Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Bogumił Goraj

Sędzia SO Irena Dobosiewicz (spr.)

Sędzia SO Tomasz Adamski

Protokolant sekr. sądowy Tomasz Rapacewicz

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2015 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z wniosku M. G.

z udziałem R. G.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczym
od postanowienia Sądu Rejonowego w Inowrocławiu
z dnia 10 czerwca 2014 r. sygn. akt. I Ns 704/12

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 3(trzecim) w ten sposób, że w miejsce zasądzonej kwoty 60.634,32 zł zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczym kwotę 62.731,36 (sześćdziesiąt dwa tysiące siedemset trzydzieści jeden złotych trzydzieści sześć groszy);

II.  oddalić apelację w pozostałej części;

III.  ustalić, że wnioskodawczym i uczestnik ponoszą koszty postępowania apelacyjnego związane z ich udziałem w sprawie.

Na oryginale właściwe podpisy

II Ca 888/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawczym M. G. w dniu 12 lipca 2012r. wniosła o podział majątku wspólnego, wskazując, iż w jego skład wchodzą dwie nieruchomości lokalowe - mieszkanie przy ul. (...) w I. o powierzchni 48m i wartości 150 000 zł, mieszkanie przy ul. (...) o powierzchni 26 m ² i wartości 100 000 zł i ruchomości wymienione we wniosku. Domagała się przyznania jej obu nieruchomości lokalowych, zwłaszcza większego z uwagi na to, że pod jej opieką pozostaje córka ze związku małżeńskiego, które zostało rozwiązane w 2012r.

Uczestnik R. G. potwierdził skład majątku wspólnego, zakwestionował wartość mieszkania przy ul. (...) oraz niektórych ruchomości. Domagał się nadto rozliczenia nakładów, jakie poniósł z majątku osobistego na majątek wspólny byłych małżonków.

Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2014r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu ustalił skład majątku wspólnego byłych małżonków oraz przyznał mieszkanie przy ul. (...) w I. uczestnikowi, mieszkanie przy ul. (...) wnioskodawczym, ruchomości zaś wskazane we wniosku uczestnikowi, zasądzając od niego na rzecz wnioskodawczym kwotę 60 634,32 zł z tytułu należnego wnioskodawczym udziału w majątku wspólnym, płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, zaś w przedmiocie kosztów postępowania orzekł na mocy art. 520§2 k.p.c.

Swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach natury prawnej:

1

M. i R. G. zawarli związek małżeński 24 sierpnia 2007 roku, które został rozwiązany wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 16 kwietnia 2012 roku prawomocnym z dniem 7 maja 2012 roku.

Przed zawarciem związku małżeńskiego wnioskodawczym i uczestnik w dniu 11 czerwca 2007 roku dokonali zakupu w udziałach po 1/2 części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w I. za cenę 124.000,00 zł. Następnie po zawarciu związku małżeńskiego aktem notarialnym z dnia 29 sierpnia 2007 roku zawarli umowę majątkową małżeńską zgodnie z którą rozszerzyli wspólność ustawową i postanowili, że wspólnością obejmują wszystkie przedmioty majątkowe nabyte przez nich przed zawarciem związku małżeńskiego. Wartość mieszkania przy ul. (...) została ustalona przez biegłego sądowego na dzień 7 maja 2012 roku na kwotę 141.024,00 zł.

r

Środki na zakup udziału 1/2 części tego prawa przez uczestnika pochodziły między innymi z darowizny przekazanej przez ojca Z. G. w kwocie 33.999,00 zł. Środki na zakup 1/2 części swego prawa przekazała również wnioskodawczym w łącznej kwocie 15.000,00 zł z czego 10.000,00 zł stanowiło darowiznę od jej ojca J. P.. R. G. zakupił w związku z nabyciem 1/2 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego materiały służące do jego remontu w kwocie 9.282,80 zł. Na sfinansowanie zakupu tego mieszkania został zaciągnięty kredyt w (...) Bank (...) S.A. przez wnioskodawczynię i uczestnika. W trakcie trwania związku małżeńskiego wnioskodawczym i uczestnik nabyli wchodzący w skład majątku wspólnego sprzęt AGD: sokowirówkę, mikser, sandwich, opiekacz, telewizor 39 cali, lodówkę, pralkę, orbitrek, aparat fotograficzny, słuchawki, nawigację oraz sprzęt RTV w postaci subbufera, wieżę H., telewizor 32 cale S., głośniki J., stolik RTV, notebook, (...), laptop, DVD H., rower G.. M. i R. G. nabyli także w czasie małżeństwa spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w I. o wartości ustalonej przez biegłego sądowego na dzień 7 maja 2012 roku na kwotę

2

80.332,00 zł a zakop mieszkania został sfinansowany z kredytu bankowego (...) Bank (...) SA. Mieszkanie przy ul. (...) jest od lipca 2013 roku wynajmowane z miesięcznym czynszem w kwocie 1.000,00 zł , który pobiera wyłącznie wnioskodawczym. W mieszkaniu przy ul. (...) nie zamieszkuje wnioskodawczym ani uczestnik. Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o przedłożone dokumenty, opinię biegłego sądowego z dziedziny szacowana wartości nieruchomości oraz zeznań świadków, przesłuchania wnioskodawczym i uczestnika. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności przedłożonych dokumentów.

Wskazał Sąd Rejonowy, iż podział majątku wspólnego małżeńskiego po ustaniu wspólności ustawowej nie został w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (kri op.) uregulowany samodzielnie i wyczerpująco. Przepis art. 46 k.r.i op. do podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową odsyła w sprawach nie unormowanych do odpowiedniego stosowania przepisów o dziale spadku. Natomiast w myśl art 1035 Kodeksu cywilnego do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów tytułu WI regulującego wspólność majątku spadkowego i dział spadku tj. przepisów art. 210 i następnych k.c. Powołał się Sad Rejonowy na przepis art. 31 k.r. i op. regulujący reżim ustawowej wspólności majątkowej powstający z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami i z mocy ustawy obejmujący przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Wskazał też, że* regułą przewidzianą przez prawo jest równy udział małżonków w majątku wspólnym a odstępstwa od tej reguły noszą charakter wyjątku.

W przedmiotowej sprawy bezsporne były składniki majątku wspólnego. Kwestią sporną było to, iż zarówno wnioskodawczym jaki uczestnik postępowania wyrażali wolę uzyskania wyłącznego prawa do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w I.. Natomiast kwestia przyznania mieszkania przy ul. (...) w I. była konsekwencją dokonania rozstrzygnięcia w przedmiocie

3

mieszkania przy ul. (...) w I.. Sporna była

również wartość ruchomości pozostawionych w mieszkaniu przy ul.

(...)w I.. Wnioskodawczym podnosiła, iż z

uczestnikiem mają jedno wspólne dziecko w wieku 6 lat nadto, że pozostaje w

związku z innym partnerem z którym ma również dziecko. Obecnie korzysta z urlopu

macierzyńskiego i przebywa w Szkocji gdzie córka chodzi do szkoły. Wskazała

również, iż nie wyklucza powrotu do kraju i chciałby zamieszkać wraz z córką w tym

mieszkaniu. Wskazała tez wnioskodawczyni, że posiada mieszkanie w Ś. oraz

,że jej partner także posiada własne mieszkanie. Uczestnik z kolei podnosił, iż

pozostaje on również w nowym związku i planuje z nowa partnerką posiadanie

dzieci stad chciałby również temu dziecku zapewnić odpowiednie warunki

mieszkaniowe. Ponadto nie posiada żadnego odrębnego lokalu mieszkalnego i nie

mieszka w żadnym z lokali objętych przedmiotowym postępowaniem. W tym

zakresie Sąd uznał, iż wnioskodawczyni ma obecnie zapewnione warunki mieszkalne

na odpowiednim poziomie. Przebywa bowiem w Szkocji, które stanowi jej centrum

życiowe, a córka tam uczęszcza do szkoły. Nadto ona i jej partner posiadają własne

mieszkania. Natomiast uczestnik nie posiada żadnego odrębnego lokalu

mieszkalnego i przebywa w kraju. Mając te wszystkie okoliczności na uwadze Sąd

przyznał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul.

(...) w I. uczestnikowi, a wnioskodawczyni

spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...)

(...) w I.. Sąd Rejonowy wskazał, że w przedmiocie

ruchomości to w toku postępowania zostało przedłożone oświadczenie z dnia 26

czerwca 2013 roku podpisane przez wnioskodawczynię i uczestnika zgodnie z którym

sprzęt RTV tam wymieniony został przekazany uczestnikowi. Wartość tych rzeczy

została zgodnie ustalona na kwotę 8.000,00 zł. Natomiast pozostałe ruchomości w

postaci miksera, sandwicha, opiekacza, telewizora 39 cali, lodówki, pralki, orbitreku,

aparatu fotograficznego przypadły wnioskodawczyni a ich niesporna wartość to kwota

8370 zł. Wnioskodawczyni dodatkowo wskazała, iż w mieszkaniu przy ul.

(...) pozostały ruchomości w postaci stołu i czterech krzeseł,

dywanu skórzanego i dwóch szafek- jednej na buty, a drugiej na płyty CD. Ponadto

4

pozostały tam kuchnia w zabudowie i sypialnia w zabudowie a w mieszkaniu przy ul.

(...)pozostały meble dębowe, co uczestnik potwierdził. Sąd Rejonowy przy ustaleniu powyższych wartości, nadto wartości

ruchomości pozostawionych w obu mieszkaniach na kwoty po 8000 zł, po

rozliczeniu kredytów zaciągniętych na zakup mieszkania przy ul. (...) i

(...) i dokonanej już częściowo spłacie tych kredytów, ostatecznie

wysokość należnej spłaty ustalił na 60 634,32 zł.

Sąd Rejonowy nie rozliczał nakładów w postaci części środków finansowych za zakup mieszkania przy ul. (...), uznał bowiem , że były one poczynione na majątki osobiste każdego z byłych małżonków. Nie uwzględnił też Sąd Rejonowy kwoty 14647,21 zł, którą uczestnik miał przekazać na cele mieszkaniowe z tytułu likwidacji swojej książeczki mieszkaniowej, bo okoliczność ta nie znalazła potwierdzenia w materiale dowodowym, a zgodnie z reguła wyrażoną w art. 6 k.c, to uczestnik miał tę okoliczność udowodnić.

W przedmiocie kosztów postępowania to Sąd Rejonowy obciążył wnioskodawczynię i uczestnika w równych częściach, przyjmując, że oboje byli zainteresowani w równym stopniu wynikiem postępowania /art. 520§2 k.p.c./.

Apelację od postanowienia wniosła M. G., zarzucając naruszenie art. 233§1 k.p.c. zarzucajc bezzasadne pomniejszenie wartości sprzętu przyznanego na własność uczestnika o wartość zużycia, pomimo braku ustosunkowania się do wynikających z innych dowodów czy faktów ustaleń, mających istotne znaczenie dla dokonanych w przedmiotowym zakresie podziałów ocen.

Nadto zarzuciła pominięcie przez Sąd Rejonowy rzeczywistej wartości sprzętu, pominięcie przez Sąd Rejonowy rzeczywistej wartości sprzętu/ tak w apelacji/, pominięcie faktu, że uczestnik nie partycypował w ponoszeniu kosztów utrzymania lokalu użytkowanego przez wnioskodawczynię, pominięcie dobrowolnego wyzbycia się dochodów za lokal przy ul. (...), błąd w

5

ustaleniach faktycznych polegających na przyjęciu, że oboje byli małżonkowie maja jednakowy udział w majątku wspólnym oraz przyznanie lokalu mieszkalnego przy ul. (...) uczestnikowi, bez dostatecznego rozważenia sytuacji rodzinnej i ekonomicznej obojga zainteresowanych.

Wskazując na powyższe zarzuty domagała się wnioskodawczym zmiany zaskarżonego postanowienia, ustalenia nierównych udziałów obojga byłych małżonków w majątku wspólnym przy dokonywaniu jego podziału, ewentualnie uchylenia zaskarżonego postanowienia w jego punktach 2 i 3 i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Inowrocławiu, nadto zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczym zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

Uczestnik domagał się oddalenia apelacji i zasądzenia od wnioskodawczym na rzecz uczestnika zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Dodatkowo dołączył do akt sprawy dowody - w postaci dowodów dokonanych wpłat przez wnioskodawczynię i uczestnika na poczet kredytów zaciągniętych na zakup obu mieszkań w okresie od maja 2014r. do maja 2015r. - 2560,88 zł łącznie na spłatę kredytu na zakupu mieszkania przy ul. (...) i 6754,96 zł na zakup mieszkania przy ul. (...) oraz dowody w postaci zadłużeń czynszowych obu mieszkań odpowiednio na kwoty 1620,84 zł i 432,60 zł/.

Domagał się w tej sytuacji uczestnik ponownego rozliczenia należnej wnioskodawczym spłaty.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczym podlegała oddaleniu, zaś zmiana punktu 3 zaskarżonego postanowienia była tylko konsekwencją rozliczenia kwot kredytów, które do maja 2015r. spłacili oboje zainteresowani, a która to

6

okoliczność została potwierdzona przedłożonymi przez uczestnika dowodami wpłat, przy czym okoliczności te nie były kwestionowane przez wnioskodawczynię.

Przechodząc do podniesionych w apelacji zarzutów, to został sformułowany ta na prawdę tylko jeden, tj. zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. Nie mniej jednak treść zarzutu zdaje się wskazywać także na naruszenie art. 43§1 k.r. i op. przez przyjęcie przez Sąd Rejonowy równych udziałów byłych małżonków w majątku wspólnym, na co wprost wskazuje wniosek apelacyjny.

Sąd Okręgowy w całości podziela poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia i czyni je własnymi, także rozważania natury prawnej Sądu Rejonowego Sąd Okręgowy aprobuje w całości.

Odnosząc się zatem do zarzutu naruszenia art. 43 §1 k.r.i op. to nie mógł on absolutnie znaleźć akceptacji Sądu odwoławczego. Podkreślenia wymaga, że wniosek o ustalenie nierównych udziałów, o którym mowa w art. 43§2 k.r.i op. nie został absolutnie zgłoszony przez wnioskodawczynię na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym.

Skoro tak, to zgłoszenie takiego żądania dopiero na etapie postępowania apelacyjnego uznać należy za niedopuszczalne. Zaaprobować należy stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 27 maja 1998r. w sprawie I CKN 730/97/OSNC 1998/12/221/, że w sprawie o podział majątku wspólnego niedopuszczalne jest zgłoszenie żądania ustalenia nierównych udziałów w tym majątku dopiero w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia wskazał, że taki wniosek, o ile nie zostanie zgłoszony do czasu zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji, nie może być zgłoszony w apelacji bo stanowi rozszerzenie wniosku, co w postępowaniu apelacyjnym jest niedopuszczalne /art. 383 k.p.c. w zw. z art. 13§2k.p.c./

W tej sytuacji Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do rozpoznania tak zgłoszonego wniosku.

Natomiast zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. w sposób, w jaki został sformułowany, jawi się po pierwsze, jako niezrozumiały, po drugie, w żaden sposób nie zasługuje na akceptację.

Sąd Rejonowy bowiem dokonując ustalenia wartości ruchomości, miał na uwadze w tym zakresie zgodne stanowisko obojga zainteresowanych. W zakresie zaś ponoszenia przez obojga kosztów utrzymania mieszkań, to wskazać należy, że w przypadku mieszkania przy ul. (...) to wnioskodawczym dysponowała tym lokalem i sama pobierała z tego tytułu czynsz w kwocie 1000 zł, który zasadnie został rozliczony przy ustalaniu należnej wnioskodawczym spłacie Aide - strona 7 uzasadnienia Sądu Rejonowego/.

Skoro zaś uczestnik czynszu nie pobierał, to oczywiście nie było żadnych kwot do jego ewentualnego rozliczenia.

Sąd Okręgowy aprobuje dokonany sposób podziału majątku wspólnego w zakresie obu lokali mieszkalnych. Wynika to z ustaleń Sądu Rejonowego, przyjętych za własne przez Sąd odwoławczy. Przede wszystkim nie może ujść z pola widzenia okoliczność, że wnioskodawczym z nowym partnerem, córką stron i dzieckiem z nowego związku od kilku lat zamieszkuje w Szkocji i tam jest jej i jej partnera centrum życiowe, poza tym jej partner ma tam stałe zatrudnienie. Gdyby zaś nawet wnioskodawczym wróciła do Polski, to dysponując dwoma mieszkaniami oraz spłatą należną jej od uczestnika, jest w stanie zapewnić nowo powstałej rodzinie odpowiednie warunki mieszkaniowe. Z kolei dla uczestnika przyznany lokal jest jedyną możliwością zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych, poza tym został on obciążony z tego tytułu znaczną spłatą należną wnioskodawczym.

Tak dokonany podział majątku wspólnego uwzględnia usprawiedliwione interesy obu uprawnionych z punktu widzenia art. 212§2 i 3 kx. w związku z art. 45 i 46 k.r. i op. w zw. z art. 1035 k.c.

W konsekwencji zarzuty wnioskodawczym podniesione w apelacji nie mogły znaleźć akceptacji Sądu odwoławczego.

8

Sąd Okręgowy natomiast, jako sąd odwoławczy a przy tym sąd meriti zobowiązany był do korekty kwoty spłaty należnej wnioskodawczym, a to z uwagi na częściową spłatę kredytów mieszkaniowych, jakiej dokonali oboje zainteresowani w równych częściach w okresie od zamknięcia rozprawy przed Sądem Rejonowym do wydania orzeczenia przez Sąd odwoławczy.

Z przedłożonych dowodów spłat wynika, że oboje łącznie spłacili odpowiednio z tytułu kredytu na zakup mieszkania przy ul (...) kwotę 2560,88 zł ,zaś na zakup mieszkania przy ul. (...) kwotę 6754,96 zł /dowód - k.205 zestawienie wpłat/.

Oznacza to, że w przypadku mieszkania przy ul. (...) udziały obojga byłych małżonków wynoszą 68 968,80 zł / 141024 - 18525,51 -2560,88+10 000+8000=137937,61 z czego ^{( l)}A =68968 ,80 zł/, zaś w przypadku mieszkania przy ul. (...) udziały wynoszą 6237,44 zł /80332-61 602,17 - 6754,96+500=12474,87 z czego ^{( l)}A to 6237,44/.

Kompensacja obu kwot tj. 68968,80 zł z kwotą 6237,44 zł daje kwotę 62731,36 zł stanowiącą kwotę należnej wnioskodawczym spłaty, o czym Sąd Okręgowy, dokonując w tym zakresie zmiany postanowienia na mocy art. 386§ 1 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c. orzekł w punkcie I postanowienia, pozostawiając ustalony termin spłaty.

Dokonując takiej weryfikacji kwoty, Sąd Okręgowy miał na uwadze postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2012r. wydane w sprawie III CKN 1018/00, Lex nr 77054 które w sprawie niniejszej ma odpowiednie zastosowanie. Sąd Najwyższy wskazał, ze jeżeli sąd drugiej instancji uwzględnia powstałą w toku postępowania apelacyjnego - ze względu na upływ czasu - zmianę wartości składników majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego (,..), dokonuje ponownego ustalenia wartości składników majątku wspólnego.

W przedmiotowej sprawie nie było podstaw do obniżenia wartości ruchomości, natomiast stosownej korekcie uległa wartość obu nieruchomości

9

lokalowych, wobec zmniejszenia wartości kredytów obciążających obie nieruchomości, a to na skutek części ich spłaty.

W pozostałej części Sąd Okręgowy apelację wnioskodawczym" oddalił na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. /punkt DY

W zakresie kosztów postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 520§1 k.p.c. w zw. z art. 108§1 k.p.c. i art. 13§2 k.p.c./ por. post SN z 23.10.2013r. IV CZ 74/13/. W sprawach bowiem o podział majątku wspólnego nie występuje sprzeczność interesów, o której mowa w art. 520§2 i 3 k.p.c.

Na oryginale właściwe podpisy Za zgodność z oryginałem