Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2015r. w Gliwicach

sprawy z powództwa K. O. (O.)

przeciwko R. Katolickiej Parafii M.B.K. w G.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 15 września 2014 r. sygn. akt VI P 322/13

1)  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala;

2)  odstępuje od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego.

(-) SSO Joanna Smycz (-) SSO Teresa Kalinka (spr.) (-) SSO Jolanta Łanowy

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt VIII Pa 8/15

UZASADNIENIE

Powód K. O. domagał się od pozwanej R.-Katolickiej Parafii (...) w G. przywrócenia do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy, to jest na stanowisku organisty, oraz zasądzenia kosztów postępowania. Otrzymał wypowiedzenie z powodu likwidacji stanowiska pracy, podczas gdy obecnie w parafii pracuje inna organistka. Nadto powód zarzucał brak konsultacji wypowiedzenia z Radą Parafialną.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania od powoda. W uzasadnieniu wskazano, że powód był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony z dnia 15 czerwca 2012 roku, na stanowisku organisty. Pozwana z pisma Państwowej Inspekcji Pracy dowiedziała się, że wskazana umowa jest umową na czas nieokreślony, gdyż nie znajduje do niej zastosowania ustawa z dnia 1 lipca 2009 roku o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego. Pozwana wskazała, że wówczas okazało się, że umowa powoda nie rozwiąże się z upływem terminu i że dla rozwiązania umowy konieczne jest jej wypowiedzenie. W dniu 30 czerwca 2013 roku wypowiedziała powodowi umowę o pracę, wskazując jako przyczynę likwidację stanowiska pracy. Pozwana wywodziła, że wskazana przyczyna jest rzeczywista i prawdziwa, gdyż pozwana likwidując stanowisko organisty przy parafii kierowała się między innymi koniecznością odciążenia budżetu parafii, dla którego stałą posada organisty była zbyt dużym wydatkiem, Po zwolnieniu powoda z obowiązku świadczenia pracy pozwana korzysta w ramach współpracy z Domem Zakonnym, z zatrudnionej przez zakon osoby, która ma szerszy zakres obowiązków.

Wyrokiem z dnia 15 września 2015 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach przywrócił powoda na pracy u pozwanej na poprzednich warunkach pracy i płacy.

Sąd ustalił, że powód był zatrudniony u pozwanej na podstawie trzech kolejnych umów o pracę na czas określony, a to umów:

- z dnia 31 grudnia 2008 roku na okres od 1 stycznia 2009 roku do 2 czerwca 2009 roku,

- z dnia 3 czerwca 2009 roku na okres od 3 czerwca 2009 roku do 30 czerwca 2012 roku,

- z dnia 15 czerwca 2012 roku na okres od 1 lipca 2012 roku do 30 czerwca 2013 roku.

Powód był zatrudniony jako organista, , był zaangażowany w wykonywanie swoich obowiązków. Przy zawarciu umowy o pracę z dnia 15 czerwca 2012 roku powodowi doręczono pisemne „wymagania i oczekiwania wobec organisty”, jak załącznik do umowy o pracę

Przełożonym powoda był proboszcz parafii. W okresie współpracy z J. M. relacje powoda z przełożonym układały się początkowo bardzo dobrze, jednak w trakcie współpracy pojawiały się kwestie sporne, w tym co do repertuaru pieśni maryjnych, hymnów liturgicznych, zarządzania sprzętem do wyświetlania tekstów piosenek, dopuszczania do organów innych organistów, prowadzenia liturgii. Powód komunikował się z J. R., prowadzącym chór u pozwanej, w formie listów, nie zgadzając się z formą i sposobem interpretowania pieśni, co doprowadziło do konfliktu między nimi i zaprzestania przez J. R. prowadzenia nabożeństw u pozwanej.

W okresie od dnia 26 sierpnia 2011 roku do 26 sierpnia 2014 roku proboszczem pozwanej parafii był T. O.. W okresie współpracy z T. O. relacje powoda z przełożonym uległy dalszemu pogorszeniu, a pod koniec współpracy między powodem a proboszczem występował konflikt.

W pozwanej parafii działa (...) Parafialna, której zadaniem jest doradcza rola wobec proboszcza, w szczególności konsultowanie ważnych decyzji w parafii. W latach od 2003 do 2013 żaden proboszcz nie konsultował z Radą Parafialną decyzji o zatrudnianiu i zwalnianiu pracowników, nie było również takiego zwyczaju.

Proboszcz pozwanej parafii jest równocześnie przełożonym (...) Zakonnego Towarzystwa (...) w G., który ma odrębną zdolność zatrudniania pracowników i odrębną osobowość prawną. Finansowanie obu podmiotów przenika się, w zależności od potrzeb pieniądze są kierowane na najpilniejsze cele, chociaż po objęciu parafii przez T. O. zalecono mu wprowadzanie rozdziału obu instytucji pod względem finansowym. Parafia jest finansowana z datków wiernych (tzw. tacy), a Dom Zakonny uzyskuje dochody z prowadzonej działalności rekolekcyjnej, wsparcia młodzieży, realizacji programów unijnych oraz dotacji z Prowincji Jezuitów.

I. M. poprzez Towarzystwo (...) na Ukrainie od wiosny 2013 roku szukała w Polsce pracy. Wskazywała że posiada wykształcenie i doświadczenie muzyczne, może być organistą, nadto posiada wykształcenie pedagogiczne i umiejętności w zakresie rękodzieła.. Z dniem 1 lipca 2013 roku I. M. została zatrudniona przez Towarzystwo (...) w G. na podstawie umowy o pracę na czas określony jako pracownik obsługi kościoła, ze wskazaniem że do jej obowiązków należy: „pomoc w animacji muzycznej celebracji liturgicznych, pomoc w zajęciach duszpasterskich organizowanych w ramach działalności własnej zakonu”.

Wobec faktu, że na początku czerwca 2013 roku proboszcz pozwanej T. O. udzielił powodowi informacji, że jego umowa o pracę się rozwiąże, powód zwrócił się do Państwowej Inspekcji Pracy o udzielenie porady w tym zakresie. Pismem z dnia 25 czerwca 2013 roku Inspekcja wyraziła stanowisko, że umowa o pracę powoda z dnia 15 czerwca 2012 roku przekształciła się w umowę o prace na czas nieokreślony.

Powód przedstawił pismo PIP pracodawcy w dniu 27 czerwca 2013 roku. Proboszcz T. O. oświadczył powodowi, że „po takim czymś powód na pewno nie będzie pracował u pozwanej”.

Powód miał wiedzę o planach zatrudnienia innego organisty, o czym dowiedział się przed otrzymaniem pisma z Inspekcji Pracy od W. L., który w dniach 13 i 15 czerwca 2013 roku rozmawiał z proboszczem O. na temat dalszego zatrudnienia powoda i dowiedział się, że proboszcz ocenia współpracę z powodem jako niedobrą i że jest nowa pani organistka z Ukrainy, przy czym nie mówił kto ją ma zatrudnić.

Oświadczeniem woli z dnia 30 czerwca 2013 roku pozwana rozwiązała z powodem umowę o pracę z dnia 15 czerwca 2012 roku, wskazując jako przyczynę wypowiedzenia likwidację stanowiska pracy. Pracodawca nie doprecyzowywał w żaden sposób treści oświadczenia. Powód po przeczytaniu wypowiedzenia oświadczył jedynie, że „przyczyna została wymyślona na poczekaniu” i o nic więcej nie pytał. Pozwana zwolniła powoda z obowiązku świadczenia pracy, udzielając mu płatnego urlopu na okres wypowiedzenia.

Do czasu rozwiązania umowy o pracę z powodem pozwana zatrudniała 4 pracowników, a od 1 lipca 2013 roku zatrudnia 3 pracowników. Z kolei Dom Zakonny do lipca 2013 roku nie zatrudniał pracowników, a od lipca 2013 roku zatrudnia 1 pracownika, I. M..

Po rozwiązaniu umowy o pracę z powodem część parafian apelowała o przywrócenie powoda do pracy, sporządzając listy poparcia powoda i podkreślając walory powoda jako organisty.

Z dniem 26 sierpnia 2014 roku obowiązki proboszcza pozwanej oraz przełożonego (...) Zakonnego Towarzystwa (...) w G. objął R. W., zaś T. O. został skierowany do posługi za granicą.

Zdaniem Sądu I instancji roszczenie powoda o przywrócenie do pracy zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 30 § 4 k.p. w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

W toku procesu nie było między stronami sporne, że umowa z dnia 15 czerwca 2012 roku (obowiązująca od 1 lipca 2012 roku) przekształciła się z umowę na czas nieokreślony, co skutkowało obowiązkiem wskazania przyczyny w piśmie o wypowiedzeniu umowy. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się formalny, informacyjny charakter tego obowiązku, ograniczający się do podania pracownikowi skonkretyzowanej i rzeczywistej w przekonaniu pracodawcy przyczyny wypowiedzenia umowy. Samo formalne wskazanie przyczyny jest niewystarczające, bowiem przyczyna ta powinna być rzeczywista, zrozumiała dla pracownika i uzasadniona, o czym stanowi art. 45 § 1 k.p. .

Rozwiązanie umowy o pracę w drodze wypowiedzenia jest zwykłym sposobem zakończenia stosunku pracy i pracodawca ma prawo kształtować politykę kadrową.

Pozwana wypowiedziała powodowi umowę o pracę, wskazując przyczynę w postaci likwidacji stanowiska pracy.Zdaniem Sadu Rejonowego przyczyna wypowiedzenia została podana w sposób zbyt ogólny i niekonkretny, ale była rzeczywista. Wypowiedzenie dokonane z uwagi na likwidację stanowiska podlega badaniu, czy likwidacja nie miała na celu wyłącznie rozwiązania umowy z konkretnym pracownikiem, nadto - każde wypowiedzenie podlega badaniu pod względem zgodności z zasadami współżycia społecznego.

Ugruntowane orzecznictwo sądowe wskazuje, że likwidacja stanowiska pracy w ramach rzeczywistych zmian organizacyjnych, polegających na zmniejszeniu zatrudnienia, uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. Sąd Najwyższy uznaje również, że kwestia, czy występuje potrzeba dokonania przez pracodawcę zmian organizacyjnych, w tym likwidacji stanowiska, należy do autonomii zarządczej pracodawcy i nie podlega ocenie sądu. Sąd pracy jest jednak uprawniony do ustalania, czy zmniejszenie zatrudnienia i w konsekwencji likwidacja stanowiska pracy ma na celu jedynie uzasadniać rozwiązanie umowy o pracę z konkretnym pracownikiem (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1982 r., I PRN 130/82, OSNC 1983 Nr 8, poz. 121; 3 listopada 2010 r., I PK 93/10, LEX nr 707852). Ocena, czy wystąpiła pozorna likwidacja stanowiska pracy, polega na porównaniu warunków zatrudnienia (treści stosunku pracy) na nowym stanowisku z tymi warunkami na stanowisku zlikwidowanym.

W realiach sprawy istotne znaczenie miała okoliczność, że przy pozwanej parafii (pod tym samym adresem) ma również swoją siedzibę Dom Zakonny Towarzystwa (...). Są to dwie osoby prawne.

Decyzja o likwidacji stanowiska organisty w parafii w okolicznościach sprawy mogła być podjęta jednoosobowo przez proboszcza pozwanej. Nie była wymagana zgoda rady parafialnej.

Powód miał w dacie wypowiedzenia wiedzę o planach zatrudnienia innej osoby jako organisty. Pozwana – poza treścią pisemnego wypowiedzenia – nie wskazała jakichkolwiek okoliczności doprecyzowujących tę przyczynę w chwili wypowiedzenia. Proboszcz pozwanej powziął decyzję o zmianie struktury zatrudnienia w parafii i nie przedstawił powodowi szerszego kontekstu własnych decyzji, a powodowi jako pracownikowi należało wskazać przyczynę spełniającą wymóg konkretności i bycia zrozumianą przez pracownika, co nie miało miejsca. Wskazana przyczyna była ogólna i niekonkretna, zupełnie niezrozumiała dla pracownika i dlatego Sad uznał wypowiedzenie za wadliwe.

Przedmiotem sporu w sprawie było również ustalenie, czy wskazana powodowi przyczyna była prawdziwa (rzeczywista), czy też pozorna.

Sąd podkreśla, że przyczyna rzeczywista to taka, którą pracodawca kieruje się w chwili wypowiedzenia, podanie innej przyczyny niż ta, która pracodawcę motywowała (w chwili wypowiedzenia, co tak należy oceniać przyczynę) oznacza wskazanie przyczyny "nierzeczywistej" (por. również cytowany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 roku, I PKN 645/98).

Istotne jest również określenie samego pojęcia stanowiska pracy. Stanowisko pracy w obejmuje zarówno kwestie przedmiotowe (miejsce pracy, warunki pracy, narzędzia pracy, zakres obowiązków) jak i podmiotowe (konkretny pracownik świadczy pracę na określonym stanowisku u danego pracodawcy).

Analizując materiał dowody w tym zakresie Sąd doszedł do przekonania, że brak jest podstaw do stwierdzenia pozorności przyczyny wskazanej powodowi.

Sąd wywiódł powyższy wniosek z przytaczanej – zgodnie z poglądami Sądu Najwyższego – autonomii pracodawcy w zakresie dokonania zmian organizacyjnych, w tym likwidacji stanowiska pracy. Sąd ustalił, że wskazana przyczyna „likwidacja stanowiska pracy” - w chwili dokonania wypowiedzenia – istniała. Na powyższe wskazuje okoliczność, że skoro I. M. podjęła poszukiwania pracy przez Towarzystwo (...) na Ukrainie, to idea jej zatrudnienia w G. przez Towarzystwo (...) znajduje odzwierciedlenie w okolicznościach faktycznych sprawy, i to mających początek wiosną 2013 roku przed dowiedzeniem się przez przedstawiciela pozwanej o tym, że powód ma umowę o pracę na czas nie określony. Świadek zeznała, że poszukiwała pracy jako organistka, ale wskazywała szeroko swoje kwalifikacje. Równocześnie zadania które miała objąć w Towarzystwie (...) poza pracą organisty odpowiadają zakresowi celów i działalności tego podmiotu. Fakt, czy i w jakim zakresie I. M. realizuje swoje obowiązku należy do oceny pracodawcy i dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu nie ma znaczenia .Przedstawiciel pozwanej T. O. zeznał z kolei, że – mimo niekwestionowanego braku definitywnego rozdziału finansowego parafii od domu zakonnego – otrzymał takie zalecenia po objęciu parafii i do tego zmierzał. Fakt, że jedynie organista podlega obecnie zatrudnieniu przez dom zakonny, zaś pozostałe osoby zatrudnione (obecnie 3) nadal pracują w parafii nie przesądza o pozorności przyczyny wypowiedzenia powodowi, gdyż również decyzją pracodawcy jest moment i zakres podejmowanych zmian organizacyjnych czy strukturalnych.. Wreszcie należy wskazać, również za Sądem Najwyższym, że powierzenie przez pracodawcę dotychczasowych obowiązków pracownika osobie wykonującej te zadania na podstawie umowy cywilnoprawnej, stanowi likwidację stanowiska pracy. Jest to uzasadniona przyczyna wypowiedzenia dotycząca zakładu pracy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lipca 2001 r., I PKN 541/00).

Niezależnie od uznania, że przyczyna wypowiedzenia nie jest pozorna, Sąd wskazuje, że każde wypowiedzenie winno być oceniane również pod kątem zasad współżycia społecznego. Zgodnie z art. 8 kp nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego; takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

W realiach sprawy, przyczyna wypowiedzenia była dla powoda zupełnym zaskoczeniem. W parafii – mimo praktykowanego dyskutowania, omawiania ważnych kwestii kolegialnie – nie poruszano kwestii likwidacji stanowiska organisty, w szczególności z Radą Parafialną, nie przygotowywano się do tej likwidacji i nie czyniono planów w tym zakresie. Równocześnie znane były plany w zakresie zatrudnienia innej osoby jako organisty. Co więcej, mimo przejściowych okresów bez organisty, pożądanym i celowym było posiadanie organisty dla sprawowania liturgii. Owo zaskoczenie powoda decyzją pracodawcy, w ocenie Sądu narusza również zasady współżycia społecznego, w szczególności zasadę lojalności i zaufania w ramach stosunku pracy, które były podkreślane i ważne dla stron w trakcie trwania dotychczasowej współpracy. Nadto należy wskazać, że co prawda ten sam pracodawca nie zatrudnia innej osoby na stanowisku organisty, jednak tenże pracodawca korzysta – w zakresie obowiązków odpowiadających stanowisku organisty – z pracy organisty zatrudnionego przez Dom Zakonny. Jak wskazano wyżej stanowisko pracy nie może być oderwane od osoby pracodawcy, zaś o rzeczywistości likwidacji świadczy także porównanie zakresu stanowiska pierwotnego i porównywanego, jednak od strony przedmiotowej, zwłaszcza w odbiorze powoda – ale i części parafian – w kościele pracuje organista i tego kontekstu też nie sposób pomijać, podczas gdy to pozwaną obciążał obowiązek takiego wskazania przyczyny, aby co najmniej dla powoda była zrozumiała i jasna.

Zgodnie z art. 45 § 1 k.p. w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, Sąd Pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

W ocenie Sądu Orzekającego pozwana naruszyła przepisy o wypowiadaniu umów o pracę i w związku z tym z uwagi na spełnienie przesłanek zawartych w art. 45 § 1 k.p. roszczenie powoda jest zasadne.

Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 k.p.).

.Odmowa przywrócenia do pracy ze względu na jego niemożliwość lub niecelowość wymaga odpowiednich ustaleń faktycznych. Konflikt między pracodawcą a pracownikiem uzasadnia uznanie przywrócenia pracownika do pracy za niecelowe, jeżeli jest poważny, długotrwały, głęboki, a przede wszystkim zawiniony przez pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1997 roku, I PKN 173/97). O ile przyczynę wypowiedzenia bada się według daty złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, to w zakresie oceny celowości czy możliwości przywrócenia do pracy decydujące są okoliczności aktualne w dacie wyrokowania ,w tym również okoliczności powstałe w toku procesu. W dacie zamknięcia rozprawy u pozwanej jest nowy proboszcz R. W., z którym powód nie miał żadnych konfliktów, gdyż miał tylko pobieżny kontakt, zatem kwestia istnienia konfliktu straciła aktualność. Nadto powód wskazał, że wykorzystał doświadczenia konfliktu w zakresie wyboru pieśni, że zależy mu na pracy, co pozwala ocenić, iż właściwa współpraca między stronami jest możliwa.

W apelacji od wyroku R. -Katolicka Parafia (...) w G. wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w części w jakiej sąd przywraca powoda do pracy u pozwanej na poprzednich warunkach pracy i płacy oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego , względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Wyrokowi zarzucono:

1.  naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wydane rozstrzygnięcie a to art. 233 § 1 k.p.c. w polegające na błędnej ocenie materiału dowodowego oraz sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez przyjęcie, że pozwana nie wskazała w sposób konkretny, jasny i zrozumiały dla powoda przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę. Pozwana nie zgadza się również ze stanowiskiem Sądu Rejonowego że wypowiedzenie umowy było sprzeczne zasadami współżycia społecznego. Przyczyna rozwiązania stosunku pracy w postaci likwidacji stanowiska pracy w parafii była sformułowana w sposób jednoznaczny, a nadto była rzeczywista i nastąpiły zmiany organizacyjne polegające na likwidacji stanowiska pracy organisty. Nowe stanowisko pracy obejmujące obowiązki organisty utworzono w innym podmiocie to jest (...) Zakonnym.

2.  naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wydane rozstrzygnięcie, a to art. 227, art. 233 § 1 i art. 328 § 2 k.p.c., polegające na błędnej ocenie materiału dowodowego oraz sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez przyjęcie że nie zachodziły przesłanki do uznania iż przywrócenie powoda do pracy było niecelowe. Pozwana nie zgadzała się ze stanowiskiem sądu, że skoro nowy proboszcz nie miał żadnych konfliktów z powodem zatem kwestia konfliktu straciła aktualności. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika że powód pozostawał w konflikcie z wszystkimi przełożonymi. Pozwana utraciła zaufanie do powoda w związku z uporczywym uchylaniem się przez niego od wykonywania poleceń służbowych, negatywnym oddziaływaniu konfliktu z powodem na wiernych parafii, konfliktami powoda z innymi pracownikami parafii i osobami współpracującymi z parafią. Przywrócenie powoda do pracy jest niecelowe;

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 30 § 4 k.p. i art. 45 § 1 k.p. w polegające na ich niewłaściwym zastosowaniu się poprzez niezasadne przyjęcie, że pozwana nie wskazała w sposób konkretny jasny i zrozumiały dla powoda przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę w postaci likwidacji stanowiska pracy, a w rezultacie błędne uznanie że pozwana naruszyła przepisy o wypowiadaniu umów o pracę w i orzeczenie o przywróceniu powoda do pracy.

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 45 § 2 k.p. polegające na jego niezastosowaniu na skutek błędnego przyjęcia, czy nie zachodzą okoliczności wskazane w tym przepisie

5.  naruszenie przepisów prawa materialnego a to art. 8 k.p. polegające na jego zastosowaniu w stanie faktycznym sprawy, na skutek błędnego przyjęcia, że zachodzą okoliczności wskazane w tym przepisie, pomimo że w istocie w okolicznościach faktycznych sprawy wypowiedzenie umowy nie było sprzeczne zasadami współżycia społecznego, a ponadto nie było podstaw do zastosowania powołanego przepisu, gdyż sąd pierwszej instancji orzekł o wadliwości formalnej wypowiedzenia i tym samym bezprzedmiotowe było dokonywanie jego oceny w oparciu o art. 8 k.p..

Powód wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd drugiej instancji zważył co następuje :

Apelacja zasługuje na uwzględnienie :

Zgodnie z art. 233. § 1 kpc sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zarzut apelacji dotyczący przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów częściowo zasługuje na uwzględnienie. W oparciu o art. 382 kpc sąd drugiej instancji musi orzekać na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Sąd ten może ocenić materiał dowodowy w sposób odmienny od Sądu I instancji, oczywiście w granicach zarzutów apelacji.

Słuszny jest zarzut apelacji, że sąd pierwszej instancji naruszył art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że przyczyna wypowiedzenia była niejasna i niekonkretna, a jednocześnie ustalał, czy miała ona charakter rzeczywisty i czy była zgodna z zasadami współżycia społecznego.

Sąd drugiej instancji podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że wskazana w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna polegająca na likwidacji stanowiska była prawdziwa i rzeczywista. Sąd Najwyższy wyroku z dnia 11 lutego 2014 roku w sprawie i II PK 144/13 stwierdził, że pracodawca w celu bardziej racjonalnego wykonywania zadań zakładu i pomniejszenia kosztów jego działania może zmniejszyć liczbę pracowników i dokonać innego rozkładu zadań. W takiej sytuacji likwidacja stanowiska nie jest pozorna. Również w wyroku z dnia 12 grudnia 2001 roku w sprawie 1 PKN 733/00 Sąd Najwyższy wskazał, że likwidacja stanowiska pracy stanowi rzeczywistą przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli jest na tyle zaawansowana, że nie ma wątpliwości co do jej wykonania Powierzenie obsługi prawnej podmiotowi zewnętrznemu uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę radcy prawnemu, choćby jego stanowisko nie zostało formalnie zlikwidowane przez zmianę regulaminu organizacyjnego. Pozwana miała prawo zlecić oprawę muzyczną liturgii innemu podmiotowi i z tego prawa skorzystała. Stanowiska pracy nie należy utożsamiać z miejscem świadczenia pracy. Jest to również zakres obowiązków, który może być przejęty przez innego pracownika i wówczas dochodzi do likwidacji stanowiska pracy. Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie Obowiązki powoda przejęła I. M., która została zatrudniona przez Dom Zakonny, a więc inny podmiot, a parafia korzysta z jej usług.

Sądu drugiej instancji nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że przyczyna wskazana w wypowiedzeniu umowy o pracę była niejasna i niekonkretna. Pozwana nie miała obowiązku wyjaśniania powodowi, dlaczego proboszcz zlikwidował stanowisko organisty w pozwanej, a utworzył podobne stanowisko w posiadającym odrębną osobowość prawną (...) Zakonnym. Nie musiała również wyjaśniać dlaczego postanowił zatrudnić inną osobę. Istotne w sprawie również jest to że powód złożył odwołanie od wypowiedzenia nie dlatego, że treść oświadczenia pozwanej była dla niego niejasna, ale dlatego że sądził iż przyczyna była fikcyjna. Sformułowanie „likwidacja stanowiska pracy” jest jednoznaczne i precyzyjne. Nie było potrzeby uciekania się do dodatkowej metody wykładni tego tekstu. Nadto decyzja o rozwiązaniu umowy o pracę nie powinna być zaskoczeniem dla powoda . Powód wiedział, że umowa może ulec rozwiązaniu, skoro udał się do PIP o zweryfikowanie stanowiska przełożonego odnośnie rodzaju umowy o pracę, jaka łączyła strony. Po przedstawieniu opinii z PIP otrzymał wyraźny sygnał od pracodawcy , że nie będzie pracował. Wiedział również o tym, że zostanie zatrudniona nowa osoba, która przejmie jego obowiązki.

Pracodawca nie miał obowiązku doprecyzowania przyczyny rozwiązania umowy o pracę . Wskazana w wypowiedzeniu przyczyna spełniała kryteria formalne wynikające z art. 30 § 4 k.p. Zdaniem Sądu drugiej instancji nie doszło do naruszenia przepisów o wypowiadaniu umów o pracę w zakresie podania przyczyny wypowiedzenia, a co za tym idzie brak było podstaw do zastosowania art. 45 § 1 k.p.

Podnieść należy, że słusznie zarzuca apelująca iż, Sąd Rejonowy naruszył art. 227 ,233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie ,że zebranego w sprawach w sprawie materiału dowodowego nie wynika, iż przywrócenie powoda do pracy jest niecelowe. Sąd pierwszej instancji przywracając powoda do pracy stwierdził że kwestia konfliktu straciła aktualność, ponieważ obecnie proboszczem parafii jest inna osoba. Sąd nie wziął jednak pod uwagę innego aspektu niecelowości przywracania powoda do pracy, a mianowicie takiego jakim jest utrata zaufania do pracownika. Bezsporne w sprawie jest że powód uporczywie uchylał się od wykonywania poleceń służbowych., pozostawał w konflikcie z wszystkimi poprzednimi przełożonymi u pozwanej. Wprost stwierdził, że do poleceń pracodawcy "stosował się i nie stosował się". Konflikty z pracownikiem dotyczące sposobu wykonywania pracy nie były związane z osobą ostatniego przełożonego. Powód pozostawał w konflikcie również innymi osobami związanymi z parafią. Zmiana na stanowisku proboszcza nie eliminuje konfliktowości powoda.

Brak było również podstaw zastosowania w niniejszej sprawie art. 8 k.p. przed Sądem I instancji wobec uznania, że powództwo należy uwzględnić wobec spełnienia przesłanek z art. 45 § 1 k.p.

Zmieniając zaskarżony wyrok poprzez oddalenie powództwa Sąd II instancji uznał, że pozwana wręczając powodowi wypowiedzenie nie uczyniła ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Z materiału dowodowego wynika że powód sam podejmował działania nielojalne wobec pracodawcy i innych pracowników, naruszając tym samym zasady zaufania, na przykład zwracając się do osób trzecich w celu wywarcia nacisku na pracodawcę, aby ten przedłużył umowę o pracę, zwracał się do prowincjała zakonu o odwołanie księdza, pozostawał w konflikcie z innymi osobami związanymi z parafią np. dyrygentem chóru.. Nie może powoływać się na zasady współżycia osoba, która sama tych zasad nie szanuje. Nie bez znaczenia jest również ta okoliczność że konflikt na parafii negatywnie oddziaływał na wiernych.

Sąd II instancji uznał, ze wypowiedzenie umowy o pracę było prawidłowe pod względem formalnym, a wskazana przyczyna wypowiedzenia była rzeczywista i uzasadniona, a co za tym idzie zaskarżony wyrok należało zmienić na podstawie art. 386 § 1k.p.c. Sąd nie obciążył powoda kosztami postępowania mając na względzie fakt, że nadal pozostaje on bez stałego zatrudnienia. ( art. 102 k.p.c.)

(-) SSO Joanna Smycz (-) SSO Teresa Kalinka (spr.) (-) SSO Jolanta Łanowy

Sędzia Przewodniczący Sędzia