Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Jacek Chaciński

Protokolant - starszy protokolant Anna Łempicka

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2015 roku w Lublinie

sprawy M. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

na skutek odwołania M. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 5 maja 2014 roku, znak:(...)

Zmienia zaskarżoną decyzję i ustala M. D. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia(...) roku.

VII U 1287/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 maja 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych w L. na podstawie przepisów ustawy z 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych odmówił M. D. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawca nie spełnia warunków do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż nie legitymuje się 40 letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Wnioskodawca udowodnił jedynie 37 lat, 7 miesięcy i 24 dni powyższych okresów. Organ rentowy nie zaliczył do stażu ubezpieczeniowego pracy w gospodarstwie rolnym w okresie od 15 listopada 1971 r. do 2 września 1975 r. z uwagi na to, że praca ta była wykonywana tylko po zajęciach lekcyjnych i w dniu wolnym od nauki, szkoła znajdowała się w dużej odległości od miejsca zamieszkania, ponadto miejsce zamieszkania było inne niż miejsce położenia gospodarstwa (decyzja – k. 67 akt ZUS).

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł M. D. domagając się ustalenia prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazując, że wykonywał pracę w gospodarstwie rolnym co najmniej 4 godziny dziennie a często zacznie dużej. (k. 2-3 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji (k. 4 a.s.).

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. D. urodził się w dniu (...). W dniu (...) roku złożył wniosek o świadczenie przedemerytalne.

W toku postępowania, w celu ustalenia czy w nieuwzględnionym przez organ rentowy okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę w gospodarstwie rolnym rodziców Sąd Okręgowy dopuścił dowód z zeznań wnioskodawcy (zeznania wnioskodawcy – k. 11 . – 12 v., 32 v. 35), zeznań świadków: I. G. (zeznania świadka – k. 34v-35 a.s), A. S. (zeznania świadka – k. 35 a.s.) oraz dowody nieosobowe w postaci świadectwa dojrzałości technikum zawodowego,(k.17 akt ZUS, zaświadczeń o zameldowaniu (k.19-23 akt ZUS), zaświadczenia dotyczącego areału gospodarstwa rolnego (k.29 akt ZUS), postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (k.31 akt ZUS), dołączonych akt organu rentowego dotyczących kapitału początkowego.

M. D. w dniu (...)roku ukończył 16 lat. Wnioskodawca po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w Technikum zawodowym w L.. W okresie w którym skarżący odbywał naukę w szkole zawodowej, jego rodzice prowadzili gospodarstwo rolne o powierzchni(...) ha. Właścicielem tego gospodarstwa był dziadek wnioskodawcy B. D.. Grunty o pow. (...) ha znajdowały się w O. przy ul. (...). Wnioskodawca wraz rodzicami do 1968 r mieszkał w O. przy ul. (...) w domu jednorodzinnym. Po wzniesieniu przez B. D. nowego domu mieszkalnego na ulicy (...) wnioskodawca przeprowadził się tam wraz z rodzicami. Dziadkowie wnioskodawcy pozostali w domu przy ul. (...).

Wnioskodawca jest zameldowany na ul. (...) od 17 listopad 1973 r. wnioskodawcy. Młodsza siostra mająca (...) mieszkała z dziadkami. Natomiast rodzice wnioskodawcy zaniedbali obowiązek meldunku i zostali zameldowani na ul. (...) dopiero od 3 czerwca 1977 r.

Dziadek wnioskodawcy w 1972 r. zachorował, leżał i wymagał opieki. Zmarł (...) r. Wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne odziedziczył po nim syn W. D.(ojciec wnioskodawcy) w całości.

Przy ul (...) znajdowały się budynki gospodarcze. Rodzice wnioskodawcy posiadali maszyny rolnicze konne, inwentarz żywy w postaci konia, krowy, 3-4 świń gęsi, kur, indyków. Podstawową uprawą był chmiel (około hektara oraz cebula(pól hektara). Nadto ziemniaki, zboże i buraki.

Odległość od miejsca zamieszkania wnioskodawcy do szkoły wynosiła ok. 50 kilometrów. Dojazd do szkoły zajmował mu godzinę 20 minut, do półtorej godziny. Dojście do przystanku autobusowego 10, 15 minut. Nauka trwała do 13.30, 14. Wnioskodawca przyjeżdżał do domu ok. 15.30, 16.00.

Rodzice wnioskodawcy zajmowali się tylko pracą w gospodarstwie rolnym.

Wnioskodawca wyjeżdżał do szkoły o 6 rano. Pracował w gospodarstwie rolnym w okresie od marca do października do godziny 20, a latem do 22.

Pracował głównie przy uprawie chmielu. Prace przy chmielu rozpoczynały się od marca, później miało miejsce Wieszanie drutów, nawijanie łodyg chmielu, opryski. Zbiory chmielu rozpoczynały się w sierpniu. Zbiór był ręczny. Najmowano ludzi do zbioru. Zbiór trwał do połowy września.

Wnioskodawca pracował również przy plantacji cebuli. Uprawiana była cebula do konsumpcji i na nasiona. Wysiew nasion rozpoczynał się wiosną. Jesienią cebula była ścinana. Zimą wnioskodawca zajmował się sortowaniem cebuli, oraz przygotowywaniem haczyków do chmielu. M. D. pracował także przy zbiorze ziemniaków, buraków oraz przy żniwach.

Obrządkiem wieczornym zajmowali się wszyscy – kto akurat miał czas.

Sąd podzielił zeznania wnioskodawcy i świadków w oparciu, o które dokonał ustaleń w sprawie. Są one logiczne, przekonywujące, wzajemnie się uzupełniają. Jedynie w odniesieniu do miesięcy zimowych - w ocenie Sądu Okręgowego niezasadne są twierdzenia wnioskodawcy, że wykonywał prace w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. Wskazane przez wnioskodawcę czynności w postaci sortowania cebuli, która była przygotowywana w zależności od tego czy był kupiec, nie mogły zajmować codziennie powyższego wymiaru czasu pracy.

Sąd obdarzył wiarą zeznania świadków I. G. i A. S., którzy posiadali wiedzę na temat pracy skarżącej w gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawcy. Mieszkali w tej samej miejscowości. Świadkowie mieli możliwość obserwacji, jakie czynności skarżący wykonywał pracując w gospodarstwie rolnym oraz ile czasu mu to zajmowało.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił również w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. D. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

zgodnie z art.2 ust.1 pkt 5 ustawy 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Ponadto, jak stanowi dalej ustęp 3 wskazanego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ustępie 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

- nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,

- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

- złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Jedyną okolicznością sporną w sprawie było zaliczenie do ogólnego stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców skarżącego w latach 1971 – 1975.

Wnioskodawca spełnia pozostałe przesłanki nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazane w art.2 w/w ustawy.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również, traktując je jak okresy składkowe, przypadające przed 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i w judykaturze ustawy panuje pogląd, że osobą, która ubiega się o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu ubezpieczenia, musi spełnić kryteria pojęcia domownika, określonego w art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz.U. z 1998roku Nr 7, poz. 25 ze zm.). Domownik to osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Osoba taka powinna wykonywać pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy pracowników, tj. minimum 4 godziny dziennie (wyroki Sądu Najwyższego z 2 lutego 1997roku II UKN 96/96, OSNP 1997/23/473, z 13 listopada 1998roku II UKN 299/98, 10 maja 2000roku II UKN 535/99, Lex 49141).

Stałość pracy w gospodarstwie rolnym nie zawsze jest równoznaczna z codziennym wykonywaniem czynności rolniczych, co może być uwarunkowane wielkością tego gospodarstwa, czy rodzajem produkcji rolniczej, ale pozostawania w ciągłej gotowości do wykonywania tej pracy również w zależności od sytuacji. Stąd też warunkiem jest zamieszkiwanie w pobliżu tego gospodarstwa, co zapewnia dyspozycyjność takiej osoby do pracy w tym gospodarstwie, w każdej chwili.

Co do zasady nie ma przeszkód w uwzględnieniu okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców także w czasie wakacji szkolnych, z tym, że wymiar czasu tej pracy winien przekraczać połowę pełnego wymiaru czasu pracy. Nie ulega przy tym wątpliwości, że doraźna pomoc wykonywana zwyczajowo przez dzieci osób zamieszkałych na terenach wiejskich nie stanowi pracy w gospodarstwie rolnym, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 u.e.r.f.u.s. Fundamentalnego zatem znaczenia nabiera ustalenie czy w zgłoszonym przez odwołującego okresie jego praca była wykonywana w koniecznym rozmiarze, czy nie miała ona charakteru tylko zwyczajowej pomocy świadczonej przez dzieci rodzicom (wyrok SA w Łodzi z dnia 9 września 2014 roku, III AUa 2480/13, LEX nr 1527052; wyrok SA w Krakowie z dnia 4 czerwca 2014 roku, III AUa 2222/13, LEX nr 1483741; wyrok SN z dnia 3 czerwca 2014 roku, III UK 180/13, LEX nr 1483963).

W ocenie Sądu Okręgowego ustalony stan faktyczny daje podstawę do przyjęcia, że praca wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym była stałą pracą w wymiarze co najmniej 4 godzin w okresie od marca do października, a nie jedynie doraźną pomocą. Zwrócić bowiem należy uwagę, że gospodarstwo rodziców wnioskodawcy było gospodarstwem, w którym dominowały pracochłonne uprawy takie jak chmiel i cebula. Areał upraw był jak na ówczesne czasy znaczny. Prace przy tych uprawach trwały od marca do października i wykonywane były ręczne. Do zbiorów najmowano osoby trzecie. Wnioskodawca był jedynym dzieckiem pracującym w gospodarstwie, osobą pracowitą i zaangażowaną w wykonywanie obowiązków. Wykonywał on stale wraz z rodzicami wszelkie prace związane z prowadzoną w gospodarstwie produkcją rolną.

Uwzględniając zatem dodatkowy 40 miesięczny okres pracy w gospodarstwie rolnym wnioskodawca legitymuje się co najmniej 40 miesięcznym okresem składkowym i nieskładkowym.

Spełnia zatem wszystkie przesłanki do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Z tych względów Sąd na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.