Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 25 czerwca 2014 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 6067/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 czerwca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.odmówił wnioskodawcy J. B. prawa do emerytury.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 28 lipca 2014 roku, J. B. wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Podniósł, że pracował w takich warunkach w okresie od 18 października 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku w Spółdzielni (...) w O. na stanowisku konserwatora maszyn i urządzeń.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

J. B., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 13 czerwca 2014 roku, wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia.

Wnioskodawca przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, ale złożył wniosek o przekazanie zgromadzonych środków na dochody budżetu państwa.

(okoliczności niesporne)

W okresie od 18 października 1980 roku do 10 grudnia 2001 roku wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni (...) w O.. W świadectwie pracy wskazano, że wnioskodawca pracował w ww. przedsiębiorstwie na stanowiskach konserwatora maszyn i urządzeń oraz elektryka.

Zgodnie z umową o pracę z dnia 18 października 1980 roku wnioskodawca został zatrudniony w ww. spółdzielni na stanowisku elektryka – konserwatora maszyn i urządzeń. W angażach stanowisko pracy wnioskodawcy określano jako elektryk – konserwator maszyn i urządzeń oraz elektryk.

(dowód: świadectwo pracy k. 15, umowa o pracę k. 18, angaże k. 21-30, w aktach ZUS)

Spółdzielnia (...) w O. to był zakład odzieżowy, który produkował wyroby szwalnicze, takie jak np. kurtki, ubrania ochronne i odzież. W spółdzielni była szwalnia i krojownia, w której pracowali krojczy, szwacze, lagowacze i kreślarze. Ponadto w spółdzielni był dział obsługi zakładu szwalni. W dziale tym pracowali konserwatorzy, elektrycy, kontrolerzy jakości produkcji i mechanicy maszyn szwalniczych. Do obowiązków wnioskodawcy należało konserwowanie maszyn szwalniczych, agregatów szwalniczych, kompresorów i wytwornic par do agregatów. Ponadto wnioskodawca wymieniał i remontował sprzęgła w maszynach szwalniczych, wymieniał tarcze sprzęgłowe, przyklejał tarcze, wymieniał zawory, dysze i odkamieniał pojemniki agregatów do prasowania. Wnioskodawca mimo zapisu w angażach nie wykonywał prac elektrycznych. W spornym okresie wnioskodawca nie wykonywał czynności prasowacza, klejarza ani prasowacza.

(dowód: zeznania świadków S. B., S. K. i T. K. k. 34 odwrót, zeznania wnioskodawcy k. 35 w zw. z k. 15, 16 w aktach sprawy)

W świadectwie pracy z dnia 11 grudnia 2011 roku Spółdzielnia (...) w O. wskazała, że wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych w okresie od 18 października 1980 roku do 10 grudnia 2001 roku na stanowisku konserwatora maszyn i urządzeń (Dział VII pkt 4 ppkt 17 uchwały Nr 106 ZCZSI z dnia 20 lipca 1983 roku).

(dowód: świadectwo pracy k. 15 w aktach ZUS)

Sąd Okręgowy ocenił i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2013r., poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony przy tym tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace, o jakich mowa w rozporządzeniu (por. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272 oraz z dnia 19 maja 2011 roku, III UK 174/10, LEX nr 901652).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika jednakże, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku, I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, przystąpił co prawda do otwartego funduszu emerytalnego, ale złożył wniosek o przekazanie zgromadzonych środków na dochody budżetu państwa, a do tego w dniu (...) roku ukończył 60 lat.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Pełnomocnik wnioskodawcy twierdził zaś, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w okresie od 18 października 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku w Spółdzielni (...) w O. na stanowisku konserwatora maszyn i urządzeń.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Dokonując ustaleń w zakresie prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od 18 października 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku w Spółdzielni (...) w O. Sąd oparł się na dokumentach zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy w postaci umów o pracę i angaży, zeznaniach świadków S. B., S. K. i T. K. oraz zeznaniach wnioskodawcy.

Z dowodów tych wynika, iż Spółdzielnia (...) w O. była zakładem odzieżowym, w którym produkowano wyroby szwalnicze, takie jak np. kurtki, ubrania ochronne i odzież. Do obowiązków wnioskodawcy w spornym okresie należało konserwowanie maszyn szwalniczych, agregatów szwalniczych, kompresorów i wytwornic par do agregatów w zakładzie odzieżowym. Ponadto wnioskodawca wymieniał i remontował sprzęgła w maszynach szwalniczych, wymieniał tarcze sprzęgłowe, przyklejał tarcze, wymieniał zawory, dysze i odkamieniał pojemniki agregatów do prasowania.

W ocenie Sądu nie ma racji pełnomocnik wnioskodawcy wskazując, że prace przy szyciu odzieży mogą być kwalifikowane jako prace wykonywane w przemyśle włókienniczym. Przemysł włókienniczy jest bowiem gałęzią przemysłu lekkiego zajmującą się przetwórstwem surowców na włókna, tkaniny i dzianiny. Nie należy do tego przemysłu szycie odzieży, a więc prace związane z przetwórstwem gotowych tkanin i dzianin.

W świetle powyższego uznać należało, że wnioskodawca nie wykonywał żadnych z prac określonych w Dziale VII, poz. 4 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pod pozycją tą wymienione są bowiem prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, a nie odzieżowych.

Pełnomocnik wnioskodawcy wskazywał, że praca wnioskodawcy powinna być kwalifikowana z Działu VII, poz. 4 pkt 17 oraz poz. 8 wykazu A stanowiącego załącznik do uchwały nr 106 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni (...) z dnia 20 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w warunkach szczególnych w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości inwalidów.

Istotnie pod poz. 4 pkt 17 wymienione prace konserwatora maszyn i urządzeń, jednakże jak to wyżej wskazano, poz. 4, Działu VII dotyczy prac wykonywanych przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, które nie były w Spółdzielni (...) w O. wykonywane.

Nie można zatem przyjąć, że wnioskodawca konserwując maszyny do szycia był zatrudniony jako konstruktor maszyn i urządzeń włókienniczych.

Jak chodzi natomiast prace wymienione pod poz. 8, Działu VII ww. załącznika do uchwały nr 106, to choć dotyczą one również prac w przemyśle odzieżowym, to nie były one wykonywane w spornym okresie przez wnioskodawcę. We wskazanej pozycji wymieniono prace przy obsłudze urządzeń do prasowania, klejenia i wykrawania wyrobów w przemyśle odzieżowym w tym prace na stanowiskach: prasowacza, klejarza i wykrawacza – przy mechanicznym wykrawaniu. Prac na wskazanych stanowiskach wnioskodawca, co wynika jednoznacznie z materiału dowodowego w spornym okresie nie wykonywał.

Wreszcie nie można także uznać, że w okresie od 18 października 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku w Spółdzielni (...) w O. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Dziale VII, poz. 4 wykazu A stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, to jest prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Wnioskodawca wykonywał bowiem prace na oddziałach, na których jako podstawowe nie były wykonywane prace wymienione w wykazie.

Skoro zatem w okresie od 8 maja 1986 roku do 20 maja 1996 roku wnioskodawca nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prac wymienionych w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, to nie było podstaw do zaliczenia tego okresu do pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 184 i art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.