Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2015 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawczynię

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. akt IV U 181/14

uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzająca go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z dnia 24 lipca 2012 r. , przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie .

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 lipca 2015r.

Decyzją z dnia 24 lipca 2012 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawczyni A. W. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy , dochodzonego wnioskiem z dnia 9 maja 2012r. w trybie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Powołując w podstawie prawnej decyzji art. 12 w/w ustawy, organ rentowy stwierdził, że w świetle orzeczenia Komisji Lekarskiej Zakładu z dnia 17 lipca 2012 r. wnioskodawczyni nie spełnia zasadniczej przesłanki nabycia prawa do dochodzonego świadczenia rentowego, jako że w orzeczeniu tym ustalono, że nie jest niezdolna do pracy.

Wnioskodawczyni A. W. odwołała się od w/w decyzji ZUS do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie. W odwołaniu z dnia 10 sierpnia 2012r., wnioskodawczyni wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji, poprzez potwierdzenie jej uprawnienia do świadczenia rentowego, w lapidarny sposób zarzuciła, że wbrew stanowisku ZUS jej stan zdrowia czyni ją niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ustawy emerytalno – rentowej, za czym przemawiać miało długoletnie leczenie neurologiczne i okulistyczne , z zaakcentowaniem faktu kilkukrotnego w ciągu roku korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 17 sierpnia 2012 r. ,pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., wnosił o oddalenie żądania wnioskodawczyni z tego samego zasadniczego względu, który powołany został w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie, po rozpoznaniu odwołania A. W. ,wyrokiem z dnia 11 lipca 2013r.(sygn. akt IV U 1302/12) zmienił zaskarżoną decyzję ZUS , przyznając wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres 5 lat, począwszy od dnia 9 maja 2012r. Powyższe rozstrzygnięcie oparte zostało na ustnych wyjaśnieniach biegłego lekarza ortopedy , w których ostatecznie –pomimo uprzedniej odmiennej pisemnej opinii –uznał ,że odwołująca w/w okresie jest częściowo niezdolna do pracy z powodu schorzeń narządu ruchu , nadto w sytuacji pozyskania przez Sąd I instancji odmiennych w swych konkluzjach opinii biegłych lekarzy: okulisty, neurologa i specjalisty z zakresu medycyny pracy . Przyjmując przy tym pełną miarodajność w/w ustnych wyjaśnień biegłego lekarza ortopedy dla zasadniczego
w sprawie ustalenia o częściowej okresowej niezdolności do pracy wnioskodawczyni (przyznając się też tym samym w uzasadnieniu wyroku do omyłki pisarskiej zawartej w części decyzyjnej rozstrzygnięcia w zakresie określenia stopnia niezdolności do pracy odwołującej ) ,Sąd Okręgowy nie wyjaśnił z jakich względów przyznał przewagę mocy dowodowej tego rodzaju opinii i czy w ogóle zaistniały uzasadnione merytorycznie przesłanki do zamiany stanowiska przez samego w/w biegłego lekarza ortopedę. Ustalając więc jeszcze ,że odwołująca jest z zawodu krawcową ,a aktualnie pozostaje w zatrudnieniu w warunkach pracy chronionej jako pracownik ochrony , oraz ,że w okresie od 21 lipca 2005r. do 31 marca 2007r. pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy , Sąd I instancji –dokonując oceny prawnej sprawy -stwierdził ,że wnioskodawczyni A. W. aktualnie też w dacie nowego wniosku rentowego spełniła wszystkie konieczne przesłanki nabycia prawa do dochodzonego świadczenia rentowego , przewidziane w art. 57 i art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). W podstawie prawnej wyroku powołany też został art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 11 lipca 2013r. zaskarżony został przez pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.. W apelacji z dnia 14 sierpnia 2013r. pozwany organ rentowy zarzucając przede wszystkim naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważania materiału dowodowego w sprawie, co legło u podstaw wadliwego ustalenia o całkowitej okresowej niezdolności do pracy odwołującej, skutkując następczym naruszeniem prawa materialnego tj. art. 57 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) przez uznanie, iż wnioskodawczyni spełnia wszystkie przewidziane w tym przepisie warunki nabycia prawa do renty, wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania, względnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. W krótkim uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący w szczególności akcentował, iż Sąd Okręgowy nie wyjaśnił z jakich względów przyznał przewagę mocy dowodowej ustnym wyjaśnieniom biegłego lekarza ortopedy nad pozostałymi - odmiennymi w swych konkluzjach - pisemnymi opiniami biegłych, niezależnie od tego, iż nawet z tych wyjaśnień nie wynikało aby odwołująca była całkowicie niezdolna do pracy , jak przyjął w sentencji wyroku Sąd I instancji.

Wnioskodawczyni A. W. w złożonym na rozprawie apelacyjnej oświadczeniu wniosła o oddalenie apelacji organu rentowego .

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , po rozpoznaniu apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R., wyrokiem z dnia 15 stycznia 2014r. ( sygn. akt III AUa 1182/13) uchylił zaskarżony wyrok , przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji . Podzielając w zupełności zarzuty zaskarżenia co do istotnych dla wyniku sporu wadliwości procedowania Sądu Okręgowego w Rzeszowie , skutkujących niewłaściwą oceną dowodów
( naruszenie art.233 §1 k.p.c.) , a w efekcie przyjęciem co najmniej przedwczesnego rozstrzygnięcia końcowego , Sąd Apelacyjny równocześnie zauważał ,że już sam sposób uzasadnienia wyroku nie odpowiada przewidzianym w art. 328 § 2 k.p.c. wymogom. Tym samym nie wiadomym jest dlaczego i z jakich względów Sąd I instancji odmówił wiarygodności i mocy dowodowej pisemnym dowodom osobowym z opinii biegłych (w tym i opinii uzupełniającej biegłego lekarza ortopedy), przy oparciu się
w swoim zasadniczym dla wyniku sporu ustaleniu o niezdolności do pracy A. W. na odmiennych w swej końcowej wymowie od tych dowodów wyjaśnieniach ustnych w/w biegłego lekarza ortopedy. Co więcej –jak podkreślił Sąd Apelacyjny, powołując się w tym względzie na zapis protokołu rozprawy, na której złożone zostały ustne wyjaśnienia biegłego - biegły ten nie rozróżnia pojęć niepełnosprawności i niezdolności do pracy, a udzielane przez niego odpowiedzi były wręcz w pewien sposób sugerowane przez przewodniczącego składu. Równocześnie Sąd II instancji zwracał uwagę na sprzeczność twierdzeń w/w biegłego o mającej trwać nieprzerwanie od dnia urazu ( złamania panewki stawu biodrowego w dniu 17 lipca 2003r.) do chwili obecnej niezdolności do pracy odwołującej z wynikami postępowania sądowego w sprawie IV U 838/07 Sądu Okręgowego w Rzeszowie, gdzie - także w oparciu
o opinię biegłego lekarza ortopedy- potwierdzone zostało odzyskanie przez wnioskodawczynię zdolności do pracy po dniu 31 marca 2007r. ( dowód z akt w/w sprawy został dopuszczony w postępowaniu pierwszoinstancyjnym ,pozostając jednak poza oceną Sądu Okręgowego). Wszystkie powyższe uchybienia w procedowaniu Sądu
I instancji miały więc zostać naprawione przy ponownym rozpoznawaniu sprawy ,przy jednoczesnym zaleceniu Sądu Apelacyjnego ponowienia postępowania dowodowego z pominięciem już osoby biegłego lekarza ortopedy ,dotychczas opiniującego w sprawie . W podstawie prawnej wyroku Sądu II instancji powołany został
art. 386 § 4 k.p.c.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie, po ponownym rozpoznaniu odwołania A. W. ,wyrokiem z dnia 28 stycznia 2015r. (sygn. akt IV U 181/14) oddalił odwołanie. Wypełniając w pełni zalecenia Sądu Apelacyjnego zwarte w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku z dnia 15 stycznia 2014r. Sąd Okręgowy pozyskał raz jeszcze opinie biegłych lekarzy : ortopedy, neurologa , specjalisty z zakresu medycyny pracy i okulisty , uznających wnioskodawczynię za zdolną do pracy –za wyjątkiem biegłego lekarza okulisty ,który
z uwagi na ujawnioną u odwołującej w dacie jego oględzin lekarskich jaskrę skutkującą istotnym ograniczeniem pola widzenia , uznał A. W. za częściowo niezdolną do pracy na okres 2 lat od daty badania ( tj. na okres od 24 kwietnia 2014r. do 23 kwietnia 2016r.) , po czym –przyjmując pełną miarodajność tych wszystkich dowodów osobowych ( przy podkreśleniu zarówno fachowości biegłych jak i zupełności wydanych przez nich opinii ) – w sposób ogólnikowy uznał ,iż odwołująca jako zdolna do pracy na dzień wydania zaskarżonej decyzji – nie może skutecznie ubiegać się o dochodzone świadczenie rentowe. Jednocześnie Sąd Okręgowy oddalił wniosek odwołującej o przeprowadzenie dowodu z łącznej opinii wszystkich biegłych , uznając że okoliczności faktyczne sprawy zostały już dostatecznie wyjaśnione ,
a wniosek ten jest jedynie wyrazem niezadowolenia wnioskodawczyni z niekorzystnego dla niej wydźwięku dotychczasowych odrębnych opinii biegłych ( przy odnotowaniu ,iż jednak w przypadku biegłych lekarzy ortopedy i neurologa była to opinia łączna) . W podstawie prawnej wyroku powołane zostały art.12 i art.57 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2013r., poz.1440 ze zm.) ,oraz art.477 ¹⁴ §1 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 28 stycznia 2015r. zaskarżony został przez wnioskodawczynię A. W. . W apelacji z dnia 11 marca 2015r.,a także na rozprawie apelacyjnej w dniu 8 lipca 2015r. skarżąca- zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych Sądu
I instancji polegający na odmowie uznania jej za niezdolną do pracy , pomimo opinii biegłego lekarza okulisty , a także bezzasadne oddalenie jej wniosku dowodowego
o przeprowadzenie dowodu z opinii łącznej wszystkich opiniujących dotąd w sprawie biegłych- wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez potwierdzenie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ,względnie uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie i przekazanie po raz kolejny sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenia apelacji wnioskodawczyni
( oświadczenie pełnomocnika ZUS złożone zna rozprawie apelacyjnej ).

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , rozpoznając apelację wnioskodawczyni A. W., zważył co następuje;

Wniesiony przez wnioskodawczynię środek zaskarżenia jest o tyle skuteczny w okolicznościach faktycznych sprawy ,że uzasadnia skierowanie jej na nowo do rozpatrzenia przez pozwany organ rentowy z jednoczesnym umorzeniem prowadzonego postępowania sądowego , na podstawie art.477 ¹⁴ § 4 k.p.c. tu w zw. z art. 391 §1 k.p.c. – przy koniecznym dla tego postąpienia- uprzednim uchyleniu zaskarżonego wyroku Sądu I instancji ( art.386 §3 k.p.c.) . Powyższe jest zaś skutkiem popełnionego przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie istotnego błędu w procedowaniu , polegającego na wydaniu orzeczenia co do istoty sprawy w sytuacji wystąpienia nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy odwołującej ( w tym wypadku opinii biegłego okulisty dr n. med. A. B.) powstałych po dniu wydania zaskarżonej decyzji , co –stosownie do przywołanego wyżej art.477 ¹⁴ § 4 k.p.c. - winno było prowadzić do uchylenia już przez Sąd I instancji decyzji ZUS Oddziału w R.z dnia 24 lipca 2012r. z jednoczesnym przekazaniem sprawy do rozpoznania temu organowi rentowemu i umorzeniem postępowania sądowego. Jakkolwiek bowiem zasadą jest ,że w sprawach o świadczenia rentowe ocena stanu zdrowia ubezpieczonych dokonywana jest przez sądy według stanu istniejącego
w dacie wydania zaskarżonych decyzji ZUS ( por. między innymi wyrok Sądu Najwyższego dnia 9 października 2014r.II UK 11/14 LEX nr 1545033), a postępowanie sądowe ma jedynie charakter kontrolny i tym samym nie może uwzględniać zamian

w stanie zdrowia odwołujących zachodzących już na tym etapie postępowania odwoławczego (tak z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2004r. II UK 395/03 OSNP 2005/3/43) , to jednak ustawodawca w powołanym wyżej art.477 ¹⁴ § 4 k.p.c. dopuścił taką możliwość z tym ,że bezpośrednio przez sam organ rentowy
i w sytuacji uprzedniego stwierdzenia przez sąd wystąpienia tego rodzaju nowych okoliczności faktycznych dotyczących stanu zdrowia odwołujących ,które mogą przemawiać za wystąpieniem ich niezdolności do pracy. W okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy tego rodzaju „nowością „ była zaś niewątpliwe w/w opinia biegłego okulisty dr n. med. A. B. w której opiniujący wprost stwierdził , że wnioskodawczyni A. W. jest częściowo niezdolna do pracy z powodu rozpoznanego dopiero aktualnie u niej nowego schorzenia okulistycznego tj. jaskry , która w sposób istotny ogranicza pole widzenia. Skoro więc Sąd Okręgowy w Rzeszowie pomimo tej treści opinii -uznanej nadto za w pełni miarodajną – zawyrokował i to w sposób niekorzystny dla odwołującej , to Sąd Apelacyjny – jako sąd merytoryczny rozpoznający sprawę niejako na nowo ( por. między innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2014r. III UK 14/14 LEX nr 1541060) ) ,w ramach stawianego przez skarżącą zarzutu naruszenia prawa procesowego , był władny uchybienie to naprawić ( tak też wprost w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 3 września 2014r. III AUa 2183/13 LEX nr 1509071) .

Z tego to więc względu i na podstawie powołanych na wstępie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego orzeczono jak w sentencji.,

Zarządzenie ;

1/(...)

2/ (...) ,

3/ (...)