Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania U. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 września 2014 roku nr (...)

w sprawie U. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej się U. J. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 01 lipca 2014 roku na okres lat dwóch;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. S. koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w kwocie 120,00 złotych powiększonej o stawkę podatku od towarów i usług.

Sygn. akt IV U 1427/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 26 czerwca 2015 r.

Decyzją z dnia 23 września 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), odmówił U. J. przyznania prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia
1 września 2014 r. stwierdziła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

Odwołanie od tej decyzji wniosła U. J., domagając się jej zmiany
i przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołująca podniosła, że stan zdrowia nadal uniemożliwia jej wykonywanie jakiejkolwiek pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazał, że odwołanie nie wnosi żadnych nowych okoliczności, które miałyby wpływ na zmianę orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołująca U. J., urodzona
(...) r., ma wykształcenie średnie techniczne, a pracowała jako kelner, bufetowa, waciarz, wagowa- spedytor, asystent, księgowa, inspektor, młodszy specjalista, ostatnio zaś jako administrator produktów.

Od 26 maja 2011 r. do 30 czerwca 2014 r. ubezpieczona pobierała rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W dniu 9 maja 2014 r. r. wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie jej prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na dalszy okres.

Zaskarżoną decyzją z dnia 23 września 2014 r. ZUS Oddział w T. odmówił ubezpieczonej przyznania prawa do renty, ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu
z dnia 1 września 2014 r. stwierdziła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

Ubezpieczona legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
z dnia 25 marca 2013 r. z powodu schorzenia oznaczonego symbolem: „03-L”, wydanym na stałe.

(okoliczności bezsporne)

Sąd Okręgowy ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Lekarz Orzecznik ZUS w opinii lekarskiej z dnia 1 lipca 2014 r. rozpoznał u wnioskodawczyni:

-

zaburzenia somatyzacyjne z komponentą lękową nasilone,

-

zaburzenia osobowości mieszane,

-

chorobę Meniereʼa,

-

niedosłuch lewostronny,

-

nadciśnienie tętnicze,

-

zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa odcinka C i L-S z niedomogą bólowo- czynnościową.

W konsekwencji, Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że ubezpieczona jest nadal całkowicie niezdolna do pracy na okres do 30 czerwca 2016 r.

W związku z tym, że orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS budziło wątpliwości co do zgodności z zasadami orzekania o niezdolności do pracy, sprawa poddana została kontroli w trybie nadzoru Prezesa Zakładu i przekazana na podstawie art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS, która w orzeczeniu z dnia 1 września 2014 r. stwierdziła, że ubezpieczona jest osobą zdolną do pracy, rozpoznając u niej:

-

zaburzenia somatyzacyjne,

-

osobowość nieprawidłową,

-

niedosłuch odbiorczy zmysłowo- nerwowy lewostronny znacznego stopnia,

-

lewostronne szumy uszne,

-

zaprotezowane ucho lewe,

-

stan po appendektomii.

Orzeczenie to legło u podstaw wydania zaskarżonej decyzji.

dowód:

-

orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 01.07.2014 r.- k. 43 cz. III akt ZUS,

-

orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 01.09.2014 r.- k. 46-47 cz. III akt ZUS,

W celu stwierdzenia, czy i w jakim stopniu odwołująca jest niezdolna do pracy, czy istniejąca u niej poprzednio całkowita niezdolność do pracy ustała, czy nastąpiła poprawa jej stanu zdrowia i na czym polega oraz kiedy powstała niezdolność do pracy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: lek. med. S. B.- specjalisty otolaryngologa
i lek. med. E. N.- specjalisty psychiatry.

Biegły otolaryngolog zdiagnozował u odwołującej:

-

niedosłuch typu odbiorczego ucha lewego,

-

szumy uszne,

-

podejrzenie choroby Meniereʼa.

W oparciu o przeprowadzone badanie oraz wyniki badań specjalistycznych uznał, że ubezpieczona jest osobą zdolną do pracy.

W uzasadnieniu opinii podał, że wnioskodawczyni była diagnozowana i leczona
z powodu schorzeń laryngologicznych, neurologicznych i psychiatrycznych. W zakresie otolaryngologicznym przeszła dwukrotne badania w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu
w W., w wyniku których rozpoznano u niej niedosłuch odbiorczy lewostronny, szumy uszne oraz podejrzenie choroby Meniereʼa. Choroba Meniereʼa jest rzadkim schorzeniem części ucha wewnętrznego, tzw. błędnika, w którym znajduje się narząd równowagi. Zgodnie z piśmiennictwem medycznym: analiza epidemiologiczna dużego materiału Pracowni Otoneurologii Kliniki Otolaryngologicznej w W. wykazała, że spośród wszystkich schorzeń powodujących zawroty głowy, choroba Meniereʼa stanowi zaledwie
3% przypadków. Choroba Meniereʼa musi być potwierdzana obszerną diagnostyką
m.in. kilkakrotną Videonystagmografią, TK głowy z uwzględnieniem piramidy kości skroniowej, MR głowy z uwzględnieniem ucha wewnętrznego, badaniem audiometrycznym, w tym ważnymi audiometriami mowy, badaniem potencjałów słuchowych i pnia mózgu.
W wykonanym TK głowy w 2010 r. nie uwidoczniono zmian patologicznych. Choroba Meniereʼa objawia się wirowymi zawrotami głowy bez utraty przytomności oraz szumem
w uszach lub głowie. Objawy takie występują często i poprzedzone są tzw. objawami zwiastunowymi. Nie mają one charakteru przewlekłego lub długotrwałego. W chorobie tej wprowadza się leczenie farmakologiczne, które daje czasem długie okresy uspokojenia. Leczenie farmakologiczne ogólne wspomagane jest również leczeniem farmakologicznym miejscowym. Jeżeli brak jest efektu leczenia farmakologicznego, stosuje się leczenie chirurgiczne, tj. wykonuje się przecięcie nerwu przedsionkowego. Jest to zabieg, który przy wysokiej skuteczności likwidowania ataków zawrotów głowy, pozwala na znaczne spowolnienie pogarszania się słuchu. Z dokumentacji medycznej laryngologicznej zawartej
w aktach sprawy wynika, że opiniowana nie była poddawana dokładnej diagnostyce
w kierunku choroby Meniereʼa i brak było w jej przypadku intensywnego leczenia, dlatego
w rozpoznaniu stwierdzono tylko podejrzenie tej choroby. U wnioskodawczyni dominują objawy natury psychicznej. Opiniowana ma słuch społecznie wydolny (słuch ucha lewego wspomagany aparatem)- odpowiada na zadawane pytania. Odwołująca nie jest osobą niezdolną do pracy. Nie może tylko pracować w hałasie i na wysokości.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 16.12.2014 r.- k. 44-46,

Biegły psychiatra zdiagnozował u odwołującej:

-

zaburzenia lękowe mieszane,

-

zaburzenia osobowości.

W oparciu o przeprowadzone badanie oraz wyniki badań specjalistycznych uznał, że ubezpieczona jest osobą całkowicie niezdolną do pracy od 1 lipca 2014 r. na okres dwóch lat.

W uzasadnieniu opinii podał, że wnioskodawczyni pozostaje w leczeniu psychiatrycznym ambulatoryjnym od 1991 r., początkowo w Poradni Zdrowia Psychicznego w T. z rozpoznaniem nerwicy z komponentą somatyzacyjną, później zaś zaburzeń depresyjno- lękowych mieszanych z somatyzacją i napadów lęku, a następnie (od 2010 r.)
w Poradni Przyklinicznej w K. z rozpoznaniem zaburzeń somatyzacyjno- lękowych, osobowości pitia tycznej oraz uzależnienia od benzodwuazepinu. W trakcie hospitalizacji
w Oddziale Chorób Wewnętrznych w 2010 r. i w 2014 r., poza schorzeniami somatycznymi, rozpoznano również u niej zaburzenia lękowe i zaburzenia depresyjno- lękowe.
U odwołującej od wielu lat występuje choroba Meniere'a. W związku z tym, wielokrotnie wzywano do niej Pogotowie Ratunkowe i wielokrotnie ją hospitalizowano. Opiniowana była też leczona w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w W. oraz w Klinice Nerwic
(od 5 listopada 2012 r. do 18 stycznia 2013 r.) z rozpoznaniem zaburzeń somatyzacyjnych
i zaburzeń osobowości mieszanych. Dwukrotnie była też leczona w 2014 r. w Oddziale Psychiatrii Ogólnej w T. (od 15 stycznia 2014 r. do 8 kwietnia 2014 r. i od
11 września 2014 r. do 8 grudnia 2014 r.) z rozpoznaniem zaburzeń lękowych mieszanych i zaburzeń osobowości. W trakcie badania psychologicznego w dniu 29 maja 2013 r. stwierdzono u badanej obniżenie sprawności intelektualnej oraz występowanie oznak organicznej dysfunkcji OUN. Do tej pory wnioskodawczyni była uznawana za osobę całkowicie niezdolną do pracy z przyczyn psychiatrycznych. Pomimo różnych form leczenia, nie uzyskano u niej zadawalającej poprawy stanu zdrowia psychicznego. U opiniowanej występują mieszane objawy nerwicowe (agorafobia, zaburzenia lękowe z napadami lęku, zaburzenia konwersyjne, zaburzenia somatyzacyjne) znacznie nasilone, które upośledzają jej funkcjonowanie w stopniu znacznym. Towarzyszące temu zaburzenia osobowości oraz współistniejąca choroba somatyczna (choroba Meniereʼa) mają wpływ na przewlekłość
i uporczywość występujących objawów.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 30.04.2015 r.- k. 98-101,

Sąd podzielił opinię biegłego otolaryngologa i opinię biegłego psychiatry uznając, że zawierają one kompleksową i wyczerpującą ocenę stanu organizmu odwołującej, a nadto uwzględniają wpływ rozpoznanych u niej schorzeń na zdolność do pracy. Sąd uznał, iż charakterystyka schorzeń została przez biegłych oceniona prawidłowo z punktu widzenia zasad logiki, przy wykorzystaniu wiedzy specjalistycznej popartej doświadczeniem osób sporządzających opinie. Dlatego też, Sąd podzielił wnioski biegłego otolaryngologa odnośnie zdolności ubezpieczonej do pracy zarobkowej oraz wnioski biegłego psychiatry o dalszej całkowitej okresowej niezdolności odwołującej do pracy z przyczyn psychiatrycznych. Zauważyć przy tym trzeba, że obie opinie wydane zostały przez biegłych sądowych
o specjalnościach adekwatnych do schorzeń zdiagnozowanych u wnioskodawczyni. Ponadto, podkreślić należy, iż opiniujący w sprawie biegli swoje ustalenia i wnioski wywiedli po szczegółowej analizie całości dokumentacji medycznej oraz badaniu ubezpieczonej.

Żadna ze stron opinii tych nie kwestionowała.

Uwzględniając powyższe, na podstawie opinii biegłego psychiatry, ocenionej pozytywnie, zgodnie z kryteriami zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków, Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

W toku postępowania pełnomocnik odwołującej przedłożył co prawda dokumenty
z daty po wniesieniu odwołania, tj. karty informacyjne leczenia szpitalnego z dnia:
18 listopada 2014 r. i 8 grudnia 2014 r. oraz opis zdrowia psychicznego pacjentki z dnia
z dnia 6 marca 2015 r. z zaświadczeniem lekarskim lekarza psychiatrii z tej samej daty, jednak dokumenty te potwierdzają tylko występujące u odwołującej schorzenia. Poza tym pamiętać trzeba, że w postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Ocena stanu zdrowia osoby ubezpieczonej może być więc dokonana wyłącznie na dzień wydania decyzji. Jeżeli więc po tej dacie albo później w stanie zdrowia ubezpieczonego nastąpiło pogorszenie, to zawsze może on złożyć nowy wniosek
o prawo do renty na dalszy okres (por. wyroki SA w Szczecinie: z dnia 7 marca 2014 r.,
III AUa 961/12, Legalis nr 831542 i z dnia 17 stycznia 2013 r., III AUa 669/12, Legalis
nr 746445, uzasadnienie wyroku SN z dnia 11 grudnia 2013 r., III UK 20/13, Legalis
nr 1121074).

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Istotą sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy i w jakim stopniu odwołująca U. J. jest niezdolna do pracy, czy istniejąca u niej poprzednio całkowita niezdolność do pracy ustała, czy nastąpiła poprawa jej stanu zdrowia i na czym polega oraz kiedy powstała niezdolność do pracy.

Stosownie do treści art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

W myśl art. 57 ust. 1 powołanej ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Równocześnie, jak stanowi art. 13 ust. 1 ustawy, przy ocenie stopnia
i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak również możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Jak wynika z wydanej w niniejszej sprawie opinii biegłego psychiatry, odwołująca
z uwagi na zaburzenia lękowe mieszane z agorafobią, napami lęku panicznego i zaburzeniami konwersyjnymi oraz zaburzenia osobowości- osobowość histrioniczną, jest osobą całkowicie niezdolną do pracy od 1 lipca 2014 r. na okres dwóch lat.

Skoro więc zaskarżona przez U. J. decyzja ZUS Oddział w T.
z dnia 23 września 2014 r. nie była zasadna, należało uwzględnić jej odwołanie, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia art. 107, art. 57 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Tym samym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 lipca 2014 r. na okres dwóch lat (punkt 1 wyroku).

Sąd przyznał też od Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. S. koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej odwołującej z urzędu w kwocie 120,00 zł, powiększonej o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą w art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 w związku
z art. 5 ust. 1, art. 8 ust. 1 i art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów
i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) na podstawie § 19 pkt 1 w związku
z § 12 ust. 2 w związku z § 2 ust. 1 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461). Zasądzając na rzecz adwokata podwójną stawkę minimalną, Sąd miał na uwadze niezbędny nakład pracy profesjonalnego pełnomocnika i charakter sprawy (punkt 2 wyroku).