Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W ostatecznie sprecyzowanym powództwie powodowie H. R. i M. R. wnieśli o nakazanie pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W. (obecnie (...) Spółka akcyjnej w W.) usunięcia z nieruchomości będącej własnością powodów, napowietrznej linii telefonicznej i zaniechania dalszych naruszeń w przyszłości, zasądzenie solidarnie na rzecz powodów kwoty 75.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami postępowania tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowej nieruchomości.

Powodowie podnieśli, że są na prawach wspólności małżeńskiej współwłaścicielami w udziale (...) nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) i ul. (...), a w pozostałej części współwłaścicielem tej nieruchomości jest P. M.. Wskazali, że na początku 2000 roku pozwana ustawiła na w/w nieruchomości bez zgody i wiedzy jej właścicieli linię telekomunikacyjną, która przecina działkę na odcinku ok. 100 m.

W odpowiedzi na pozew z dnia 29 lipca 2008 r., pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Ostatecznie pełnomocnik pozwanej uznał powództwo w zakresie żądania odszkodowania co do zasady, kwestionując wysokość dochodzonego roszczenia.

Postanowieniem z dnia 17 września 2008 r., na wniosek pozwanej, Sąd zawiadomił o toczącym się postępowaniu P. M., który, na podstawie art. 195 § 1 k.p.c., przystąpił do sprawy w charakterze powoda, oświadczając ostatecznie, że wnosi o zasądzenie od pozwanej kwoty 20.375,00 zł tytułem odszkodowania oraz nakazania usunięcia linii telefonicznej z jego nieruchomości.

Na rozprawy w dniu 6 października 2014 r. wszyscy powodowie cofnęli powództwo w zakresie żądania nakazania usunięcia linii telefonicznej i zaniechania dalszych naruszeń, wobec usunięcia przez pozwaną w toku postępowania linii z ich nieruchomości, nadto ostatecznie sprecyzowali czasokres którego dotyczy żądanie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie podnosząc, iż dotyczy ono okresu od 1 lipca 1999 r. do dnia usunięcia linii przez pozwanego, to jest 14 czerwca 2014 r.

Wyrokiem z dnia 9 października 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, zasądził od pozwanego solidarnie na rzecz H. R. i M. R. kwotę 15.193,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 maja 2007 r. do dnia zapłaty; a na rzecz P. M. kwotę 2.996,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 18 listopada 2009 r. do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałej części; umorzył postępowanie w zakresie żądań: nakazania pozwanej usunięcia linii telefonicznej z nieruchomości powodów, nakazania zaniechania naruszeń własności w przyszłości i orzekł o kosztach postępowania nie obciążając powodów obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej;

Sąd Rejonowy ustali następujący stan faktyczny:

Pierwotnie wszyscy powodowie byli współwłaścicielami niezabudowanej nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) i ul. (...), oznaczonej wówczas jako działka geodezyjna nr (...), przy czym małżonkowie M. R. i H. R. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej w udziale (...), zaś P. M. w udziale (...), z tym że powodowie dokonali podziału nieruchomości do korzystania. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 7 lipca 2008 r. zniesiona została współwłasność w/w nieruchomości, zgodnie z dotychczasowym sposobem użytkowania, to jest poprzez podział na dwie odrębne nieruchomości w ten sposób, że wchodzącą w jej skład działkę nr (...) (wydzieloną z działki (...)) o powierzchni 6322 m2 przyznano na własność M. R. i H. R. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej, zaś działkę nr (...) (wydzieloną z działki (...)) o powierzchni 3449 m2 przyznano P. M..

Obecnie działka nr (...) przypisana jest do ul. (...), a działka nr (...) do ul. (...) w Ł.. Dla powstałej w wyniku podziału nieruchomości będącej własnością M. R. i H. R. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi obecnie księgę wieczystą nr (...), a dla nieruchomości będącej własnością P. M. księgę wieczystą nr (...).

W 1999 r. na nieruchomości powodów oznaczonej wówczas jako działka geodezyjna nr (...) zostały bez zgody współwłaścicieli nieruchomości – powodów - posadowione urządzenia napowietrznej linii telekomunikacyjnej należącej do (...) Spółki akcyjnej z siedzibą w W., w postaci trzech słupów z napowietrzną linią telekomunikacyjną zawieszoną na wysokości około 3 metrów od gruntu.

Geodezyjna inwentaryzacja sieci telekomunikacyjnej z fragmentem biegnącym przez nieruchomość powodów została dokonana w dniu 1 kwietnia 1999 r. Działka nr (...) w 1999 r. była niezabudowana, nie była również ogrodzona.

Zarówno P. M., jak i małżonkowie M. R. i H. R. powzięli informację o posadowieniu liii na ich nieruchomości w 1999 r. zupełnie przypadkowo, będąc w okolicy nieruchomości i widząc wybudowaną na niej linię.

Od czasu dowiedzenia się o pobudowaniu linii na działce nr (...) M. R. i H. R. wielokrotnie zwracali się w tej sprawie do pozwanej, m. in. żądając usunięcia linii i zapłaty stosownego wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości.

Pracownicy pozwanej od czasu posadowienia linii na działce nr (...) kilkukrotnie wchodzili bez wiedzy i zgody właścicieli, na ich grunty, m.in. w celu konserwacji urządzeń. H. R. widziała dwukrotnie, jak samochód z oznaczeniem pozwanej wjeżdżał na działkę nr (...), raz widziała na terenie działki dźwig w związku z czynnościami podejmowanymi w stosunku do linii.

W dniu 27 lipca 2009 r. pozwana postawiła na działce nr (...) trzeci słup, w celu zmiany przebiegu linii i likwidacji kolizji z rozpoczętą przez powoda P. M. budową domu na działce nr (...). Małżonkowie R. spostrzegli nowe naniesienie, kiedy przyjechali na działkę w związku z budową studni głębinowej. W związku z postawieniem trzeciego słupa małżonkowie R. złożyli zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. W dniu 31 października 2011 r. prokurator Prokuratury Rejonowej Ł. w Ł. wydał postanowienie o umarzeniu dochodzenie z powodu nie wykrycia sprawcy. W dniu 14 czerwca 2014 r. pozwana zlikwidowała telefoniczną linię napowietrzną przebiegającą przez nieruchomości powodów i usunęła słupy z przedmiotowych działek. Działka nr (...) będąca własnością H. R. i M. R., ma pow. 0,6322 ha, nieregularny kształt. Jest niezabudowana i nieogrodzona.

W dniu 7 lutego 2013 r. została wydana decyzja o warunkach zabudowy dla w/w działki dla inwestycji budynku mieszkalnego jednorodzinnego z urządzeniami budowlanymi.

Działka nr (...) będąca własnością P. M. ma regularny kształt, zbliżony do trapezu, pow. 0,3449 ha. W toku niniejszego postępowania została przez powoda zabudowana domem mieszkalnym i ogrodzona, jest uzbrojona w media.

Do 31 grudnia 2003 r. na terenach gdzie położone są obie nieruchomości powodów obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony uchwałą Rady Miejskiej Miasta Ł. z dnia 2 czerwca 1993 r. Zgodnie z nim obie nieruchomości położone były na terenach zabudowy jednorodzinnej o nieskończonym procesie realizacji oznaczonych symbolem M.Z3.6. W późniejszym okresie dla terenu tego nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Wartość rynkowa wynagrodzenia za korzystanie z działki nr (...) w okresie od 1 lipca 1999 r. do 31 maja 2014 r. w zakresie zajętym przez pozwaną na potrzeby linii telefonicznej, liczonego wedle stawek czynszu dzierżawnego na poziomie cen z całego okresu wynosi 15.140,00 zł., zaś z działki nr (...) 2.992,00 zł.

Tożsame wynagrodzenie za okres od dnia 1 czerwca 2014 r. do dnia 14 czerwca 2014 r. wynosi odpowiednio 53,00 zł dla działki nr (...)/(526 zł : 5) : 2/ i 4,00 zł dla działki nr (...) /(43:5) : 2/.

Powyższe wynagrodzenie uwzględnia, zajęcie przez linię napowietrzną pasa gruntu o szerokości po 0,5 m z każdej strony linii, a zatem łącznie pas o szerokości 1,1 m.

Przy takim założeniu przed przebudową z lipca 2009 r. linia telefoniczna zajmowała na działce nr (...) około 112,20 m2 powierzchni, a na działce nr (...) około 29,70 m2, zaś po przebudowie na działce nr (...) około 107,80 m2, a na działce (...) około 8,8 m2.

Dokonując powyższych ustaleń Sąd I instancji uznał, powództwo częściowo podlegało uwzględnieniu.

Powodowie wystąpili z żądaniem nakazania pozwanej usunięcia z nieruchomości powodów urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej – linii telefonicznej, zaniechania naruszeń własności w przyszłości oraz zasądzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ich nieruchomości w okresie od 1 lipca 1999 r. do 14 czerwca 2014 r. w zakresie posadowienia linii na nieruchomości.

Podstawą prawną dochodzonych roszczenia był art. 222 § 2 k.c. oraz art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c.

Niewątpliwie posadowienie przez pozwanego na nieruchomościach powodów urządzeń będących elementami linii telekomunikacyjnej naruszało prawo własności przysługujące powodom, przy czym naruszenie owo nie pozbawiało powodów możliwości korzystania z nieruchomości, a jedynie zawężało im zakres i sposób tego korzystania.

Strona pozwana nie wykazała, aby przysługiwał jej jakikolwiek tytuł prawny do korzystania z nieruchomości powodów, a nawet na okoliczność taką nie powoływała się, uznając ostatecznie co do zasady żądanie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów, a także uznając żądanie usunięcia linii napowietrznej z nieruchomości powodów, jako że w toku postępowania zastosowała się do owego żądania i świadczenie spełniła poprzez usunięcie posadowionych na nieruchomościach powodów urządzeń.

W konsekwencji w zakresie żądania nakazania usunięcia linii z nieruchomości oraz zaniechania naruszeń w przyszłości wszyscy powodowie cofnęli pozew, zaś pozwana wyraziła na powyższe zgodę. Tym samym, wobec skutecznego cofnięcia pozwu, Sąd umorzył w tym zakresie postępowanie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c.

Przechodząc zaś do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów należało żądanie uznać za zasadne, jednak nie w wysokości żądanej przez powodów.

W okresie od 1 lipca 1999 r. do 12 czerwca 2014 r. pozwana spółka korzystała z części nieruchomości powodów zajętych przez linię telefoniczną. Stwarza to możliwość zastosowania art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c.

Fakt uszczuplenia uprawnień właścicielskich powodów poprzez istnienie linii jest niewątpliwy i generuje obowiązek spełnienia przez pozwanego świadczenia ekwiwalentnego. Wysokość wynagrodzenia w tym wypadku winna uwzględniać w ocenie Sądu ogół okoliczności sprawy, ale w szczególności winna być ustalona z uwzględnieniem obiektywnego kryterium, jaki jest poziom cen rynkowych- stawek za korzystanie z nieruchomości w taki sposób, jak czynił to pozwany w stosunku do nieruchomości powodów.

Ustalając wysokość tego wynagrodzenia Sąd oparł się na opinii biegłej z zakresu szacunku nieruchomości B. D.. Biegła sporządziła opinię pisemną w sposób fachowy, zrozumiały i wyczerpujący. Wynagrodzenie zostało obliczone przy przyjęciu stawek czynszu dzierżawnego obowiązujących na rynku w okresie którego dotyczyło żądanie, zaś przy określeniu tego czynszu biegła uwzględniła współczynnik obniżenia wartości nieruchomości jednak tylko w pasie przebiegu linii, którego szerokość przyjęła na 1,1 m, czyli po 0,5 m z każdej strony linii. W tym zakresie biegła posiłkowała się regulacją pkt 9 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz.U. nr 219, poz. 1864 z późn. zm.), określającego odległość 0,5 m w zakresie usytuowania urządzeń od obiektów małej architektury i budynków. Wskazała, iż wycena nie uwzględnia konieczności wjazdu na nieruchomości powodów celem konserwacji sieci i usuwania awarii, a jest jedynie szacunkiem wynagrodzenie za korzystanie z pasa gruntu zajętego przez sieć, jakie właściciel gruntu mógłby uzyskać w danym roku od właściciela sieci, przy uwzględnieniu stawek panujących w tym zakresie na rynku.

Wymaga podkreślenia w tym miejscu, iż powodowie dochodzili wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, a nie odszkodowania z jakiegokolwiek tytułu. W efekcie, przedmiotem postępowania nie było ustalenie odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej i to zarówno co do wjazdów jej pracowników na teren posesji, jak i w zakresie obniżenia jej wartości w czasie, gdy znajdowała się na niej linia telefoniczna, tym bardziej, iż linia została usunięta.

Wynagrodzenie, którego dochodzi się od samoistnego posiadacza w złej wierze części nieruchomości, nie stanowi odszkodowania, lecz wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy. Gdyby posiadanie cudzej rzeczy oparte było na stosunku umownym, korzystający byłby zobowiązany do określonego świadczenia pieniężnego. Należy zatem przyjąć, że wynagrodzenie takie powinno odpowiadać dochodowi, jaki właściciel mógłby osiągnąć na podstawie ważnego stosunku prawnego, na przykład umowy najmu czy dzierżawy. Adekwatnym miernikiem tego wynagrodzenia jest zatem czynsz jaki byłby wówczas ustalany według zasad rynkowych panujących w danym okresie, na danym terenie. Wysokość świadczenia pieniężnego powinna być zatem ustalana w oparciu o ceny występujące na rynku za korzystanie z rzeczy określonego rodzaju.

Niezasadny był zatem wniosek powodów o zobowiązanie pozwanego do określenia szerokości pasa technologicznego, który był konieczny do wjazdu na nieruchomości ciężkiego sprzętu do naprawy, konserwacji i przebudowy linii w 2009 r., jak i w okresie wcześniejszym i późniejszym oraz wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej uwzględniającej także przedmiotowy pas technologiczny oraz wartość odszkodowania z tytułu utrudnień w racjonalnym zagospodarowaniu nieruchomości jako całości.

Biegła wyliczając wynagrodzenie uwzględniła okoliczność, iż posadowienie na nieruchomościach linii pozwanego nie uniemożliwiało powodom korzystania z nieruchomości w całości. Jak zwróciła słusznie uwagę, istniała możliwość korzystania z nieruchomości przez powodów, jej zabudowy, co zostało zresztą uczynione w stosunku do nieruchomości P. M., zaś co do nieruchomości powodów została wydana decyzja o warunkach zabudowy

Dla nieruchomości należącej do powodów – H. R. i M. R. należne wynagrodzenie ustalono na kwotę 15.193,00 zł, a w stosunku do nieruchomości powoda P. M. na kwotę 2.996 zł.

Mając powyższe na uwadze powództwo należało uwzględnić w zakresie ustalonej wartości rynkowej należnego wynagrodzenia, a w pozostałym zakresie oddalić jako żądanie nazbyt wygórowane.

W przedmiocie odsetek Sąd orzekł na podstawie art. 455 k.c. i 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. stosując zasadę słuszności. Mimo iż w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu powodowie muszą być traktowani jako przegrywający sprawę nie zostali obciążeni kosztami procesu z uwagi na fakt, że przyczyną pierwotną sporu było wysoce naganne postępowanie pozwanego.

O obowiązku poniesienia przez strony nie uiszczonych kosztów sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. jedn. – Dz.U. z 2014 r., poz. 1025 z późn. zm.).

Powyższe rozstrzygnięcie co do oddalenia powództwa w zakresie kwoty 35.000 zł i rozstrzygnięcia o obowiązku poniesienia przez strony nie uiszczonych kosztów sądowych apelacją zaskarżyli powodowie H. R. i M. R. żądając zmiany wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na ich rzecz dodatkowo kwoty 35.000 zł z należnościami ubocznymi i kosztami postępowania z uwzględnieniem kosztów postępowania apelacyjnego oraz nie obciążania powodów nie uiszczonymi kosztami sądowymi. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego to jest art. 225 k.c. w związku z art. 224 § 2 k.c. przez jego błędną wykładnię i niezasadne uznanie, że na ustalenie wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów bez znaczenia pozostaje obszar potrzebny pozwanemu do eksploatacji i konserwacji sieci oraz naruszenie prawa procesowego to jest art. 227 k.p.c. w związku z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niezasadne oddalenie wniosków dowodowych powodów oraz art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez jego niezastosowanie. W apelacji zgłoszono nadto wnioski dowodowe o zobowiązanie pozwanego do określenia szerokości pasa technologicznego, który był konieczny do wjazdu na nieruchomości ciężkiego sprzętu do naprawy, konserwacji i przebudowy linii w 2009 r., jak i w okresie wcześniejszym i późniejszym oraz wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej uwzględniającej także przedmiotowy pas technologiczny z uwzględnieniem waloryzacji czynszu za poszczególne lata.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest bezzasadna a podniesione w niej zarzuty chybione.

Mimo że skarżący w pierwszej kolejności podnoszą zarzuty zasadzane na naruszeniu przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego, należyte rozpoznanie apelacji wymaga odniesienia się wprzódy do zarzutów odnoszących się w istocie z przepisów prawa procesowego oraz zgłoszonych wniosków dowodowych. Jest bowiem zrozumiałe, że oceny zasadności zarzutów naruszenia prawa materialnego można dokonać wówczas, gdy stan faktyczny sprawy stanowiący podstawę rozstrzygnięcia, został prawidłowo ustalony.

Uzupełnienie postępowania przed sądem apelacyjnym o dowody, które mimo wniosku strony sąd pierwszej instancji pominął uzasadnione jest tylko wtedy, gdy odnoszą się one do okoliczności istotnych z punktu widzenia prawa materialnego mającego znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W ocenie Sądu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie z taką sytuacją nie mamy do czynienia. Należy zgodzić się z poglądem zaprezentowanym przez Sad orzekający, że mając na uwadze zakres zgłoszonych żądań sprowadzających się do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu powodów przez pozwanego przedstawione przed Sądem I instancji, a powielone w apelacji wnioski dowodowe podlegały oddaleniu, bowiem nie dotyczyły okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Podkreślić w tym miejscu należy, że przedmiotem postępowania przed Sądem Rejonowym nie było ustalenie odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej i to zarówno co do wjazdów jej pracowników na teren posesji, jak i w zakresie obniżenia jej wartości w czasie, gdy znajdowała się na niej linia telefoniczna, tym bardziej, iż linia została usunięta.

Należy dokonać wyraźnego rozróżnienia pomiędzy roszczeniem odszkodowawczym a żądaniem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Roszczenia te nie są ze sobą tożsame, mają inny cel i inne są przesłanki ich zasadności, co w efekcie oznacza, że strona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, powinna je wyraźnie wyartykułować w toku postępowania. W niniejszej sprawie powodowie konsekwentnie dochodzili jedynie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwaną z należących do powodów nieruchomości w zakresie posadowienia na nich sieci, zatem podstawą rozstrzygnięcia mogły być jedynie okoliczności faktyczne i stan prawny regulujące odpowiedzialność pozwanej spółki z tego tytułu. Niezasadny był zatem wniosek powodów o zobowiązanie pozwanego do określenia szerokości pasa technologicznego, który był konieczny do wjazdu na nieruchomości ciężkiego sprzętu do naprawy, konserwacji i przebudowy linii w 2009 r., jak i w okresie wcześniejszym i późniejszym oraz wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej uwzględniającej także przedmiotowy pas technologiczny oraz wartość odszkodowania z tytułu utrudnień w racjonalnym zagospodarowaniu nieruchomości jako całości. Wjazd sprzętu pozwanej na nieruchomości powodów miał miejsce kilka razy, nie był stały, nie zostały również skonkretyzowane i wykazane przez powodów czynności podejmowane przez pozwaną na nieruchomościach powodów. Żadne roszczenia powodów w tym zakresie nie zostały sformułowane, poza samymi wnioskami dowodowymi wyżej wskazanymi. Z punktu widzenia dochodzonego roszczenia nie miała zatem znaczenia okoliczność, jaki obszar potrzebny był pozwanej jako właścicielowi przedsiębiorstwa przesyłowego do bieżącej eksploatacji sieci, w tym usuwania ewentualnych awarii, ale to, na jakim obszarze, na skutek budowy infrastruktury przesyłowej, ograniczone zostają prawa właściciela nieruchomości do korzystania z niej z wyłączeniem innych podmiotów i w sposób zgodny z jej gospodarczym przeznaczeniem. Takie kryteria spełnia zaś wynagrodzenie ustalone w oparciu o opinię biegłej B. D.. Sąd oddalił także wniosek powodów o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej również w zakresie, w jakim powodowie wnosili o zobowiązanie biegłej do zwaloryzowania wyliczonych za poszczególne lata czynszów dzierżawnych w oparciu o wskaźnik wzrostu cen. Biegła mimo, iż przy wyliczenia wynagrodzenia posługiwała się stawkami czynszu dzierżawnego właściwego dla poszczególnych lat ostatecznie wskazała wysokość wynagrodzenia jako całości, nie dostrzegając podstawy modyfikacji uzyskanej kwoty w jakikolwiek sposób, zaś zważywszy na okres którego dotyczy żądanie, brak było podstaw do dokonania waloryzacji świadczenia na podstawie art. 358 ¹ § 3 k.c. Od lipca 1999 r. nie nastąpiła bowiem istotna zmiana siły nabywczej pieniądza uzasadniająca zmianę wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pozwanego. Interesy powodów są zaś w tym zakresie wystarczające chronione poprzez regulację art. 481 § 1 i 2 k.c.

W konsekwencji powyższych rozważań za chybiony uznać należy podniesiony w apelacji zarzut naruszenia prawa procesowego to jest art. 227 k.p.c. w związku z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niezasadne oddalenie wniosków dowodowych powodów.

Bezzasadny jest również zarzut naruszenie prawa materialnego to jest art. 225 k.c. w związku z art. 224 § 2 k.c. przez jego błędną wykładnię. W tym zakresie Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd prawny wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 kwietnia 2014 r. w sprawie o sygnaturze I ACa 216/14, zgodnie z którym z punktu widzenia roszczeń, o jakich mowa w art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c., nie ma decydującego znaczenia okoliczność, jaki obszar potrzebny jest właścicielowi przedsiębiorstwa przesyłowego do bieżącej eksploatacji sieci, w tym usuwania ewentualnych awarii, ale to, na jakim obszarze, na skutek budowy infrastruktury przesyłowej, ograniczone zostają prawa właściciela nieruchomości do korzystania z niej z wyłączeniem innych podmiotów i w sposób zgodny z jej gospodarczym przeznaczeniem.

Jako chybiony należy ocenić także zarzut naruszenia art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez jego niezastosowanie.

Zgodnie z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Powołana regulacja w pełni uzasadnia obciążenie powodów częścią wydatków sądowych poczynionych na wynagrodzenia biegłych we wszczętej przez nich sprawy. Nie mają racji skarżący w zakresie zarzutu nie zastosowania przez Sąd pierwszej instancji zasady słuszności przy rozstrzyganiu o obowiązku poniesienia przez nich części nieuiszczonych wydatków sądowych. Zasada ta, w odniesieniu do kosztów sądowych, wyrażona jest w art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i przewiduje, że od reguły wyrażonej miedzy innymi w ust. 1 art. 113 ustawy, dopuszczalny jest wyjątek, polegający właśnie na możliwości odstąpienia od obciążania kosztami w wypadkach szczególnie uzasadnionych. Ta przesłanka koresponduje z zasadą słuszności wyrażoną w art. 102 k.p.c. choć w odniesieniu do kosztów sądowych, o które tu chodzi, podstawą prawną nie obciążania strony jest art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Na wstępie zaznaczyć należy, że zastosowanie art. 102 k.p.c. jak i art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych podlega dyskrecjonalnej ocenie sędziowskiej, co oznacza, że rozstrzygnięcie w tym zakresie może zostać skutecznie zakwestionowane w ramach kontroli instancyjnej jedynie w razie oczywistego naruszenia przewidzianych w ustawie reguł.

W realiach rozpoznawanej sprawy nie sposób zarzucić Sądowi I instancji, że te ustawowe reguły w sposób oczywisty naruszył. W ocenie Sądu Okręgowego wyjątkowych okoliczności pozwalających na zastosowanie art. art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych co do całości kosztów postępowania w realiach rozpoznawanej sprawy brak. Występując z powództwem o zasądzenie określonej kwoty pieniężnej, następnie modyfikowanym w zakresie rozszerzenia żądania powodowie liczyć się powinni z obowiązkiem ponoszenia wydatków związanych z tokiem tego postępowania. Całkowite zwolnienie ich z tego obowiązku byłoby rozwiązaniem niesłusznym. Niedopuszczalne jest przerzucanie na podatnika wydatków związanych z sądowym dochodzeniem roszczeń.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw do uwzględnienia apelacji i działając na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Mając na względzie wynik niniejszego postępowania, o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o zasadę wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c.. Na koszty poniesione przez pozwanego w postępowaniu apelacyjnym złożyło się wynagrodzenie jego pełnomocnika, ustalone w oparciu o § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.