Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Sajtyna

Protokolant: starszy protokolant sądowy Anna Wołowiec - Piłat

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Augustyna Pindziaka

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2015 roku

sprawy P. J., s. S. i B., ur. (...) w K.

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 4 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Starachowicach

z dnia 1 kwietnia 2015 roku sygn. akt II K 125/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  eliminuje z opisu czynu przypisanego oskarżonemu ustalenie, że czynu tego dopuścił się będąc uprzednio prawomocnie skazanym za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k. w sprawie II K 260/12 SR w Starachowicach;

2.  na podstawie art. 69 § 1, 2 i 4 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby wynoszący 4 (cztery) lata;

3.  na podstawie art. 71 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1 i 3 k.k. orzeka wobec oskarżonego karę 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwadzieścia) złotych;

4.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 220 (dwieście dwadzieścia) złotych, tytułem opłaty za obie instancje;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20 (dwadzieścia) złotych, tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

SSO Krzysztof Sajtyna

Sygn. akt IX Ka 902/15

UZASADNIENIE

P. J. został oskarżony o to, że:

w dniu 24 listopada 2014 roku w miejscowości P., gm. B. woj. (...), kierował samochodem osobowym marki S. (...) nr rej. (...) w ruchu lądowym, będąc w stanie nietrzeźwości 1,56 promila alkoholu we krwi, czym czynu dopuścił się w czasie obowiązującego zakazu prowadzenia pojazdów w okresie od 4 stycznia 2013 roku do 4 stycznia 2015 roku wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach sygn. akt II K 260/12,

tj. o przestępstwo określone w art. 178 a § 4 k.k.

Sąd Rejonowy w Starachowicach wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2015 roku w sprawie sygn. akt II K 125/15 orzekł co następuje:

I.  w ramach czynu zarzucanego w akcie oskarżenia uznał P. J. za winnego tego, że w dniu 24.11.2014 roku w miejscowości P. gm. B., będąc uprzednio prawomocnie skazanym za przestępstwo z art. 178 a § l k.k. w sprawie II K 260/12 SR w Starachowicach, w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonego tym wyrokiem, prowadził w ruchu lądowym pojazd mechaniczny marki S. (...) nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości, to jest przestępstwa z art. 178 a § 4 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 178 a § 4 k.k. wymierzył mu karę 5 (pięć) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył P. J. na rzecz orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w tej sprawie od dnia 25 listopada 2014 rok do dnia 26 listopada 2014 roku przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności w tej sprawie odpowiada jednemu dniowi orzeczonej kary pozbawienia wolności,

III.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. orzekł wobec P. J. tytułem środka karnego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 (dwa) lata,

IV.  na podstawie art. 49 § 2 k.k. orzekł od P. J. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 300 (trzysta) złotych tytułem środka karnego,

V.  zasądził od P. J. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 412,10 (czterysta dwanaście 10/100) złotych tytułem kosztów sądowych, w tym 120 (sto dwadzieścia) złotych opłaty.

Apelację od powyższego wyroku w całości na korzyść oskarżonego wniósł jego obrońca zarzucając:

1) naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na treść wyroku mianowicie:

a) art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów,

b) art. 411 § 2 pkt l k.p.k. poprzez niewskazanie w sentencji wyroku ilości spożytego alkoholu przez oskarżonego,

c) art.6 k.p.k. w zw. z art.79 parł pkt.3 k.p.k. poprzez nieustanowienie z urzędu przez Sąd dla oskarżonego obrońcy z urzędu i naruszenie w ten sposób jego prawa do obrony w sensie materialnym i formalnym,

2) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na mylnym uznaniu, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu, a z ostrożności procesowej

3) rażącą niewspółmierność (surowość) kary.

Na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu względnie o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, a z ostrożności procesowej zmianę wyroku i uznanie oskarżonego winnym występku z art. 178 a § l k.k.i wymierzenie kary wolnościowej.

Ponadto wniósł o:

I. dopuszczenie dowodu z opinii biegłych psychiatrów na okoliczność:

1) czy oskarżony cierpi na chorobę psychiatryczną, upośledzenie umysłowe lub zakłócenie czynności psychicznych?

2) czy oskarżony w chwili dokonania zarzucanego mu czynu miał zdolność rozpoznania jego znaczenia oraz zdolność pokierowania swoim postępowaniem czy miał zachowaną, zniesioną czy ograniczoną w stopniu znacznym?

3) czy oskarżony mógł brać udział w prowadzonym p-ko niemu postępowaniu przygotowawczym, przed Sądem I instancji i obecnie czy może?

Ponadto wniósł o zaliczenie w poczet dowodów rzeczowych:

a)  historii choroby, na okoliczność, iż oskarżony uległ wypadkowi drogowemu w następstwie, którego doszło do złamania u niego kości skroniowej po prawej stronie i mimo bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia nie wyraził zgody na hospitalizację i wątpliwości co do jego poczytalności i możliwości brania udziału w postępowaniu karnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

1. Apelacja jest częściowo zasadna i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób opisany w dyspozytywnej części. Niemniej jednak żaden z formalnie podniesionych zarzutów nie jest zasadny, a powodem dokonanej zmiany jest uchybienie wskazane w uzasadnieniu apelacji- odnoszące się do błędnego ustalenia Sądu meriti, co do uprzedniej karalności oskarżonego.

2. Analiza dowodów zgromadzonych w aktach sprawy na okoliczność uprzedniej karalności oskarżonego przekonuje, iż w dacie wyrokowania przed Sądem I instancji, skazanie w sprawie II K 260/12 SR w Starachowicach uległo zatarciu i fakt ten nie może stanowić o zakwalifikowaniu czynu oskarżonego z art. 178a § 4 kk, co trafnie dostrzegł również Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku. Wnioski wyprowadzone z tej okoliczności zarówno przez Sąd I instancji (k. 69), jak i obrońcę oskarżonego (k.82) o niemożności zakwalifikowania czynu z art. 178a § 4 kk są jednak nieuprawnione. Przepis ten zawiera, bowiem dwa różne, niezależne od siebie znamiona, których spełnienie warunkuje odpowiedzialność z art. 178a § 4 kk. Otóż oprócz uprzedniego prawomocnego skazania, drugim znamieniem sformułowanym in fine tego przepisu jest popełnienie czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo. W niniejszej sprawie oskarżony dopuścił się czynu 24 listopada 2014 roku w sytuacji, gdy okres zakazu orzeczony wyrokiem powołanym wyżej trwał do dnia 4 stycznia 2015 r. (k. 58), a więc bezspornie w okresie jego obowiązywania, jak wymaga tego przepis art. 178a § 4 kk. W orzecznictwie nie kwestionowane jest, że o ile zatarcie skazania w dacie wyrokowania powoduje niemożność przyjęcia quasi recydywy, to fakt prowadzenia pojazdu w okresie obowiązywania zakazu, z uwagi na to, iż jest to odrębny kwalifikowany typ przestępstwa, ocenia się na datę popełnienia czynu. Tak m.in. w postanowieniu SN z dnia 21.08.2012 r. sygn. akt IV KK 59/12: Fakt zatarcia z mocy prawa wcześniejszego prawomocnego skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k. lub wymienione w art. 178a § 4 k.k., zaistniały w dacie wyrokowania co do popełnienia czynu określonego w art. 178a § 1 k.k., uniemożliwia przyjęcie odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 178a § 4 k.k. także wtedy, gdy do popełnienia tego czynu doszło przed upływem okresu niezbędnego do zatarcia wcześniejszego skazania. Nie stanowi natomiast przeszkody do przyjęcia odpowiedzialności na podstawie art. 178a § 4 k.k. zatarcie, w dacie wyrokowania, skazania za przestępstwo, którego częścią było orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, jeżeli będący przedmiotem osądu czyn określony w art. 178a § 1 k.k. został popełniony w okresie obowiązywania tego zakazu. Podobnie SN w wyroku z dnia 2014.12.04 (III KK 381/14) do którego odwołuje się Sąd I instancji w motywach zaskarżonego wyroku . Konsekwencją powyższych rozważań była konieczność wyeliminowania z opisu czynu ustalenia, że oskarżony przedmiotowego czynu dopuścił się będąc uprzednio prawomocnie skazany za przestępstwo z art. 178a § 1 kk.

3. Zmiana opisu czynu, wprawdzie nie mająca istotnego znaczenia dla kwalifikacji prawnej czynu oskarżonego musiała znaleźć swoje odzwierciedlenie w ocenie współmierności kary. Aczkolwiek w dalszym ciągu wobec oskarżonego zastosowanie ma zasada z art. 69 § 4 kk, to jednak uwzględniając pozostałe okoliczności związane z sytuacją osobistą oskarżonego (młody wiek, w miarę ustabilizowany tryb życia i niekaralność) doprowadziły Sąd Okręgowy do przekonania, iż zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na skorzystanie z warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności. Określenie czteroletniego okresu próby i zasądzenie od oskarżonego kary grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 20 złotych każda będzie dostateczną, a przez to współmierną reakcją karną na czyn przypisany oskarżonemu. Jednocześnie Sąd zastosował wobec oskarżonego ustawę w brzmieniu z dnia popełnienia czynu, jako ustawę in concreto względniejszą (art. 4 § 1 kk). Przemawia za tym chociażby porównanie treści art. 71 § 1 kk i art. 72 § 1 kk.

4. Jak już wyżej nadmieniono pozostałe zarzuty podniesione w apelacji, a dotyczące uchybień jakich miał się dopuścić Sąd Rejonowy są bezzasadne.

5. Po pierwsze Sąd I instancji nie mógł dopuścić się naruszenia przepisów o prawie do obrony w sytuacji, gdy żaden dowód zgromadzony w sprawie, w tym wyjaśnienia oskarżonego nie wskazywały na istnienie okoliczności prowadzących do możliwości powzięcia wątpliwości, co do jego poczytalności. Po drugie- niezależnie od powyższego dokumentacja lekarska przedłożona przy apelacji również w żadnym razie nie prowadzi do takiego wniosku. Przebyty blisko cztery lata temu uraz kości skroniowej prawej, bez jakichkolwiek innych następstw oraz jakiegokolwiek dalszego leczenia w tym kierunku w żadnym razie nie uzasadnia powzięcia wątpliwości o których napisał w apelacji jej autor.

6. Oczywiście bezzasadny jest zarzut obrazy art. 411 § 2 pkt 1 kpk. Niezrozumiałe jest w jakim celu w opisie czynu występku z art. 178a kk miałoby być zawarte ustalenie, co do ilości spożytego przez oskarżonego alkoholu. Istotne jest ustalenie stanu nietrzeźwości w momencie kierowania pojazdem mechanicznym, albowiem to stanowi znamię czynu zabronionego. Jednocześnie jeśli chodzi o stopień stężenia alkoholu, to wystarczające jest wskazanie tej okoliczności w ustaleniach faktycznych w uzasadnieniu wyroku.

7. Wreszcie bezzasadne w stopniu oczywistym są również zarzuty obrazy art. 7 kpk i błędu w ustaleniach faktycznych. Skarżący za wyjątkiem zarzutu, iż jego zdaniem doszło do dowolnej oceny dowodów, nie wskazał nawet na czym ta dowolna ocena miała polegać i jakich lub jakiej okoliczności, albo dowodów miała dotyczyć. Podobnie nie mógł być skuteczny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych w sytuacji braku jakiejkolwiek w tym zakresie argumentacji.

8. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 456 kpk w zw. z art. 437 § 1 i 2 kpk, art. 634 kpk w zw. z art. 627 kpk oraz art. 10 ust. 1 w zw. z art. 2 ust 1 pkt 2 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23.06.73 r. o opłatach w sprawach karnych orzekł jak w dyspozytywnej części wyroku.

SSO Krzysztof Sajtyna