Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2015 r. w Bielsku-Białej

na rozprawie

sprawy z powództwa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W.

przeciwko Gminie B.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej

z dnia 22 grudnia 2014 r. sygn. akt I C 990/14

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt II Ca 100/15

UZASADNIENIE

W dniu 26.06.2014 roku Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W. wniosła pozew przeciwko Gmina B. o zapłatę kwoty 1.233,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu (k. 2-4). Strona powodowa podała, że wyrokiem zaocznym tut. Sądu z 21.03.2013r. sygn. akt I C 1604/12 nakazano I. K., G. K., P. K. eksmisję z lokalu mieszkalnego przy ul. (...). Sąd orzekł, iż pozwanym przysługuje prawo do lokalu socjalnego i nakazał wstrzymanie wykonania eksmisji do czasu złożenia przez Gminę B. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Pomimo nadania klauzuli prawomocności w dniu 15.01.2014r. strona pozwana dopiero 18.04.2014r. zaoferowała eksmitowanym zawarcie umowy. Podniesiono, iż dochodzi się odszkodowania za okres od 15.01.2014r. do 19.04.2014r., zaś sama wysokość odszkodowania została ustalona w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 19.11.2010r., które określają wysokość stawek czynszowych i sposób naliczania opłat od lokali będących w dyspozycji strony powodowej.

Strona pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, w odpowiedzi na pozew (k. 174-177) wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Podniosła, że jej działaniom nie sposób przypisać bezprawności, gdyż już w marcu 2014r. podjęła działania mające na celu przedstawienie oferty umowy najmu, a o prawomocnym zakończeniu sprawy eksmisyjnej dowiedziała się 6 marca 2014r. Sama zaś I. K. nie chciała lokalu socjalnego, gdyż składała apelację od wyroku. Pozwany zakwestionował również wysokość dochodzonego odszkodowania, a również podniósł, iż na długość okresu który upłynął do przedstawienia oferty najmu miały wpływ względy społeczne. Mianowicie I. K. ma problemy z alkoholem. Na wniosek pracownika MOPS-u B. nie zaoferowano jej lokalu socjalnego w W. z uwagi na środowisko społeczne tam mieszkające, gdyż istniało duże prawdopodobieństwo, że I. K. powróci do nałogu.

Sporna w sprawie była sama zasada dochodzenia roszczenia od strony pozwanej oraz sposób naliczenia przez stronę powodową, a tym samym i wysokość odszkodowania.

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 22.12.2014r. oddalił powództwo oraz zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 180zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzekając w powyższy sposób, Sąd I instancji ustalił, że pozwem z dnia 17.12.2012r. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W. wniosła pozew o eksmisję I. K. oraz małoletnich G. i P. K. z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w B.. W postępowaniu o sygn. I C 1604/12 w charakterze interwenienta ubocznego brała udział Gmina B.. Wyrokiem zaocznym z dnia 21.03.2013r. nakazano pozwanym eksmisję ze spornego lokalu oraz orzeczono ich prawo do lokalu socjalnego. Gmina B. w dniu 26.03.2013r. wniosła o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Pozwana I. K. wniosła sprzeciw od wyroku zaocznego. Dnia 6.05.2013r. Gmina B. wniosła apelację od wyroku zaocznego. Wyrokiem z dnia 10.12.2013r. uchylono wyrok zaoczny w części tj. w zakresie kosztów procesu, w pozostałym zakresie utrzymano go w mocy. Gmina B. w dniu 12.12.2013r. wniosła o sporządzenie uzasadnienia wyroku z 10.12.2013r. Wyrok z dnia 10.12.2013r. stał się prawomocny z dniem 15.01.2014r. Postanowieniem z dnia 5.02.2014r. odrzucono apelację Gminy B. od wyroku zaocznego z dnia 21.03.2013r. Postanowienie zostało doręczono pełnomocnikowi Gminy B. 13.02.2014r. Dnia 21.02.2014r. Gmina B. wniosła o doręczenie odpisu wyroku z 21.03.2013r. oraz 10.12.2013r. z klauzulą prawomocności. Odpisy orzeczeń doręczono pełnomocnikowi interwenienta ubocznego dnia 6.03.2014r.

I. K. wraz z małoletnimi dziećmi po wyroku eksmisyjnym nadal zamieszkiwała w lokalu mieszkalnym należącym do strony powodowej. Nie płaciła na rzecz strony powodowej należnego odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego. Z uwagi na brak płatności strona powodowa uzyskiwała w postępowaniu sądowym tytuły egzekucyjne przeciwko I. K.. Egzekucje sądowe były umarzane.

Z ramienia strony pozwanej realizacją wyroków eksmisyjnych zajmuje się J. T. i J. K. (1). W marcu 2014r. strona pozwana podjęła starania znalezienia lokalu dla I. K. i jej dzieci. Lokal, z uwagi na wymagania ustawowe, musiał mieć 15-20 m ² , gdyż miał być przeznaczony dla 3 osób. W trakcie remontu był odpowiedni lokal przy ul. (...) w W.. Pracownik MOPS-u B. poinformował stronę pozwaną, iż zaoferowanie lokalu w budynku przy ul. (...) utrudniłoby I. K. zerwanie z nałogiem alkoholowym. Strona pozwana zdecydowała się zaoferować lokal położony w innej części miasta. Lokal ten wymagał również remontu.

Pismem z dnia 18.04.2014r. strona pozwana przedstawiła I. K. propozycję zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. I. K. po obejrzeniu proponowanego mieszkania zgodziła się. W dniu 22.05.2014r. podpisała ze stroną pozwaną umowę najmu o czym poinformowano stronę powodową.

Pismem z dnia 20.05.2014r. strona powodowa wezwała stronę pozwaną do zapłaty kwoty 2.239,55 zł tytułem odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego I. K.. Strona pozwana odmówiła zapłaty.

Lokal mieszkalny zajmowany przez I. K. ma powierzchnię 43,68 m ². Z uwagi, iż lokal ten jest przeznaczony na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych żołnierzy i ich rodzin, lokal ten nie podlega wynajmowi na rynku komercyjnym. Wysokość opłat za używanie tego lokalu jest ustalana według zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 19.11.2010r. w sprawie opłat za używanie lokali mieszkalnych będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Wysokość opłat uzależniona jest od powierzchni mieszkania i przyjętej odgórnie stawce za 1m ². Decyzją nr (...) z dnia 23.01.2013r. ustalono dla lokalu mieszkalnych przy ul. (...) w B. miesięczną opłatę za używanie 1m ² powierzchni użytkowej lokalu w wysokości 5,89 zł. Nadto lokator obowiązany jest uiszczać opłaty z tytułu mediów komunalnych na które comiesięcznie obowiązany jest uiszczać zaliczki. Gdyby I. K. uiszczała należne stronie powodowej opłaty za okres od 15.01.2014r. do dnia 19.04.2014r. za używanie mieszkania byłaby to kwota 1.223,31 zł. Skapitalizowane odsetki ustawowe liczone od tej kwoty za okres od 3.06.2014r. do 26.06.2014r. wynoszą 10.46 zł.

Od lat 90-tych strona pozwana nie buduje lokali socjalnych. Ostatnio wybudowane lokale socjalne w W. przy ul. (...) zostały zdewastowane przez lokatorów. Osoby uprawnione nie chcą przyjmować ofert najmu lokali znajdujących się przy tej ulicy z uwagi na zamieszkujące tam kryminogenne środowisko. Aktualnie gmina na lokale socjalne przeznacza pustostany oraz lokale mieszkalne, których zmienia kategorię na socjalne. Każdy taki lokal wymaga gruntowego remontu. Strona pozwana zleca remonty podmiotom zewnętrznym zgodnie z prawem zamówień publicznych. Do realizacji czeka ok. 450 wyroków eksmisyjnych z prawem do lokalu socjalnego, z tego ok. w 100 sprawach powodami były inne podmioty niż Gmina B.. Do 2013r. czas oczekiwania na ofertę najmu lokalu socjalnego wynosił ok. 5-6 lat.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty prywatne niekwestionowane co do prawdziwości przez strony oraz dokumenty urzędowe, a również o zeznania świadka J. T.. Podkreślić należy, iż strona pozwana nie kwestionowała dokumentów rozliczeniowych i księgowych strony powodowej w zakresie ich rzetelności i prawdziwości wyliczeń biorąc pod uwagę stawki regulowane rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej. Zarzut dotyczył samego przyjęcia do wyliczenia stawek regulowanych zamiast rynkowych.

Stan faktyczny oparto nadto na zeznaniach świadka J. T. co do okoliczności przez niego podanych.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 18 ust.5 ustawy z 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Art. 417 § 1 kc stanowi, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Redakcja art. 18 ust. 5 nakazuje traktować naruszenie obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego na podstawie orzeczenia sądowego, tak jak każde niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Odesłanie do art. 417 kc wskazuje, iż odpowiedzialność gminy jest niezależna od winy. Odpowiedzialność odszkodowawcza gminy związana jest z zaniechaniem podjęcia przez gminę czynności umożliwiających wierzycielowi przeprowadzenie skutecznej egzekucji.

Co istotne, ani z w/w przepisu ustawy o ochronie praw lokatorów, ani z wyroku eksmisyjnego, ani z samego właściwości zobowiązania, nie wynika termin spełnienia przez gminę jej świadczenia w postaci zaoferowania/dostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej. Wykonanie tego obowiązku ma charakter bezterminowy, toteż w ocenie Sądu Rejonowego należało w drodze analogii stosować przepis art. 455 kc, zgodnie z którym powinno to nastąpić w terminie niezwłocznym po wezwaniu gminy, jako de facto dłużnika, do wykonania ciążącego na niej obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego uprawnionym. Samo wezwanie do wykonania zobowiązania nie wymaga żadnej szczególnej formy, może być zatem złożone w każdy możliwy sposób, także dorozumiany. Wezwania można dokonać ustnie lub pisemnie, w tym również w formie telefonicznej, telegraficznej czy teleksowej (tak trafnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7.08.2013 r. I ACa 291/13). Z kolei „niezwłoczność” należy określać jako termin jak najszybszy, ale realny biorąc pod uwagę zwykły tok czynności koniecznych do podjęcia. Jak trafnie podkreśla się w doktrynie niezwłoczność nie pokrywa się z natychmiastowością (tak Z. Gawlik, Komentarz do kodeksu cywilnego, T. III, LEX 2014).

W realiach przedmiotowej sprawy strona powodowa po uprawomocnieniu się wyroku eksmisyjnego nie wezwała strony pozwanej do zaoferowania I. K. lokalu socjalnego. To sama gmina niezwłocznie po uzyskaniu informacji o prawomocności wyroku rozpoczęła procedurę wytypowania właściwego lokalu i zaoferowała go I. K.. Niniejsze sprawia, iż nie sposób uznać by strona powodowa była w zwłoce, skoro nie została wezwana do spełnienia swojego świadczenia. Tym samym żądanie odszkodowania było niezasadne.

Nawet gdyby uznać, iż do obowiązku strony pozwanej nie ma zastosowania art. 455 kc o zobowiązaniach bezterminowych, to i tak biorąc pod uwagę realia niniejszej sprawy powództwo nie mogło być uwzględnione. Jak wyżej wskazano, ustawa o ochronie praw lokatorów nie precyzuje terminu, w którym gmina obowiązek ten jest zobowiązana realizować. Do przypisania bezprawności zaniechania o którym mowa w art. 417 kc, konieczne jest rozważenie od jakiego momentu bierność gminy należy uznać za bezprawną. Sąd aprobuje w całej rozciągłości stanowisko, że obowiązek dostarczenia przez gminę osobie uprawnionej lokalu socjalnego nie aktualizuje się już z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego o obowiązku wydania lokalu mieszkalnego (tak wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2012 r., I ACa 250/12). Zdaniem Sądu obowiązek ten gmina powinna zrealizować w rozsądnym, niezbyt odległym terminie. Absolutnie nie można przyjąć, że niedostarczenie lokalu w ciągu kilku dni, czy tygodni i jeszcze przed właściwym wnioskiem zainteresowanych, jest już bezprawnym zaniechaniem. Rzeczą naturalną jest, że gmina potrzebuje czasu aby wyrok przygotować do realizacji, tj.:

- wytypować -uwzględniając liczbę osób uprawnionych - odpowiednio wielkościowy lokal (art..2 uopl stanowi, iż lokalem socjalnym jest lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m ², a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m ², przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie;),

- przygotować lokal do zamieszkania - w tym przeprowadzić odpowiedni remont jeśli zachodzi potrzeba; - poinformować osobę uprawnioną o ofercie.

Wyłącznie stwierdzenie, że gmina podejmuje działania zbyt powolnie, opieszale uzasadnia uznanie, że nie realizuje nałożonych ustawą obowiązków, a tym samym jej działanie jest bezprawne. Reasumując, istnieje, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 13.02.2013r., sygn. akt IV CNP 33/13, usprawiedliwiony przedział czasu niezbędny do wykonania przez gminę ciążącego na niej z mocy prawa obowiązku dostarczenia osobie uprawnionej lokalu socjalnego.

Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, w sprawie I C 1604/12 zapadł najpierw 21.03.2013r. wyrok zaoczny, a następnie na skutek wniesienia sprzeciwu przez I. K., dnia 10.12.2013r. wyrok częściowo utrzymujący w mocy wyrok zaoczny. Co istotne, gmina wniosła apelację od wyroku zaocznego, która została odrzucona, a postanowienie w tym przedmiocie zostało jej doręczone 13.02.2014r. Niezwłocznie po tym gmina wniosła o doręczenie odpisów zapadłych w sprawie wyroków z klauzulą prawomocności, co nastąpiło 6.03.2014r. W ocenie Sądu dopiero od tej daty- gdyby uznać, że w sprawie nie ma zastosowanie art. 455 kc- rozpoczął się dla gminy bieg terminu do zaoferowania lokalu socjalnego. Nie jest tym samym zasadne stanowisko strony powodowej, iż termin ten liczony powinien być od dnia 15.01.2014r., a więc daty stwierdzenia prawomocności wyroku z 10.12.2013r.

Fakt, iż gmina zwróciła się o wydanie odpisów wyroków zapadłych w sprawie nie może zostać uznany za działanie mające na celu przedłużenie postępowania dotyczącego przedłożenia oferty najmu lokalu socjalnego. Zwrócenie się z takim wnioskiem po zakończeniu postępowania sądowego jest rzeczą naturalną i praktykowaną przez strony i uczestników postępowania. Otrzymanie wyroku pisemnego z klauzulą prawomocności daje pewność co do zapadłej treści orzeczenia. Słuszny jest pogląd, iż uzyskanie przez gminę treści wyroku eksmisyjnego z prawem do lokalu socjalnego jest więc tym momentem, który uruchamia tę odpowiedzialność, gdyż informuje zobowiązaną, że ma dostarczyć osobie eksmitowanej lokal socjalny (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27.05.2014r., V ACa 606/13). Ofertę zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego sporządzono 18.04.2014r., a więc nieco ponad miesiąc od daty 6.03.2014r. W tym czasie strona pozwana zajęła się konkretnymi działaniami, a więc nadano sprawie bieg zgodnie z wewnętrzną procedurą, wyszukano lokal, wyremontowano go. Fakt, iż w ostateczności zmieniono pierwotnie planowany lokal przy ul. (...), na inny lokal, nie można uznać za bezprawnie działanie strony pozwanej. Skoro otrzymała ona od pracownika MOPS-u B. informację o problemie alkoholowym I. K., zasadnym z punktu widzenia zasad współżycia społecznego było wyszukanie innego miejsca. Niniejsze nie spowodowało nadto przewlekłości postępowania, skoro sprawę załatwiono w nieco ponad miesiąc.

W związku z powyższym oddalono powództwo o czym orzeczono w punkcie pierwszym.

Strona powodowa udowodniła, iż za okres od dnia 15.01.2014r. do dnia 18.04.2014r. włącznie poniosła szkodę w wysokości kwoty dochodzonej pozwem. Wskazać należy, że opłaty za tenże lokal regulowane są ustawowo przez rozporządzenie MON z dnia 19.11.2010r. w sprawie opłat za używanie lokali mieszkalnych będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej wydanego na podstawie art. 36 ust.4 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP z dnia 22.06.1995r. Taka regulacja sprawia, iż do określenia wysokości odszkodowania nie można przyjmować cen rynkowych jak podnosiła strona pozwana, a należy kierować się stawkami urzędowymi. Chociaż strona powodowa poniosła szkodę, brak jest jednakże podstaw do zasądzenia na jej rzecz odszkodowania z przyczyn wskazanych we wcześniejszej części uzasadnienia. W punkcie drugim orzeczono o kosztach postępowania. Zgodnie z przepisami art. 98 §1 i §3 kpc, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Pozwany poniósł w przedmiotowej sprawie koszty postępowania sprowadzające się do kwoty 180,00 zł kosztów zastępstwa procesowego (§ 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie stawek za czynności adwokackie).

Apelację od tego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w całości, zarzucając mu:

-

naruszenie przepisów prawa materialnego w tym art. 417 § 1 k.c poprzez błędne przyjęcie iż pomimo wyrządzonej przez Pozwaną szkody polegającej na niezgodnym z prawem działaniu (zaniechaniu) przy wykonywaniu władzy publicznej tj niedostarczeniu lokalu socjalnego I. K. i Jej rodzinie , Pozwana Gmina nie ponosi odpowiedzialności odszkodowawczej,

-

naruszenie przepisów prawa materialnego w tym art. 36, 37a ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP w zw z art. 6 Kc oraz art. 455 kc poprzez błędne przyjęcie iż art. 455 Kc nie ma zastosowania do obowiązków Pozwanej polegających na natychmiastowym zaoferowaniu lokalu socjalnego i konieczny jest pewien okres na jego przygotowanie ,

-

naruszenie przepisów prawa materialnego w tym art. 36, 37a ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP w zw z art. 6 Kc poprzez błędne przyjęcie iż wobec niedostarczenia przez pozwana gminę lokalu socjalnego, powódka nie jest uprawniona do dochodzenia kwoty odszkodowania określonej w petitum pozwu,

-

naruszenie przepisów prawa procesowego , w tym art. 233 Kpc polegające na pominięciu przez Sąd zgłaszanych przez stronę powodową wniosków dowodowych zgłaszanych w pozwie oraz piśmie procesowym z dnia 19 listopada 2014r, co w konsekwencji spowodowało błędne ustalenie przez Sąd stanu faktycznego.

Wskazując na powyższe podstawy skarżący wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 1.233,77 -zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty

lub

2.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji

3.  zasądzenie kosztów za I Instancję i II Instancję.

W uzasadnieniu apelacji, strona powodowa stwierdziła, iż oczywistym pozostawało, że na gruncie analizowanego stanu faktycznego mamy do czynienia nie tylko z bezprawnym zaniechaniem pozwanej, lecz również z jego skutkiem w postaci realnego wystąpienia szkody po stronie powoda. Polega ona na tym, że w związku z nie zaoferowaniem przez pozwaną lokalu socjalnego dłużnik wraz z rodziną nie może zostać eksmitowany, a zajmowane przez niego mieszkanie nie może zostać wynajęte innym osobom, przez co powód traci korzyści jakie niechybnie odniósłby w takim przypadku z tytułu pobierania czynszu. Niemożność dysponowania lokalem przez jego właściciela jest bezpośrednią konsekwencją niewykonania przez Gminę obowiązku, wyrażonego w prawomocnym wyroku sądu. Wysokość czynszu obliczana jest na podstawie aktów powszechnie obowiązującego prawa, tj. rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 listopada 2010 r. w sprawie opłat za używanie lokali mieszkalnych będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (Dz. U. nr 233, poz. 2531), wydanego na podstawie art. 36 ust. 4 Ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, wobec czego powodowi nie przysługuje jakakolwiek dowolność w ustalaniu tych opłat. W ocenie strony powodowej, Sąd Rejonowy pominął fakt, że na pozwanej Gminie B. ciążył obowiązek niezwłocznego dostarczenia eksmitowanym lokalu socjalnego, a brak realizacji w/w obowiązku winno prowadzić do wniosku, że roszczenie powódki zasługuje na uwzględnienie. Sąd orzekający w sprawie błędne przyjął iż nie może w niniejszej sprawie mieć zastosowanie art. 455 kc i konieczny jest pewien okres na jego przygotowanie. Sąd I instancji wskazał iż, Powódka dochodząc odszkodowania, nie wykazała , aby skutecznie wezwała stronę Pozwaną do spełnienia świadczenia. Wskazał, że dla określenia odpowiedzialności odszkodowawczej władz publicznych , obok zdarzenia sprawczego , konieczne jest ustalenie pozostałych przesłanek odpowiedzialności deliktowej, a więc szkody i związku przyczynowego. Przepis art. 417 K.c nie zawiera w tej kwestii żadnej regulacji, a tym samym znajdują zastosowanie ogólne reguły dotyczące kompensaty szkody w mieniu (majątkowej) i na osobie ( majątkowej i niemajątkowej) oraz koncepcji związku przyczynowego - w szczególności ujęte w przepisach art. 361 , 444-448 k.c

Gdyby nawet przyjąć ,że żaden z przepisów prawa nie nakłada na gminę obowiązku natychmiastowego zaoferowania lokalu socjalnego albowiem konieczny jest pewien okres na jego przygotowanie, to żaden z przepisów prawa nie usprawiedliwia bezczynności pozwanej Gminy.

Wręcz przeciwnie art. 455 kodeksu cywilnego stanowi, iż jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Oczywiste jest zatem iż termin, w którym dłużnik powinien spełnić należne wierzycielowi świadczenie określony został w art. 455 k.c. Na tle brzmienia tego przepisu trzeba rozróżnić sytuacje, w których wymagalne stają się roszczenia z zobowiązań terminowych oraz z zobowiązań bezterminowych. Za terminowe uznaje się te zobowiązania, dla których termin spełnienia świadczenia wynika z treści czynności prawnej lub z ich właściwości. Ich wymagalność następuje w terminie, w którym świadczenie powinno być spełnione. Jeżeli strony umowy nie ustaliły terminu wykonania zobowiązania albo termin ten nie wynika z jego właściwości, to zobowiązanie ma charakter bezterminowy. Taki charakter ma też zobowiązanie do świadczenia odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy.

Roszczenia z zobowiązań bezterminowych stają się wymagalne po zaistnieniu zdarzenia, którego wystąpienie zależy od woli wierzyciela, a mianowicie od wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia. W takim wezwaniu wierzyciel może określać termin, w którym zobowiązanie powinno być wykonane. Staje się on wówczas terminem wymagalności roszczenia o wykonanie zobowiązania. Jeżeli natomiast wierzyciel tego terminu nie określi, to zgodnie z art. 455 in fine k.c. świadczenie musi być spełnione przez dłużnika niezwłocznie po wezwaniu. W tym przypadku termin wymagalności powinien być ustalany z osobna dla każdego świadczenia, gdyż zależy on zarówno od jego właściwości, jak i całokształtu relacji, w których pozostają strony. W praktyce najczęściej wynosi on od kilku do kilkunastu dni od wezwania.

Jak powiedziano wyżej, roszczenie o naprawienie szkody w reżimie ex contractu staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika przez wierzyciela do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c), ale brzmienie art. 12,0 § 1 zdanie drugie k. c. uzasadnia oddzielenie od siebie rzeczywistej wymagalności roszczenia od "wymagalności hipotetycznej", ustalanej z odwołaniem się do chwili, w której stan wymagalności roszczenia mógł powstać najwcześniej. W nauce i orzecznictwie wskazuje się, że zdarzeniem, którego wystąpienie wyznaczy ten hipotetyczny stan wymagalności, a zarazem początek biegu terminu przedawnienia roszczenia odszkodowawczego, może być: niewykonanie i nienależyte wykonanie zobowiązania względnie powstanie szkody wskutek naruszenia zobowiązania albo dowiedzenie się przez wierzyciela o szkodzie.

Przekładając powyższe rozważania na realia rozpatrywanej sprawy, wskazać należy, iż Gmina B. pomimo nadania wyrokowi eksmisyjnemu klauzuli prawomocności w dniu 15 stycznia 2014r , zaoferowała osobom eksmitowanym zawarcie umowy najmu lokalu socjalnego dopiero w dniu 18 kwietnia 2014r, a umowa najmu została zawarta w dniu 22 maja 2014r. Pozwana Gmina bezczynnością spowodowała naliczanie kosztów , które do dnia dzisiejszego nie zostały spłacone.

Sąd orzekający w sprawie pominął iż z pisma Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej z dnia 29 maja 2014r ( znak (...)) oraz z pisma powódki z dnia 05 czerwca 2014r ( znak (...)) , dołączonych do pozwu oraz wskazywanych w piśmie z dnia 19 listopada 2014r , wynika iż powódka kierowała do Gminy B. wezwania , w tym wezwanie datowane na dzień 20 maja 2014r (...) . W aktach sprawy znajduje się też wezwanie z dnia 20 maja 2014r .Nieuprawnione jest zatem twierdzenie iż strona pozwana wszczęła postępowanie o wskazanie lokalu socjalnego z własnej inicjatywy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne, jak i prawne dokonane przez Sąd Rejonowy, przyjmując je za własne. Sąd niższej instancji ocenił bowiem w sposób prawidłowy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, przy zachowaniu zasad określonych w art. 233§1kpc i na podstawie tak ustalonych faktów, w sposób właściwy zastosował przepisy prawa materialnego, uznając w szczególności, że nie zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące odpowiedzialność strony pozwanej na podstawie przepisu art. 417§1kc, w szczególności w zakresie zaistnienia stanu bezprawności. Z bezprawnością bowiem mamy do czynienia wtedy, gdy zobowiązany podmiot podejmuje „niezgodne z prawem” działania lub zaniechania. W niniejszym przypadku, Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że zachowaniu strony pozwanej nie można było przypisać omawianej cechy, gdyż podejmowanym przez nią działaniom w okresie od dnia 6.03.2014r., kiedy to pozwana otrzymała odpis zapadłych w sprawie o sygn. akt I C 1604/12 wyroków z klauzulami prawomocności, nie można było przypisać przymiotu działań przewlekłych, podejmowanych z nieuzasadnioną zwłoką (zob. uzasadnienie uchwały SN 7 sędziów z dnia 13.12.2011r., III CZP 48/11, OSNC 2012/5/57; uzasadnienie wyroku SN z dnia 13.02.2014r., V CNP 32/13; LEX nr 1463429 . Mianowicie, oczywistym pozostaje, że aby Pozwana Gmina mogła zaoferować I. K. wraz z jej małoletnimi dziećmi odpowiedni lokal mieszkalny, a na dodatek usytuowany w miejscu, w którym nie byłaby narażona na kontakt ze środowiskiem spożywającym alkohol, z uwagi na obciążenie eksmitowanej tym nałogiem, należało uwzględnić właściwy czas na znalezienie i przygotowanie odpowiedniego lokalu dla wskazanych uprawnionych osób (zob. uzasadnienie wyroku SN z dnia 13.02.2014r., V CNP 32/13; LEX nr 1463429). Podkreślenia wymagało, że pozwana Gmina podjęła starania w przedmiocie znalezienia i zaadaptowania odpowiedniego lokalu do potrzeb uprawnionych już w marcu 2014r., bezpośrednio po otrzymaniu wspomnianych orzeczeń z klauzulami prawomocności. Wytypowany lokal, spełniający wymogi ustawowe oraz oddalony od środowiska zagrażającego uprawnionej I. K. w wyjściu z nałogu alkoholowego wymagał jednakże przeprowadzenia remontu, którego zrealizowanie, kierując się zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego może trwać co najmniej kilka tygodni. Następnie, oczywistym pozostawało, że Gmina zobowiązana była, po tak przeprowadzonym remoncie lokalu złożyć uprawnionej ofertę jego wynajęcia, co nastąpiło pismem z dnia 18.04.2014r.. Dopiero po zapoznaniu się uprawnionej ze stanem tego lokalu, co również wymagało podjęcia określonych czynności faktycznych, uwzględniających chociażby obieg korespondencji, zorganizowanie oględzin, niezbędny czas na przemyślenie warunków oferty najmu itp., ostatecznie doszło do zawarcia w dniu 22.05.2014r. pomiędzy pozwaną Gminą, a uprawnioną umowy najmu.

Sąd Okręgowy podzieli i w pełni akceptuję pogląd, iż obowiązek dostarczenia przez gminę osobie uprawnionej lokalu socjalnego nie aktualizuje się już z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego o obowiązku wydania lokalu mieszkalnego, co zostało wyrażone w orzecznictwie innych sądów powszechnych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2012 r., I ACa 250/12, nie publ.), jak również w piśmiennictwie prawniczym (por. "Odpowiedzialność za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego w świetle art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów" Joanny Misztal-Koneckiej). Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w uzasadnieniu przywołanego powyżej orzeczenia stwierdził, iż nie można przyjąć, że niedostarczenie lokalu w ciągu kilku tygodni i jeszcze przed właściwym wnioskiem zainteresowanych, już czyni działanie Gminy bezprawnym. Jest oczywistym, że Gmina wnioski takie musi rozpatrywać we właściwym trybie i zgodnie z obowiązującą kolejnością i dopiero, gdy takie działanie będzie zbyt powolne, nie będzie stwarzało realnych szans na załatwienie sporu w rozsądnym czasie, będzie można uznać, że Gmina nie realizuje nałożonych ustawą obowiązków a jej działanie jest bezprawne. Odpowiedzialność in solidum Gminy z tą osobą powstaje jednak dopiero od momentu, gdy jej działaniom, czy jak w niniejszej sprawie zaniechaniem przypisać można cechę bezprawności, a wiec po upływie stosownego czasu na zaoferowanie lokalu socjalnego, jej zakres nie może też przekraczać wysokości szkody rzeczywiście poniesionej przez właścicieli lokalu.

Również w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 kwietnia 2010 r., P 1/08, stwierdzono, że osoby uprawnione powinny bez zwłoki uzyskać najem lokalu socjalnego. Takie stanowisko zakłada więc istnienie pewnego usprawiedliwionego przedziału czasu niezbędnego do wykonania przez gminę ciążącego na niej z mocy prawa obowiązku dostarczenia osobie uprawnionej lokalu socjalnego.

Zwrócić zatem należało uwagę, że działanie pozwanej Gminy charakteryzowało się pewnymi wyodrębnimy etapami, umożliwiającymi dobranie do potrzeb uprawnionej jak najbardziej odpowiedniego lokalu, co wymagało skonkretyzowania lokalizacji, adaptacji lokalu, a następnie zaoferowania lokalu uprawnionej i jej dzieciom, co również związane jest z przestrzeganiem odpowiedniej procedury, której realizacja wymaga czasu. O tym, iż Gmina w tej sprawie działała z odpowiednim zaangażowaniem oraz dynamiką świadczył również fakt, iż strona powodowa dopiero w dniu 20.05.2014r. wystąpiła do strony pozwanej z wezwaniem o zapłatę odszkodowania (art. 455kc) za niedostarczenie lokalu socjalnego dla I. K. (k. 78-79), co spotkało się jednakże z niezwłoczną reakcją strony pozwanej, która w sposób rzeczowy i przekonywujący wyjaśniła, że nie było również możliwości udostępnienia uprawnionej lokalu socjalnego niejako „od ręki” bez znajomości jej sytuacji osobistej, zdrowotnej, rodzinnej (k. 73).

Reasumując, skoro Sąd Okręgowy również nie dopatrzył się, aby stronie pozwanej swym zachowaniem (zaniechaniem) można było przypisać cechy bezprawności z art. 417§1 kc, tym samym oczywistym pozostaje, że nie można było zarzucić, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia pozostałych wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 455kc. Jak bowiem zostało to podkreślone, pozwana Gmina przystąpiła do realizacji swojego ustawowego obowiązku przydzielenia uprawnionej i jej dzieciom lokalu socjalnego, bezpośrednio po otrzymaniu odpisów wyroków z klauzulami prawomocności, nie będąc ponaglana przez stronę powodową, aż do momentu otrzymania wezwania z dnia 20.05.2014r., ale miało to miejsce już w okresie, kiedy doszło do podpisania z uprawnioną umowy najmu lokalu socjalnego (22.05.2014r.).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 2 wyroku w myśl. art. 98§1 i 3kpc w zw. z art. art. 108§1kpc, zasądzając je od powodów solidarnie na rzecz pozwanej zgodnie z § 6 pkt.2 w zw. z §13 ust.1 pkt. 1 ROZPORZĄDZENIU MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

Sędzia ref. I instancji: SSR P. G.