Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Katowicach

X Wydział Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2015 roku w Katowicach

odwołania M. G. (M. G.)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 17 września 2014 roku, 15 października 2014 roku i z dnia

6 listopada 2014 roku

Nr: (...)

w sprawie M. G. (M. G.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo emerytury począwszy od dnia 1 sierpnia 2014 roku.

SSO Barbara Reszczyńska - Łoboda

Sygn. akt X U 2455/14

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 17 września 2014r. oraz z dnia 15 października 2014r. zmienionymi ostatecznie decyzją z dnia 6 listopada 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił odwołującemu się M. G. prawa do wcześniejszej emerytury, bowiem odwołujący nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu do okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach:

- okresów pracy: od 20.VIII.1973r. do 4.XI.1973r., od 7.XI.1975r. do 13.IV.1976r., od 24.IV.1976r. do 15.II.1977r. z uwagi na brak dokumentów potwierdzających pracę w szczególnych warunkach,

- okresu służby wojskowej od 5.XI.1973r.do 13.X.1975r.,

- okresu pracy od 1.I.1994r. do 31.XII.1996r. oraz od 1.I.1998r. do 31.XII.1998r. z uwagi na brak dokumentów potwierdzających faktyczne okresy niezdolności do pracy. Organ rentowy zaznaczył, że przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14.XI.1991r. wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy, a z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 29.VII.2014r. wynika, ze w latach 1994, 1995, 1996 zostało ubezpieczonemu wypłacone wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy. Natomiast za okres zatrudnienia od 1.I.1998r. do 31.XII.1998r. zakład pracy nie wykazał wysokości należnego wynagrodzenia w przedłożonym zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 29.VII.2014r., zatem organ rentowy nie ma możliwości zweryfikowania okresu od 1.I.1998r. do 31.XII.1998r. (a.e.).

Ubezpieczony w odwołaniu od zaskarżonej decyzji wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Podniósł, iż wbrew twierdzeniom organu rentowego legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 22.X.1980r. do 31.X.1984r., od 1.1.1994r. do 31.XII.1996r. oraz od 1.I.1998r. do 31.XII.1998r. Wniósł o weryfikację świadectwa pracy, bowiem w latach 30.XI.1989r. do 31.XII.1998r. przepracował 9 lat i 1 mc (k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko i wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy podniósł, iż na dzień wydania zaskarżonej decyzji nie zostały spełnione wszystkie ustawowe przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym (k. 3-4 a.s.).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony M. G. ur. (...) złożył wniosek o emeryturę w dniu 13.VIII.2014r. oświadczając jednocześnie, iż nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego (a.e.)

Organ rentowy na dzień 1.I.1999r. ustalił ubezpieczonemu ogólny staż pracy w wymiarze 26 lat, 5 miesięcy i 26 dni, na który składają się okresy nieskładkowe w wymiarze 4 lat oraz składkowe w wymiarze 22 lat, 5 miesięcy i 24 dni, w tym 12 lat, 1 miesiąc i 14 dni okresów pracy w warunkach szczególnych (a.e.). Do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył okresy wskazane w karcie przebiegu zatrudnienia z dnia 6.XI.2014r. tzn.:

- 12.II.1973r. – 21.VII.1973r.,

- 27.III.1980r. – 18.VIII.1980r.,

- 22.X.1980r. – 31.X.1984r.,

- 3.III.1986r. – 14.XI.1986r.,

- 25.XI.1986r. – 15.VII.1987r.,

- 30.XI.1989r. – 14.XI.1991r.,

- 15.XI.1991r. – 31.XII.1993r.,

- 1.I.1997r. – 31.XII.1997r.,

- 4.III.1998r. – 31.XII.1998r. ( okresy zaznaczone grubym drukiem + okres od dnia 1.I.1997r. do dnia 31.XII.1997r.).

Organ rentowy przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnił okresów niewykonywania pracy tj. w okresów od dnia 1 stycznia 1994r. do dnia 31 grudnia 1996r., oraz od dnia 1 stycznia 1998r. do 3 marca 1998r., za które pracownik otrzymał po dniu 14.11.1991r. wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy. Z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 29.VII.2014r. (Rp-7) wynika, że w latach 1994, 1995, 1996 zostało ubezpieczonemu wypłacone wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy. Za okres zatrudnienia od 1.I.1998r. do 31.XII.1998r. zakład pracy nie wykazał wysokości należnego wynagrodzenia w przedłożonym zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 29.VII.2014r. w związku, z czym organ rentowy nie zweryfikował okresu od 1.01.1998r. do 3.03.1998r.

W toku postępowania sądowego ubezpieczony wniósł o uznanie za pracę w warunkach szczególnych okresów pracy:

1. w Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od dnia 20 sierpnia 1973r. do dnia 13 kwietnia 1976r. na stanowisku spawacza. W okresie od 5 listopada 1973r. do 13 października 1975r. odbywał zasadniczą służbę wojskową (świadectwo pracy, zaświadczenie o wynagrodzeniu, k. 39, 53 a.e.).

2. w (...) S.A. Zakładach (...) w okresach od dnia 1 stycznia 1994r. do dnia 31 grudnia 1996r., oraz od dnia 1 stycznia 1998r. do 31 grudnia 1998r. W w/w przedsiębiorstwie ubezpieczony pracował od dnia 30 listopada 1989r. do dnia 31 lipca 2001r. - kolejno na stanowiskach: od 30.XI.1989r.- 30.IX.1996r. nastawniczego, od 1.X.1996r. - 29.II.1999r. ładowacza, od 1.III.1999r. - 31.07.2001r. robotnika wykwalifikowanego. W punkcie 8 świadectwa pracy z dnia 31 lipca 2001r. wskazano, iż ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach od dnia 30.XI.1989r.-31.VII.2001r. (świadectwo pracy z dnia 31 lipca 2001r., k. 55 akt kapitałowych).

3. w Stoczni im. (...) w G. w okresie od 12.III.1977r. do 24.X.1979r. na stanowisku spawacza elektrycznego ręcznego (k. 14-16 a.s.).

W Przedsiębiorstwie (...) w K. ubezpieczony w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku spawacza. W umowie o pracę z dnia 7 listopada 1975r. wskazano, iż ubezpieczonemu powierza się obowiązki spawacza (zaświadczenie wydane przez Wójta Gminy K. z dnia 18 czerwca 2014r., podanie o przyjęcie do pracy, kwestionariusz osobowy z dnia 25.V.1972r., zaświadczenie z dnia 2 sierpnia 1973r., umowa o pracę z dnia 7 listopada 1975r., k. 29, 31,35, 41, 43 a.e.).

W Stoczni im. (...) w G. ubezpieczony od dnia 12 marca 1977r. zatrudniony był na stanowisku spawacza elektrycznego. Przez pierwszy rok zatrudnienia odbywał kurs P., następnie został skierowany do pracy na wydziale K-2 (zaświadczenie z dnia 23 października 1979r., zaświadczenie o zatrudnieniu, umowa o pracę, k. 14 a.s.).

Ubezpieczony uczęszczał na kurs spawania elektrycznego metali, obejmujący kurs podstawowy spawania elektrycznego ręcznego oraz specjalistyczny na uprawnienia III kl. PRS i PA w osłonie Co2 prowadzony w czasie od 19.I.1977r. do 7.VI.1977r., który ukończył z wynikiem pozytywnym (zaświadczenie Nr k1/77/913/77, k. 14 a.s.)

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z regulacją zawartą w art.184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U z 2013. 1440), zwanej dalej ustawa emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ( ust. 1 ), przy czym emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa ( ust. 2).

Przepis art. 32 ustawy o FUS stanowi, że ubezpieczonym urodzonym przed 1.I.1949r. zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1, czyli w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (ust. 1). Na mocy art. 46 cytowanej ustawy przepis ten ma zastosowanie także do osób urodzonych po dniu 31.XII.1948r., a przed 1.I.1969r. Dla celów ustalenia uprawnień do tej emerytury za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia (art. 32 ust. 2). Wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4). Zachowują w tym zakresie moc prawną przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.II.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43), w szczególności § 2 ust. 1 rozporządzenia stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, § 4 – 8 określające wiek emerytalny i okres wykonywania prac w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach A i B stanowiących załączniki do rozporządzenia.

Wedle § 4 cytowanego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ⁽⁷⁾ (skreślony),

3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy ubezpieczony spełnił ustawowe przesłanki do nabycia prawa do emerytury wcześniejszej.

Organ rentowy przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach błędnie nie uwzględnił okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14.XI.1991r. wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy. Z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 29.VII.2014r. wynika, że w latach 1994, 1995, 1996 zostało ubezpieczonemu wypłacone wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy. Organ rentowy podniósł, iż za okres zatrudnienia od 1.I.1998r. do 31.12.1998r. zakład pracy nie wykazał wysokości należnego wynagrodzenia w przedłożonym zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 29.VII.2014r. zatem nie zweryfikował on okresu od 1.I.1998r. do 3.III.1998r.

Tym zagadnieniem prawnym zajmował się Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawie III AUa 645/11, stwierdzając, że przepis art. 184 ustawy w sposób odrębny i szczególny uregulował sytuację prawną ubezpieczonych urodzonych po dniu 31.XII.1948r., którzy w dniu wejścia w życie ustawy - 1.I.1999r. – legitymowali się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz okresem składkowym i nieskładkowym, gwarantując im prawo do nabycia emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32. W konsekwencji Sąd Apelacyjny przyjął, że organ rentowy błędnie uznał, że okresy niewykonywania przez ubezpieczonych pracy wskutek czasowej niezdolności do pracy, za które pobrali oni wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy, przypadające w okresie świadczenia pracy w szczególnych warunkach przed dniem 1.I.1999r., podlegają wyłączeniu z tego kwalifikowanego okresu pracy.

Ponadto w tezie wyroku z dnia 18.V.2012r. w sprawie o sygnaturze akt III UK 99/11 Sąd Najwyższy odnosząc się do tego problemu stwierdził: „osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 u.e.r.f.u.s. wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2004r. Sytuacja osób wymienionych w art. 184 ustawy, opisywana, jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe”.

To stanowisko prawne jest powszechnie aprobowane w orzecznictwie Sądów Apelacyjnych – patrz: wyrok SA w Lublinie z dnia 4.X.2012r. III AUa 789/12, wyrok SA w Katowicach z dnia 13.XI.2012r. III AUa 181/12, wyrok SA w Łodzi z dnia 13.IX,2012r. III AUa 17/12.

Po doliczeniu okresów od dnia 1 stycznia 1994r. do dnia 31 grudnia 1996r., oraz od dnia 1 stycznia 1998r. do dnia 3 marca 1998r. - do okresów pracy w warunkach szczególnych uznanych przez organ rentowy Sąd stwierdza, że ubezpieczony posiada, co najmniej 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Te okresy należy zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych z tytułu zatrudnienia na kolei - bo należy stwierdzić, iż zgodnie z § 4 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.II.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1 (czyli prac w warunkach szczególnych wymienionych w wykazie A), zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a także okresy pracy lub służby, o których mowa w § 5-10. Tu należy przytoczyć treść art. 5 i 6 ustawy z dnia 28.IV.1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin ( Dz.U. Nr 23, poz. 99 ze zm ) zgodnie z którymi:

-pracownikami kolejowymi w rozumieniu ustawy są osoby pozostające w stosunku pracy:

1) w jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa państwowego (...), z wyłączeniem biur projektów kolejowych,

2) w innych jednostkach (komórkach) organizacyjnych podległych Ministrowi Komunikacji, których pracownicy byli objęci dotychczasowymi przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin( art. 5 ust. 1), przy czym zatrudnienie pracowników kolejowych w jednostkach (komórkach) organizacyjnych, określonych w ust. 1, zwanych dalej "kolejowymi jednostkami organizacyjnymi", uważa się w rozumieniu ustawy za zatrudnienie na kolei.

Wedle art. 6 cyt. ustawy za okresy zatrudnienia na kolei uważa się okresy pozostawania w stosunku pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie, których pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy.

Na postawie powyższych ustaleń i przepisów należy stwierdzić, iż ubezpieczony od dnia 30.XI.1989r. do dnia 31.VII.2001r. wykonywał zatrudnienie na kolei, bowiem pozostawał w stosunku pracy w kolejowej jednostce organizacyjnej ( P.K.P. Zakład (...)w K.) wykonując pracę w pełnym wymiarze czasu pracy i pobierając w tym czasie wynagrodzenie. Jest to, zatem okres zaliczany do zatrudnienia w szczególnych warunkach z wykazu A. Przy czym nie istotne jest na jakim stanowisku była zatrudniona i jakie czynności wykonywała w tym czasie ( por. także wyrok NSA w Warszawie z dnia 17.VII.2003r. II S.A. 1215 /03, gdzie zostało stwierdzone, że za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla potrzeb określenia prawa do zasiłku przedemerytalnego należy uznać prace stanowiące zatrudnienie na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, niezależnie od rodzaju tej pracy i zajmowanego stanowiska).

Okoliczność, że ubezpieczony w tych okresach spornych zatrudnienia na kolei korzystał ewentualnie ze zwolnień lekarskich nie ma znaczenia w odniesieniu do zaliczenia tego okresu do pracy w warunkach szczególnych. W rozpatrywanej sprawie chodzi o prawo do świadczenia. Ustalenie w jakich okresach ubezpieczony pobierał wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy w związku z korzystaniem ze zwolnień lekarskich będzie miało znaczenie dopiero przy ustalaniu wysokości świadczenia i stosowania wskaźników 1,3 % i 0,7 % do okresów składkowych i okresów nieskładkowych.

Ponadto postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem pozwoliło na ustalenie, iż ubezpieczony prace spawalnicze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...)w K.w okresie od dnia 20 sierpnia 1973r. do dnia 13 kwietnia 1976r. oraz w okresie od 12.III.1977r. do 24.X.1979r. w Stoczni im. (...)w G.. Na podstawie przesłuchania ubezpieczonego oraz dokumentacji osobowej i akt emerytalnych dołączonych do niniejszej sprawy Sąd ustalił, iż ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia w w/w przedsiębiorstwach wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Potwierdzają to zarówno zapiski w aktach osobowych ubezpieczonego, jak i ukończenie przez niego kursów spawalniczych: kurs spawania elektrycznego metali, obejmujący kurs podstawowy spawania elektrycznego ręcznego oraz specjalistyczny na uprawnienia III kl. PRS i PA w osłonie Co2. Przepisy rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wykazie A w dziale XIV obejmującym prace różne pod pozycją 12 wymieniono prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowo - wodorowym jako wykonywane w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony spełnił zatem wszystkie przesłanki do przyznania mu wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych: osiągnął 60 lat życia w dniu 25 maja 2014r., w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999r., ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący ponad 25 lat okresu zatrudnienia, w tym udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku, przyznając ubezpieczonemu świadczenie emerytalne od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłosił wniosek o przyznanie tego świadczenia.

SSO Barbara Reszczyńska - Łoboda