Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Ziołecka

1. Protokolant: asyst. sędz. M. Ś.

przy udziale Prokuratora Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Poznaniu del. do Prokuratury Okręgowej w Poznaniu M. N.

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2015 roku

sprawy M. B. (B.)

oskarżonego z art. 278 § 1 k.k. i z art. 291 § 1 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora od wyroku Sądu Rejonowego w Pile z dnia 26 marca 2015 roku, sygnatura akt II K 124/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchyla zawarte w punkcie I orzeczenie o wymierzeniu oskarżonemu kary grzywny w wymiarze 20 stawek dziennych i w konsekwencji uchyla zaliczenie na podstawie art. 63 § 1 k.k. 2 (dwóch) dni zatrzymania w okresie od 12 do 13 listopada 2014 roku na poczet grzywny,

b)  uchyla zawarte w punkcie IV orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności i o oddaniu oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora,

c)  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza okres 2 (dwóch) dni zatrzymania w okresie od 12 do 13 listopada 2014 roku na poczet kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie III,

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

3.  zwalnia oskarżonego z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

/-/ M. Z.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 marca 2015 roku, Sąd Rejonowy w Pile uznał oskarżonego M. B. za winnego popełnienia ciągu przestępstw z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 91 § 1 k.k., to jest za winnego tego, że:

- w okresie od 2 do 5 listopada 2014 roku, w P. przy ulicy (...) z klatki schodowej, działając wspólnie i w porozumieniu z Ł. A. i Ł. Ż., dokonał zaboru w celu przywłaszczenia po uprzednim przecięciu metalowego zabezpieczenia roweru górskiego marki A. (...) koloru czerwonego, powodując straty w wysokości 500 złotych na szkodę D. D.,

- w okresie od października 2014 roku, w P., przy ulicy (...), z klatki schodowej, działając wspólnie i w porozumieniu z Ł. A. i Ł. Ż., dokonał zaboru w celu przywłaszczenia roweru górskiego (dbd.) koloru srebrnego powodując starty w wysokości 490 złotych na szkodę G. S.,

- w dniu 5 listopada 2014 roku, w P. przy ulicy (...) na klatce schodowej, działając wspólnie i w porozumieniu z Ł. Ż., dokonał zaboru w celu przywłaszczenia po uprzednim przecięciu metalowego zabezpieczenia roweru marki U. (...), powodując straty w wysokości 1.500 złotych na szkodę M. S. – i za to, na podstawie art. 278 § 1 k.k., Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolości, a na podstawie art. 33 § 2 i § 3 k.k., również karę 20 stawek dziennych grzywny, przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 30 złotych, na poczet wykonania której, na podstawie art. 63 § 1 k.k., Sąd Rejonowy zaliczył oskarżonemu 2 dni zatrzymania w okresie od 12 listopada 2014 roku do dnia 13 listopada 2014 roku.

Tymże samym wyrokiem, Sąd Rejonowy w Pile uznał oskarżonego M. B. za winnego tego, że w dniu 7 listopada 2014 roku, w P., pomógł Ł. Ż. w zbyciu roweru górskiego o nazwie P. koloru biało – czarnego o wartości 2.000 złotych w ten sposób, że wstawił go do lombardu przy ulicy (...), uzyskując w ten sposób 200 złotych, wiedząc o tym, że rower ten uzyskany został za pomocą czynu zabronionego, działając tym samym na szkodę T. K., to jest za winnego popełnienia przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 291 § 1 k.k., Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k., Sąd Rejonowy połączył wymierzone oskarżonemu jednostkowe kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 punkt 1 i § 2 k.k., warunkowo zawiesił na okres 3 lat tytułem próby, oddając jednocześnie okraszonego w tym to okresie, na podstawie art. 73 § 2 k.k., pod dozór kuratora sądowego.

Na podstawie zaś art. 46 § 1 k.k., Sąd Rejonowy orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzez G. S. kwoty 490 złotych – solidarnie z Ł. A. i Ł. Ż..

Orzekając natomiast o kosztach, Sąd Rejonowy, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ustęp 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych, zwolnił oskarżonego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych.

Wyrok powyższy w części dotyczącej orzeczenia o karze i na niekorzyść oskarżonego zaskarżył prokurator, zarzucając wydanemu orzeczeniu rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności, polegającą na wymierzeniu jej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w sytuacji, gdy okoliczności sprawy i tryb życia oskarżonego przed popełnieniem zarzucanego mu czynu przy jednoczesnym uwzględnieniu, że został on popełniony w okresie próby, a także wzgląd na cel zapobiegawczy, jakie kara ma osiągać wobec oskarżonego, jak również w zakresie prewencji ogólnej, przemawiają za wymierzeniem mu kary o charakterze bezwzględnym.

W uzasadnieniu wniesionej apelacji, stanowiącym w istocie rozwinięcie wskazanego wyżej zarzutu prokurator podkreślił, że oskarżony dopuścił się popełnienia przypisanych mu czynów w okresie próby i to w jego początkowym okresie, co, zdaniem skarżącego świadczy o tym, że M. B. nie zrozumiał swego poprzedniego nagannego zachowania i nadal decyduje się na popełnianie przestępstw.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora w pełni zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, że skarżący nie kwestionował poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, ani zastosowanej do przypisanego oskarżonemu czynu kwalifikacji prawnej.

Ponieważ Sąd Okręgowy nie dostrzegł podstaw do ingerencji w powyższym zakresie w zaskarżony wyrok (brak przesłanek z art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k.), dlatego też rozważania swoje ograniczy li tylko do zarzutu apelacji, to jest do zarzutu rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu Ł. W. kary.

Sąd Okręgowy przypomina, iż o rażącej niewspółmierności kary można mówić wtedy, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to jednak nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą (vide: wyrok SN z 11 kwietnia 1985 roku, V KRN 178/85, OSNKW 1985/7-8/60). Z sytuacją rażącej niewspółmierności kary mamy do czynienia także wtedy, gdy rozmiar represji w rozpoznawanej sprawie jest w sposób oczywisty nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości wymierzanych podobnym sprawcom w podobnych sprawach. Przy czym nie chodzi o każdą ewentualną różnicę co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (vide: wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSPriP 1995/6/18).

Mając powyższe na uwadze, Sąd II instancji podnosi, iż w pełni zgadza się ze skarżącym odnośnie tego, że wymierzona oskarżonemu M. B. kara łączna pozbawienia wolności w wymiarze 8 miesięcy z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby, nawet przy orzeczeniu wobec oskarżonego także kary grzywny, spełnia opisane wyżej przesłanki owej rażącej niewspółmierności kary, to jest rażącej jej łagodności.

Sąd II instancji przypomina, iż na warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności zasługują jedynie ci sprawcy, co do których istnieje pozytywna prognoza resocjalizacyjna na przyszłość. Dotychczasowa postawa i sposób życia sprawcy muszą zatem wskazywać na to, że pomimo nie wykonania kary, zostaną osiągnięte cele tejże kary, a w szczególności, że sprawca nie powróci ponownie na drogę przestępstwa. Ratio legis probacji tkwi bowiem w przekonaniu, że cele kary zostaną osiągnięte w warunkach wolnościowych. Rozważając zatem to, czy w stosunku do danego oskarżonego można skorzystać z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary, należy uprzednio przeanalizować to, czy ziściły się określone w art. 69 § 2 k.k. przesłanki .

Tymczasem w realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy błędnie uznał, że spełnione zostały warunki wymagane wskazanym powyżej przepisem prawa.

Przede wszystkim zauważyć należy, iż z informacji uzyskanej z Krajowego Rejestru Karnego wynika jednoznacznie, że w przeszłości M. B. dopuścił się już naruszenia obowiązującego porządku prawnego (k. 106 akt). Istotne jest przy tym to, że czynów, których sprawstwo i wina został stwierdzona zaskarżonym obecnie wyrokiem, oskarżony dokonał w okresie próby wyznaczonej przez Sąd Rejonowy w Pile w orzeczeniu wydanym w dniu 11 grudnia 2013 roku w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt II K 217/13. Należy to tym bardziej wyeksponować, że, a jak to słusznie zauważył prokurator, ponowne przestępcze działanie oskarżonego zostało zrealizowane w pierwszym roku trwania okresu próby. Uściślając, oskarżony podjął kolejne sprzeczne z prawem zachowanie 9 miesięcy od uprawomocnienia się poprzedniego wydanego wobec niego orzeczenia sądu karnego. Podkreślić przy tym także należy, że sąd procedujący w sprawie o sygnaturze akt II K 217/13 dał oskarżonemu szansę na weryfikację zachowania wymierzając mu karę wolnościową. Pomimo tego M. B. nie docenił powyższego i po raz kolejny naruszył obowiązujący porządek prawny.

Co więcej, zachowania M. B. osądzone zaskarżonym obecnie wyrokiem, były w znacznej części tożsame z jednym z czynów, którego dotyczył uprzednio wydany wobec tegoż wyrok skazujący. Przypomnieć przecież należy, iż w dniu 11 grudnia 2013 roku wyżej wymieniony został skazany między innymi za czyn z art. 278 § 1 k.k.

Zaznaczyć również należy, iż ponownie podejmując sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym zachowania oskarżony rozszerzył katalog naruszanych norm prawnych. Aktualnie bowiem postępowanie M. B. polegało na takim zachowaniu, które wyczerpywało i znamiona przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. i znamiona przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. Nadto, a co należy w sposób wyraźny podkreślić, wydanym w dniu 26 marca 2015 roku orzeczeniem, osądzone zostały aż 4 sprzeczne z prawem zachowania oskarżonego. Prowadzi to do dość jednoznacznego wniosku, że M. B. nie tylko rozszerza spectrum niedozwolonych zachowań, ale czyni to w sposób wielokrotny.

Wreszcie nie można pominąć i tego, że przypisanego oskarżonemu w punkcie 1 zaskarżonego wyroku przestępstwa M. B. dopuścił się wspólnie i w porozumieniu z innymi jeszcze osobami. I okoliczność ta, zdaniem Sądu Odwoławczego, w żadnym zakresie nie może zostać pominięta przy kształtowaniu dla oskarżonego rodzaju wymierzonej kary.

Tak szczegółowe przypomnienie powyższego było niezbędne z uwagi na konieczność wykazania, że – i wbrew stanowisku Sądu Rejonowego –M. B. nie daje rękojmii tego, że w przyszłości ponownie nie dopuści się kolejnych sprzecznych z prawem zachowań.

Sąd II instancji wskazuje w tym miejscu, iż dostrzega zaakcentowane także przez sąd rozstrzygający okoliczności łagodzące zachowanie M. B.. W żaden sposób nie tracąc z pola widzenia tak faktu przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzucanych mu czynów, jak również doceniając fakt uprzedniej niekaralności M. B. za wykroczenia, braku posiadania przezeń doświadczeń związanych z pobytem w Izbie Wytrzeźwień, czy wreszcie dostrzegając w pełni fakt posiadania przezeń statusu młodocianego, Sąd II instancji podnosi jednak, że okoliczności te w realiach niniejszej sprawy nie są wystarczające dla uzasadnienia decyzji o skorzystaniu wobec oskarżonego z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wymierzonej mu kary pozbawienia wolności. Przypomniane bowiem negatywne elementy zachowania M. B. w sposób zdecydowany górują nad okolicznościami łagodzącymi osądzone zachowania oskarżonego.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, w pełni podzielając podniesiony przez prokuratora w złożonej apelacji zarzut rażącej niewspółmierności – łagodności wymierzonej M. B. kary, uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy karą adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości popełnionych przez oskarżonego czynów oraz karą adekwatną do stopnia winy M. B. będzie kara pozbawienia wolności w orzeczonym przez Sąd Rejonowy wymiarze, ale bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

W przekonaniu Sądu Odwoławczego, wymiar kary łącznej pozbawienia wolności ukształtowany na poziomie 8 miesięcy, w stopniu dostatecznym unaoczni oskarżonemu obowiązek respektowania ustalonych norm prawnych, a także ugruntuje przekonanie o nieopłacalności popełniania przestępstw.

Co równie istotne, kara pozbawienia wolności bez dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia jej wykonania zrealizuje także cele kary w zakresie jej społecznego oddziaływania, w szczególności zaś spełni swoje zadanie w zakresie pogłębienia wśród społeczeństwa przekonania o nieuchronności poniesienia kary za naruszenie porządku prawnego i to kary adekwatnej do stopnia winy i społecznej szkodliwości popełnionego czynu.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił zawarte w punkcie IV rozstrzygnięcie o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności, o czym orzekł, jak w punkcie 1b wyroku z dnia 22 czerwca 2015 roku.

Jednocześnie Sąd Okręgowy uchylił zawarte w punkcie I wyroku orzeczenie o wymierzeniu oskarżonemu kary grzywny. W sytuacji bowiem orzeczenia wobec oskarżonego za przypisane mu przestępstwa bezwzględnej kary łącznej pozbawienia wolności, wymierzenie M. B. także kary pieniężnej byłoby dolegliwością ponad miarę (punkt 1a wyroku Sądu Okręgowego).

W konsekwencji powyższego koniecznym było również uchylenie przez Sąd II instancji rozstrzygnięcia o zaliczeniu oskarżonemu, na podstawie art. 63 § 1 k.k., na poczet kary grzywny 2 dni zatrzymania, to jest w okresie od 12 do 13 listopada 2013 2014 roku. Jednocześnie okres zatrzymania oskarżonego, Sąd II instancji, na podstawie art. 63 § 1 k.k., zaliczył na poczet wykonania kary łącznej 8 miesięcy pozbawienia wolności, o czym orzekł, jak w punkcie 1c swego orzeczenia.

W pozostałym natomiat zakresie, nie znajdując podstaw do dalszej ingerencji w zaskarżone orzeczenie, Sąd II instancji wyrok Sądu Rejonowego w Pile z dnia 26 marca 2015 roku utrzymał w mocy, o czym z kolei orzekł, jak w punkcie 2 swego wyroku.

Kształtując natomiast swe orzeczenie o kosztach, Sąd Okręgowy na podstawie art. art. 624 § 1 k.p.k., mając na uwadze konieczność odbycia przez M. B. kary izolacyjnej, zwolnił oskarżonego z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym od uiszczenia jednej opłaty za obie instancje.

/M. Z./