Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Katarzyna Wołoszczak

Sędziowie: SSA Marta Sawińska

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans (spr.)

Protokolant: insp.ds.biurowości Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2015 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy J. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W..

o przeniesienie odpowiedzialności z tytułu nieopłaconych składek

na skutek zażalenia J. R.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 27 marca 2015 r. sygn. akt VII U 236/13

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie.

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans SSA Katarzyna Wołoszczak SSA Marta Sawińska

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27 marca 2015 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział VII Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 umorzył postępowanie prowadzone w sprawie odwołania J. R. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W.. z dnia 23 września 2008 r. o przeniesienie odpowiedzialności z tytułu nieopłaconych składek. W punkcie 2 przedmiotowego postanowienie Sąd Okręgowy zasądził od odwołującego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W.. kwotę 1.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, iż ziściła się przesłanka wskazana w art. 182 § 1 k.p.c., albowiem minął rok od zawieszenia postępowania w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. i w tym czasie nie został zgłoszony wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania.

Powyższe postanowienie zażaleniem zaskarżył odwołujący J. R., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. Zaskarżając postanowienie w całości zarzucił mu:

- naruszenie art. 182 § 1 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na zaniechaniu następczej kontroli postanowienia o zawieszeniu postępowania z dnia 26 marca 2014 r. i oceny czy zawieszenie postępowania nastąpiło zasadnie i na podstawie właściwej podstawy prawnej oraz poprzez przyjęcie przez Sąd Okręgowy, iż jest on bezwzględnie związany wskazaną w postanowieniu z dnia 26 marca 2014 r. błędną podstawą prawną zawieszenia;

- naruszenie 182 § 4 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i obciążenie odwołującego kosztami zastępstwa procesowego.

Skarżący wskazał, iż utrwalone jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego (vide np. postanowienie z dnia 4 czerwca 2014 r., II CSK 561/13) pogląd, zgodnie z którym Sąd umarzając postępowanie na podstawie art. 182 § 1 k.p.c., powinien badać rzeczywiste przyczyny zawieszenia postępowania i tym samym nie jest związany podstawą prawną zawieszenia, wskazaną w postanowieniu o zawieszeniu postępowania - jeżeli z materiału dowodowego sprawy wynika, że inna była rzeczywista przyczyna zawieszenia postępowania.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, skarżący wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania i jego zawieszenie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 względnie pkt 2 k.p.c. ewentualnie o podjęcie zawieszonego postępowania i dalsze jego prowadzenie bez udziału spółki pod firmą (...) sp. z o.o.

W razie nieuwzględnienia powyższego wniosku skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Sąd Apelacyjny stwierdza, że okoliczności sprawy oraz zarzuty zażalenia powodują konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny wskazuje, że spółka (...) sp. z o.o. w przedmiotowym postępowaniu prowadzonym z odwołania J. R. od decyzji organu rentowego przenoszącej na niego odpowiedzialność za zobowiązania składkowe spółki (...) sp. z o.o. względem ZUS, zgodnie z treścią art. 477 ¹¹ § 2 k.p.c. posiada w sprawie status zainteresowanego. Jeżeli zatem osoba taka nie została wezwana do udziału w sprawie przed organem rentowym, sąd obowiązany jest do wezwania jej do udziału w postępowaniu z urzędu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że niewezwanie osoby/podmiotu zainteresowanego w sprawie skutkuje nieważnością postępowania polegającą na pozbawieniu możności brony praw (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r., III ZP 20/98, OSNAPiUS 1998, nr 23, poz. 690). Stąd słusznie Sąd Okręgowy wezwał spółkę (...) sp. z o.o. do udziału w sprawie i nie można sprawy prowadzić bez dalszego udziału spółki, tak jak wnioskował o to odwołujący.

Zważyć należy, że sprawy spółki, zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h., prowadzi zarząd. Zarząd również, zgodnie z tym przepisem, jest upoważniony do reprezentacji interesów spółki. Powyższą regułę uzupełnia treść art. 204 § 1 k.s.h., który stanowi, że prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Tak więc, według zasady wynikającej z regulacji prawa handlowego, zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentuje spółkę nie tylko w odniesieniu do czynności z zakresu prawa materialnego, ale też w postępowaniach sądowych, w których spółka uczestniczy w charakterze strony.

W niniejszej sprawie odwołujący J. R., jako że wskazany jest w Krajowym Rejestrze Sądowym jako Prezes Zarządu spółki (...) sp. z o.o., jest osobą upoważnioną do reprezentacji spółki (...) Sp. z o.o. i dlatego został zobowiązany przez Sąd do powołania w trybie 210 § 1 k.s.h. do ustanowienia pełnomocnika do reprezentacji interesów spółki (...) sp. z o.o., pod rygorem zawieszenia postępowania, Odwołujący wskazał jednak w związku ze zobowiązaniem Sądu, iż nie jest osobą upoważnioną do powołania pełnomocnika do reprezentacji interesów spółki, albowiem złożył rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu Spółki (...) sp. z o.o. i tym samym nie posiada uprawnień do reprezentacji spółki.

Sąd Okręgowy wobec niewywiązania się z nałożonego na odwołującego zobowiązania, postanowieniem z dnia 26 marca 2014 r. zawiesił postępowanie w przedmiotowej sprawie, wskazując, iż podstawą prawną do zawieszenia postępowania był art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Następnie po roku, zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy umorzył przedmiotowe postępowanie, podając jako podstawę rozstrzygnięcia art. 182 § 1 k.p.c.

Zważyć należy, że artykuł 182 § 1 k.p.c. stanowi, iż Sąd umarza postępowanie zawieszone na zgodny wniosek stron lub na wniosek spadkobiercy, jak również z przyczyn wskazanych w art. 177 § 1 pkt 5 i 6 k.p.c., jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu (…).

Sąd Apelacyjny wskazuje, że instytucja umorzenia zawieszonego postępowania powinna być stosowana w określonych okolicznościach, dlatego korzystając z niej, Sąd powinien zawsze badać, czy w sprawie zachodzą rzeczywiście wskazane w cytowanym przepisie przesłanki do jego zastosowania. Zdarza się bowiem, iż niekiedy z całokształtu sprawy wynika, iż podstawa zawieszenia postępowania została określona błędnie.

Sąd Apelacyjny opowiada się za stanowiskiem, iż przed podjęciem decyzji o umorzeniu postępowania, należy następczo zbadać rzeczywiste przyczyny zawieszenia postępowania, a nie wyłącznie te, które zostały powołane w postanowieniu o zawieszeniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 1999 r., I CKN 535/99, niepubl., z dnia 4 września 2008 r., IV CSK 213/08, OSNC - Z 2009, nr A, poz. 23, z dnia 25 marca 2010 r., I CSK 252/09, czy z dnia 6 października 2010 r., II CSK 170/10 - niepubl., a także postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku dnia 21 lutego 2013 r., III AUz 22/13, niepubl.).

W przedmiotowej sprawie należało przyznać słuszność argumentom zażalenia. W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny podkreśla, że nie jest jego rolą oceniać czy w rzeczywistości mandat odwołującego wygasł, czy też rezygnacja odwołującego została złożona w prawidłowy sposób, albowiem rozstrzyganie w tych kwestiach należy do kompetencji sądu rejestrowego. W sprawie mamy jednak do czynienia ze specyficzną sytuacją, bowiem osoba widniejąca w KRS, jako osoba upoważniona do reprezentacji spółki, w rzeczywistości nie ma uprawnień do jej reprezentacji, gdyż jak wynika z akt sprawy, złożyła na ręce wspólnika spółki rezygnację z tej funkcji. Tym samym w okolicznościach przedmiotowej sprawy, nie sposób jest zatem przyjąć, iż spółka (...) sp. z o.o. posiada organy uprawione do jej reprezentacji. Zważyć należy, że wspólnicy spółki, mimo ciążących na nich ustawowych obowiązków, nie zwołali zgromadzenia wspólników, na którym zostałby powołany nowy zarząd spółki.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego, do zawieszenia postępowania w niniejszej sprawie doszło de facto z powodu braku organów właściwych do reprezentacji spółki (...) sp. z o.o., a nie z powodu braku wypełnienia przez odwołującego nałożonego na niego zobowiązania. Wprawdzie odwołujący J. R. wciąż widnieje w KRS jako członek zarządu spółki, a więc osoba upoważniona do reprezentacji spółki, to jednak – jak już wskazano powyżej - ze zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów wynika, że zgromadzenie wspólników spółki (...) sp. z o.o. nigdy nie podjęło uchwały o powołaniu nowego zarządu (wobec rezygnacji J. R.) i nie doszło do wykreślenia odwołującego z akt rejestrowych. Wprawdzie były podejmowane - przez kuratora ustanowionego przez sąd dla spółki - próby powołania nowego zarządu, a następnie kurator podjął próbę likwidacji spółki, to jednak czynności te nie przyniosły zamierzonego rezultatu. W rzeczywistości mamy zatem w przedmiotowej sprawie sytuację, w której odwołujący, mimo iż złożył na ręce wspólnika rezygnację, wciąż widnieje w aktach rejestrowych jako prezes zarządu Spółki, albowiem spółka nie dopełniła ciążących na niej obowiązków, tj. nie zwołała zgromadzenia wspólników, na którym zostałby powołany nowy zarząd, a który miałby uprawnienie do złożenia wniosku o wykreślenie odwołującego z akt rejestrowych. Odwołujący zaś sam nie może złożyć wniosku o wykreślenie jego osoby z akt rejestrowych, albowiem nie posiada uprawnień do reprezentacji interesów spółki.

Sąd Apelacyjny stwierdza zatem, że rację ma skarżący, iż podstawa prawna, na którą Sąd I instancji powołał się w uzasadnieniu postanowienia o zawieszeniu postępowania z dnia 26 marca 2014 r., w rzeczywistości nie istniała, a zatem Sąd nie jest nią związany i winien ustalić na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego faktyczną przyczynę zawieszenia postępowania w sprawie. O umorzeniu zawieszonego postępowania decydują rzeczywiste przyczyny, a nie zaś wskazane w postanowieniu o zawieszeniu (por. wyrok z dnia 14 września 1977 r., III CRN 194/7, OSP 1978/4/80).

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, w przedmiotowej sprawie należało rozpatrywać dopuszczalność umorzenia postępowania przez pryzmat specyficznej opisanej powyżej sytuacji, w jakiej znalazła się spółka – albowiem wskazany w KRS członek zarządu podnosi, iż nie jest uprawniony do reprezentacji, co prowadzi do wniosku, iż nie może on dokonywać żadnych czynności w imieniu spółki. Nie może on zatem powoływać pełnomocnika w trybie art. 210 k.s.h., co jednocześnie oznacza, że spółka nie posiada organów uprawnionych do reprezentacji. W przedmiotowej sprawie należało zatem przyjąć, iż rzeczywistą przyczyną zawieszenia postępowania przez Sąd I instancji jest brak organów upoważnionych do reprezentacji spółki, a nie niewykonanie przez odwołującego zarządzenia Sądu, którego w rzeczywistości odwołujący nie mógł wykonać. Rzeczywisty powód zawieszenia postępowania w niniejszej sprawie, wynikający z treści art. 177 § 1 pkt 2 k.p.c., nadal istnieje, albowiem spółka, będąca zainteresowanym w przedmiotowej sprawie, nie posiada organów upoważnionych do jej reprezentacji, zachodzą więc przesłanki uniemożliwiające jej działanie.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzając brak podstaw do umorzenia postępowania, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji postanowienia, tj. uchylił zaskarżone postanowienie.

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans SSA Katarzyna Wołoszczak SSA Marta Sawińska