Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Lucyna Oleszek

Protokolant sekretarz sądowy Agnieszka Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2015 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy A. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania A. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 12 marca 2015 r. nr (...)

I.  z m i e n i a zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy A. R. prawo do emerytury
w ustawowej wysokości, począwszy od dnia 1 lutego 2015 r.

II.  s t w i e r d z a, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do powyższego świadczenia,

III.  z a s ą d z a od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w R. na rzecz wnioskodawcy A. R. kwotę
60 zł (słownie: sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 282/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 maja 2015 r.

Decyzją z dnia 12 marca 2015 r., zn. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy A. R. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji podano, iż wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.). Na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Wnioskodawca A. R. w dniu 2 kwietnia 2015 r. złożył odwołanie od tej decyzji, domagając się jej zmiany .

Na uzasadnienie podał, że decyzja jest dla niego krzywdząca i niezgodna ze stanem faktycznym. Wskazał, że w latach 1971-1989 w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolnego w S. pracował w warunkach szczególnych na betoniarni przy węźle betoniarskim. Na potwierdzenie charakteru wykonywanych prac zbrojarsko-betoniarskich powołał się na zeznania świadków, wnosząc o uwzględnienie okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn, które stanowiły o wydaniu zaskarżonej decyzji.

Ponownie stwierdzono, że wnioskodawca nie spełnia warunków do nabycia emerytury określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 27 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) oraz w zw. z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. Podniesiono, że spośród ustawowych warunków wnioskodawca wykazał 25-letni staż ubezpieczeniowy, nie przystąpił do OFE, ale nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Wskazano, że charakter takiego zatrudnienia może potwierdzić jedynie zakład pracy, ewentualnie jego następca, na podstawie posiadanej dokumentacji
i w ściśle określonej formie, zgodnie z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia. Wnioskodawca nie przedstawił świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. R. urodzony (...) złożył w dniu 23 lutego 2015 r. wniosek o emeryturę, oświadczając że nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego oraz że nie pozostaje w stosunku pracy. Na potwierdzenie okresów ubezpieczenia oraz charakteru zatrudnienia dołączył świadectwa pracy.

Rozpoznając ten wniosek organ rentowy decyzją z dnia 12 marca 2015 r. odmówił mu prawa do emerytury.

Ustalony przez organ rentowy wymiar okresów składkowych i nieskładkowych wykazanych przez wnioskodawcę na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 27 lat, 4 miesiące i 2 dni. Natomiast w ocenie ZUS wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wykonywanego stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawcy okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Sp. z o.o. w S..

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- wniosek o emeryturę z dn. 23.02.2015 r.

- decyzja odmowna z dn. 12.03.2015 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca A. R. bez zawodu w dniu 3 maja 1971 r. został przyjęty do pracy w ówczesnym Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego
w S. w charakterze robotnika budowlanego. Został zatrudniony najpierw na okres próbny jako pomocnik murarza, a następnie od 11 sierpnia 1971 r. jako robotnik budowlany. Od tej pory faktycznie pracował w Zakładzie Produkcji (...) przy prefabrykacji elementów betonowych, ewentualnie przy pracach zbrojarskich w zbrojarni.

W czasie tego zatrudnienia wnioskodawca został powołany do zasadniczej służby wojskowej, którą odbywał w okresie od 24 października 1973 r. do 16 października 1975 r. następnie od 3 listopada 1975 r. wrócił do pracy na stanowisko robotnika budowlanego przy prefabrykacji elementów betonowych.

Sąd ustalił też, że Zakład Produkcji (...), którym kierował świadek S. L. (1) obejmował zakład prefabrykacji, zbrojarnię, stolarnię i ślusarnię. W każdym z tych działów produkowano elementy niezbędne do prac budowalnych, prowadzonych przez Przedsiębiorstwo, jak też na sprzedaż. W zakładzie prefabrykacji produkowano tzw. mieszkaniówkę tj. betonowego płyty stropowe i ścienne oraz nadproża i belki stropowe, krawężniki, płyty chodnikowe, trylinkę. Proces produkcyjny tych elementów polegał na produkcji betonu na węźle betoniarskim, gdzie urządzono dwa stanowiska. Pracowały tam betoniarki, w tym 150 i 400 litrowa. Część prac związanych z załadunkiem betoniarek odbywała się mechanicznie przy użyciu taśmociągów i łyżek mechanicznych, niemniej część prac związanych z załadunkiem kruszywa (żwiru, piasku) oraz cementu robotnicy dokonywali ręcznie. Również uformowanie elementów częściowo było zmechanizowane, a część prac robotnicy wykonywali ręcznie. Formy do płyt stropowych i ściennych były stałe, ich wypełnienie betonem odbywało się mechanicznie, jedynie wyrównania betonu dokonywano ręcznie. Natomiast produkcja drobniejszych elementów, w tym nadproży, krawężników, kostki, płyt chodnikowych odbywała się poprzez ręczne napełnianie form, następnie ich odstawienie na stoły wibracyjne, przytrzymanie przez 5-7 minut i zestawienie do suszarni. Prefabrykacja odbywała się w hali produkcyjnej, oprócz węzła betoniarskiego, betoniarek pomocniczych (mniejszych) były tam też stoły wibracyjne - na trzech stanowiskach pracy było po cztery stoły wibracyjne. Przy tej produkcji, która odbywała się na dwie zmiany pracowało 14-15 robotników fizycznych, zatrudniony był też laborant i magazynier. Praca odbywała się w stałym hałasie, zapyleniu od kruszywa i cementu, a także przy stałych drganiach wytwarzanych przez stoły wibracyjne. W zależności od potrzeb robotnicy
z prefabrykacji byli też kierowani do zbrojarni, gdzie cięto i prostowano stal, przygotowując zbrojenia m.in. do produkowanych elementów betonowych.

Prace na stanowisku murarza oraz pomocnika murarza wnioskodawca podjął dopiero
z początkiem lat dziewięćdziesiątych. Natomiast z dniem 1 kwietnia 1997 r. na skutek reorganizacji przedsiębiorstwa doszło do przejęcia pracowników Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolniczego w S. przez Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) Sp. z o.o. w S.. W tej spółce wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu jako murarz do czasu przejścia na rentę.

Równocześnie z wnioskodawcą pracowali świadkowie: T. K. (1) i S. L. (1). Pierwszy z nich w latach 1968-1993 pracował jako kierownik grupy robotniczej, nadzorując prace betoniarzy, zbrojarzy oraz innych robotników budowlanych. Natomiast drugi z nich w latach 1967-2005 jako majster, a następnie kierownik produkcji pomocniczej bezpośrednio nadzorował między innymi Zakład (...). Do ich obowiązków należała organizacja pracy na stanowiskach produkcyjnych (betoniarzy, zbrojarzy, ślusarzy-spawaczy, prostowaczy, cieśla, itp.).

Sąd ustalił też, że w czasie tego zatrudnienia wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego w okresie :

- od 4 do 19 października 1990 r,

- od 21 do 30 września 1992 r.,

- od 30 do 31 grudnia 1992 r.

Dowód: 1. Akta organu rentowego (emerytalne):

- świadectwa pracy z dnia 31.12.2001 r., 2.01.2008 r., 1.03.2010 r., 2.04.2012 r.,

29.09.2014 r.,

2. Akta osobowe wnioskodawcy z (...) Sp. z o.o. w S.:

- umowa o pracę na okres próbny z dnia 3.05.1971 r.,

- kwestionariusz osobowy,

- angaże z lat 1971-2000,

- karta powołania do zasadniczej służby wojskowej z 12.10.1973 r.,

- umowa o pracę z dnia 3.11.1975 r.,

3. zeznania świadków (e-protokół z dn. 8.05.2015 r.);

- T. K. (8 min.),

- S. L. (18 min.),

4. zeznania wnioskodawcy (e-protokół z dn. 29.05.2015 r.- 6 min.),

Decyzję z dnia 1 czerwca 2000 r. ZUS O/P. przyznał wnioskodawcy prawo do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Świadczenie rentowe miał on wypłacane do 30 maja 2002 r. Obecnie wnioskodawca jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna.

Dowód: 1. Akta organu rentowego (rentowe):

- decyzja rentowa z dnia 1.06.2000 r.

2. Akta organu rentowego (emerytalne):

- decyzje PUP w J. za lata 2002 -2014,

- zaświadczenia PUP w J. z dnia 23.02.2015 r.

Dokonując tych ustaleń Sąd oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego oraz dokumentacji archiwalnej z akt osobowych wnioskodawcy z okresu jego zatrudnienia w latach 1971-2000. Przedłożone dokumenty potwierdzają podjęcie zatrudnienia oraz rodzaj zajmowanych stanowisk, zakres obowiązków i sposób wynagradzania wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w S., a następnie w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Sp. z o.o.
w S..

Za pełni wiarygodne Sąd uznał także zeznania świadków, którzy dokładnie opisali strukturę zatrudnienia w Przedsiębiorstwie. Wskazali, jakie prace wykonywał wnioskodawca, jak wyglądała organizacja pracy w zakładzie prefabrykacji elementów. Sąd w pełni podzielił także zeznania wnioskodawcy, który dodatkowo podał jakie prace wykonywał przez sporny okres zatrudnienia, pracując przy produkcji elementów betonowych.

Zebrana obecnie dokumentacja wraz zeznaniami świadków i wnioskodawcy potwierdza okres i faktyczny charakter wykonywanej przez niego pracy przede wszystkim
w zakładzie prefabrykacji. Zgromadzone dowody wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, są wiarygodnym źródłem ustaleń faktycznych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy A. R. jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzny
(w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach).

Ponadto emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32). Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia.

Równocześnie zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) - okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji - w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie
§ 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zaświadczenie zakładu pracy powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których uzależnione jest przyznanie emerytury.

Bezsporne jest, że wnioskodawca A. R. wykazał, iż w dacie złożenia wniosku emerytalnego ukończył 60 lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, osiągnął też 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Natomiast
w toku rozpoznawania sprawy przed organem rentowym, z uwagi na brak świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, sporny okazał się charakter pracy wykonywanej przez niego w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego, a następnie Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Sp. z o.o. w S. w okresie:

- od 11 sierpnia 1971 r. do 31 grudnia 1989 r. na stanowisku robotnika budowlanego.

W ocenie Sądu Okręgowego fakt wykonywania przez wnioskodawcę pracy
w szczególnych warunkach w ww. Przedsiębiorstwie w łącznym wymiarze ponad 18 lat (po wyłączeniu okresów urlopu bezpłatnego - 26 dni) znalazł potwierdzenie w zebranym
w sprawie materiale dowodowym – dokumentacji osobowej oraz w zeznaniach świadków
i jego własnych.

Przy rozpoznawaniu wniosku emerytalnego wnioskodawcy organ rentowy dysponował ogólnym świadectwem pracy z dnia 5 kwietnia 2000 r. wystawionym przez pracodawcę wnioskodawcy bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia. W dokumencie tym wskazano, że wnioskodawca była zatrudniony na stanowisku murarza. Niemniej w angażach zachowanych w dokumentacji osobowej stanowisko murarza używane jest zamiennie ze stanowiskiem robotnika budowlanego.

W tym miejscu należy wskazać, że świadectwo nie jest dokumentem urzędowym
w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej, co podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie o sygn. III UK 31/04.

Podnieść należy, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość, mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego i nie są potrzebne jakieś szczególne dowody z dokumentów - wystarczą dowody np. z zeznań świadków i stron.

Takie postępowanie dowodowe – uzupełniające i weryfikujące dokumentację sporządzoną przez pracodawcę wnioskodawcy – Sąd obecnie przeprowadził. Dokonując tej oceny tut. Sąd oparł się na poglądzie Sądu Najwyższego, zawartym w wyroku z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10 (LEX nr 619638)), zgodnie z którym dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

W rezultacie Sąd ustalił częściowo na podstawie zachowanej dokumentacji oraz
w oparciu o zeznania świadków i wnioskodawcy, że co najmniej w okresie pracy od 11 sierpnia 1971 r. do 31 grudnia 1989 r. wykonywał on prace w szczególnych warunkach na stanowisku robotnika budowlanego bezpośrednio przy produkcji elementów i półfabrykatów betonowych tj. przy stołach wibracyjnych, betoniarkach, suwnicach oraz przy zbrojeniu. Prace zbrojarskie i betoniarskie wymienione są w wykazie A, dział V poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Ponadto w przepisach resortowych tj. w złączniku do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. M.B.iP.M.B. Nr 3, poz. 6) wykaz A dział. V poz. 4 „Prace zbrojarskie
i betoniarskie” wymieniono stanowiska: zbrojarza - pkt 1, zbrojarza prefabrykatów - pkt 2, betoniarza - pkt 3, zestawiacza surowców i mieszanek - pkt 4.

Charakter przedsiębiorstwa, w którym pracował wnioskodawca, niekonsekwencja pracodawcy przy nazewnictwie stanowisk zajmowanych przez wnioskodawcę, jak też jednoznaczne i spójne zeznania świadków i wnioskodawcy wskazują, że co najmniej do końca lat osiemdziesiątych pracował on przy pracach betoniarskich oraz zbrojarskich przy prefabrykacji elementów. Były to prace związane bezpośrednio z produkcją elementów
z betonu kruszywowego. W rozpoznawanej sprawie istotne okazały się zwłaszcza zeznania świadków, którzy współpracowali razem z wnioskodawcą – byli jego bezpośrednimi przełożonymi.

Ponadto dokonując powyższego rozstrzygnięcia Sąd przyjął, że do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych należy też doliczyć wnioskodawcy okres od 24 października 1973 do 16 października 1975 r., kiedy to odbywał zasadniczą służbę wojskową. W tym zakresie tut. Sąd w pełni podzielił stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 16 października 2013 r. (II UZP 6/13), w której przyjęto, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada
1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS).

Dodatkowo należy wskazać, że z jednolitego orzecznictwa sądów, w tym Sądu Najwyższego, wynika, że zaliczenie okresu zasadniczej służby wojskowej do pracy
w szczególnych warunkach uzależnione było od odbycia tej służby w okresie zatrudnienia,
w którym była wykonywana praca w warunkach szczególnych i która stanowiła naturalną przerwę w tym zatrudnieniu, jeżeli pracownik bezpośrednio po odbyciu służby powrócił do tego samego szczególnego zatrudnienia. Ponadto obowiązujące przepisy nigdy nie zrównywały okresu zasadniczej służby wojskowej z zatrudnieniem, ale nakazywały zaliczać okres tej służby do okresu zatrudnienia w zakresie określonych uprawnień. Szczegółowe zasady zaliczenia zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia były zaś uregulowane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. nr 44, poz. 318 ze zm.). Rozporządzenie to zostało uchylone z dniem 1 września 1979 r.

Odnosząc te stanowiska do nin. sprawy należy przyjąć, że cały okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej w latach 1973-1975 winien być oceniany według art. 108 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Na podstawie tego przepisu okres zasadniczej służby wojskowej także po 1 stycznia 1975 r. wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem. Nieznaczna zmiana brzmienia tego przepisu art. 108
(a następnie przeniesienie jego treści do art. 120) nie daje podstaw do wyłączenia służby wojskowej z okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych
z zatrudnieniem.

Charakter zatrudnienia wnioskodawcy w zakładzie prefabrykacji nie zmienił się po zwolnieniu wnioskodawcy ze służby wojskowej. Po zakończeniu tej służby nadal wykonywał on obowiązki robotnika budowlanego przy produkcji elementów betonowych. Stąd na mocy powołanych przepisów (w brzmieniu obowiązującym do 1979 r.) Sąd uwzględnił do okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych cały okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej.

W rezultacie Sąd przyjął, że przed dniem 1 stycznia 1999 r., wnioskodawca wykazał co najmniej 18 lat pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie i na mocy powołanych przepisów w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając mu prawo do emerytury od 1 lutego 2015 r. tj. miesiąca złożenia wniosku emerytalnego, o czym orzeczono w pkt I-szym wyroku.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Kierując się tym przepisem oraz uwzględniając wcześniejsze rozważania Sąd uznał, że ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji ((przeprowadzenie dowodu
z dokumentacji osobowej oraz zeznań świadków i ich ocena) zwalniają organ rentowy
z odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia emerytalnego wnioskodawcy. Orzeczenie w tym zakresie zawarto w pkt II-im wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w pkt III-im wyroku znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. i 108 k.p.c. w zw. z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 461) - § 12 ust. 2 i § 13 ust. 1 pkt 2.

Zgodnie z powołanymi przepisami Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji, przy czym zasadą jest, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Ta zasada odpowiedzialności za wynik procesu oznacza, że strona, która sprawę przegrała, obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Sąd uznał, iż pełnomocnik wnioskodawcy aktywnie reprezentował swego mocodawcę. Składane wnioski dowodowe zmierzały do szybkiego i rzetelnie wyjaśnienia sprawy.