (...) we W.. Do planowanego zabiegu wyznaczonego na dzień 21.06.2012 r. nie doszło. Powód ponownie był hospitalizowany w klinice w okresie od 09.07.2012 r. do 12.07.2012 r. Został wówczas poddany operacji usunięcia zespolenia kości promieniowej lewej, odsłonięcia stawu rzekomego kości promieniowej lewej oraz stabilizacji odłamów z pomocą płyty (...)/S. dziewięciootworowej oraz osseoplastyce z użyciem przeszczepów homogennych. Przy wypisie zalecono oszczędzanie kończyny górnej lewej przez okres 6 tygodni, usunięcie szwów oraz kontrole w poradni ortopedycznej.

( dowód: karta leczenia szpitalnego – k. 65)

Po rozpoczęciu rehabilitacji kończyny dolnej lewej i chodzenia z jej obciążeniem w lewym kolanie powoda wystąpiły bóle i uczucie niestabilności. W dniu 01.09.2012 r. specjalista radiolog M. J. stwierdził w badaniu radiologicznym lewego stawu kolanowego powoda blaszkowate zwapnienie o długości 5 mm w miejscu dystalnego przyczepu, prawdopodobnie po przebytym naderwaniu przyczepu. Dokonano opróżnienia dwóch przestrzeni płynowych w stawie. W dniu 07.11.2012 r. zdiagnozowano u powoda przednią niestabilność stawu kolanowego lewego. W okresie od 17.12.2012 r. do 21.12.2012 r. powód ponownie przebywał w klinice ortopedii i traumatologii, gdzie wykonano zabieg operacyjny artroskopii lewego stawu kolanowego, w wyniku którego stwierdzono uszkodzenie rogu tylnego łękotki bocznej, całkowite zerwanie więzadła krzyżowego przedniego ( (...)) , uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego ( (...)) z zachowaniem części włókien. Podczas zabiegu usunięto uszkodzony fragment łękotki, kikut (...) oraz oczyszczono staw, przygotowując go do zabiegu rekonstrukcji (...). Planowany zabieg operacyjny rekonstrukcji (...) lewego stawu kolanowego ze ścięgien mięśni półścięgnistego i smukłego wykonano w dniu 18.02.2013 r. Powód został wypisany w dniu 22.02.2013 r. z zaleceniem rehabilitacji, kontynuacji profilaktyki przeciwzakrzepowej, chodzenia z użyciem kul łokciowych. W trakcie leczenia i kontroli postępu zrostu kości powód był kilkadziesiąt razy poddany prześwietleniu RTG.

( dowód: - wyniki badań – k. 48 – 55;

- karta leczenia szpitalnego – k. 67 i 71;

- przesłuchanie powoda – 392/394)

Leczenie powoda nie zakończyło się do dnia dzisiejszego Pomimo leczenia i rehabilitacji powód nie powrócił do pełnej sprawności. W chwili obecnej u powoda stwierdza się nieznaczne ograniczenie ruchomości nadgarstka lewego, ograniczenie ruchomości nadgarstka prawego, wyszczuplenie lewego uda i podudzia. Z uwagi na zakres doznanych obrażeń uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 50 %. Rokowania na przyszłość są niepewne. Prawdopodobnym jest leczenie operacyjne deformacji nadgarstka prawego, związane z nieprawidłowym zrostem kości promieniowej oraz leczenie operacyjne uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego. Następstwa urazu kolana lewego mogą prowadzić do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych tego stawu. Obniżona jest sprawność ruchowa nadgarstków, w obrębie których występują także dolegliwości bólowe. Obniżona jest także wydolność dynamiczna kończyny dolnej lewej. Utrudnione jest klękanie, przysiady. Ograniczona jest wydolność chodu i dłuższego siedzenia ze zgiętym kolanem. Do zajęć wymagających przeciążenia nadgarstka prawego o lewej kończyny dolnej wymagane jest stosowanie zaopatrzenia ortopedycznego. Powód wymagał i nadal wymaga rehabilitacji. Przez okres 6 miesięcy po wypadku powód wymagał opieki osoby trzeciej- przez pierwsze 3 miesiąc w wymiarze całodobowym ( pomoc oraz gotowość do poprawienia poduszki, pościeli, pomoc w zmianie pozycji ciała, pielęgnacji odleżynowej, pomoc przy czynnościach pielęgnacyjnych i fizjologicznych, przygotowanie i podawanie posiłków, napojów, zmianie bielizny, w ubieraniu się itp.), przez następne 3 miesiące w wymiarze 3 godzin dziennie ( przy ubieraniu się, przygotowaniu posiłków, uczęszczaniu na kontrole lekarskie, rehabilitację ). Przez 6 miesięcy powód nie mógł korzystać ze środków transportu miejskiego. W chwili obecnej istnieje przeciwwskazanie do długiego chodzenia, biegania, przeciążania kończyny dolnej lewej ( klękania, przysiadów, kucania) oraz nadgarstka prawego.

Rokowania co do stanu zdrowia powoda na przyszłość są niepewne. Prawdopodobne jest leczenie operacyjne deformacji nadgarstka prawego, możliwe też jest leczenie operacyjne uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego. Następstwa urazu kolana lewego mogą prowadzić do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu klanowego.

(dowód: opinia biegłego – k. 361 – 362)

Niezależnie od leczenia chirurgicznego powód przeszedł intensywną rehabilitację. Przez okres pierwszych 6 miesięcy odbywała się ona w domu powoda 3 – 4 razy w tygodniu w wymiarze 1 godziny. Następnie powód uczęszczał na rehabilitację do gabinetu fizjoterapeutycznego M. B. (1)w O.– 2 – 3 razy tygodniu. Koszt rehabilitacji w okresie od marca 2013 r. do maja 2013 r. wyniósł 2 400 zł. Przez długi okres czasu powód odczuwał silny bół. Przyjmował silne środki przeciwbólowe – (...). Koszty zakupu leków dla powoda w okresie od maja 2013 r. do września 2013 r., w tym zakupu piłki rehablitacyjnej wyniosły 139,19 zł zaś koszty konsultacji specjalistycznych – 2 856,58 zł. Nadto powód zakupił rower magnetyczny – 319 zł, temblak – 35 zł, kule pachowe – 100 zł oaz ściskacz dłoni – 14 zł.

W związku z leczeniem ( pobyty w szpitalu, rehabilitacja, wizyty specjalistyczne) powód był we W. co najmniej 25 razy. Średnia odległość pomiędzy W. a O. wynosi 26 km. W O. powód zgłosił się do poradni specjalistycznej 11 razy, dwa razy robił badanie USG u radiologa M. J. w O., był na wizycie w gabinecie chirurgicznym M. W. a także u chirurga M. B. (2), K. L., także przyjmujących w O.. Na terenie O. średnia odległość miedzy miejscem zamieszkania powoda o siedzibą przychodni i gabinetów lekarskich wynosi 3 km. Oprócz tego powód był także na wizycie u specjalisty ortopedii M. M. w miejscowości Ż., oddalonej od W. ok. 200 km. Powód poruszał się samochodem osobowym marki zużywającym średnio 10 litrów benzyny na 100 km. Średnia cena benzyny w latach 2011 i 2013 r. wynosiła ok. 5,20 zł za litr.

( dowód: zeznania świadka K. N. – k. 392/394;

przesłuchanie powoda – k. 392/394;

dokumentacja medyczna powoda – k. 36 – 71, 216 – 240)

Powód do dnia dzisiejszego odczuwa dolegliwości bólowe, w szczególności przy zmianie pogody. Bólowi fizycznemu towarzyszyły także cierpnie psychiczne. Powód bardzo przezywał fakt całkowitej zależności od innych osób, niemożność zachowania kontaktu z dziećmi, płakał.

Przed wypadkiem powód był sprawnym mężczyzną. Prowadził wraz z żoną działalność gospodarczą – warsztat samochodowy. Praca mechanika samochodowego była pasją powoda. Po wypadku powód nie może kontynuować pracy jako mechanik samochodowy z uwagi na zaburzoną precyzję ruchów. Pracuje w firmie, nadzorując jej funkcjonowanie. Przed wypadkiem powód wraz żoną zaciągnęli kredyt na rozbudowę warsztatu. Wypadek uniemożliwił realizację tych planów.

Skutki wypadku uniemożliwiły powodowi spędzanie wolnego czasu w dotychczasowy sposób – nie może jeździć na rowerze ani nartach. Nie może także intensywnie maszerować. Przed wypadkiem powód wraz z rodziną lubili wyjazdy w góry.

( dowód: zeznania świadka K. N. – k. 392/394;

przesłuchanie powoda – 392/394;

faktury – k. 199 – 203, , 216 - 231)

Pismem z dnia 15.04.2012 r. powód wezwał stronę pozwana do zapłaty na jego rzecz kwoty 7 328,81 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz kwotę 391 000 zł tytułem zadośćuczynienie za krzywdę i ból, jakiego doznał w następstwie wypadku z dnia 04.08.2011 r. W piśmie z dnia 20.07.2012 r. powód zażądał dalszej kwoty 3 927,93 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia na którą składały się kwoty wynikające z faktur z dnia 13.06.2012 r. – 90 zł, z dnia 17.01.2012 r. – 200 zł, z dna 12.07.2012 r. – 25,79 zł, z dnia 07.07.2012 r. – 41,56 zł, z dnia 05.07.2012 r. – 3 000 zł, z dnia 13.04.2012 r. – 59,99 zł, z dnia 16.07.2012 r. – 60,59 zł, z dnia 25.05.2012 r. – 150 zł oraz z dnia 18.07.2012 r. – 300 zł. W dniu 24.10.2011 r. strona pozwana uwzględniła roszczenie powoda o zadośćuczynienie w zakres kwoty 9 000 zł. W dniu 19.07.2012 r. do kancelarii pełnomocnika powoda wpłynęła decyzja strony pozwanej o przyznaniu powodowi łącznej kwoty 35 000 zł tytułem zadośćuczynienia, kwoty 3260 zł tytułem zwrotu kosztów opieki a także kwoty 2 750,76 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia. Ubezpieczyciel nie uwzględnił należności wynikających z faktur nr (...).

( dowód: pismo z dnia 15.04.2012 r. – k. 75 in.;

pismo z dnia 20.07.2012 r. – k. 78 in.;

pisma strony pozwanej z dnia 24.10.2011 r. – k. 81 i pismo – k. 83)

Sąd zważył, co następuje:

Treść roszczeń przysługujących powodowi w związku z wypadkiem z dnia 04.08.2011 r. określają art. 444 § 2 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. Przy bezspornej odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku na powodzie spoczywał, w związku ze zgłoszonymi żądaniami, obowiązek udowodnienia poniesionej szkody niemajątkowej (krzywdy) i jej rozmiarów, szkody majątkowej oraz przesłanek warunkujących ustalenie odpowiedzialności strony powodowej na przyszłość.

Odnosząc się do pierwszego ze zgłoszonych żądań – żądania zasądzenia dalszego zadośćuczynienia w kwocie 165 000 zł (ponad wypłaconą już przez stronę pozwaną kwotę 35.000 zł) – należy przytoczyć art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie to ma na celu naprawienie krzywdy, tj. szkody niemajątkowej, przejawiającej się w cierpieniach fizycznych i psychicznych. Użyte w cytowanych przepisach pojęcie „sumy odpowiedniej” ma charakter niedookreślony, wysokość tej sumy pozostawiona została uznaniu sądów orzekających w sprawach o zapłatę zadośćuczynienia, tym niemniej w orzecznictwie wskazuje się kryteria, którymi należałoby kierować się przy przyznawaniu zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z 28 września 2001 r., III CKN 427/00, LEX nr 52766). Jednocześnie, jak się podkreśla, wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy – nie może prowadzić do wzbogacenia osoby pokrzywdzonej. Dla ustalenia odpowiedniego zadośćuczynienia decydujące znaczenie ma rozmiar krzywdy, przy ocenie którego należy uwzględniać przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa czy zeszpecenia, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000, nr 16, poz. 626). Również wiek pokrzywdzonego odgrywa doniosłą rolę w ustalaniu rozmiarów zadośćuczynienia – intensywność cierpień z powodu trwałego kalectwa jest na pewno silniejsza u człowieka młodego, co przemawia za przyznaniem mu wyższego zadośćuczynienia (por. wyrok SN z 22 sierpnia 1997 r., II CR 266/77, niepubl.). Stopień uszczerbku na zdrowiu nie może być przyjmowany jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia. Nie można pomijać długości okresu leczenia powoda i odczuwania dolegliwości fizycznych, uczucia krzywdy spowodowanej ułomnością, a także np. niemożności korzystania z przyjemności uprawiania sportów (por. wyrok SN z 10 kwietnia 1974, II CR 123/74). Zakres ujemnych doznań pokrzywdzonego składających się na pojęcie krzywdy może zależeć również od takich okoliczności, jak np. jego wiek, rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość (zob. orz. SN z 19 października 1961 r., 2 CR 804/60, OSP 1962, nr 6, poz. 155; wyrok SN z 12 kwietnia 1972 r., II CR 57/72, OSNCP 1972, nr 10, poz. 183).

Pozwany nie kwestionował opisanych w pozwie następstw wypadku, jakiemu uległ powód, składających się na jego krzywdę. Jego zarzuty sprowadzały się do odmiennej oceny wielkości krzywdy i odpowiadającej jej wysokości zadośćuczynienia.

Analizując stan faktyczny sprawy w świetle przedstawionych poglądów Sąd uznał, że zadośćuczynienie przyznane przez stronę pozwaną jest zbyt niskie, aby zrekompensować powodowi doznaną krzywdę. W ocenie Sądu rozmiar tej krzywdy jest znaczny. Powód w wyniku wypadku doznał poważnych i rozległych obrażeń kończyn – dwóch kończyn górnych, podudzia lewego oraz stawu kolanowego. Jego uszczerbek na zdrowiu powołany w sparwie biegły z zakresu chirurgii urazowo - ortopedycznej ocenił na 50 %. Powód został poddany kilku zabiegom operacyjnym, z których każdy stanowił ryzyko, jakie niesie za sobą inwazyjny zabieg chirurgiczny oraz ogólne znieczulenie. Podkreślenia wymaga, że proces leczenia powoda nie został jeszcze zakończony. Jak wskazał biegły, konieczny będzie kolejny zabieg w związku z nieprawidłowym zrostem kości promieniowej oraz leczenie operacyjne uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego. W związku z zakresem doznanych obrażeń powód przed okres 3 miesięcy był całkowicie zależny od opieki osoby trzeciej a przez następne miesiące musiał korzystać z tej pomocy przy większości spraw życia codziennego. Ponieważ przed wypadkiem był zdrowym, sprawnym mężczyzną, bardzo źle znosił tą sytuację. Powód przeżywał także wynikającą z jego stanu zdrowia ograniczoną możliwość kontaktu z dziećmi. Nie mógł ich przytulić, pocieszyć. Jak zeznała jego żona, było dla niego bolesne przeżycie, płakał. Niezależnie od konieczności poddania się wielokrotnemu leczeniu powód przez cały czas odczuwał silne dolegliwości bólowe, które towarzyszą mu do dnia dzisiejszego, w szczególności wraz ze zmiana warunków pogodowych. Na wielkość krzywdy powoda wpływa ma nie tylko zakres doznanych obrażeń, okoliczności, w jakich dowiedział się o zerwaniu wiązadeł ( powód nie miał świadomości tego urazu do czasu, kiedy zaczął poruszać się o kuli a tym samym obciążać lewą kończynę) ale w szczególności fakt, że powód nie powrócił do pełnej sprawności. Jak wynika z opinii biegłego z zakresu chirurgii obniżona jest sprawność ruchowa nadgarstków, w obrębie których występują także dolegliwości bólowe. Obniżona jest także wydolność dynamiczna kończyny dolnej lewej. Utrudnione jest klękanie, przysiady. Ograniczona jest wydolność chodu i dłuższego siedzenia ze zgiętym kolanem. Do zajęć wymagających przeciążenia nadgarstka prawego lub lewej kończyny dolnej wymagane jest stosowanie zaopatrzenia ortopedycznego. Są to codzienne uciążliwości, z którymi powód się będzie borykał do końca życia. Jest to dla powoda bardzo dotkliwe, gdyż jak już wspomniano, przed wypadkiem był zdrowym, młodym mężczyzną. Prowadził warsztat samochodowy, które to zajęcie było jego pasją. W celu rozszerzenia działalności gospodarczej powód wraz z żoną zaciągnęli kredyt. Wypadek powoda uniemożliwił im realizację tych planów. Aktualnie jego praca sprowadza się do czynności organizacyjnych z uwagi na brak precyzji ruchowej. Powód nie może także jeździć na rowerze, biegać , czy jeździć na nartach, które to formy aktywności przed wypadkiem były sposobem spędzania wolnego czasu całej rodziny. Niewątpliwie tan brak wywołuje u powoda duże poczucie krzywdy. Jego życie rodzinne, zawodowe jak i osobiste uległo zmianie na gorsze pod wieloma względami. W chwili obecnej uwaga powoda i wysiłek są zwrócone nie niepogorszenie się stanu zdrowia, nie zaś na ogólny rozwój, poszerzenie zainteresowań, pasji, uprawiania sportów itp. Tej właśnie perspektywy powód został pozbawiony na skutek wypadku i niewątpliwie jest to okoliczność znacząco wpływająca na rozmiar doznanej przez niego krzywdy. Na wysokość przyznanego powodowi zadośćuczynienia miały wpływ także niekorzystne rokowania co do jego stanu zdrowia na przyszłość. Jak wskazał biegły, następstwa urazu kolana lewego mogą prowadzić do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych tego stawu.

Uwzględniając wypłaconą już przez stronę pozwaną z tytułu zadośćuczynienia kwotę 35000 zł, Sąd zasądził na rzecz powoda dalszą kwotę 165 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 65 000 zł od dnia 22.06.2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 100 000 zł od dnia wyrokowania, tj. 24.02.2015 r. do dnia zapłaty., oddalając dalej idące powództwo w zakresie odsetek w pkt. IV wyroku. Zagadnienie początkowego biegu terminu odsetek od zadośćuczynienia jest przedmiotem rozbieżnych opinii zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie Sądu Najwyższego. Poglądy w tym zakresie można podzielić na dwie grupy. Zwolennicy pierwszej z nich stają na stanowisku, iż zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest wymagalne dopiero z dniem wyrokowania przez sąd. Zobowiązany zatem dopiero od tego dnia pozostaje w opóźnieniu w zapłacie zasądzonego zadośćuczynienia i tym samym dopiero od tego dnia należą mu się odsetki za opóźnienie ( tak. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 08.12.1997 r., I CKN 361/97, LEX 477638; z dnia 20.03.1998 r., II CKN 650/97, LEX 477665: z dnia 09.09.1999 r., II CKN 477/98, LEX 477661). W innych orzeczeniach przyjmuje się natomiast, że zadośćuczynienie za krzywdę zobowiązany ma zapłacić niezwłocznie po wezwaniu przez uprawnionego ( art. 455 in fine k.c.), w związku z czym odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia powinny być zasądzone od dnia, w którym zobowiązany ma zadośćuczynienie zapłacić ( tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12.07.2002 r., V CKN 1114/00, LEX 56055, z dnia 18.02.2010 r., II CKS 434/09, LEX 602683). Jeszcze inne stanowisko wyraził Sąd najwyższy w swym wyroku oraz jego uzasadnieniu z dnia 18.02.2011 r. ( I CSK 243/10, LEX 848109). Przypominając, iż odsetki należne za sam fakt opóźnienia z płatnością świadczenia stanowią rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego, Sąd Najwyższy wskazuje, że jeśli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawodawcę zasadzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie do uznania sądu. Możliwość przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasadzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego lecz deklaratywny (por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30.01.2004 r., I CK 131/03 OSNC 2005, nr 2, poz. 40 czy z dnia 17.11.2006 r., V CSK 266/06, LEX 276339). Zasada, że rozmiar szeroko rozumianej szkody, a więc zarówno majątkowej jak i niemajątkowej, ustala się uwzględniając czas wyrokowania, ma na celu możliwie pełną kompensatę szkody ze względu na jej dynamiczny charakter – nie może usprawiedliwiać ograniczenia praw poszkodowanego. Wysokość krzywdy, może się jednak zmieniać w czasie. W miarę jego upływu różna więc może być wysokość należnego zadośćuczynienia. W rezultacie początek opóźnienia w jego zapłacie może się łączyć z różnymi datami. Jeżeli więc powód żąda od pozwanego określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za późnienie od danego dnia poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki te powinny być zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu, o ile tylko w toku postępowania zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście się powodowi należała tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia. Jeżeli Sąd natomiast ustali, że zadośćuczynienie w rozmiarze odpowiadającym sumie dochodzonej przez powoda należy się dopiero od dnia wyrokowania, odsetki od zasadzonego w takim wypadku zadośćuczynienia mogą się należeć dopiero od dnia wyrokowania. Pismo powoda zawierające żądanie zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 391 000 zł pochodzi z dnia 15.04.2012 r. Zgodnie z art. 14 ust. 1. ustawy z dnia 22.05.2003 r. - o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz.U.2013.392) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Przyjmując 7 dni na doręczenie pisma, 30 dniowy termin zapłaty zadośćuczynienia rozpoczął się w dniu 23.05.2012 r. i bezskutecznie upłynął w dniu 21.06.2012 r. Strona powodowa dysponowała już wówczas dokumentacją medyczną powoda, z której wynikał zakres doznanych przez powoda urazów, ich charakter i przebieg dotychczasowego leczenia. Okoliczności te, w ocenie Sądu, pozwalały stronie pozwanej na oszacowanie zadośćuczynienia powoda co najmniej na poziomie kwoty 65 000 zł. Ustalając ostateczną wartość należnego powodowi zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, Sąd, wydając wyrok w dniu 24.02.2015 r., uwzględnił całokształt okoliczności będący przedmiotem badania Sądu w tym zakresie a więc m.in. upływ czasu, kolejne zabiegi i wizyty lekarskie, okoliczność stwierdzenia biegłego sądowego stałego uszczerbku na zdrowiu powoda w wysokości 50 %, niepewne rokowania na przyszłość, zmianę sposobu życia powoda. Z tych tez względów od kwoty 100 000 zł zasądzono odsetki od dnia wyrokowania.

Roszczenie odszkodowawcze powoda znajduje swoją podstawę w przepisie art. 444 par. 1 k.c., zgodnie z treścią którego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Pomiędzy poniesioną szkodą a uszkodzeniem ciała czy rozstrojem zdrowa musi zachodzić adekwatny związek przyczynowy ( art. 361 par. 1 k.c. ). Celem odszkodowania w ramach art. 444 § 1 k.c. jest restytucja stanu istniejącego przed wypadkiem, a jeśli jego przywrócenie nie jest możliwe, zastąpienie stanu dawnego stanem, w którym poszkodowanemu zostaną zapewnione warunki życiowe zbliżone do tych, jakie miał przed wyrządzeniem mu uszczerbku. Ogranicza się jednak rozmiary obowiązku pokrycia "wszelkich kosztów" wymaganiem, aby ich żądanie było konieczne i celowe. Osoba, która została niepełnosprawna na skutek wypadku ma zatem prawo domagać się w ramach naprawienia szkody, pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia. O uznaniu poszczególnych wydatków za spełniające te kryteria sąd decyduje w oparciu o stopień niepełnosprawności, jak również sytuację życiową poszkodowanego ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15.10.2014 r., LEX nr 1604656 ). Do wydatkow tych zalicza się m.in. innymi koszty leczenia (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw), specjalnego odżywiania się. Zalicza się do niej również wydatki związane z transportem chorego na zabiegi i do szpitala, koszty związane z odwiedzinami pacjenta w szpitalu czy wynikające z konieczności specjalnej opieki i pielęgnacji nad chorym, koszty zabiegów rehabilitacyjnych, w tym zakupu sprzętu rehabilitacyjnego ( por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 25.120.2013 r., I ACa 560/13 ).

Odnośnie roszczenia odszkodowawczego zawartego w pkt. II pozwu, a dotyczącego zwrotu kosztów leczenia Sąd uwzględnił kwotę 468 zł albowiem powód przedstawił w tym zakresie faktury związane z kosztami leczenia na taką właśnie kwotę (k. 84 – 86). W ocenie Sądu istnieje adekwatny związek przyczynowy pomiędzy potrzebą zakupienia przez powoda roweru magnetycznego, temblaka, kul pachowych i ściskacza dłoni a zakresem doznanych przez powoda obrażeń i koniecznością korzystania w procesie leczenia i rehabilitacji z zakupionego sprzętu.

Odsetki ustawowe od tej kwoty zasadzono od dnia 22.06.2012 r., po myśli art. 481 par. 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. - o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych od dnia 22.06.2012 r., przy uwzględnieniu okoliczności, że koszty w tym zakresie zostały zgłoszone w piśmie skierowanym do strony pozwanej z dnia 15.04.2012 r. oraz uzasadnieniu tożsamym jak w zakresie odsetek od kwoty zadośćuczynienia w wysokości 65 000 zł.

Rozszerzone żądanie w zakresie zwrotu kosztów leczenia Sąd uwzględnił na kwotę 2 439,19 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków, piłki rehabilitacyjnej 216 - i rehabilitacji (faktury – k. 199 a i b, 100 – 202) oraz kwotę 2 856,58 zł tytułem zwrotu kosztów wizyt specjalistycznych i rehabilitacji (faktury – k. 116 – 123). Łączna kwota z tytułu kosztów leczenia wykazana przez powoda w zakresie nieznanym przez stronę pozwana wynosi 5 763,77 zł. Zasądzając odsetki od powyższej kwoty od dnia 20.01.2014 r. Sąd miał na uwadze, że pismo procesowe zawierające to żądanie nosi datę 13.12.2013 r., zostało doręczone bezpośrednio pełnomocnikowi strony przeciwnej. Sąd konsekwentnie przyjął 7 dni na doręczenie ( 20.12.2013 r.) oraz 30 dniowy termin wynikający z przytoczonego już art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. - o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W pozostałym zakresie żądani zawarte w pozwie oddalono, w pkt. IV.

Za zasadne Sąd uznał żądanie powoda z tytułu zwrotu kosztów opieki osoby trzeciej, należnej powodowi nawet w przypadku, gdy sprawowała ją osoba bliska. Z treści złożonej do akt sprawy opinii biegłego z zakresu chirurgii wynika, że powód wymagał przez okres pierwszych 3 miesięcy opieki całodobowej, we wszystkich czynnościach – pielęgnacyjnych, zmiany pozycji ciała, poprawienie pościeli, przygotowanie i podanie posiłku, a przede wszystkim stałej całodobowej gotowości. Przez okres kolejnych 3 miesięcy powód wymagał opieki w wymiarze 3 godzin na dobę. Przyjmując, z uwzględnieniem 16 dniowego pobytu powoda w szpitalu, w okresie pierwszych 3 miesięcy całodobowa opieka była sprawowana przez 74 dni x 24 godzin x 12 zł ( średnia stawka kosztów opieki osobą całkowicie niesprawną, dane znane Sądowi z urzędu), koszt opieki w tym okresie wyniósł 21 312 zł. Koszty opieki nad powodem za kolejne trzy miesiące wyniosły 3 240 zł ( 90 dni x 3 godziny x 12 zł). Uwzględniając dyspozycję art. 321 k.p.c., z tytułu kosztów opieki nad powodem Sąd uwzględnił kotwę 17 800 zł, zasądzając odsetki od tej kwoty od dnia 18.10.2013 r. Pozew zawierający po raz pierwszy żądanie w tym zakresie został doręczony stronie pozwanej w dniu 17.10.2013 r. Przy uwzględnieniu 30 dniowego terminu z art. 14 ust. 1. ustawy z dnia 22.05.2003 r. - o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, roszczenie stało się wymagalne w dniu 18.11.2013 r. W tym zakresie Sąd omyłkowo określił początek biegu terminu roszczenia odsetkowego na dzień 18.10.2013 r.

Do obliczenia należnych powodowi kosztów dojazdu na zabiegi rehabilitacyjne i wizyty u lekarzy specjalistów Sąd, kierując się dyspozycją art. 322 k.p.c., uznał za zasadne roszczenie powoda w zakresie kwoty 3 035,92 zł. Na podstawie dokumentacji lekarskiej i zaświadczeń złożonych do akt sprawy Sąd ustalił, że powód przyjeżdżał do W. w celu leczenia, rehabilitacji, odbycia wizyt kontrolnych i specjalistycznych a także w celu przeprowadzenia procedury w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, co także było następstwem wypadku, około 26 razy. W O. musiał także z uwagi na stan zdrowia dojeżdżać się samochodem na wizyty lekarskie ( 11 wizyt w przychodni chirurgicznej), rehabilitacyjne, na badania ( USG ) – łącznie ok. 24 razy. Powód był także raz na wizycie konsultacyjnej w Ż.. Uwzględniając odległość pomiędzy W. a O. ( 26 km, w tym dwukrotne pokonanie tej trasy), w O. średnią odległość ok. 3 km oraz odległość pomiędzy O. i Ż. ( 200 km.) i przedłożone do akt rachunku na zakup paliwa, pozwoliły w ocenie Sądu uznać roszczenie powoda w tym zakresie za zasadne. Należy przy tym wskazać, że nie jest możliwe ścisłe udowodnienie wysokości wydatków związanych z zakupem paliwa na potrzeby związane z leczeniem i rehabilitacją powoda. Przyjmując jednak za punkt wyjścia udowodnione okoliczności, takie jak pobyty powoda we wskazanych miejscach związane z potrzebą leczenia czy rehabilitacji, udokumentowanie faktu zakupu paliwa a także zeznania złożone w tym zakresie przez świadka K. N. – żonę powoda, pozwalają uznać, roszczenie powoda w tym zakresie za udowodnione.

Biorąc pod uwagę przyjęty przez Sąd sposób wyliczenia szkody w tym zakresie ( art. 322 k.p.c.), w ocenie Sądu, zasadnym jest przyznanie roszczenia odsetkowego od dnia wyrokowania.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności treść sporządzonej w sprawie opinii, pozwala przyjąć za zasadne także żądanie w zakresie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, jakiemu uległ powód.

W następstwie wypadku z dnia powód doznał poważnego urazu w zakresie obu kończyn górnych, lewego podudzia i stawu kolanowego. Przeszedł długie leczenie i intensywną rehabilitację zarówno w warunkach domowych jak i szpitalnych. Podjęte leczenie i intensywna rehabilitacja nie przywróciły sprawności ruchowej. W chwili obecnej u powoda stwierdza się nieznaczne ograniczenie ruchomości nadgarstka lewego, ograniczenie ruchomości nadgarstka prawego, wyszczuplenie lewego uda i podudzia. Rokowania na przyszłość są niepewne. Prawdopodobnym jest leczeni operacyjne nadgarstka prawego z powodu nieprawidłowego zrostu kości promieniowej oraz leczenie operacyjne uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego. Następstwa urazu kolana lewego mogą prowadzić do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych tego stawu. złe. Okoliczności te, w ocenie Sądu, pozwalając uznać, że powód posiada interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego na przyszłość w rozumieniu art. 189 k.p.c. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w B. stoku z dnia 19.12.2013 r., I ACa 605/13, Lex 1415814) tym bardziej, że w chwili obecnej ów stan niepewności nie jest możliwy do usunięcia w drodze powództwa o świadczenie. Sąd w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 24.02.2009 r. ( III CZP 2/2009, Lex 483372), iż pod rządem art. 442 ¹ par. 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Sąd najwyższy wskazał, że wprowadzenie wspomnianego uregulowania oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jaki może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania odpowiedzialności , w tym wypadku, ubezpieczyciela za skutki danego zdarzenia. Kolejny proces może więc toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wywołującego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasadzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda ( poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży.

Mając powyższe na uwadze, uznając, że powód udowodnił istnienie po swojej stronie interesu prawnego do wydania orzeczenia o ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, jakiemu uległ w dniu , Sąd orzekł jak w pkt. III wyroku.

Orzeczenie o kosztach zawarte w pkt. V wyroku wydalona podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., zgodnie treścią którego Sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów m.in. w przypadku, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Łączna kwota zasądzona na rzecz powoda stanowi 95 % jego żądania zawartego w pozwie, co w ocenie Sądu uzasadnia zastosowanie wspomnianego przepisu. Na zasądzona tytułem zwrotu kosztów sumę 17 657,87 zł składa się kwota 9 669 zł tytułem opłaty od pozwu, 771,87 zł tytułem kosztów opinii biegłego orz kwota 7 217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( par. 6 pkt 6 rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. Nr 163, poz. 1348).

Orzeczenie w pkt. VI wyroku wydano na podstawie art. 130 ² par. 2 k.p.c.