Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Wiesława Szulczewska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alicja Urbańska

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 21 grudnia 2012 r. nr (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 149/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 grudnia 2012 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił wnioskodawcy Z. S. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w wobec nie udowodnienia 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Organ rentowy wyjaśnił, iż nie zaliczył do pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w C. od 16 października 1992 r. do 31 grudnia 1998 r., albowiem z oświadczenia z 9 października 2000 r. oraz z zakresu obowiązków wynikało, iż wnioskodawca jednocześnie wykonywał obowiązki magazyniera paliw płynnych i obsługiwał urządzenia dozorujące paliwa.

Z. S. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę. W uzasadnieniu podał, iż w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w C. (późniejszy (...)), jako magazynier surowców paszowych i pasz na pełen etat, natomiast przy paliwach płynnych i obsłudze urządzenia dokującego paliwa wykonywał dodatkowo.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał argumentację prezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony Z. S., urodzony dnia (...), w dniu 7 września 2012 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę.

Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z dnia 21 grudnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach, z uwagi na niespełnienie warunków do nabycia tego prawa.

Wnioskodawca nie pozostaje w stosunku pracy i nie jest członkiem OFE.

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 r. staż ubezpieczeniowy wymiarze 31 lat 3 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych, natomiast nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Okoliczności bezsporne, vide : wniosek – k. 1 – 3 akt ubezpieczeniowych, karta przebiegu zatrudnienia. 19 akt ubezpieczeniowych, decyzja ZUS z dnia 21.12.2012 r. k. 59 akt ubezpieczeniowych.

Wnioskodawca z zawodu jest mechanikiem. Od 1 lipca 1978 r. do 31 października 2000 r. pracował w jednym zakładzie w C., który na przestrzeni lat ulegał przekształceniom. Początkowo nazywał się Zakładem (...) Skarbu Państwa, następnie przekształcił się w Przedsiębiorstwo (...)sp. z o.o.(...)a w końcu zakład został przejęty przez (...) sp. z o.o. w G..

Wnioskodawca w dniu 16 października 1992 r. został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w C. na stanowisku magazyniera. Z zakresu jego obowiązków wynikało, iż do jego zadań należało m.in. dbanie o odpowiedni stan magazynów pod względem porządków i czystości oraz zabezpieczenia, przyjmowanie i wydawanie koncentratu, komponentów oraz gotowych pasz w oparciu o obowiązujące dokumenty, prawidłowe składowanie, przechowywanie i zabezpieczenie składowanych towarów w magazynach, systematyczne kontrolowanie stanu jakościowego składowanego zboża w silosach i magazynach płaskich, prowadzenie na bieżąco ewidencji składowanych materiałów. W spornym okresie wnioskodawca zawarł trzy umowy o przyjęcie wspólnej odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie. Umowa z 16 października 1992 r. (wraz z Z. W.) dotyczyła odpowiedzialności materialnej za magazyn techniczny z obowiązkiem rozliczenia się oraz magazyn paliw płynnych z obowiązkiem rozliczania się, umowa z 1 stycznia 1993 r. (wraz z A. L.i F. Z.) dotyczyła odpowiedzialności materialnej za magazyn zboża, komponentów i magazyn handlowy, umowa z 1 lutego 1998 r. (wraz z A. L.) dotyczyła odpowiedzialności materialnej za mienie magazynu paliw, magazynu zboża, magazynu komponentów i magazynu handlowego, umowa z 1 lutego (wraz z K. P.) dotyczyła odpowiedzialności materialnej za mienie magazynu technicznego, magazynu środków ochrony roślin, magazynu nawozów mineralnych, magazynu opału, magazynu środków budowlanych i magazynu tytoniu.

Głównym zajęciem ubezpieczonego była praca na stanowisku magazyniera przy przyjmowaniu i wydaniu pasz i koncentratów, śród sojowych i rzepakowych, jednakże w wnioskodawca również wykonywał czynności związane wydawaniem paliwa i obsługą urządzeń je dozujących.

Dowód: akta osobowe: k. 11 akt w szczególności: umowa o pracę z 16.10.1992 r., zakres obowiązków, umowy o przyjęciu współodpowiedzialności materialnej za powierzone mienie z 16.10.1992 r., z 1.01.1993 r., z 1.02.1998 r., oświadczenie Kierownika Produkcji z 9.10.2000 r., świadectwo pracy; zeznania świadków: M. B. k. 28 akt sprawy, M. D. k. 29 akt sprawy, A. L. k. 29 akt sprawy; zeznania wnioskodawcy k. 30 w zw. z k. 27-28 akt sprawy

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach ubezpieczeniowych pozwanego organu emerytalnego oraz aktach osobowych wnioskodawcy, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków :M. B., M. D.i A. L.współpracowników wnioskodawcy w spornym okresie, które zasługiwały na wiarę, albowiem były one jasne, spójne, rzetelne i razem z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie tworzyły zwartą i logiczną całość. Sąd w poczet materiału dowodowego zaliczył także zeznania samego wnioskodawcy, które ocenił jako wiarygodne, logiczne i zbieżne z zeznaniami świadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego Z. S. nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 nr 153 poz. 1227ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1) legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet na dzień 01 stycznia 1999r.,

3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa .

Stosownie do dyspozycji art. 46 w zw. z art. 32 ustęp 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ustawy. Dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa jest rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r. poz. 43 ze zm.), dalej: rozporządzenie,, które w § 4 wskazuje, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A (stanowiącym załącznik do rozporządzenia) nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dodatkowo wskazać należy, iż – zgodnie z przepisem § 2 ustęp 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia – okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie z zarządzeniem nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 31 marca 1988 r. (NK144-16/88) (Dziennik Urzędowy z 4.11.1988 r., nr 2, poz. 4) – Dział X poz. 10 pkt 5 załącznika do w/w rozporządzenia (prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty) - stanowiskiem, na którym wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest robotnik magazynowy i magazynier surowców paszowych.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ustęp 2 rozporządzenia).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi. Sąd Okręgowy podkreśla, że wskazanego wyżej ograniczenia dowodowego, dotyczącego ustalania okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie stosuje się w postępowaniu odwoławczym przed okręgowymi sądami pracy i ubezpieczeń społecznych. Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1985 r. nr 20 poz. 85 ze zm.), nakazująca stosowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (art. 1 ust. 3 wym. ustawy), nie zawiera ograniczeń dowodowych.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony osiągnął 60-ty rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego nie pozostawał w stosunku pracy.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy za czas pracy warunkach szczególnych w szczególnych warunkach może zostać uznany okresy pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie(...) sp. z o.o. w C. od 16 października 1992 r. do 31 grudnia 1998 r.

W ocenie Sądu Okręgowego, materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy oraz dokumentacji pozwanego dotyczącej ubezpieczonego pozwala w sposób nie budzący wątpliwości przyjąć, iż decyzja pozwanego odmawiająca ubezpieczonemu prawa do emerytury była prawidłowa.

Z. S. w okresie od 16 października 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. wykonywał głównie czynności magazynowe przy przyjmowaniu i wydawaniu pasz, koncentratów, śród sojowych i rzepakowych. Do jego obowiązków należał załadunek pasz gotowych i ich wydawanie indywidualnym klientom, dbanie o czystość i porządek w magazynie, workowanie śruty, dowożenie do mieszalń komponentów do wyrobu pasz. Wnioskodawca również zajmował się wydawaniem paliwa na stacji (...). Ta okoliczność znajduje potwierdzenie zarówno w zeznaniach świadka M. B., która przyznała, że Z. S., jeśli była konieczność wydawał również paliwo, jak też w zeznaniach samego wnioskodawcy, który stwierdził, iż wydawał paliwo, jak nikogo nie było oraz że czasem przełączał paliwo na suszarnię. Powyższe znajduje potwierdzenie także w oświadczeniu Kierownika Produkcji z 9 października 2000 r., który stwierdził, iż wnioskodawca okresie zatrudnienia w Zakładzie (...)w C. (obejmującym także sporny okres) wykonywał także pracę magazyniera paliw płynnych i obsługiwał urządzenia dozorujące paliwa. Również fakt, iż wnioskodawca (wspólnie z innymi osobami) ponosił materialną odpowiedzialność za magazyn paliw płynnych może wskazywać, iż wykonywał czynności związane dystrybucją paliwa. Prace magazynowe związane z produkcją pasz nie zajmowały mu całego czasu pracy.

W świetle powyższego nie sposób bowiem przyjąć, aby Z. S. w okresie od 16 października 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, na stanowisku magazyniera surowców paszowych i pasz, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę, gdyż prace tę wnioskodawca łączył z pracą na innym stanowisku (magazyniera paliw płynnych).

Sąd podziela stanowisko, iż w sprawie o prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, sąd winien dążyć do ustalenia charakteru pracy rzeczywiści wykonywanej, a nie opierać się jedynie na stanowisku ujętemu w dokumentacji pracowniczej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 września 2012 r., III AUa 208/12). Wynika to z faktu, iż samo świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie przesądza jeszcze o uznaniu wykonywanej przez wnioskodawcę pracy za pracę w warunkach szczególnych. Świadectwo to bowiem nie jest dokumentem abstrakcyjnym i w związku z tym musi znajdować oparcie w dokumentacji pracowniczej, a w konsekwencji może być przez tę dokumentację weryfikowane (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 kwietnia 2012 r., III AUa 226/12, podobnie wyrok tegoż sądu z dnia 4 kwietnia 2012 r., III AUa 249/12).

Jednakże, w ocenie Sądu, ubezpieczony, na którym (w myśl art. 6 k.c.) spoczywał ciężar dowodu, nie udowodnił dostatecznie, iż pracę w warunkach szczególnych w spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Biorąc powyższe wiążące ustalenia Sądu pod uwagę, wskazać należy, iż ubezpieczony nie spełnia podstawowego kryterium (§ 2 ustęp 1 i 2 rozporządzenia), wymaganego od osób ubiegających się o świadczenie emerytalne w niższym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych – mianowicie udokumentowania i udowodnienia faktu wykonywania pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w wymiarze minimum 15 lat stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Za właściwe w tym miejscu Sąd uznał przywołanie ugruntowanego poglądu orzecznictwa, zgodnie z którym przepisy przewidujące prawo do emerytur z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są przepisami szczególnymi, ich wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna, co wielokrotnie podkreślał Sąd Najwyższy (uzasadnienie wyroku SN z dnia 16 sierpnia 2005 r., I UK 378/04, Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2006/13-14/218).

Dlatego też, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia odwołania Z. S. od zaskarżonej decyzji pozwanego organu rentowego z dnia 21 grudnia 2012 r. i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami orzekł jak w sentencji wyroku, oddalając odwołanie ubezpieczonego.

SSO Wiesława Szulczewska