Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 274/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Sałata

Sędziowie: SSA Krzysztof Ciemnoczołowski

SSA Andrzej Rydzewski (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Anna Majewicz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku Krzysztofa Nowickiego

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2014 r.

sprawy

K. B.

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 2 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2 i 5 k.k.s.

K. M. (1)

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2 i 5 k.k.s.

D. M.

oskarżonego z art. 258 § 3 k.k.; art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2 i 5 k.k.s.

M. S. (1)

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2 i 5 k.k.s.

a nadto na podstawie art. 435 k.p.k.

D. D.

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2 i 5 k.k.s.

A. D.

oskarżonego z art. 258 § 3 k.k., art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2 i 5 k.k.s.

M. D.

C. G.

E. G.

J. H. (1)

A. J.

M. K. (1)

J. J.

oskarżonego z art. 258 § 3 k.k.; art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 4 i 5 k.k.s.

M. K. (2)

D. J.

P. J.

T. K. (1)

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 2 k.k.s. w zb. z art. 65 § 3 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2 i 5 k.k.s.

M. L.

T. L. (1)

K. M. (2)

M. P.

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 2 k.k.s. w zb. z art. 65 § 3 k.k.s. w zb. z art. 91 § 4 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2 i 5 k.k.s.

S. S.

M. S. (2)

M. W.

P. W.

S. W.

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2 i 5 k.k.s.

A. Ś.

oskarżonej z art. 258 § 1 k.k.; art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2 i 5 k.k.s.

Z. Ć.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu

z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt II K 39/12

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. wobec oskarżonego K. B. eliminuje z opisu czynu przypisanego w punkcie II ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu oraz ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełnia podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

2. wobec oskarżonego K. M. (1) :

a) ustala, że czas popełnienia przestępstwa przypisanego w punkcie LXXIII to 2006 rok,

b) czyn przypisany mu w punkcie LXXIV opisuje i kwalifikuje w następujący sposób: w 2006 roku, na terenie woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, w zorganizowanej grupie przestępczej, w krótkich odstępach czasu oraz w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nabywał, przechowywał i przewoził, z Polski do Niemiec, wyroby tytoniowe bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, sprowadzane uprzednio przez inne osoby z terytorium Federacji Rosyjskiej na terytorium Polski z pominięciem przepisów podatkowych i celnych, w ilości co najmniej 44.829 paczek papierosów po 20 sztuk w każdej paczce, od których należne było cło w kwocie 41.314 zł, podatek akcyzowy w kwocie 452.160 zł, to jest uznaje go za winnego popełnienia przestępstwa z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 5 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s. i za to po zastosowaniu art. 7 § 2 k.k.s., art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s., na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. wymierza mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności, nadto po zastosowaniu art. 23 §1, § 3 k.k.s. karę 60 (sześćdziesiąt) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki za równoważną kwocie 50 (pięćdziesiąt) złotych,

c) uchyla punkty LXXV i LXXVI, i w to miejsce na podstawie art. 39 § 1 i § 2 k.k.s. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s. i w zw. z art. 85 k.k. wymierza oskarżonemu karę łączną 11 (jedenastu) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 41a §1, §2 k.k.s. warunkowo zawiesza na okres 3 (trzech) lat tytułem próby, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora sądowego,

3. wobec oskarżonego D. M. eliminuje z opisu czynu przypisanego mu w punkcie LXXXIII ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu oraz ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełnia podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

4. wobec oskarżonego M. S. (1) eliminuje z opisu czynu przypisanego mu w punkcie XCV ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, poza tym uzupełnia podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

5. na podstawie art. 435 k.p.k.:

a. z opisu czynów przypisanych oskarżonym D. D. w punkcie VI , A. D. w punkcie XI, M. D. w punkcie XVI, C. G. w punkcie XXI, E. G. w punkcie XXVI, J. H. (1) w punkcie XXXI, A. J. w punkcie XXXVI, M. K. (1) w punkcie XXXIX, J. J. w punkcie XLIII, M. K. (2) w punkcie XLVII, D. J. w punkcie LII, M. L. w punkcie LXV, K. M. (2) w punkcie LXXVIII, M. P. w punkcie LXXXVII, S. S. w punkcie XCI, M. W. w punkcie CIV, P. W. w punkcie CIX, S. W. w punkcie CXIII, A. Ś. w punkcie CXVII - eliminuje ustalenie, że uczynili sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu oraz ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełnia podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

b. z opisu czynów przypisanych oskarżonym T. K. (1) w punkcie LXI, M. S. (2) w punkcie XCIX, Z. Ć. w punkcie CXXI - eliminuje ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, poza tym uzupełnia podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

c. z opisu czynu przypisanego oskarżonemu P. J. w punkcie LVII eliminuje ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełnia podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s., nadto eliminuje z podstawy wymiaru kary art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s., w to miejsce przyjmując art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s.,

d. z opisu czynu przypisanego oskarżonemu T. L. (1) w punkcie LXIX eliminuje ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., nadto eliminuje z podstawy kwalifikacji prawnej art. 91 § 1 k.k.s., w to miejsce przyjmując art. 91 § 3 k.k.s. oraz uzupełnia tę podstawę o art. 2 § 2 k.k.s.,

II. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części,

III. zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych należnych za drugą instancję, a wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa,

IV. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. S. – Kancelaria Adwokacka w E. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych brutto, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. S. (1) z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

K. B. został oskarżony o to, że:

I. w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 13 maja 2007 r., na terenie województwa (...), brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej kierowanej przez A. D. i A. J., mającej na celu popełnianie przestępstw karnych – skarbowych, polegających na nabywaniu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, przechowywaniu oraz przewożeniu wyrobów tytoniowych bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, a następnie ich dalszej odsprzedaży nieustalonym odbiorcom na terenie Niemiec, w skład której to grupy w tym czasie wchodzili poza nim T. K. (1), M. L., to jest o czyn z art. 258 § 1 k.k.,

II.w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 13 maja 2007 r., na terenie województwa (...) i (...), działając wspólnie i w porozumieniu z A. D., A. J., M. L., T. K. (1), osobą co do której wyłączono materiały do odrębnego prowadzenia oraz innymi nieustalonymi osobami, działając w krótkich odstępach czasu oraz w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, co najmniej czterokrotnie nabył, przechowywał w swoim garażu oraz kierował przewożeniem do Niemiec samochodem marki (...) nr rej. (...) wyrobów tytoniowych bez polskich znaków skarbowych akcyzy, w ilości łącznej co najmniej 58.000 paczek po 20 sztuk, papierosów marki (...), od którego to towaru należne było cło w kwocie 53.453 zł, podatek akcyzowy w kwocie 585.012 zł i podatek VAT w kwocie 160.878 zł, a których ilość i rodzaj wskazywały na zamiar wprowadzenia ich do obrotu, przy czym działał w zorganizowanej grupie przestępczej i uczynił sobie z popełniania tych przestępstw stałe źródło dochodu, to jest o czyn z art. 54 § 2 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s.

K. M. (1) był oskarżony o to, że:

XXXVI.w okresie od 1 lutego 2006 r. do 24 lutego 2007 r., na terenie województwa (...), brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej kierowanej przez J. J. i T. K. (2), a w okresie od 1 listopada 2006 r. ponadto przez D. M., mającej na celu popełnianie przestępstw karnych – skarbowych, polegających na nabywaniu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, przechowywaniu oraz przewożeniu wyrobów tytoniowych bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, a następnie ich dalszej odsprzedaży nieustalonym odbiorcom na terenie Niemiec, w skład której to grupy wchodzili poza nim początkowo M. K. (1), M. S. (2), J. H. (1), J. Z., T. L. (1), Z. Ć. (1), a następnie wchodzili również A. Ś., K. H., E. G., C. G., M. L., M. S. (1), M. K. (2), P. W. (1), S. S. (1), P. J., D. J., M. D., M. P., D. D., M. W., to jest o czyn z art. 258 § 1 k.k.,

XXXVII.w okresie od 1 lutego 2006 r. do 24 lutego 2007 r., na terenie województwa (...), działając wspólnie i w porozumieniu z D. M., J. J., T. K. (2), J. H. (1), J. Z., C. G., D. J., T. L. (1), M. W., M. S. (2), Z. Ć., M. K. (1), A. Ś., D. D. oraz innymi nieustalonymi osobami, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, w krótkich odstępach czasu oraz w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wielokrotnie nabywał, przechowywał i przewoził na terytorium Niemiec wyroby tytoniowe bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, sprowadzone uprzednio przez inne osoby z terytorium Federacji Rosyjskiej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z pominięciem przepisów podatkowych i celnych, w ten sposób, iż finansował zakup tych wyrobów i nadzorował ich załadunek, w ilości nie mniejszej niż 339.288 paczek po 20 sztuk papierosów w każdej paczce, których ilość, rodzaj wskazywały ma zamiar wprowadzenia ich do obrotu, a od którego to towaru należne było cło w kwocie 312.688 zł, podatek akcyzowy w kwocie 3.422.196 zł, podatek VAT w kwocie 941.104 zł, przy czym uczynił z tego procederu stałe źródło dochodu, to jest o czyn z art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s.

D. M. został oskarżony o to, że:

XL.w okresie od października 2005 r. do 24 lutego 2007 r., na terenie województwa (...), działając w okresie od października 2005 r. do lata 2006 r. wspólnie i w porozumieniu z A. D. oraz w okresie od 1 stycznia 2006 r. do lata 2006 r. wspólnie i w porozumieniu z A. J., a nadto w okresie od 1 listopada 2006 r. do 24 lutego 2007 r. wspólnie i w porozumieniu z J. J. i T. K. (2), kierował zorganizowaną grupą przestępczą mającą na celu popełnianie przestępstw skarbowych, polegających na nabywaniu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej wyrobów tytoniowych bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, a następnie ich przechowywaniu oraz przewożeniu i dalszej odsprzedaży nieustalonym odbiorcom na terenie Niemiec, w skład której wchodzili początkowo D. D., D. J., M. W., K. H., E. G., A. Ś., M. L., M. S. (1), M. K. (2), P. W., S. S., P. J., C. G., M. D., M. P., a następnie wchodzili w skład tej grupy również M. K. (1), M. S. (2), J. H. (1), K. M. (1), J. Z., T. L. (1), Z. Ć., to o czyn z art. 258 § 3 k.k.,

XLI.w okresie od października 2005 r. do 24 lutego 2007 r., na terenie województwa (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. W., C. G., J. J., D. J., J. Z., T. L. (1), D. D., T. K. (2), M. K. (1), M. S. (2), J. H. (1), S. S., Z. Ć., M. L., A. D., E. G., A. Ś., K. M. (1), M. K. (2), M. S. (1), P. W., M. D., M. P., A. J. oraz 14 osobami, co do których materiały wyłączono do odrębnego prowadzenia, także z innymi nieustalonymi osobami, w krótkich odstępach czasu oraz w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wielokrotnie nabywał, przechowywał i przewoził wyroby tytoniowe bez polskich znaków skarbowych akcyzy, w ten sposób, że przy wykorzystaniu samochodów ciężarowych i osobowych organizował transport zakupionych wcześniej przez siebie oraz innych organizatorów przestępczego procederu – na jego zlecenie, wyrobów tytoniowych bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy z terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na terytorium Niemiec, zlecał członkom grupy przestępczej odsprzedaż wyrobów tytoniowych nieoznaczonych wymaganymi znakami skarbowymi akcyzy, w łącznej ilości nie mniejszej niż 1.276.409 paczek po 20 sztuk papierosów w każdej paczce, nie dopełniając ciążącego na nim obowiązku celnego i podatkowego akcyzy, od którego to towaru należne było cło w kwocie 1.176.338 zł, podatek akcyzowy w kwocie 12.874.368 zł, podatek VAT w kwicie 3.540.451 zł, których ilość, rodzaj lub wartość wskazywała na zamiar wprowadzenia do obrotu, czyniąc sobie z popełniania tych przestępstw stałe źródło dochodu i działając w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, to jest o czyn z art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s.

M. S. (1) był oskarżony o to, że:

XLVI.w okresie od 1 lipca 2006 r. do 31 sierpnia 2006 r., na terenie województwa (...), brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej kierowanej przez D. M., A. D., A. J., mającej na celu popełnianie przestępstw karnych – skarbowych, polegających na nabywaniu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, przechowywaniu oraz przewożeniu wyrobów tytoniowych bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, a następnie ich dalszej odsprzedaży nieustalonym odbiorcom na terenie Niemiec, w skład której to grypy poza nim wchodzili D. D., D. J., M. W., K. H., E. G., A. Ś., M. L., P. W., M. K. (2), M. P., P. J., C. G., M. D., S. S., to jest o czyn z art. 258 § 1 k.k.,

XLVII.w okresie od 1 lipca 2006 r. do 31 sierpnia 2006 r., na terenie województwa (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. W., C. G., D. J., D. D., D. M., M. L., A. D., E. G., S. S., A. Ś., P. W., M. K. (2), P. J., S. S., M. D., M. P., A. J. oraz z 14 osobami, co do których materiały wyłączono do odrębnego prowadzenia oraz z innymi nieustalonymi osobami, w krótkich odstępach czasu oraz w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, co najmniej pięciokrotnie brał udział w przewożeniu na terytorium Niemiec, samochodami osobowymi wyrobów tytoniowych bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, sprowadzonych uprzednio przez inne osoby z terytorium Federacji Rosyjskiej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z pominięciem przepisów podatkowych i celnych, także co najmniej dwukrotnie uczestniczył w rozładunku papierosów z samochodów dostawczych, w łącznej ilości nie mniejszej niż 99.000 paczek po 20 sztuk papierosów marki (...) w każdej paczce, których ilość wskazywała na zamiar wprowadzenia ich do obrotu, a od którego to towaru należne było cło w kwocie 91.238 zł, podatek akcyzowy w kwocie 998.552 zł, podatek VAT w kwocie 274.602 zł, działając w zorganizowanej grupie przestępczej i czyniąc sobie z popełniania tych przestępstw stałe źródło dochodu, to jest o czyn z art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s.

Sąd Okręgowy w Elblągu na mocy wyroku z dnia 19 grudnia 2013 r., II K 39/12, w punkcie I uznał K. B. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia, to jest przestępstwa z art. 258 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1 k.k. wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności. W punkcie II wyroku uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie II skargi publicznej, to jest przestępstwa z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s. w zw. z art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s. i w zw. z art. 23 § 1, § 3 k.k.s. wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 100 (stu) zł. W punkcie III wyroku Sąd na podstawie art. 39 § 1, § 2 k.k.s. w zw. z art. 85 k.k., po zastosowaniu art. 20 § 2 k.k.s., orzekł wobec K. B. karę łączną 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie w punkcie IV wyroku, na podstawie art. 41a §1, § 2 k.k.s. warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat tytułem próby, oddając w tym czasie oskarżonego pod dozór kuratora.

Z kolei, K. M. (1) w punkcie LXXIII wyroku został uznany za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XXXVI aktu oskarżenia, to jest przestępstwa z art. 258 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1 k.k. wymierzono mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności. W punkcie LXXIV uznano oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XXXVII aktu oskarżenia, to jest przestępstwa z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2 i 5 k.k.s. w zw. z art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. w zw. z art. 23 § 1, § 3 k.k.s. wymierzono mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 50 (pięćdziesięciu) zł. W punkcie LXXV Sąd Okręgowy na podstawie art. 39 § 1, § 2 k.k.s. w zw. z art. 85 k.k., po zastosowaniu art. 20 § 2 k.k.s., orzekł wobec K. M. (1) karę łączną 1(jednego) roku pozbawienia wolności, której wykonanie w punkcie LXXVI wyroku, na podstawie art. 41a § 1, § 2 k.k.s. warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat próby, oddając go w tym okresie pod dozór kuratora.

D. M. w punkcie LXXXII wyroku został uznany za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XL aktu oskarżenia, to jest przestępstwa z art. 258 § 3 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 3 k.k. wymierzono mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności. W punkcie LXXXIII wyroku uznano oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XLI wyroku, to jest przestępstwa z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s. w zw. z art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. w zw. z art. 23 § 1, § 3 k.k.s. wymierzono mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz karę 300 (trzystu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 100 (stu) zł. W punkcie LXXXIV wyroku Sąd na podstawie art. 39 § 1, § 2 k.k.s. w zw. z art. 85 k.k., po zastosowaniu art. 20 § 2 k.k.s., orzekł wobec D. M. karę łączną 1(jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której – w punkcie LXXXV – na podstawie art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. zaliczył okres od dnia 24 lutego 2007 r. do 22 stycznia 2008 r.

M. S. (1) w punkcie XCIV wyroku został uznany za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XLVI aktu oskarżenia, to jest przestępstwa z art. 258 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1 k.k. wymierzono mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności. W punkcie XCV wyroku uznano oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XLVII skargi publicznej, to jest przestępstwa z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 5 k.k.s. w zw. z art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s. w zw. z art. 23 § 1, § 2 k.k.s. wymierzono mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 40 (czterdziestu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 50 (pięćdziesięciu) zł. W punkcie XCVI wyroku Sąd na podstawie art. 39 § 1, § 2 k.k.s. w zw. z art. 85 k.k., po zastosowaniu art. 20 § 2 k.k.s., orzekł wobec M. S. (1) karę łączną 1(jednego) roku pozbawienia wolności, której wykonanie w punkcie XCVII wyroku, na podstawie art. 41a § 1, § 2 k.k.s. warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat próby, oddając go w tym okresie pod dozór kuratora.

Prócz wyżej wymienionych osób skarga publiczna Prokuratury Okręgowej w E., V Ds. 9/07/S, a także wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 19 grudnia 2013 r. obejmowały także innych oskarżonych. Byli to: D. D., A. D., M. D., C. G., E. G., J. H. (1), A. J., M. K. (1), J. J., M. K. (2), D. J., P. J., T. K. (1), M. L., T. L. (1), K. M. (2), M. P., S. S., M. S. (2), M. W., P. W., S. W., A. Ś. i Z. Ć.. Początkowo w postępowaniu przygotowawczym i jurysdykcyjnym uczestniczył również oskarżony J. Z., który jednak zmarł. Do odrębnego rozpoznania wyłączono prócz tego sprawę oskarżonego T. K. (2). Wymienieni oskarżeni stali pod zarzutami popełnienia przestępstw brania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej (względnie kierowania nią) oraz paserstw akcyzowych i celnych związanych z przemytem papierosów.

Z wyrokiem Sądu meriti nie zgodzili się jedynie oskarżeni K. B., K. M. (1), D. M. i M. S. (1).

W imieniu K. B. apelację wywiódł jego obrońca adw. P. T. . I tak, zaskarżył wyrok w całości, zarzucając:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, polegający na uznaniu oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego A. J. oraz na podstawie wyjaśnień oskarżonego M. L., podczas gdy A. J. odwołał depozycje obciążające K. B., natomiast M. L. złożył wyjaśnienia, które nie znajdowały potwierdzenia w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym, zwłaszcza w wyjaśnieniach oskarżonych A. D. i T. K. (1), a nadto jego depozycje zawierały wewnętrzne sprzeczności; poza tym w procesie oceny wiarygodności M. L. nie uwzględniono treści zeznań świadka J. H. (2),

2. obrazę przepisów postępowania, art. 366 § 1 k.p.k., polegającą na tym, że Sąd Pierwszej Instancji nie ustalił i nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności sprawy, to jest w zakresie sprzeczności zewnętrznych wyjaśnień A. J. i M. L. - co było konieczne - ponieważ depozycje tych osób nie korespondowały z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

W konsekwencji skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Apelację co do kolejnego oskarżonego - K. M. (1) - złożył także adw. P. T. . Zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, polegający na uznaniu oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów w oparciu o wyjaśnienia M. K. (1) i zeznania J. Z., podczas gdy wyjaśnienia M. K. (1) nie dawały podstaw do ustalenia udziału K. M. (1) w zorganizowanej grupie przestępczej i popełnienia przestępstwa karno – skarbowego, bowiem zwierały nieusuwalne sprzeczności, które nie były przedmiotem analizy i weryfikacji Sądu, a z zeznań J. Z. nie wynikały fakty popełnienia czynów zarzucanych oskarżonemu,

2. obrazę przepisów postępowania, to jest art. 7 k.p.k. i art. 5 k.p.k., polegającą na bezpodstawnym uznaniu, że wyjaśnienia M. K. (1) złożone na rozprawie w dniu 26 września 2013 r. są: „kłamliwe i życzeniowe, zapewne złożone z inicjatywy (…) K. M. (1)”, podczas gdy analiza tych depozycji nie uprawniała do takiej oceny, wręcz przeciwnie, powinna prowadzić do wniosku, że jego wyjaśnienia z dnia 26 września 2013 r. polegały na prawdzie, w związku z czym wyjaśnienia złożone w postępowaniu przygotowawczym i potwierdzone na rozprawie w dniu 20 grudnia 2012 roku nie mogły stanowić dowodu obciążającego K. M. (1); tym bardziej, że były sprzeczne – co także dotyczyło zeznań J. Z. - z dowodami w postaci depozycji C. G., J. J., T. K. (2) i D. M.,

3. obrazę przepisów postępowania, to jest art. 366 § 1 k.p.k., polegającą na tym, że Sąd Pierwszej Instancji nie ustalił i nie wyjaśnił, jak również nie zweryfikował wszystkich istotnych okoliczności sprawy, to jest wewnętrznych sprzeczności wyjaśnień M. K. (1) oraz ich konfliktu z wyjaśnieniami C. G. oraz braku potwierdzenia depozycji M. K. (1) i J. Z. w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym, zwłaszcza w wyjaśnieniach J. J., T. K. (2) i D. M.,

4. obrazę przepisów postępowania, to jest art. 410 k.p.k., polegającą na oparciu ustalenia winy oskarżonego na wybiórczej analizie części materiału dowodowego, to jest przede wszystkim na wyjaśnieniach M. K. (1) i zeznaniach J. Z., które mimo istniejących sprzeczności, nie zostały poddane wnikliwej analizie, w szczególności wobec braku ich potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym.

Końcowo apelujący domagał się uniewinnienia K. M. (1) od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Apelację dotyczącą D. M. wywiódł jego obrońca – adw. P. Ł. . Zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu:

1. obrazę przepisów postępowania, to jest art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 193 § 1 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 424 § 1 k.p.k., mogącą mieć wpływ na jego treść, poprzez:

- dowolną, jednostronną ocenę zebranego materiału dowodowego, a to wyjaśnień oskarżonego D. M. oraz współoskarżonych P. W., E. G., A. D., M. L. oraz świadków M. G., M. K. (3) i J. H. (2) (z domu B.), co polegało na rozważeniu jedynie dowodów obciążających D. M., z pominięciem dowodów dla niego korzystnych, bez uzasadnienia takiego stanowiska w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego,

- pobieżną analizę materiału dowodowego zebranego w sprawie, a polegającą na powoływaniu się na dokumenty zebrane w sprawie bez ich konkretnego wskazywania, co uniemożliwiło pełne prześledzenie toku rozumowania Sądu, a co za tym idzie jego ocenę z punktu widzenia gwarancji procesowych oskarżonego i jego prawa do obrony,

- brak oceny depozycji M. K. (3) przez pryzmat zgromadzonych w sprawie dokumentów, a dotyczących tej osoby, co skutkowało błędnym przyznaniem waloru wiarygodności jej zeznaniom,

2. błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, że D. M. kierował zorganizowaną grupą przestępczą oraz, iż wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami nabywał, przechowywał i przewoził wyroby tytoniowe, podczas gdy prawidłowo oceniony materiał dowodowy mógł prowadzić co najwyżej do wniosku, że przechowywał on wyroby tytoniowe w swoim domu, i to w ilości znacznie odbiegającej od przyjętej w akcie oskarżenia.

Skarżący w petitum skargi wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku - poprzez uniewinnienie D. M. od popełnienia zarzucanych mu czynów.

Ostatnią apelację – ale nie mniej ważną – złożył obrońca oskarżonego M. S. (1) - adw. P. S. . Zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu w całości, domagając się uniewinnienia oskarżonego, orzeczeniu zarzucając, „że jego treść stała w sprzeczności z zebranym w sprawie materiałem dowodowym – skutkując uznaniem winy oskarżonego (…)”. Rozwinięcie zarzutu nastąpiło w uzasadnieniu środka odwoławczego.

W apelacji adw. P. S. złożył wniosek o zasądzenie na jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej M. S. (1) z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Niniejsza sprawa w zakresie oskarżonych K. B., K. M. (1), D. M. i M. S. (1) jest rozpoznawana w postępowaniu odwoławczym po raz drugi.

Pierwszy wyrok meriti zapadł przed Sądem Okręgowym w Elblągu w dniu 19 kwietnia 2011 r. pod sygn. II K 118/08. Orzeczenie dotyczyło wtenczas 29 oskarżonych (oprócz oskarżonego J. Z., łącznie z oskarżonym T. K. (2)). Apelacje od wzmiankowanego wyroku wywiedli: a) Prokurator Okręgowy w E. – między innymi - na niekorzyść wszystkich oskarżonych, ze zgłoszeniem zarzutu naruszenia prawa materialnego, w postaci braku wskazania art. 39 § 1, § 2 k.k.s. jako podstawy wymierzenia kary łącznej, nadto na niekorzyść oskarżonych, którym warunkowo zawieszono wykonanie kary łącznej pozbawienia wolności - poprzez nie wskazanie art. 41a § 1, § 2 k.k.s. jako podstawy zastosowania środka probacyjnego oraz oddania oskarżonych pod dozór kuratora, a nadto: ze wskazaniem rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec oskarżonego M. S. (1) - w postaci zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności, b) obrońcy oskarżonych K. B., K. M. (1), D. M. i M. S. (1) – z zarzutami tożsamymi jak w aktualnie wywiedzionych apelacjach, c) oraz obrońcy oskarżonych: D. D., M. D., A. J., T. K. (2), K. M. (2), M. P. i A. Ś..

W wyniku rozpoznania zarzutów zgłoszonych w apelacjach oskarżyciela publicznego oraz obrońców oskarżonych, także po zastosowaniu art. 440 k.p.k. w powiązaniu z apelacją wywiedzioną na niekorzyść przez Prokuratora Okręgowego w E., Sąd Apelacyjny w Gdańsku, na mocy wyroku z dnia 28 lutego 2012 r. – sygn. II AKa 371/11 – uchylił w całości (co do 29 oskarżonych) wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 19 kwietnia 2011 r., a sprawę przekazał do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 28 lutego 2012 r. (k.17492 i n.) Sąd Apelacyjny co do zasady podzielił argumenty prokuratorskie w zakresie naruszenia przez Sąd meriti art. 39 § 1, § 2 k.k.s., art. 41a § 1, § 2 k.k.s. oraz wskazał z urzędu - na podstawie art. 440 k.p.k. - na niekorzyść oskarżonych - iż Sąd Okręgowy w procesie dokonywania subsumpcji nie uzasadnił w ogóle kwalifikacji przestępstw przypisanych oskarżonym według przepisów Kodeksu karnego skarbowego. Nadto – wedle Sądu Apelacyjnego orzekającego w sprawie II AKa 371/11 - naruszono treść art. 54 § 1 k.k.s. w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu K. B., w powiązaniu z dyspozycją art. 53 § 14 k.k.s. oraz treść art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 54 § 1 k.k.s. w zw. z art. 38 § 1 pkt 3 i § 2 pkt 1 k.k.s. - w zakresie pozostałych oskarżonych – to jest w przy ustalaniu przepisu będącego najsurowszym, który powinien być powołany w podstawie wymiaru kary. Poza tym – podobnie z powołaniem się na art. 440 k.p.k. – stwierdzono jaskrawe naruszenie art. 12 § 1, § 2 k.k.s. w zw. z art. 13 § 1 k.k.s w zw. z art. 53 § 7 k.k.s. - w procesie wymiaru kary za przestępstwa skarbowe.

Nie umknęło także ówcześnie orzekającemu Sądowi ad quem, że w przypadku oskarżonych D. M., M. D., M. P. i A. Ś. doszło do naruszenia treści art. 85 § 1, § 2 k.p.k. z uwagi na to, że wskazani oskarżeni mieli tego samego obrońcę, a dotykał ich konflikt interesów faktycznych i procesowych.

W konsekwencji – co ważne w perspektywie zakazu reformationis in peius z art. 443 k.p.k. - Sąd Apelacyjny na s. 86 uzasadnienia wskazał, że art. 440 k.p.k. zastosował na niekorzyść wszystkich oskarżonych - poza zarzutami zawartymi w apelacji prokuratorskiej - „w zakresie przyjętej kwalifikacji prawnej czynów oskarżonych zakwalifikowanych w akcie oskarżenia jako przestępstwa karno-skarbowe i wskazanej – w tej części (przypis) - podstawy wymiaru kary (…)”.

Należy też odnotować, że kwestię kary wymierzonej oskarżonemu M. S. (1) w ponownym postępowaniu – w zakresie zasadności stosowania środka probacyjnego – Sąd Apelacyjny pozostawił otwartą [cyt.: „W zakresie kar orzeczonych wobec (…) M. S. (1) (…) możliwe będzie wydanie orzeczenia na niekorzyść”].

Jeżeli chodzi o apelacje obrońców, to zostały one uwzględnione, ponieważ przy sporządzeniu uzasadnienia wyroku pierwszoinstancyjnego doszło do rażącego naruszenia art. 424 k.p.k.

W tym miejscu – dla całkowitej klarowności dalszego wywodu - trzeba też przypomnieć, że Sąd Okręgowy w Elblągu w sprawie II K 118/08 uprzednio skazał K. B. za popełnienie czynu zarzuconego mu w punkcie II aktu oskarżenia, kwalifikowanego z art. 54 § 2 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s. w zw. z art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s. w zw. z art. 23 § 1, § 3 k.k.s. wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę 100 (stu) stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 100 (stu) zł. Uznano go także za winnego popełnienia przestępstwa z art. 258 § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności. Nadto, na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzono K. B. karę łączną 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, której wykonanie – na podstawie art. 69 § 1, § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. oraz art. 73 § 1, § 2 k.k. – warunkowo zawieszono na okres 3 (trzech) lat tytułem próby, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora.

Z kolei, K. M. (1) został uznany w sprawie II K 118/08 za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XXXVII aktu oskarżenia, to jest z art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s w zw. z art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s. wymierzono mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 100 (stu) zł. Tak samo jak w przypadku K. B., K. M. (1) uznano za winnego popełnienia przestępstwa z art. 258 § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzono oskarżonemu karę łączną 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie – na podstawie art. 69 § 1, § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. oraz art. 73 § 1, § 2 k.k. – warunkowo zawieszono na okres 3 (trzech) lat tytułem próby, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora.

Dalej, D. M. w wyroku z dnia 19 kwietnia 2011 r. został uznany za winnego popełnienia przestępstwa zarzucanego mu w punkcie XLI aktu oskarżenia, to jest kwalifikowanego z art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2, 5 k.k.s. w zw. z art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. w zw. z art. 23 § 1, § 2 k.k.s. wymierzono mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz karę 500 stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 200 (dwustu) zł. Oprócz tego D. M. uznano za winnego popełnienia przestępstwa z art. 258 § 3 k.k., za co wymierzono mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzono oskarżonemu karę łączną 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności.

M. S. (1) w sprawie II K 118/08 uznano za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie XLVII aktu oskarżenia, co kwalifikowano z art. 54 § 1 k.k.s. w zb. z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. i w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2, 5 k.k.s. w zw. z art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s. w zw. z art. 23 § 1, § 3 k.k.s. wymierzono mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności. Oskarżony został także uznany za winnego popełnienia przestępstwa z art. 258 § 1 k.k., za co orzeczono mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności. Poza tym, na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzono mu karę łączną 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie – na podstawie art. 69 § 1, § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. oraz art. 73 § 1, § 2 k.k. – warunkowo zawieszono na okres 3 (trzech) lat tytułem próby, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora.

***

Odnosząc się już szczegółowo do apelacji obrońców oskarżonych, Sąd Odwoławczy stwierdza, co następuje.

Zarzuty podniesione w apelacji dotyczącej oskarżonego K. B. - ogólnie rzecz biorąc - nie zasługiwały na uwzględnienie. Obrońca w środku odwoławczym skoncentrował się wyłącznie na polemice z Sądem meriti w zakresie oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonych M. L. i A. J..

Adw. P. T. zarzucił w istocie naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 366 § 1 k.p.k. i art. 410 k.p.k., co skutkowało – w jego ocenie – dokonaniem błędnych ustaleń faktycznych. W szczególności dotyczyć to miało: a) przydania przez organ a quo waloru wiarygodności depozycjom M. L., pomimo tego, że wyjaśnienia te podlegały swoistej ewolucji, to jest: od nie obciążania K. B. do składania wyjaśnień dla niego niekorzystnych – czego Sąd meriti miał nie zauważyć, b) zaaprobowania jako wiarygodnych pierwotnych wyjaśnień A. J., mimo tego, że podczas konfrontacji z K. B. odwołał on oświadczenia obciążające tego ostatniego, c) nie uwzględnienia w procesie oceny dowodów – to jest depozycji M. L. i A. J. - faktu, że ich wyjaśniania nie korespondowały z wyjaśnieniami A. D. i T. K. (1), d) nie uwzględnienia przez Sąd Okręgowy, przy ocenie wyjaśnień M. L., okoliczności, że miał on interes faktyczny w fałszywym oczernianiu K. B., ponieważ K. B. „odbił mu kobietę” (J. H. (2)).

I tak – odnosząc się do opisywanych okoliczności - Sąd Apelacyjny najpierw wskazuje, że nie polegała na prawdzie okoliczność podnoszona przez obrońcę w punkcie a). Otóż, oskarżony M. L. w dniu 24 sierpnia 2007 r. był przesłuchiwany dwukrotnie. Pierwszy raz - przez Prokuratora Okręgowego w E. (k. 4306-4308), drugi – przez funkcjonariusza Straży Granicznej (k. 4387-4389).

Generalnie można powiedzieć, że organy prowadzące lub nadzorujące śledztwo, przyjęły metodykę przesłuchiwania podejrzanych – niesprzeczną z przepisami k.p.k. – a polegającą na tym, że Prokuratura przesłuchiwała podejrzanych w sposób dość ogólny, na okoliczności dotyczące najważniejszych zagadnień, a dopiero potem przesłuchiwani uzupełniali swe depozycje w ramach interrogacji dokonywanej przez funkcjonariuszy Straży Granicznej. W takich warunkach rzeczywiście oskarżony M. L. po raz pierwszy wymienił osobę K. B. dopiero podczas drugiego przesłuchania (k. 4387-4389), jednak jego ówcześnie składane depozycje stanowiły logiczne uzupełnienie tych składanych w Prokuraturze. W szczególności, skoro nie budziło wątpliwości w ustalonym stanie faktycznym, że kontrabanda tytoniowa była – m. in. - przewożona samochodem (...) należącym do K. B. (we współdziałaniu z oskarżonym A. D. i innymi osobami) oraz, iż rzeczone papierosy były ładowane w garażu wynajmowanym przez tego oskarżonego (na terenie byłej jednostki wojskowej), to dopiero w świetle tak wskazanych okoliczności, można było dokonać analizy lakonicznych, ale jednak rzeczowych, wyjaśnień M. L. złożonych w Prokuraturze w dniu 24 sierpnia 2007 r. Otóż, powiedział on wtedy, że osobiście, „dla A. D., jeździł z papierosami samochodem (...) (…) – m. in. (przypis) - z T. K. (3)”. Tymczasem, fakty te w apelacji zupełnie pominął skarżący, co uczynił w ramach z góry przyjętej tezy, ponieważ nie rozpatrywał zgromadzonych w sprawie dowodów we wzajemnym powiązaniu, a wręcz przeciwnie – starał się je odizolować i przeciwstawić sobie. Przeto w żadnej mierze, w ramach procesu oceny depozycji M. L., nie można aktualnie powiedzieć, że podlegały one jakiejś ewolucji, w szczególności: od nie pomawiania K. B. do jego obciążania. Poza tym, adw. P. T. zdaje się nie zauważać, że analizowane wyjaśnienia M. L. zostały złożone w ciągu jednego dnia, a zatem - w niedługim odstępie, tak, że trudno przyjąć, iż M. L. mógł swe stanowisko procesowe w tak krótkim czasie całkowicie zwekslować, co pozostałoby niezauważone przez organy śledcze.

Sąd Apelacyjny nie podziela także obaw obrony, jakoby Sąd Okręgowy w procesie oceny depozycji A. J. nie dostrzegł, że K. B. i A. J. byli w dniu 31 marca 2008 r. konfrontowani na podstawie art. 172 k.p.k. (k. 10423-10425). Protokół ten był przecież odczytywany przez Sąd na podstawie art. 389 § 1 k.p.k. podczas przesłuchiwania obu oskarżonych (k. 17963 i n., 17970 i n.). Prawdą jest, że w trakcie opisywanej konfrontacji A. J. odwołał swe depozycje, które obciążały K. B., jednak uczynił to – zdaniem Sądu ad quem - nieprzekonywująco. Z kolei, obrońca nie chciał dostrzec tej właśnie okoliczności, jak i tego, że A. J. wcześniej składał bardzo obszerne, wyczerpujące i logiczne depozycje, w których obciążał nie tylko innych, ale też i siebie: to jest na k. 8989-8991 w dniu 7 lutego 2008 r., będąc przesłuchiwanym w Prokuraturze, na k. 9356-9359 w dniu 14 lutego 2008 r., będąc przesłuchiwanym przez funkcjonariusza Straży Granicznej. Także w dniu 11 marca 2008 r. – k. 9921-9922 – nie wycofał się z wcześniej składanych oświadczeń wiedzy. Dopiero podczas konfrontacji z K. B., A. D. (k. 10075-10077) i D. M. (k. 10087-10089) zaczął nieumiejętnie i lapidarnie odwoływać wcześniej złożone depozycje, co prezentował także podczas obu przewodów sądowych (k. 15278-15280, 17970-17971), odmawiając w zasadzie składania wyjaśnień. W takich okolicznościach słusznie postąpił Sąd Okręgowy dając wiarę wyjaśnieniom A. J. składanym na k. 8989 i n. i na k. 9356 i n.

Dalej należy wskazać, że nie było także prawdą, iż Sąd meriti przy rozważaniu kwestii związanych z odpowiedzialnością prawną K. B. nie brał pod uwagę treści depozycji składanych przez oskarżonego T. K. (1). Dowodzą tego rozważania Sądu zawarte na s. 24 uzasadnienia. Sąd Apelacyjny tę ocenę depozycji T. K. (1) w pełni akceptuje, a uwypukla jedynie, że na k. 8335 – w dniu 27 grudnia 2007 r. – T. K. (1), przed Prokuratorem, wyjaśnił, iż za pośrednictwem kuzyna A. D. spotkał się z K. B., z którym spisał na potrzeby wyjazdu do Niemiec umowę zlecenia, i który wręczył mu wówczas kluczyki do (...) wraz z dokumentacją na folię budowalną. To właśnie podczas tej podróży (jak wiarygodnie wyjaśniał M. L.) T. K. (1) i M. L. zostali zatrzymani na przemycie do Niemiec w dniu 14 marca 2007 r., z 16.000 paczek papierosów (por. dokumentacja rekwizycyjna z Niemiec – k. 18836-18844). W świetle tych okoliczności – co ważne - nie mogły polegać, z dość oczywistych powodów, na prawdzie te wyjaśnienia T. K. (1), który mając w tym interesy faktyczny i prawny, próbował wykazać, że nic nie wiedział o załadowaniu samochodu papierosami. Przeczyły temu konsekwentne i logiczne wyjaśnienia M. L.. Sąd Okręgowy miał zatem pełne prawo do poszukiwania potwierdzenia sprawstwa K. B. w depozycjach T. K. (1), choć ten ostatni co do zasady nie przyznawał się do popełnienia przestępstwa. Związek tych osób, to jest K., L. i B., z przemytem papierosów – w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów - był oczywisty.

Nie można też było nie zauważyć, że apelujący zupełnie bezpodstawnie podnosił, iż za słusznością linii obrony prezentowanej przez K. B. przemawiała zawartość wyjaśnień oskarżonego A. D. (który nie pomówił B.). Przede wszystkim Sąd Apelacyjny podkreśla, że obrońca w uzasadnieniu środka odwoławczego poprzestał - od strony merytorycznej - jedynie na formalnym wskazaniu faktu nie pomawiania oskarżonego przez A. D., natomiast nie przeprowadził rzetelnej analizy jego depozycji. Przeprowadził ją natomiast Sąd Okręgowy na s. 25 uzasadnienia. Otóż, treść wyjaśnień A. D., w których nie wskazywał on na jakakolwiek rolę w przemycie K. B. była zdeterminowana zajmowaną przez niego pozycją procesową. A. D. - w trakcie toczącego się procesu - najpierw dążył do zminimalizowania swej odpowiedzialności prawnej, wyjaśniając jedynie w nieznacznym zakresie na temat dotyczącej go działalności przemytniczej (k. 4204-4205, złożył nawet wniosek w trybie art. 335 k.p.k.), a potem, kiedy został skonfrontowany z oskarżonym D. M. (k. 7756), już do końca odmawiał składania wszelkich wyjaśnień i nie przyznawał się. W tych warunkach obrona K. B. nie miała prawa oczekiwać, że A. D. będzie skłonny do złożenia wyjaśnień obciążających właśnie B., co korespondowałoby z treścią depozycji M. L., skoro automatycznie wiązałoby się to z pogrążeniem własnej osoby. Obrońca oskarżonego nie dostrzegł tej właśnie perspektywy oceny depozycji złożonych przez A. D., co świadczyło o niepełnej, a co za tym idzie – chybionej logicznie argumentacji.

W podobny sposób należało ocenić ten fragment apelacji adw. P. T., w którym wywodził, że M. L. fałszywie pomawiał K. B., ponieważ ten „odbił mu dziewczynę”, którą była J. H. (2) (z domu B.). Sąd Okręgowy ten wątek rozważył na s. 23 uzasadnienia wyroku i zupełnie prawidłowo przyjął, że zeznania świadka H. wcale nie rzutowały na wiarygodność M. L.. Było tak, ponieważ kiedy świadek miała kontakty intymne z K. B., to już dawno nie była w żadnej uczuciowej relacji z M. L. (k. 18868-18873). Poza tym skarżący zapomniał przytoczyć te zeznania J. H. (2) z przewodu sądowego, w których stwierdziła, że w jej ocenie – choć świadek starała się unikać tego tematu – K. B. i A. D. robili wspólne interesy, w których „chyba chodziło o papierosy”. Jej depozycje skonfrontowane z wiarygodnymi wyjaśnieniami M. L. i A. J., prowadziły do jednoznacznego wniosku, w świetle którego Sąd meriti prawidłowo obciążył K. B. odpowiedzialnością karną.

Już niejako na marginesie Sąd ad quem przypomina, że wyjaśnienia M. L. złożone w sprawie (k. 4306-4308, 4387-4389, 5795-5799, 8735-8739, 15272-15275, 17991-17993) – oczywiście te dotyczące K. B. - były co do zasady zupełnie jasne, logiczne i rzeczowe, niezmienne, a poza tym korespondowały z depozycjami A. J. złożonymi na k. 8990-8991 w dniu 7 lutego 2008 r.

Reasumując, Sąd Okręgowy dowody obciążające oskarżonego K. B. szczegółowo omówił na s. 22-25 uzasadnienia. Była to analiza poprawna, merytoryczna i nie nosząca znamion błędów w zakresie logiki wywodu, stosowania zasad doświadczenia życiowego i wiedzy. W tych warunkach stanowisko organu a quo stało pod ochroną art. 7 k.p.k., a zatem apelacja obrony musiała zostać uznana za niezasadną, bo opartą jedynie na chybionej polemice.

Z kolei, apelacja wywiedziona przez adw. P. T. co do oskarżonego K. M. (1) w ostatecznym rozrachunku okazała się częściowo zasadna. Nie było to jednak wynikiem szczególnej merytorycznej poprawności wywiedzionego środka odwoławczego, także w jego warstwie argumentacyjnej, a bardziej wynikało z niedostatków uzasadnienia Sądu Okręgowego.

Ab ovo ad mala rzecz kształtowała się tutaj w sposób następujący. Obrona zarzucała, że dowody obciążające oskarżonego – to jest wyjaśnienia M. K. (1) i zeznania J. Z. – zostały ocenione z naruszeniem art. 4 k.p.k., art. 5 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 366 § 1 k.p.k. i art. 410 k.p.k., co skutkowało błędami w zakresie ustalenia stanu faktycznego sprawy, przesądzającymi o przypisaniu podsądnemu odpowiedzialności karnej. W szczególności skarżący podnosił, że „wyjaśnienia M. K. (1) zawierały nieusuwalne sprzeczności, a z zeznań J. Z. nie wynikał fakt popełnienia przestępstwa przez K. M. (1)”. Poza tym, obrońca przypominał, że depozycje K. i Z. nie znajdowały potwierdzenia w innym materiale dowodowym sprawy, to jest w wyjaśnieniach C. G., J. J., T. K. (2) i D. M..

Sąd Apelacyjny badając dowody zgromadzone w sprawie, te korzystne i niekorzystne dla oskarżonego K. M. (1), doszedł do wniosku, że wywód Sądu Pierwszej Instancji zawarty na s. 25-28 uzasadnienia nie nosił cech dowolności, wręcz przeciwnie był pragmatyczny i prawidłowy. W procesie oceny Sąd nie pominął żadnego dowodu, widział je wszystkie we wzajemnym powiązaniu, a nadto odnosząc się do każdej kwestii stosował zasady logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego.

Zgodzić się należy, że najważniejszym źródłem dowodowym obciążającym K. M. (1) był oskarżony M. K. (1). Na początku na k. 1879 – w dniu 10 maja 2007 r. – K. wyjaśniając przed funkcjonariuszem Straży Granicznej, po okazaniu mu pod koniec przesłuchania szeregu fotografii, wskazał na tablicy poglądowej nr 2, na zdjęcie nr 7 i powiedział, że znajduje się na nim (...), który „po wpadce” (z przemytem tytoniu) zaproponował mu, „żeby jeździł dla niego z papierosami do Niemiec”. Kolejno, na k. 6243-6244 K. - w dniu 16 października 2007 r. - został już dokładniej przesłuchany na okoliczność udziału owego (...) w przemycie papierosów i wyjaśnił wtedy, że ten właśnie mężczyzna utrzymywał – wedle jego wiedzy – kontakty z J. J. i z „trzema chłopakami z O.”. Rola (...) polegała na tym, że miał on dawać pieniądze na zakup papierosów. Nie chciał natomiast uczestniczyć w faktycznym wykonywaniu przemytu do Niemiec (ze strachu przed zatrzymaniem). K. wiedział też, że (...) miał pretensje do J. Z. o to, że ten porzucił samochód z papierosami podczas kontroli na przejściu granicznym, a który to transport z kontrabandą został sfinansowany przez (...). Prócz tego, K. wyjaśnił, że (...) przyjeżdżał - czasami - nadzorować załadunek papierosów do samochodów, choć osobiście papierosów do aut nie wkładał.

Podczas pierwszego rozpoznawania sprawy przed Sądem Okręgowym w Elblągu (k. 15176-15177) M. K. (1) podtrzymał depozycje złożone w śledztwie, mało tego, na sali rozpraw wskazał na oskarżonego K. M. (1) i powiedział, że jest to osobnik wcześniej opisywany przez niego w wyjaśnieniach jako (...). Potwierdził to częściowo w swych depozycjach także sam M., który na k. 15177 oświadczył, że koledzy rzeczywiście nazywali go imieniem (...).

Po uchyleniu wyroku Sądu Pierwszej Instancji, w trakcie drugiego przewodu sądowego, w dniu 20 grudnia 2012 roku - na k. 17984-17986 - M. K. (1) wyjaśniał identycznie jak na k. 15176-15177. Potem jednak, już po upływie prawie ośmiu miesięcy – na rozprawie w dniu 8 sierpnia 2013 r. (k. 18794) - adw. P. T. złożył wniosek o ponowne wezwanie oskarżonego M. K. (1), celem zadania mu istotnych pytań. Żądaniu obrońcy zadośćuczyniono i na rozprawie w dniu 26 września 2013 r. doszło do uzupełniającego przesłuchiwania K. (k. 19020-19021). Analiza protokołu rozprawy, z zapisem szeregu pytań zadanych przez adw. P. T. – zdaniem Sądu Apelacyjnego – wskazuje w tym przypadku na ich sugestywność. Doszło wręcz do sytuacji, w której pytający konkludentnie oczekiwał, aby w udzielanych odpowiedziach pytany odwołał dotychczas składane wyjaśnienia. Było to sprzeczne z treścią art. 171 § 4 k.p.k., a na Sądzie Okręgowym ciążył obowiązek uchylenia tak formułowanych pytań. Nie dziwiło więc, że M. K. (1) – bez interwencji Sądu zgodnej z dyspozycją art. 171 § 6 k.p.k. - ugiął się i lapidarnie, bardzo chwiejnie (bo na pytanie Sądu stwierdził, że w postępowaniu przygotowawczym mówił prawdę), próbował wycofać się z konsekwentnych dotychczas oświadczeń wiedzy. W tej sytuacji – według Sądu ad quem - oczywiście miał rację Sąd Okręgowy, kiedy w pisemnych motywach wyroku dał wiarę depozycjom M. K. (1) składanym do dnia 26 września 2013 r. jako logicznym, plastycznym i jasnym, a odmówił wiarygodności tym składanym ostatnio, jako złożonym pod wpływem starań obrony oskarżonego K. M. (1). Na marginesie Sąd Apelacyjny zauważa, że obrona podobny manewr próbowała także wykonać w stosunku do oskarżonego M. L., składającego wyjaśnienia mocno niekorzystne dla oskarżonego K. B., tyle tylko, że ten ostatni odmówił odpowiadania na „uzupełniające” pytania adw. P. T. (por. k. 18974, również zapis protokołu rozprawy z dnia 26 września 2013 r.).

Sąd Apelacyjny zgadza się ze stanowiskiem Sądu meriti, że depozycje M. K. (1) znajdowały wsparcie w wyjaśnieniach składanych przez świadka J. Z. (świadek ten zmarł w trakcie procesu). Wyjaśnienia Z. były przecież jasne, logiczne i konsekwentne. Otóż, w dniu 29 maja 2007 r. – a więc w czasie paralelnym do czasu składania pierwszych depozycji przez M. K. (1) – J. Z. wyjaśnił na k. 2140, po okazaniu mu większej ilości zdjęć sygnalitycznych, że na tablicy nr 2, na fotografii nr 7, rozpoznaje pod danymi K. M. (1) osobnika, który przyjeżdżał do niego z J. J. w sprawie zwrotu pieniędzy za papierosy zatrzymane na przejściu granicznym polsko-niemieckim (dotyczyło to 21.500 paczek zarekwirowanych w dniu 13 listopada 2006 r.). Te depozycje J. Z. podtrzymywał konsekwentnie będąc przesłuchiwany w dniach 30 maja 2007 r. (k. 2204-2206, 2210A-2210C), 22 października 2007 r. (k. 6511-6512), 30 listopada 2007 r. (k.7606-7612, konfrontacja z T. K. (2), którego świadek obciążał), 4 grudnia 2007 r. (k. 7794-7796, konfrontacja z J. J., którego także świadek obciążał), 2 września 2008 r. (k. 12474-12576), 17 września 2008 r. (k. 12715-12716) i 3 listopada 2008 r. (k. 13618-13620).

Zestawienie treści depozycji M. K. (1) i J. Z. – tak jak to słusznie podkreślił Sąd meriti – wykazywało dobitnie na bardzo daleko idące zbieżności faktologiczne podawane przez te osoby, i to – co warte szczególnej uwagi - niezależnie od siebie. Przy czym ani K., ani Z. nie pozostawali w jakimkolwiek sporze, czy konflikcie z K. M. (1), nie mieli więc żadnego interesu w nieprawdziwym – wspólnym ( sic!) - pomawianiu oskarżonego. W sprawie nie ujawniono również dowodu na to, że organy procesowe w sposób nieuprawniony wpływały na depozycje K. i Z., dążąc do sfabrykowania dowodów niekorzystnych dla K. M. (1). Nie było też prawdą – przeciwną tezę forsował w apelacji adw. P. T. - że Sąd Okręgowy nie dostrzegał, iż depozycje K. i Z. były jedynymi dowodami obciążającymi K. M. (1). Wystarczyło w tym zakresie dokładnie prześledzić rozważania organu a quo poczynione na s. 25-28 uzasadnienia. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, szczupłość zgromadzonych w sprawie środków dowodowych niekorzystnych dla K. M. (1), wynikała z tego, że oskarżony ten – co podkreślał M. K. (1) – nie afiszował się z czynnościami wykonywanymi na rzecz i w ramach grupy przestępczej, wręcz przeciwnie starał się pozostawać w cieniu, będąc związany bezpośrednio tylko z wybranymi osobami.

Nie miał też racji apelujący, kiedy twierdził, że wyjaśnienia J. Z. były sprzeczne z depozycjami oskarżonego C. G. (k. 2394 i n.), który wyjaśnił, że to on razem z D. J. pojechali - na prośbę J. J. - do J. Z. w celu odzyskania pieniędzy za utracony transport papierosów. Było tak, ponieważ wizyta tych osób nie musiała być jedyną, która miała na celu odzyskanie zainwestowanych pieniędzy, skoro faktem bezspornym było, że Z. – będąc tylko kurierem - nie dysponował poważnymi sumami pieniędzy, a zatem jakiś czas musiał zwlekać z oddaniem długu.

Oceny dowodów dokonanej przez Sąd Okręgowy nie niweczył też brak wskazania osoby K. M. (1) w depozycjach J. J., T. K. (2), D. M. czy T. L. (1). Było tak, ponieważ osoby te - składając wyjaśnienia - dążyły do zminimalizowania swej odpowiedzialności, bądź w ogóle nie przyznawały się do popełnienia zarzucanych im czynów, a zatem – tak, jak w przypadku braku opisu osoby oskarżonego K. B. w depozycjach A. D. - z braku wskazania osoby K. M. (1) w depozycjach analizowanych osób nie można było wyciągać kategorycznego wniosku o niewiarygodności środków dowodowych w postaci wyjaśnień składanych przez K. i Z.. Zadziałał tu znany mechanizm, w którym oskarżeni J., K., M. czy L., składając wyjaśnienia niekorzystne dla K. M. (1), jednocześnie doprowadziliby do pogorszenia swojej sytuacji procesowej. Apelujący nie mógł zatem żądać, aby depozycje K. i Z. – dla przydania im waloru wiarygodności – musiały potwierdzać się w wyjaśnieniach rzeczonej grupy osób. Było to wymaganie odbiegające od zasad logicznego rozumowania.

Co do zasady zatem – Sąd Apelacyjny – zaaprobował wywody Sądu Okręgowego zawarte w pisemnym uzasadnieniu wyroku, w zakresie odnoszącym się do oskarżonego K. M. (1). Jedyne zastrzeżenia jakie organ ad quem miał w stosunku do Sądu meriti, związane były z ustaleniem, w świetle którego przedmiotem paserstwa akcyzowego i celnego w przypadku K. M. (1) padło aż 339.288 paczek, po 20 sztuk papierosów w każdej paczce. Na s. 37 uzasadnienia Sąd meriti wskazał, że oparł się w tej mierze na depozycjach M. K. (1), który wyjaśnił, że transporty odbywały się w tym przypadku przeciętnie raz w tygodniu. Tymczasem - w ocenie Sądu Apelacyjnego - z depozycji oskarżonego K. (opisanych przez Sąd ad quem wyżej) wcale nie wynikało, że oskarżony K. M. (1) zaangażowany był w każdy transport przemycanych papierosów (współfinansując ich zakup). Nie negując zatem ustaleń Sądu Okręgowego w Elblągu co do udziału M. w strukturach zorganizowanej grupy przestępczej i odgrywanej w niej roli (przestępstwo formalne), na podstawie wiarygodnych depozycji M. K. (1) i J. Z., stosując regułę in dubio pro reo z art. 5 § 2 k.p.k., należało przyjąć współsprawstwo K. M. (1) do co najmniej dwóch przemytów papierosów do Niemiec (w ramach przestępstwa materialnego). Oba związane były z „wpadkami” - udokumentowanymi przez stosowne służby - transportów wykonywanych przez K. (k. 18821 i n.) i Z. (s. 5 uzasadnienia). Skoro oba podmioty wyjaśniały na niekorzyść K. M. (1), to na pewno oskarżony miał udział - co najmniej - w tych przemytach, które zostały wykryte. W przypadku J. Z. współudział K. M. (1) wynikał z tego, że w okresie późniejszym domagał się on zwrotu pieniędzy zainwestowanych w transport. Sumując zatem: w dniu 3 grudnia 2006 r. K. został złapany z kontrabandą 23.679 paczek papierosów, a Z. w dniu 13 listopada 2006 r. – 21.150 paczek. W tym przypadku, biorąc pod uwagę treść pisma Urzędu Celnego w E. z k. 19093-19095, wartość uszczuplonego cła wynosiła 41.314 zł, a podatku akcyzowego 452.160 zł (por. też pismo Urzędu Celnego w E. Referatu Dochodzeniowo-Śledczego, znak (...)). Tym samym, czyn oskarżonego K. M. (1) należało zakwalifikować według opisu dokonanego przez Sąd Apelacyjny w punkcie I. 2. b. wyroku, to jest z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 5 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s., za co po zastosowaniu art. 7 § 2 k.k.s., art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s., na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. wymierzono mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności, a nadto po zastosowaniu art. 23 § 1, § 3 k.k.s. karę 60 (sześćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki za równoważną kwocie 50 (pięćdziesiąt) zł1. Potrzeba zmiany opisu przestępstwa przypisanego oskarżonemu M. w punkcie LXXIV wyroku Sądu meriti musiała pociągnąć za sobą obowiązek zmiany opisu czynu przypisanego mu w punkcie LXXIII (punkt I. 2. a. wyroku Sądu Apelacyjnego). Dotyczyło to ustalenia czasu popełnienia przestępstwa kwalifikowanego z art. 258 § 1 k.k. na 2006 r. Skoro oba „wpadkowe” transporty miały miejsce w 2006 r., to ustalono, że oskarżony brał udział w strukturach zorganizowanej grupy przestępczej właśnie w tym czasie. W punkcie I. 2. c. Sąd Apelacyjny, stojąc wobec konieczności ukształtowania nowego wymiaru kary łącznej, uchylił punkty LXXV i LXXVI zaskarżonego wyroku i w to miejsce na podstawie art. 39 § 1, § 2 k.k.s. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. i w zw. z art. 85 k.k. wymierzył oskarżonemu karę łączną 11 (jedenastu) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 41a § 1, § 2 k.k.s. warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat tytułem próby, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora sądowego.

Przy wymiarze kary za przestępstwo paserstwa akcyzowego i celnego Sąd Apelacyjny brał pod uwagę treść art. 12, 13 k.k.s w zw. z art. 53 § 7 k.k.s., a także art. 23 § 3 k.k.s. W zasadzie okoliczności te - co do oskarżonego K. M. (1) - zostały opisane w uzasadnieniu Sądu Pierwszej Instancji (s. 43 uzasadnienia: pozytywna opinia środowiskowa, pełnienie drugoplanowej roli w popełnianym przestępstwie, nie podejmowanie w grupie przestępczej decyzji o charakterze strategicznym), a obniżenie kar pozbawienia wolności i grzywny wynikało z mniejszego stopnia bezprawia czynu przypisanego przez Sąd Apelacyjny, w stosunku do tego przypisanego przez Sąd Okręgowy. Z tego punktu widzenia zmiana opisu czynu przypisanego oskarżonemu z punkcie LXXIII nie pociągała za sobą aż tak daleko idącej zmiany okoliczności popełnionego przestępstwa, która nakazywałaby obniżenie kary wymierzonej za czyn z art. 258 § 1 k.k. Przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności kierowano się istniejącym, między popełnionymi przestępstwami, bliskim związkiem czasowo – przestrzennym oraz przedmiotowo – podmiotowym. W ocenie organu ad quem zasadnym było zastosowanie wobec oskarżonego zasady asperacji. Przy wymiarze kary łącznej brano także pod uwagę regułę prewencji indywidualnej.

Z kolei, zastosowanie wobec oskarżonego art. 41a § 1, § 2 k.k.s było wobec oskarżonego obligatoryjne, ponieważ oskarżyciel publiczny nie składał w stosunku do niego apelacji na niekorzyść (zakaz reformationis in peius, art. 113 § 1 k.k.s w zw. z art. 434 § 1 k.p.k.). Zwalniało to Sąd Drugiej Instancji od czynienia szczegółowych rozważań nad zasadnością zastosowania wobec oskarżonego rzeczonego środka probacyjnego.

Kontynuując rozważania, Sąd Apelacyjny odniesie się w tym miejscu do apelacji wywiedzionej przez obrońcę oskarżonego D. M. – adw. P. Ł.. Zdaniem Sądu zarzuty podnoszone w środku odwoławczym były chybione. Było tak z następujących przyczyn.

Przede wszystkim zauważyć należało, że skarga odwoławcza obrońcy była lakoniczna, niezbyt obszerna i w zasadzie w znacznej części pokrywała się z apelacją osobistą oskarżonego. Obrońca ograniczył się jedynie do jej uszczegółowienia i przeredagowania.

W opozycji do treści apelacji stała zawartość merytoryczna uzasadnienia Sądu Okręgowego, w szczególności odnosiło się do zagadnień poruszanych s. 13-20, gdzie dokonano bardzo analitycznego porównania dowodów obciążających oskarżonego w postaci: depozycji M. L., E. G., P. W., A. D., A. J., M. K. (3), J. H. (2) i I. C.. Dowody te oceniono z zastosowaniem art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., nie przekraczając przy tym granic swobody zakreślonej w ustawie procesowej. Sąd Apelacyjny wywody Sądu Pierwszej Instancji czyni własnymi, co zwalnia go od szczegółowych analiz w tym zakresie.

Sąd Apelacyjny jedynie jeszcze raz przypomina, że wyjaśnienia oskarżonego M. L. (k. 4308, 4387-4388, 15275 i n., 17991 i n.) były konsekwentne. Oskarżony nigdy nie wycofał się ze składanych depozycji, a jego oświadczenia cechowała plastyczność i przejrzystość w zakresie opisu roli D. M. jaką pełnił on w przemytniczym procederze. Tak samo należało odnieść się do wyjaśnień składanych przez oskarżonego E. G. (k. 5251-5258, 15175-15176, 17967-17968). Ze wskazanymi dowodami korespondowały wyjaśnienia oskarżonego P. W. z k. 7079-7080, 7103-7105, składane w postępowaniu przygotowawczym. Na rozprawie – k. 15303-15306, 18074 – oskarżony P. W. co prawda odwołał wcześniejsze oświadczenia (które obciążały D. M.), ale uczynił to w sposób nieudolny i wskazujący na obawę zemsty ze strony oskarżonych C. G. i D. M.. Również wyjaśniania oskarżonego A. D. złożone na k. 4204-4205 stanowiły materiał niekorzystny dla D. M., a późniejsza zmiana jego stanowiska w konfrontacji właśnie z oskarżonym (k. 7756), wskazywała jedynie na chęć uniknięcia odpowiedzialności karnej. W zasadzie to samo można było również powiedzieć o depozycjach oskarżonego A. J. – co opisywano już w uzasadnieniu – który najpierw na k. 8989 i n., 9356-9359 plastycznie kreślił zakres działalności zorganizowanej grupy przestępczej, by potem z powodów widocznych w konfrontacjach z oskarżonymi A. D., D. M. i K. B. – odwołać wcześniej opisywany stan faktyczny. Oskarżony J. próbował w trakcie prowadzonego postępowania jurysdykcyjnego przeforsować tezę o podejmowaniu wobec niego nieuprawnionych metod przesłuchań, ale okazało się to bezzasadnym pomówieniem (por. zeznania Z. W. – k. 18632 i n., R. L. – k. 18634 i n., K. W. – k. 18635 i n.). W tych warunkach słusznie Sąd Okręgowy dał wiarę pierwszym wyjaśnieniom składanym przez oskarżonego A. J..

Równie słusznie Sąd meriti ocenił zeznania składane przez świadka M. K. (3), która od początku procesu, do jego końca, nie wycofała się z podawania stanu faktycznego niekorzystnego dla D. M. (nawet podczas czynności konfrontacji, k. 499004993, 5001-5003v, 5914-5917, 7758-7760, 15803-14806, 18420-18425). Jako zupełne nieporozumienie Sąd Apelacyjny potraktował zgłoszony przez obronę zarzut naruszenia przy ocenie depozycji M. K. (3) treści art. 193 § 1 k.p.k. Adw. P. Ł. wywodził mianowicie, że złe opinie o M. K. (3) wyrażane przez jej pracodawcę i przez koleżankę z pracy (k. 16468, 16469) powinny skłonić Sąd Pierwszej Instancji do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego. Charakterystyczne, że sam apelujący nie był przekonany co do słuszności zgłoszonego zarzutu, skoro nie wskazał w apelacji specjalności biegłego, który miałby opiniować. Tylko dla jasności wywodu Sąd ad quem podaje w tym miejscu, że takie cechy depozycji M. K. (3) jak logiczność wypowiedzi, konsekwencja prezentowanych postaw i precyzja podawanych opisów – absolutnie zaprzeczały potrzebie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychiatry lub psychologa na podstawie art. 192 § 2, § 4 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. Słusznie też dostrzegł Sąd Okręgowy, że zeznania świadka M. K. (3) korespondowały z depozycjami świadka J. H. (2) (k. 2805-2808, 4862-4864). Otóż, świadek H. opisywała, że D. M. posługiwał się pseudonimem (...) - co świadczyło o jego kierowniczej roli w zorganizowanej grupie przestępczej - oraz podała organom śledczym, iż z powodu składania depozycji obciążających grupę otrzymała SMS-a z groźbą (k. 4862-4864).

Sąd Apelacyjny zgadza się również z Sądem Okręgowym, że depozycje D. D. (k. 623-627, 1307-1311, 2095-2099, 5346-5348), M. D. (k. 10295-10299, 13059-13061), C. G. (k. 2394-2404, 8065-8069), P. J. (k. 7564-7568, 13168-13170), S. S. (k. 3006-3009, 3014-3016) i M. W. (k. 310, 671-675, 2114-2116, 7578-7582) potwierdzały wyjaśnienia i zeznania świadków szczegółowo omówionych przez Sąd na k. 13-20 uzasadnienia. Dotyczyło to także zeznań świadka I. C. (k. 18266, 15657), której oświadczenia wiedzy współgrały z materiałem w postaci wyjaśnień S. S..

Nie miał także racji apelujący, kiedy twierdził, że depozycje świadka M. G. miałyby świadczyć o niewinności oskarżonego D. M.. Przypomnieć w tym zakresie należy, że świadek ten pierwszy raz została przesłuchana w postępowaniu przygotowawczym w dniu 6 grudnia 2007 r. (k. 7875-7876) i zeznała wtenczas, rozpoznając D. M. na zdjęciu, że był on osobnikiem, który w 2004 r. proponował jej przemyt papierosów z Rosji do Polski za wynagrodzeniem (świadek w latach 2002-2007 została ukarana 28 krotnie za drobny przemyt). Z kolei na rozprawie w dniu 7 lutego 2013 r. (k. 18184) świadek odwołała swe depozycje, twierdząc, że zeznania złożyła pod wpływem sugestii funkcjonariusza Straży Granicznej. Oceniając tę okoliczność Sąd Apelacyjny wskazuje, że w jego ocenie depozycje M. G. z przewodu sądowego były niewiarygodne, ponieważ stanowiły zbyt proste i naiwne zaprzeczenie okoliczności podawanych w śledztwie, w obawie przed zamieszaniem w poważną sprawę karną. Poza tym, uprzednio złożone przez świadka oświadczenia wiedzy korespondowały z tymi dowodami, które bez żadnej wątpliwości obciążały podsądnego, a którym Sąd meriti przydał walor wiarygodności.

Na koniec Sąd Apelacyjny przypomina również, co zdaje się marginalizować apelujący, że w dniu 24 lutego 2007 r. Wydział Operacyjno – Śledczy (...) Oddziału Straży Granicznej dokonał w miejscowości L. przeszukania fermy drobiu należącej do D. M., podczas której zabezpieczono samochód ciężarowy marki (...) - należący do T. K. (2) – a w nim 1000 paczek papierosów, 30.000 paczek papierosów w samochodzie marki (...), 3420 paczek papierosów w pomieszczeniach zajmowanych przez D. M.. Funkcjonariusze Straży Granicznej w rzeczonym dniu obserwowali załadunek papierosów do samochodów przygotowanych do wyjazdu do Niemiec (między innymi na niemieckich numerach rejestracyjnych). Zatrzymano wtedy oskarżonych: D. M., D. D., C. G., J. J., D. J. i M. W.. Prócz tego kilka godzin później został zatrzymany T. L. (2) – to jest kierowca ciężarówki marki (...). Cło od zabezpieczonych papierosów wynosiło około 31.666 zł, a należny podatek akcyzowy aż 346.953,60 zł.

Doprawdy, w tych okolicznościach, argumenty przywoływane przez skarżącego świadczyły tylko o tym, że apelacja stała się mało rzeczową próbą polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu a quo. Na marginesie jeszcze Sąd Apelacyjny wskazuje, że sam oskarżony D. M. nie był przekonany co do zasadności składanego środka odwoławczego, skoro w ramach końcowych głosów stron (k. 19173), to jest przed Sądem Okręgowym, domagał się jedynie łagodnego wymiaru kary.

W kolejnej części uzasadnienia Sąd Apelacyjny odniesie się do apelacji wywiedzionej przez adw. P. S. – obrońcę oskarżonego M. S. (1) . Zdaniem Sądu ad quem zarzuty w niej przywołane nie mogły zostać uwzględnione z przyczyn jednoznacznych.

Mianowicie, w uzasadnieniu skargi apelujący argumentował, że przy ocenie dowodów obciążających oskarżonego Sąd nie wziął jakoby pod uwagę, iż oskarżony E. G. miał interes faktyczny w składaniu wyjaśnień niekorzystnych dla podsądnego, ponieważ był z nim w konflikcie, a świadek M. K. (3) i oskarżony M. K. (2) pomawiali S., ponieważ chcieli polepszyć swą sytuację procesową.

Od razu na wstępie trzeba było nadmienić, że Sąd Okręgowy w Elblągu – por. s. 20-22 uzasadnienia – przeprowadził ocenę wszystkich dowodów dotyczących oskarżonego M. S. (1), a jego postępowanie było wnikliwe i rzetelne. Sąd wykonał swą pracę z poszanowaniem reguł wskazanych w art. 7 k.p.k. i jako taka zasługiwała ona na ochronę w postępowaniu odwoławczym.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy oceniając depozycje oskarżonego E. G. (k. 6036-6039) miał na uwadze – wbrew obawom obrony - że między nim a M. S. (1) istniał konflikt rodzinny. Nie było to jednak – zdaniem Sądu Apelacyjnego - poważne nieporozumienie, skoro M. K. (3) i M. K. (2) podobnie opisywali stan faktyczny sprawy, a osoby te nie znajdowały się w żadnym konflikcie z podsądnym.

Dalej, obrona nie dostrzegała, że świadek M. K. (3) (k. 5003, 5916, 15803-15806, 18424) – jak już wspominano w uzasadnieniu – przez cały czas toczącego się procesu była w swych depozycjach konsekwentna. Wyjaśniała i zeznawała na niekorzyść nie tylko oskarżonego S., ale także innych osób. Obciążała również samą siebie, nie starając się wybielać własnych przewinień. Świadek została skazana w odrębnym postępowaniu karnym, co także przekonywało o prawidłowości pracy Sądu Okręgowego w Elblągu w sprawie II K 39/12. W tych warunkach teza, że M. K. (3) składając wyjaśnienia i zeznania starała się o poprawę własnej sytuacji, kosztem M. S. (1), nie wytrzymywała krytyki. Należało też pamiętać, że oskarżony M. K. (2) (k. 6654-6656, 8219, 8220, 15280-15282, 17991) podobnie obciążał S.. Były to wyjaśnienia konsekwentne, jasne, logiczne i niesprzeczne wewnętrznie. Dopiero na rozprawie oskarżony wycofał się (częściowo) ze składanych wcześniej depozycji – z powołaniem się na stosowanie wobec niego niedozwolonego sposobu przesłuchania (por. k. 17991). Sąd Okręgowy na tę okoliczność przesłuchał świadka, to jest funkcjonariusza Straży Granicznej Z. W. (k. 18632-18634), który nie potwierdził okoliczności podawanych przez K..

Sąd Apelacyjny nie stracił też z pola widzenia – co pominięto w apelacji, bo nie pasowało to do jej koncepcji – treści zeznań świadka I. C. (k. 18266). Kwestię tę natomiast dostrzegał Sąd Okręgowy, bo analizował ją w uzasadnieniu. Przypomnieć więc wypadało, że świadek słyszała od oskarżonego S. S., iż M. S. (1) podróżował (z nim) kilkakrotnie do Niemiec w ramach kontrabandy papierosowej.

Wreszcie zapomnieć też nie można – choć fakt ten był poza zakresem historycznym zarzutu (ale nie poza zakresem dowodowym sprawy) – że M. S. (1) i M. K. (2) zostali skazani na terenie Niemiec za przemyt 1995 paczek papierosów w czerwcu 2006 r. (k. 18827-18831).

Reasumując, depozycje E. G., M. K. (3), M. K. (2) - w zakresie oskarżonego M. S. (1) - wzajemnie się uzupełniały, współgrały ze sobą, przesądzając o zasadności przypisania podsądnemu odpowiedzialności karnej za przestępstwa opisane w wyroku Sądu Pierwszej Instancji.

M. S. (1) był osobnikiem wielokrotnie karanym za przestępstwa, posiadającym bogatą przeszłość kryminalną, a mimo to Sąd Pierwszej Instancji zdecydował się na zastosowanie wobec niego warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny poprzednio rozpoznając sprawę nie wyłączył możliwości orzeczenia wobec oskarżonego kary „bezwzględnej”. W aktualnie toczącym się postępowaniu kontrolnym orzekanie na niekorzyść oskarżonego było wykluczone z uwagi na brak apelacji prokuratorskiej „na niekorzyść” (art. 434 § 1 k.p.k.).

***

Dokonanie pozostałych zmian w wyroku Sądu Okręgowego znajdowało swą podstawę w treści art. 440 k.p.k. – to jest w zakresie oskarżonych, co do których wywiedziono apelacje, a także w treści art. 435 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. - w przypadku podsądnych nie składających środków odwoławczych. Były to korekty korzystne dla oskarżonych (brak środków odwoławczych wywiedzionych na niekorzyść oskarżonych), stąd Sąd Apelacyjny był uprawniony do wydania orzeczenia reformatoryjnego.

Zmiany zaskarżonego wyroku koncentrowały się wokół następujących zagadnień. Pierwsze - dotyczyło wyeliminowania przez Sąd meriti z podstawy prawnej skazania oskarżonych kwalifikacji według art. 54 k.k.s, drugie – związane było z ustaleniem przez Sąd odpowiedzialności oskarżonych na podstawie art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s.

Pomimo treści uzasadnienia Sądu Apelacyjnego rozpoznającego sprawę po raz pierwszy (Sąd ten nie wyłączył - na podstawie art. 440 k.p.k. - przyjęcia surowszej odpowiedzialności oskarżonych na podstawie art. 54 § 1 k.k.s. oraz na podstawie art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s.) Sąd Okręgowy z podstawy prawnej skazania wszystkich osób wyeliminował art. 54 k.k.s., podpierając się w tym zakresie wykładnią przepisu dokonaną przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 9 sierpnia 2012 r., sygn. II AKa 111/12 (Lex nr 1237245), w którym stwierdzono, że: „ Odpowiedzialności na podstawie art. 54 k.k.s. podlega tylko podatnik, a więc osoba prowadząca legalną działalność podlegającą opodatkowaniu. Nie ma on natomiast zastosowania do czynności sprzecznych z prawem, nawet jeżeli w wyniku ich dokonania powstaje obowiązek uiszczenia należności na rzecz Skarbu Państwa ( podatku akcyzowego, cła)”. Nie kwestionując wywodu dokonanego przez Sąd Apelacyjny w Lublinie - również z powodów wymienionych w treści art. 434 § 1 k.p.k. - Sąd Apelacyjny w Gdańsku stwierdza, że Sąd meriti nieprecyzyjnie zapoznał się z wywodem Sądu Apelacyjnego w Lublinie, ponieważ z opisu czynów przypisanych oskarżonym nie wyeliminował faktu dokonania uszczuplenia podatku VAT, którego uszczuplić nie mogli, bo nie byli podatnikami (obowiązanymi do jego uiszczenia).

Odnosząc się do drugiej kwestii, Sąd Apelacyjny przypomina, że zgodnie z art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s. sąd stosuje nadzwyczajne obostrzenie kary, jeżeli sprawca „uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu”. Odmiennie niż na gruncie obowiązującego w aktualnym brzmieniu art. 65 § 1 k.k. (od 1 maja 2004 r.), Kodeks karny skarbowy dla spełnienia tej przesłanki wymaga istnienia co najmniej dwóch przestępstw skarbowych (w Kodeksie karnym wystarczające jest jedno przestępstwo). W praktyce zatem, niemożliwe jest stosowanie nadzwyczajnego obostrzenia kary na podstawie art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s. wobec sprawcy przestępstwa skarbowego popełnionego w ramach czynu ciągłego - art. 6 § 2 k.k.s. (por. np. P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer Business, Warszawa 2012, s. 405).

Tymczasem, analiza wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu, wraz z jego pisemnymi motywami, przekonywała, że organ ten widział możliwość przypisania oskarżonym kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s. właśnie w związku z tym przestępstwem skarbowym (paserstwie akcyzowym i celnym), które kwalifikował z art. 6 § 2 k.k.s.

W skardze publicznej, a potem w ślad za tym w zaskarżonym wyroku, w zakresie czynów przypisanych oskarżonym, użyto następujących zwrotów (w ramach art. 6 § 2 k.k.s.): „czyniąc sobie z popełniania tych przestępstw stałe źródło dochodu”, „czyniąc sobie z tego procederu stałe źródło dochodu”.

Doszło zatem do powstania poważnego błędu merytorycznego, w świetle którego „czyn ciągły” Sąd Okręgowy pojmował jako co najmniej dwa przestępstwa (użycie zwrotu: „tych przestępstw”), choć czyn taki zgodnie z art. 6 § 2 k.k.s. „uważa się za jeden czy zabroniony”, bądź też wbrew treści art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s. pojęcie „ten proceder” – widziany w perspektywie art. 6 § 2 k.k.s – interpretowano jako „dwa czyny zabronione”. Sąd Apelacyjny wskazuje również, że użycie przez Sąd meriti w wyroku zaimków rzeczowych („tych”, „tego”) logicznie powiązane było z tym skazaniem, które kwalifikowano w ramach art. 6 § 2 k.k.s. Wykluczało to zastosowanie art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s. nawet przy ustaleniu – na podstawie kart karnych czy odpisów wyroków zgromadzonych w aktach – że przed wydaniem wyroku w sprawie II K 39/12 oskarżeni byli skazywani za przestępstwa skarbowe o identycznym obrazie znamion typu czynu zabronionego.

Sąd Apelacyjny – co należy podkreślić – prócz powyższych zagadnień, rozważał także z urzędu (na podstawie art. 440 k.p.k.) stan faktyczny i prawny związany z ewentualnym zastosowaniem w sprawie art. 2 § 2 k.k.s. W tym zakresie należało stwierdzić, co następuje.

Nie budzi wątpliwości, że art. 2 § 2 k.k.s. (zasada lex mitior agit – działania ustawy względniejszej) stosowany jest także w zakresie norm blankietowych z art. 53 § 6 oraz § 14-16 k.k.s.: ustawowego progu (do pięciokrotnej wysokość minimalnego wynagrodzenia), małej wartości (do dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia), dużej wartości (powyżej pięćsetkrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia) oraz wielkiej wartości (powyżej tysiąckrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia), w powiązaniu z konkretnymi przepisami części ogólnej lub szczególnej Kodeksu karnego skarbowego, w których nawiązuje się do owych norm (np. art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s., art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s., art. 65 k.k.s., art. 91 k.k.s.). Chodzi tu o sytuację podwyższenia kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 53 § 4 k.k.s.), stanowiącego kryterium oznaczania progów kwotowych wskazanych znamion blankietowych. Wiadomo bowiem, że minimalne wynagrodzenie ulega zmianie co roku (podwyższeniu – w warunkach inflacji), z dniem 1 stycznia. Jakiegokolwiek wpływu na te zjawiska kwalifikacyjne nie posiadają przepisy art. 53 § 3, § 6 w zw. z § 3, § 14-16 k.k.s., ponieważ – pomimo powiązania pojęć tam definiowanych z czasem popełnienia czynu – nie modyfikują one treści art. 2 § 2 k.k.s. Innymi słowy, przepisy te nie ograniczają stosowania zasady lex mitior. Problematyka ta jest rozstrzygana jednolicie w literaturze przedmiotu, por.: P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy, Wydawnictwo Wolters Kluwer Business, Warszawa 2012, s. 44-45; V. Konarska-Wrzosek, Czy utrzymać kryteria nazwowo-pragmatyczne rozwarstwiania czynów karalnych skarbowych w Kodeksie karnym skarbowym?, w: Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Markowi , Warszawa 2010, s. 339 i n.; O. Włodkowski, Rola wskaźnika bazowego minimalnego wynagrodzenia w Kodeksie karnym skarbowym. Nowa kodyfikacja prawa karnego, t. XXVIII, Wrocław 2012, s. 325-343, tenże: Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach karnych skarbowych za rok 2013, Pr. i Pr. 2014/10/s. 126 i n. Kwestię tę doprecyzował też Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 stycznia 2008 r., w sprawie o sygn. V KK 218/07 (Lex nr 370297), kiedy to sprzeciwił się – w perspektywie prawa do stosowania stanu prawnego względniejszego dla sprawcy - ustalaniu wysokości uszczuplonego podatku według przepisów obowiązujących w czasie dokonania czynu, zaś wysokości minimalnego wynagrodzenia według przepisów z daty orzekania ze względu na zakaz orzekania łącznie na podstawie dwóch konkurujących ze sobą ustaw (z uwagi nakaz odczytywania treści normy sankcjonowanej tylko na podstawie jednego aktu prawnego - art. 2 § 3 k.k.s.). Sąd Najwyższy postulował badanie wysokości uszczuplonego podatku w stosunku do minimalnego wynagrodzenia w tym samym okresie, a więc: w dacie popełnienia czynu albo na chwilę orzekania, i dopiero wówczas ustalanie, który z zaprezentowanych kompleksów przepisów jest względniejszy dla sprawcy. Kwestię tę analizował także Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 20 lutego 2001 r., sygn. P 2/00 (OTK ZU 2001/2/3), kiedy to stwierdził, że: „przepis art. 2 § 2 k.k.s. reguluje konsekwencje zmiany ustawy w okresie między popełnieniem czynu przez sprawcę a wydaniem wyroku. Zakłada on – co do zasady – stosowanie ustawy nowej, nakazując jednocześnie stosowanie przez sądy ustawy poprzednio obowiązującej, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Jeśli zatem sprawca dopuścił się czynu, który w chwili jego popełnienia – według obowiązujących stawek podatku akcyzowego i wysokości najniższego wynagrodzenia – był przestępstwem skarbowym, lecz następnie – na skutek obniżenia stawek podatku lub podwyższenia minimalnego wynagrodzenia – czyn ten przestał być przestępstwem a stał się wykroczeniem, albo wręcz nastąpiła jego depenalizacja, zmiana ta zadziała na korzyść sprawcy”.

Reasumując, w zakresie analizowanego przez Sąd Apelacyjny problemu, w perspektywie art. 2 § 2 k.k.s., najpierw należało zbadać w sprawie II K 39/12 relację wielkości należności celnej, podatku akcyzowego ustalonej ilości paczek papierosów będących przedmiotem paserstwa w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia - na chwilę popełnienia przestępstwa skarbowego, potem ustalić podobną relację – na chwilę orzekania, a następnie porównać oba wyniki. Nadto należało też zbadać, co nie budziło wątpliwości w świetle art. 2 § 2 k.k.s., jak kształtował się - w przypadku każdego oskarżonego - stosunek wielkości uszczupleń celno-akcyzowych z daty popełnienia czynu i z daty orzekania. Dopiero tak zgromadzony kompleks danych pozwalał na ustalenie, które przepisy były względniejsze dla podsądnych.

W realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy miał zatem obowiązek (czego nie uczynił – por. s. 32, akapit pierwszy uzasadnienia) przy kwalifikowaniu czynów oskarżonych z art. 65 k.k.s. i z art. 91 k.k.s. uwzględnić, że wysokość minimalnego wynagrodzenia w chwili popełnienia czynów była różna (w 2006 r. - 899,10 zł, w 2007 r. – 936 zł) od wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie orzekania [w 2013 r. – 1600 zł (czas orzekania Sądu a quo), w 2014 r. - 1680 zł (chwila wydawania wyroku przez Sąd ad quem)] oraz mieć na uwadze, że stawka należności celnej od paczki papierosów w 2006 r. i 2007 r. – wynosiła 0,92 zł, w 2014 r. – 0,64 zł, a stawka podatku akcyzowego w 2006 r. i 2007 r. – 10,08 zł, natomiast w 2014 r. – 15,30 zł. Poza tym, co wynikało ze złożonego do akt sprawy pisma Urzędu Celnego w E., Referatu Dochodzeniowo-Śledczego, znak: (...), z dnia 8 grudnia 2014 r., należało też wziąć pod uwagę, że wielkość uszczupleń celno-akcyzowych, których przypisanie byłoby możliwe w 2014 r. (każdemu z oskarżonych) przewyższała o 44,90 % wielkości uszczupleń z 2006-2007 r.

W tych warunkach – zdaniem Sądu Apelacyjnego – pomimo zmiany na korzyść oskarżonych stosunku wielkości należności uszczupleń podatkowych porównywanych do wartości minimalnego wynagrodzenia w latach 2006-2007 i w 2014 r., stosunek wielkości uszczupleń podatkowych w tych latach przeważał na korzyść zastosowania przepisów blankietowych wcześniejszych. Jeżeli bowiem przyjąć, że uszczuplenia podatkowe oskarżonych w latach 2006-2007 wynosiły 100 %, to uszczuplenia podatkowe konieczne do przypisania w 2014 r. stanowiłyby aż 144,90 % uszczupleń z lat poprzednich (jedyną niezmienną w tych okolicznościach wartością pozostawała ilość paczek papierosów podlegających paserstwu, pozostałe dane jak: wartość celna, należność celna, podatek akcyzowy, minimalne wynagrodzenie – były zmienne, a więc podlegały ewaluacji w ramach art. 2 § 2 k.k.s.).

W związku z wyżej nakreślonymi kwestiami (na podstawie art. 440 k.p.k. - co do oskarżonych apelujących oraz na podstawie art. 435 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. - w stosunku do pozostałych oskarżonych) zachodziła konieczność dokonania następujących zmian w zaskarżonym wyroku, i tak:

I. zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. wobec oskarżonego K. B. wyeliminowano z opisu czynu przypisanego w punkcie II ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu oraz ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełniono podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s. (nie zastosowano w kwalifikacji prawnej art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. z uwagi na brak apelacji na niekorzyść oskarżonego, choć wartość należności celnej wynosiła 57,20 minimalnego wynagrodzenia, a uszczuplonego podatku akcyzowego 625,01 minimalnego wynagrodzenia),

2. wobec oskarżonego K. M. (1) (...):

b) czyn przypisany mu w punkcie LXXIV opisano i zakwalifikowano w następujący sposób: w 2006 roku, na terenie woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, w zorganizowanej grupie przestępczej, w krótkich odstępach czasu oraz w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nabywał, przechowywał i przewoził, z Polski do Niemiec, wyroby tytoniowe bez wymaganych znaków skarbowych akcyzy, sprowadzane uprzednio przez inne osoby z terytorium Federacji Rosyjskiej na terytorium Polski z pominięciem przepisów podatkowych i celnych, w ilości co najmniej 44.829 paczek papierosów po 20 sztuk w każdej paczce, od których należne było cło w kwocie 41.314 zł, podatek akcyzowy w kwocie 452.160 zł, to jest uznano go za winnego popełnienia przestępstwa z art. 65 § 1 k.k.s. w zb. z art. 91 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 5 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s. i za to po zastosowaniu art. 7 § 2 k.k.s., art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s., na podstawie art. 65 § 1 k.k.s. wymierzono mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności, nadto po zastosowaniu art. 23 §1, § 3 k.k.s. karę 60 (sześćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki za równoważną kwocie 50 (pięćdziesięciu) złotych (innymi słowy: wyeliminowano z opisu czynu przypisanego w punkcie LXXIV ustalenie, że oskarżony K. M. (1) uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu oraz ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary – art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., zaś z podstawy kwalifikacji prawnej art. 91 § 1 k.k.s., zastępując go art. 91 § 3 k.k.s. – uszczuplona należność celna to 45,95 minimalnego wynagrodzenia, uszczuplony podatek akcyzowy – 502,90 minimalnego wynagrodzenia),

3. wobec oskarżonego D. M. wyeliminowano z opisu czynu przypisanego mu w punkcie LXXXIII ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu oraz ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstawy kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełniono podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

4. wobec oskarżonego M. S. (1) wyeliminowano z opisu czynu przypisanego mu w punkcie XCV ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, poza tym uzupełniono podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s. [nie zastosowano wobec oskarżonego w kwalifikacji prawnej art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s., (podatek akcyzowy – 1110,61 minimalnego wynagrodzenia, cło – 101,47 minimalnego wynagrodzenia) z uwagi na to, że takiej kwalifikacji nie przyjął Sąd meriti, a w stosunku do oskarżonego nie wywiedziono apelacji na niekorzyść, nadto nie zastosowano wobec oskarżonego art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius],

5. na podstawie art. 435 k.p.k.:

a. z opisu czynów przypisanych oskarżonym D. D. w punkcie VI , A. D. w punkcie XI, M. D. w punkcie XVI, C. G. w punkcie XXI, E. G. w punkcie XXVI (nie zastosowano wobec oskarżonego podstawy wymiaru kary z art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, uszczuplone cło – 133,27 minimalnego wynagrodzenia, uszczuplony podatek akcyzowy – 1458 minimalnego wynagrodzenia), J. H. (1) w punkcie XXXI, A. J. w punkcie XXXVI, M. K. (1) w punkcie XXXIX, J. J. w punkcie XLIII, M. K. (2) w punkcie XLVII (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 172,08 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 1883,32 minimalnego wynagrodzenia), D. J. w punkcie LII, M. L. w punkcie LXV, K. M. (2) w punkcie LXXVIII (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 51,25 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 560,91 minimalnego wynagrodzenia), M. P. w punkcie LXXXVII (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 91 § 3 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 5,31 minimalnego wynagrodzenia) S. S. w punkcie XCI (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 176,30 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 1929,60 minimalnego wynagrodzenia), M. W. w punkcie CIV, P. W. w punkcie CIX (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 98,40 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 1076,96 minimalnego wynagrodzenia), S. W. w punkcie CXIII (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 291,59 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 3.191,39 minimalnego wynagrodzenia), A. Ś. w punkcie CXVII - wyeliminowano ustalenie, że uczynili sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu oraz ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełniono podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

b. z opisu czynów przypisanych oskarżonym T. K. (1) w punkcie LXI (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 47,26 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 517,25 minimalnego wynagrodzenia), M. S. (2) w punkcie XCIX (nie zastosowano wobec oskarżonego kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius, cło – 70,39 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 770,45 minimalnego wynagrodzenia), Z. Ć. w punkcie CXXI - wyeliminowano ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, poza tym uzupełniono podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s.,

c. z opisu czynu przypisanego oskarżonemu P. J. w punkcie LVII wyeliminowano ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., poza tym uzupełniono podstawę kwalifikacji prawnej o treść art. 2 § 2 k.k.s., nadto wyeliminowano z podstawy wymiaru kary art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s., w to miejsce przyjęto art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s. (zmieniono wobec oskarżonego podstawę do nadzwyczajnego obostrzenia kary z uwagi na to, że cło wynosiło 27,88 minimalnego wynagrodzenia, a podatek akcyzowy – 305,14 minimalnego wynagrodzenia),

d. z opisu czynu przypisanego oskarżonemu T. L. (1) w punkcie LXIX wyeliminowano ustalenie, że uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, ustalenie o uszczupleniu podatku VAT, a z podstaw kwalifikacji prawnej i wymiaru kary art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., nadto wyeliminowano z podstawy kwalifikacji prawnej art. 91 § 1 k.k.s., w to miejsce przyjęto art. 91 § 3 k.k.s. oraz uzupełniono tę podstawę o art. 2 § 2 k.k.s. (cło – 67,63 minimalnego wynagrodzenia, akcyza – 798,70 minimalnego wynagrodzenia, nie zastosowano kwalifikacji z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. – zakaz reformationis in peius).

Na koniec - tej części uzasadnienia - Sąd Apelacyjny wyjaśnia, że dokonane zmiany w wyroku pierwszoinstancyjnym wobec wyżej wymienionych oskarżonych (tych prócz K. M. (1)), ze względu na treść art. 12, 13, 23 § 3, 53 § 7 k.k.s. - nie wymuszały korekt w zakresie wymierzonych kar jednostkowych, a potem łącznych. Biorąc – m. in. - pod uwagę rozmiar działalności oskarżonych, jej społeczną szkodliwość, straty odniesione przez Skarb Państwa, kary (nawet po korektach dokonanych przez Sąd Apelacyjny z urzędu) jawiły się jako ogólnie łagodne.

Przy wydawaniu wyroku Sąd Apelacyjny brał także pod uwagę treść art. 23 § 3 k.k.s. w zw. z art. 2 § 2 k.k.s. i w zw. z art. 434 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok – nie znajdując podstaw do jego zmiany albo uchylenia z urzędu - utrzymano w mocy.

***

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu M. S. (1) - w postępowaniu odwoławczym - orzeczono na podstawie art. art. 16 ust. 2 i 3 i art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058, Nr 126, poz. 1069 i Nr 153, poz.1271 z późniejszymi zmianami) oraz na podstawie § 14 ust. 1 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz.461).

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 624 §1 k.p.k.

(...)

II AKa 274/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE