Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 128/14
POSTANOWIENIE
Dnia 4 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski
w sprawie z powództwa A. Ż.
przeciwko P. Spółce z o.o. w B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 listopada 2014 r.,
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w B.
z dnia 12 grudnia 2013 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Powódka wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w B. z 12
grudnia 2013 r. Zarzucono naruszenie art. 8 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 w zw. z art.
1 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, art. 45 § 1
k.p. w zw. z art. 42 § 1 k.p.
W ocenie skarżącej za przyjęciem skargi do rozpoznania przemawiać na
wystąpienie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz zachodzi potrzeba
wykładni przepisów prawnych wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów.
Podniesiono również oczywistą zasadność skargi.
Istotne zagadnienia prawne przedstawione w formie następujących pytań:
2
1) „czy nieprzyjęcie przez pracownika zaproponowanej przez pracodawcę
zmiany warunków pracy i płacy, jako przyczyna wypowiedzenia przez pracodawcę
stosunku pracy, podlega ocenie - jako współprzyczyna w aspekcie art. 10 ust. 1
ustawy z dnia 13 marca 2003 r. podlega w zależności od oceny zasadności tych
zmian w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p.”
2) „czy brak współpracy pracownika z pracodawcą przy wprowadzaniu przez
pracodawcę zmian organizacyjnych polegającej na odmowie przyjęcia
proponowanej zmiany warunków pracy i płacy na niekorzyść pracownika może być
uznany za współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę w rozumieniu art. 10 ust. 1
ustawy z dnia 13 marca 2003 r.”
Skarżąca podniosła, że potrzeba dokonania wykładni art. 10 ust. 1 ustawy z
dnia 13 marca 2003 r. w przedmiocie „przesłanek do uznania odmowy przyjęcia
przez pracownika zaproponowanych niekorzystnych warunków pracy i płacy za
istotną współprzyczynę rozwiązania stosunku pracy lub uznania, że odmowa taka
nie ma wpływu na uznanie, że przyczyny rozwiązania stosunku pracy leżą
wyłącznie po stronie pracodawcy, z uwagi na rozbieżności w orzecznictwie sądów”.
Skarżąca na koniec podnosi, że z dotychczasowego orzecznictwa Sądu
Najwyższego wynika, że „do zasadności podstaw zgłoszonego przez powódkę
roszczenia istotna jest kwestia zakresu zmian warunków pracy i płacy
zaproponowanych przez pracodawcę, a nie kwestia celowości wprowadzenia zmian
organizacyjnych przez pracodawcę, elastyczności powódki i współdziałania z
pracodawcą w ramach zmian organizacyjnych”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Najwyższy w ramach przedsądu bada tylko wskazane w skardze
okoliczności uzasadniające przyjęcie jej do rozpoznania, a nie podstawy kasacyjne
i ich uzasadnienie (postanowienie SN z 16 maja 2008 r., I UK 16/08, LexPolonica nr
3058328).
Skarga kasacyjną jest oczywiście bezzasadna. Nie spełniała także wysokich
wymagań stawianych temu nadzwyczajnemu środkowi zaskarżenia (postanowienie
3
SN z 30 maja 2001 r., III CZ 36/01, OSNC 2002 nr 2, poz. 22). Sam wniosek o
przyjęcie do rozpoznania nie jest wolny od podstawowych błędów językowych.
Już na wstępie należy zauważyć, że ujęte w skardze przesłanki przedsądu
wzajemnie się wykluczają – nie można twierdzić, że skarga jest oczywiście
uzasadniona (co ma miejsce wówczas, gdy stwierdzone naruszenia prawa są
widoczne prima facie, bez pogłębionej analizy prawnej) i że jednocześnie w sprawie
występują poważne zagadnienia prawne, które wymagają zaangażowania Sądu
Najwyższego w dokonanie pogłębionej interpretacji niejasnych przepisów
(postanowienie SN z 30 listopada 2012 r., I UK 414/12, niepubl.).
Stosownie do art. 39813
§ 1 i 2 k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę
kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw i jest związany
ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia.
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stwierdzono przede wszystkim, że
„na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego należało stwierdzić, iż
nowe warunki zatrudnienia i wynagrodzenia zaproponowane powódce nie były
diametralnie różne od poprzednich i stąd nie uzasadniały odmowy ich przyjęcia,
mimo podnoszonych przez powódkę […] niedogodności, które w toku
postępowania nie zostały wykazane […]. Na marginesie należy dodać, iż choć
pracodawca miał zamiar kontynuacji zatrudnienia powódki, to wydaje się powódka
takiego zamiaru nie przejawiała, bowiem nie kwestionowała przed sądem
przedmiotowego wypowiedzenia zmieniającego, a jedynie dopiero po trzech latach
wystąpiła z pozwem o zapłatę tytułem odprawy pieniężnej. Wobec powyższego
należało uznać, iż w ustalonym w sprawie stanie faktycznym zakończenie stosunku
pracy nie nastąpiło wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika i stąd
powództwo o odprawę pieniężną podlegało oddaleniu”.
Wobec powyższego i w kontekście treści wniosku o przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania, należy przypomnieć, że w orzecznictwie ustalone jest,
że rozwiązanie stosunku pracy wskutek wypowiedzenia warunków płacy, które
prowadziłoby do radykalnego obniżenia wynagrodzenia pracownika (przy
niezmienionych wymaganiach), jeżeli nastąpiło z przyczyn wskazanych w art. 1
ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o
4
zmianie niektórych ustaw, może być uznane za dokonane wyłącznie z tych
przyczyn (w pojęciu art. 10 ust. 1 tej ustawy) i uzasadniać jego roszczenie o
odprawę pieniężną (wyrok SN z 16 listopada 2000 r., I PKN 79/00, OSNP
2002/10/240).
W wyroku z 27 sierpnia 2013 r., II PK 340/12, LEX nr 1409529, stwierdzono,
że rozwiązanie stosunku pracy z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia,
następujące w wyniku odmowy pracownika przyjęcia zaproponowanych przez
pracodawcę warunków pracy lub płacy, może być uznane za rozwiązanie stosunku
pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli z porównania dotychczasowych
i proponowanych warunków wynika, że ich przyjęcie prowadziłoby do poważnych
zmian na niekorzyść pracownika. W konsekwencji pracownikowi przysługuje
odprawa pieniężna, o której stanowi art. 8 ustawy. W takiej bowiem sytuacji,
rozwiązanie stosunku pracy jest wprawdzie bezpośrednio skutkiem odmowy
pracownika przyjęcia proponowanych warunków, lecz jego istotną przyczynę
stanowi działanie pracodawcy zmierzające do poważnego pogorszenia warunków
pracy lub płacy.
Z kolei w wyroku z 12 kwietnia 2012 r., I PK 144/11, LEX nr 1219488,
podkreślono, że ocena, czy odmowa przyjęcia nowych warunków pracy i płacy
stanowi współprzyczynę rozwiązania stosunku pracy należy do sądu
rozpoznającego sprawę i jest kwestią ustaleń faktycznych. Sąd dokonując takiej
oceny, powinien po pierwsze, wziąć pod uwagę interes pracownika i zakładu pracy.
Po drugie, ocena ta powinna być zobiektywizowana, co oznacza, że sąd powinien
rozważyć, czy w danych okolicznościach zaproponowane pracownikowi nowe
warunki pracy są usprawiedliwione sytuacją pracodawcy i czy rozsądnie rzecz
biorąc osoba znajdująca się w takiej sytuacji, jak zainteresowany pracownik,
powinna tę ofertę przyjąć. Po trzecie - dokonując takiej oceny, sąd powinien mieć
na uwadze, że jeśli występują przyczyny uzasadniające wypowiedzenie stosunku
pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, pracodawca nie ma obowiązku
proponować mu dalszej pracy na zmienionych warunkach.
Nie można uznać, iż zagadnienie prawne budzi poważne wątpliwości, jeśli
skarżący nie uzasadni tego, np. przez wykazanie, że dotychczasowe orzecznictwo i
doktryna prawa nie dają w tym zakresie wystarczającego rozwiązania
5
(postanowienia SN z 27 maja 2010 r., II PK 66/10, niepubl., podobnie SN w
postanowieniu z 25 sierpnia 2004 r., I PZP 4/04, Wspólnota 2004/19/54). Skarżąca
nie wykazał również, że zachodzi potrzeba wykładni przepisów budzących
poważne wątpliwości. Skarga jest oczywiście bezzasadna.
Z akt sprawy wynika, że odpowiedź na skargę kasacyjną została doręczona
drugiej stronie przez Sąd – art. 132 § 1 k.p.c. (postanowienie SN z 12 października
2011 r., II CZ 70/11, LEX nr 1044005).