Ts 58/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
360/4/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 22 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 58/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Kotlinowski – przewodniczący
Wojciech Hermeliński – sprawozdawca
Piotr Tuleja,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 kwietnia 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej W.Z.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 3 marca 2014 r. W.Z. (dalej: skarżący) wystąpił o zbadanie zgodności art. 116a w związku z art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa) z art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji.
Skarżący twierdzi, że zakwestionowana w skardze norma odmiennie traktuje podmioty podobne, tj. członków organów zarządzających osób prawnych, w zakresie ich odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki. Jego zdaniem jest ona korzystna dla członków zarządów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych, a także tych spółek w organizacji, dyskryminuje natomiast takie podmioty jak skarżący, tj. członków organów zarządzających innych osób prawnych. W związku z powyższym – w przekonaniu skarżącego – art. 116a w związku z art. 116 § 1 ordynacji podatkowej narusza wyrażoną w art. 32 Konstytucji zasadę równości wobec prawa i zakaz dyskryminacji, a także zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji), będącą elementem zasady demokratycznego państwa prawnego.
Postanowieniem z 8 kwietnia 2014 r., doręczonym 11 kwietnia 2014 r., Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze, stwierdziwszy, że skarżący nie wskazał naruszonych wolności i praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia.
W zażaleniu z 18 kwietnia 2014 r. skarżący zaskarżył postanowienie Trybunału w całości. Zarzucił w nim, że Trybunał naruszył art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), błędnie uznawszy, że art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji nie może być samodzielną podstawą skargi konstytucyjnej. Skarżący wniósł o uwzględnienie zażalenia i nadanie skardze dalszego biegu. Jego zdaniem pogląd, który Trybunał wyraził w postanowieniu z dnia 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225), a zgodnie z którym art. 32 Konstytucji nie może być samodzielną podstawą skargi, jest „zasad[ą] skostniałą i nie odpowiadającą rzeczywistości prawnej”. Dowodzi tego, po pierwsze to, że art. 32 Konstytucji jest wzorcem kontroli w wielu skargach. Po drugie to, że postanowienie w sprawie o sygn. SK 10/01 zostało wydane niejednomyślnie, a po trzecie to, że art. 32 Konstytucji może być samodzielną podstawą pytań prawnych, które – podobnie jak skarga konstytucyjna – są związane z konkretną sprawą. Skarżący podkreślił także, że art. 2 Konstytucji został przez niego wskazany w związku z art. 32 Konstytucji, a nie – jak przyjął Trybunał – samodzielnie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Skarżący nie bierze pod uwagę tego, że postanowienie z 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001) jest – pomimo zgłoszonych do niego pięciu zdań odrębnych – orzeczeniem pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego. Wyraża ono pogląd prawny, którym są związane pozostałe składy orzekające, a od którego odstąpić może – w myśl art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o TK – wyłącznie Trybunał w pełnym składzie. W związku z tym postanowienie to (a także postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60) kształtuje orzecznictwo Trybunału w sprawach zainicjowanych wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 28 sierpnia 2002 r., Ts 57/02, OTK ZU nr 4/B/2002, poz. 285; 20 lipca 2004 r., Ts 62/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 301; 27 czerwca 2007 r., Ts 80/07, OTK ZU nr 5/B/2007, poz. 250).
W zażaleniu skarżący może powoływać się na votum separatum, jednak powinien mieć na względzie to, że jest ono jedynie indywidualnym i osobistym poglądem konkretnego członka składu orzekającego, a nie – co skarżący przyjął w zażaleniu – organu orzekającego. Zdanie odrębne w postępowaniu przed Trybunałem jest rozumiane „jako prawo sędziego sądu konstytucyjnego, który nie może zgodzić się z poglądem większości, do ujawnienia na piśmie swego odrębnego stanowiska” (Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 205).
Ponadto w zażaleniu skarżący nie uwzględnia także tego, że rolą skargi konstytucyjnej jest m.in. ochrona praw i wolności jednostki, pytanie prawne służy zaś kontroli konstytucyjności, która ma na celu rozstrzygnięcie wątpliwości konstytucyjnych pojawiających się przy sądowym stosowaniu prawa oraz usuwaniu norm niekonstytucyjnych (zob. wyrok TK z 12 maja 2011 r., P 38/08, OTK ZU nr 4/A/2011, poz. 33). Skarżący nie bierze pod uwagę także tego, że wszczęcie postępowania przed Trybunałem na podstawie pytania prawnego nie jest uzależnione od spełnienia przez sąd warunków wskazanych w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Przesłanki rozpoznania tego środka prawnego ustrojodawca określił w art. 193 Konstytucji.
Wobec powyższego w postanowieniu z 8 kwietnia 2014 r. Trybunał prawidłowo stwierdził, że skarżący nie wskazał konstytucyjnych wolności i praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia.
Ponieważ zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, więc Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 22 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 58/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Kotlinowski – przewodniczący
Wojciech Hermeliński – sprawozdawca
Piotr Tuleja,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 kwietnia 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej W.Z.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 3 marca 2014 r. W.Z. (dalej: skarżący) wystąpił o zbadanie zgodności art. 116a w związku z art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa) z art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji.
Skarżący twierdzi, że zakwestionowana w skardze norma odmiennie traktuje podmioty podobne, tj. członków organów zarządzających osób prawnych, w zakresie ich odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki. Jego zdaniem jest ona korzystna dla członków zarządów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych, a także tych spółek w organizacji, dyskryminuje natomiast takie podmioty jak skarżący, tj. członków organów zarządzających innych osób prawnych. W związku z powyższym – w przekonaniu skarżącego – art. 116a w związku z art. 116 § 1 ordynacji podatkowej narusza wyrażoną w art. 32 Konstytucji zasadę równości wobec prawa i zakaz dyskryminacji, a także zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji), będącą elementem zasady demokratycznego państwa prawnego.
Postanowieniem z 8 kwietnia 2014 r., doręczonym 11 kwietnia 2014 r., Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze, stwierdziwszy, że skarżący nie wskazał naruszonych wolności i praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia.
W zażaleniu z 18 kwietnia 2014 r. skarżący zaskarżył postanowienie Trybunału w całości. Zarzucił w nim, że Trybunał naruszył art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), błędnie uznawszy, że art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji nie może być samodzielną podstawą skargi konstytucyjnej. Skarżący wniósł o uwzględnienie zażalenia i nadanie skardze dalszego biegu. Jego zdaniem pogląd, który Trybunał wyraził w postanowieniu z dnia 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225), a zgodnie z którym art. 32 Konstytucji nie może być samodzielną podstawą skargi, jest „zasad[ą] skostniałą i nie odpowiadającą rzeczywistości prawnej”. Dowodzi tego, po pierwsze to, że art. 32 Konstytucji jest wzorcem kontroli w wielu skargach. Po drugie to, że postanowienie w sprawie o sygn. SK 10/01 zostało wydane niejednomyślnie, a po trzecie to, że art. 32 Konstytucji może być samodzielną podstawą pytań prawnych, które – podobnie jak skarga konstytucyjna – są związane z konkretną sprawą. Skarżący podkreślił także, że art. 2 Konstytucji został przez niego wskazany w związku z art. 32 Konstytucji, a nie – jak przyjął Trybunał – samodzielnie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Skarżący nie bierze pod uwagę tego, że postanowienie z 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001) jest – pomimo zgłoszonych do niego pięciu zdań odrębnych – orzeczeniem pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego. Wyraża ono pogląd prawny, którym są związane pozostałe składy orzekające, a od którego odstąpić może – w myśl art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o TK – wyłącznie Trybunał w pełnym składzie. W związku z tym postanowienie to (a także postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60) kształtuje orzecznictwo Trybunału w sprawach zainicjowanych wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 28 sierpnia 2002 r., Ts 57/02, OTK ZU nr 4/B/2002, poz. 285; 20 lipca 2004 r., Ts 62/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 301; 27 czerwca 2007 r., Ts 80/07, OTK ZU nr 5/B/2007, poz. 250).
W zażaleniu skarżący może powoływać się na votum separatum, jednak powinien mieć na względzie to, że jest ono jedynie indywidualnym i osobistym poglądem konkretnego członka składu orzekającego, a nie – co skarżący przyjął w zażaleniu – organu orzekającego. Zdanie odrębne w postępowaniu przed Trybunałem jest rozumiane „jako prawo sędziego sądu konstytucyjnego, który nie może zgodzić się z poglądem większości, do ujawnienia na piśmie swego odrębnego stanowiska” (Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 205).
Ponadto w zażaleniu skarżący nie uwzględnia także tego, że rolą skargi konstytucyjnej jest m.in. ochrona praw i wolności jednostki, pytanie prawne służy zaś kontroli konstytucyjności, która ma na celu rozstrzygnięcie wątpliwości konstytucyjnych pojawiających się przy sądowym stosowaniu prawa oraz usuwaniu norm niekonstytucyjnych (zob. wyrok TK z 12 maja 2011 r., P 38/08, OTK ZU nr 4/A/2011, poz. 33). Skarżący nie bierze pod uwagę także tego, że wszczęcie postępowania przed Trybunałem na podstawie pytania prawnego nie jest uzależnione od spełnienia przez sąd warunków wskazanych w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Przesłanki rozpoznania tego środka prawnego ustrojodawca określił w art. 193 Konstytucji.
Wobec powyższego w postanowieniu z 8 kwietnia 2014 r. Trybunał prawidłowo stwierdził, że skarżący nie wskazał konstytucyjnych wolności i praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia.
Ponieważ zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, więc Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – orzekł jak w sentencji.