Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w XVII Wydziale Karnym – Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Justyna Andrzejczak (spr.)

Sędziowie: SSO Sławomir Olejnik

SSR Robert Kubicki

Protokolant: st. prot. sąd. Joanna Kurkowiak

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2015 r.

sprawy P. Ł.

oskarżonego z art. 212 § 1 kk w zw. z art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lesznie z dnia 17 marca 2015 r. w sprawie sygn. akt II K 465/14

1.zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w zakresie ustalenia zawartego w punkcie 1 na podstawie art. 66 § 1 kk i 67 § 1 kk postępowanie karne przeciwko oskarżonemu o czyn z art. 212 § 1 kk warunkowo umarza na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby,

- na podstawie art. 67 § 3 kk zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej J. K. (2) nawiązkę w kwocie 300 (trzystu) złotych,

- uchyla punkty 2-4 zaskarżonego wyroku;

2.w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.kosztami postępowania odwoławczego obciąża oskarżonego w ramach uiszczonego ryczałtu wymierzając mu opłatę w wysokości 60 zł za obie instancje, a nadto zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej kwotę 625 zł tytułem kosztów działania pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym oraz zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Doroty Sobe kwotę 516,60 zł (w tym VAT) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym.

Robert Kubicki Justyna Andrzejczak Sławomir Olejnik

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 marca 2015 roku w sprawie II K 465/14 Sąd Rejonowy w Lesznie uznał oskarżonego za winnego przestępstwa z art. 212 § 1 k.k. (k. 75 – 76).

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł oskarżony (k. 98 – 100).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego okazała się zasadniczo nietrafna, jednak pozwoliła na instancyjną kontrolę zaskarżonego orzeczenia.

Przed ustosunkowaniem się do apelacji wniesionej w niniejszej sprawie należy zauważyć, iż Sąd I instancji w sposób prawidłowy i wyczerpujący rozważył wszystkie okoliczności i dowody ujawnione w toku rozprawy dokonując następnie na ich podstawie właściwych ustaleń faktycznych. Postępowanie w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone dokładnie i starannie. Ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd Rejonowy nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów. Uzasadnienie wyroku odpowiada wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k. i w pełni pozwala na kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia. Do czynu przypisanego oskarżonemu Sąd I instancji zastosował właściwą kwalifikację prawną i należycie ją uzasadnił.

Argumentacja zawarta w apelacji oskarżonego sprowadza się do nieuzasadnionej i bezpodstawnej polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego. Zasadza się ona na innej, niż przyjęta przez Sąd I instancji ocenie materiału dowodowego. Podkreślić przy tym należy, że zaproponowana przez skarżącego ocena materiału dowodowego jest całkowicie dowolna i nie znajduje uzasadnienia w niniejszej sprawie.

Mając powyższe uwagi na względzie nie można więc zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego co do oceny materiału dowodowego. W pierwszej kolejności stwierdzić należało, że wskazane przez oskarżonego w treści uzasadnienia złożonej apelacji okoliczności dotyczące mającego się toczyć w Prokuraturze Rejonowej w Lesznie postępowania przeciwko oskarżyciele prywatnej i jej mężowi nie miały żadnego wpływu dla wypełnienia przez oskarżonego znamion przypisanego mu przestępstwa z art. 212 § 1 k.k. Podobnie należy skwitować twierdzenia oskarżonego dotyczące osoby pełnomocnika oskarżycielki prywatnej. Podnoszenie tego rodzaju argumentacji przez oskarżonego w apelacji nie mogło przynieść mu powodzenia.

Odnosząc się natomiast do twierdzenia oskarżonego, że wypowiadane przez niego słowa były kierowane wyłączenie pod adresem prowadzonej przez oskarżycielkę prywatną i jej męża działalności gospodarczej, także nie zasługiwały na aprobatę. Z zeznań świadków jednoznacznie wynika bowiem, że oskarżony kierował słowo „złodzieje” bezpośrednio pod adresem oskarżycielki posiłkowej i jej męża. I tak przytoczyć należy, że świadek P. S. podał: „Wielokrotnie w czasie tego zdarzenia oskarżony nazwał panią J., jak i jej męża złodziejami. Mówił, że będzie wszędzie rozpowiadał, że są złodziejami” (k. 68v). Świadek P. L. podała: „Ja tylko zapamiętałam, że oskarżony był bardziej agresywny i że nazywał właścicieli sklepu złodziejami” (k. 68). Świadek S. S. zeznał: „W naszej obecności oskarżony także mówił na oskarżycielkę prywatną i jej męża, że są oszustami i złodziejami” (k. 51). Świadek B. W. podał: „wyzywał od złodziei” (k. 51v). Także świadek J. K. (3) wyraźnie wskazał: „Wpadł do naszego sklepu, zaczął krzyczeć, że go oszukał, ze jesteśmy złodziejami, że jestem chujem” (k. 50v). Oskarżycielka prywatna również wprost przytoczyła: „Oprócz stwierdzenia, że jesteśmy złodziejami padały inne, za to bardzo wulgarne słowa” (k. 67v).

Zeznania wszystkich powyższych świadków nie pozostawiają, więc jakichkolwiek wątpliwości, że wypowiadane przez oskarżonego słowa „złodzieje” były kierowane bezpośrednio pod adresem oskarżycielki prywatnej i jej męża. Podkreślić należy, że bezsporność tych depozycji wzmacnia fakt, iż świadkowie P. L., S. S., B. W. (tj. interweniujący policjanci) oraz P. S. są osobami obcymi dla oskarżonego i oskarżycielki posiłkowej, więc nie mieli żadnego interesu w zeznawaniu na korzyść, którejkolwiek ze stron.

Ponadto o świadomości oskarżonego co do tego, że wypowiadane przez niego słowa „złodzieje” pod adresem oskarżycielki prywatnej i jej męża mogą doprowadzić do jego odpowiedzialności karnej świadczą także zeznania interweniujących policjantów, którzy go o tym pouczali. Świadek P. L. wskazała: „Nawet któryś z policjantów zwrócił mu uwagę, aby w naszej obecności tego nie powtarzał, bo naraża się na odpowiedzialność karną” (k. 68). Natomiast świadek S. S. zeznał: „Pouczyliśmy oskarżonego, że nie wolno takich słów używać, gdyż może zostać założona sprawa prywatno – karna” (k. 51).

Wobec powyższych okoliczności twierdzenia oskarżonego, że wypowiadał on słowa „złodzieje” jedynie pod adresem działalności gospodarczej oskarżycielki prywatnej i jej męża nie mogły zostać uwzględnione. Oskarżony w sposób jednoznaczny zwracał się bowiem wprost do oskarżycielki prywatnej. Ponadto interweniujący policjanci wyraźnie pouczali oskarżonego, że jego zachowanie naraża go na odpowiedzialność karną za przestępstwo z art. 212 § 1 k.k.

Odnosząc się natomiast do twierdzeń oskarżonego dotyczących niekompletności dostarczonych mebli dla jego syna, to także stwierdzić należy, że nie było to przedmiotem niniejszego postępowania. Nie miało to bowiem wpływu na odpowiedzialność oskarżonego za przypisane mu przestępstwo. Tego rodzaju roszczenia mogą być przedmiotem postępowania cywilnego.

Bezsprzecznym było także to, iż jednym z bezpośrednich świadków używanych przez oskarżonego słów „złodzieje” był P. S., który jako przedstawiciel handlowy współpracował z oskarżycielką prywatną i jej mężem. Niewątpliwie więc jako osoba utrzymująca kontakty handlowe z tymi osobami na skutek wypowiedzianych przez oskarżonego słów „złodzieje”, które w powszechnym użyciu mają jednoznacznie pejoratywny wydźwięk, mógł powziąć uzasadnione wątpliwości co do ich rzetelności. Z tego względu oskarżony naraził oskarżoną na utratę zaufania niezbędnego wobec kontrahentów przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Wskazać ostatecznie należy, że dokonana przez Sąd I instancji ocena zeznań oskarżycielki prywatnej i jej męża J. K. (3) została dokonana w sposób rzetelny, dokładny i prawidłowy. Z tego wzglądu nie ma potrzeby jej powielania i ponownego przytaczania w tym miejscu, albowiem Sąd odwoławczy akceptuje ją w całości. Sąd Okręgowy w tym miejscu jeszcze raz wskazuje, że zeznania tych osób zostały potwierdzone w zeznaniach bezstronnych uczestników inkryminowanego zajścia, tj. przez policjantów oraz świadka P. S.. Także wyjaśnienia oskarżonego zostały przez Sąd Rejonowy ocenione w sposób prawidłowy i rzetelny. Słusznie uznał Sąd meriti, że nie można im dać wiary w zakresie w jakim oskarżony zaprzeczał swojemu sprawstwu. Przede wszystkim bowiem wyjaśnienia oskarżonego pozostawały sprzeczne z zeznaniami wszystkich pozostałych świadków, którym Sąd I instancji dał wiarę w całości. Oskarżony w toku całego postępowania karnego w sposób nieudolny starał się zrzucić z siebie odpowiedzialność za popełnione czyny, co nie mogło zasługiwać na aprobatę.

Reasumując należy zaznaczyć, że oparcie przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych na określonej i wyraźnie wskazanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku grupie dowodów i jednoczesne nieuznanie dowodów przeciwnych, nie stanowi uchybienia, które mogłoby powodować zmianę lub uchylenie wyroku, w sytuacji gdy zgodnie z treścią art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., Sąd Rejonowy wskazał jakimi w tej kwestii kierował się względami. Jak wynika z motywów zaskarżonego wyroku Sąd I instancji uczynił zadość wymaganiom wskazanego wyżej przepisu, dokonując szczegółowej i wszechstronnej analizy materiału dowodowego oraz wskazując precyzyjnie jakie fakty uznał za udowodnione i na jakich w tej mierze oparł się dowodach. Sąd Rejonowy odpowiednio wskazał w jakich częściach uznał ww. dowody za wiarygodne, a w jakich za nie zasługujące na wiarę (lub są nieistotne), przy czym stanowisko swoje logicznie i przekonywująco uzasadnił. Dowody te pozwoliły przypisać oskarżonemu winę i sprawstwo w zakresie zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy dokonał weryfikacji zaskarżonego wyroku również w zakresie rozstrzygnięcia o karze. Sąd Okręgowy stanął przy tym na stanowisku, iż okoliczności zdarzenia, jak i dotychczasowy tryb życia oskarżonego, który nie był karany za popełnienie jakiegokolwiek przestępstwa, pozwalały na skorzystanie wobec niego z możliwości warunkowego umorzenia postępowania karnego na okres próby wynoszący 2 lata. Podkreślić należy, iż instytucja warunkowego umorzenia postępowania karnego może zostać zastosowana jedynie wówczas, gdy wina i społeczna szkodliwość czynu zagrożonego karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Sąd Okręgowy uznał, iż okoliczności tego rodzaju zaistniały w odniesieniu do oskarżonego.

Podkreślić zatem należy, iż oskarżony swym działaniem niewątpliwie naruszył normę przepisu art. 212 § 1 k.k. Jednocześnie z przeprowadzonego na potrzeby postępowania wywiadu policyjnego (k. 41 – 41v) wynika, że oskarżony jest osobą spokojną i bezkonfliktową, nie nadużywa alkoholu, posiada pozytywną opinię w środowisku lokalnym, a jego sytuacja rodzinna jest stabilna. Oskarżony nie naruszał wcześniej porządku prawnego, ani zasad współżycia społecznego – oczywiście poza inkryminowanym przypadkiem – co pozwala sądzić, że niniejsze postępowanie będzie jednostkowym incydentem w życiu oskarżonego i powstrzyma go przed łamaniem norm prawnych w przyszłości.

Tym samym Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż jedynym sprawiedliwym rozstrzygnięciem w tej sprawie będzie warunkowe umorzenie postępowania karnego na okres próby wynoszący 2 lata, o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku na podstawie przepisów art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k.. Fakt, że przed popełnieniem przestępstwa oskarżony prowadził życie zgodne z literą prawa pozwala sądzić, że niniejsze zdarzenie miało charakter li tylko incydentalny i więcej się nie powtórzy. Oskarżony zarówno przed wskazaną wyżej datą, jak i w chwili obecnej prowadzi ustabilizowany tryb życia i prawidłowo funkcjonuje w społeczeństwie. Taki rozstrzygnięcie pędzie więc wystarczającą reakcją prawno – karną w jego przypadku.

Z powyższych względów, zdaniem Sądu Okręgowego, wobec oskarżonego istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna, która uzasadnia przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa. Wyznaczony okres próby będzie dla oskarżonego szansą na życie w społeczeństwie bez piętna osoby skazanej. Ponadto niniejsze orzeczenie będzie zarazem dla oskarżonego przestrogą i zapowiedzią możliwości podjęcia przez Sąd warunkowo umorzonego postępowania w razie nieprzestrzegania w tym czasie porządku prawnego.

W dla wzmocnienia wychowawczej roli postępowania karnego – na podstawie art. 67 § 3 k.k. zasądzono od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej nawiązkę w kwocie 300,00 złotych.

Jednocześnie Sąd Okręgowy uchylił punkty 2 – 4 zaskarżonego wyroku, tak aby dostosować go do wydanego w instancji odwoławczej orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania wobec oskarżonego.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że Sąd Okręgowy dokonał również z urzędu kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku w świetle bezwzględnych przesłanek odwoławczych przewidzianych przepisami art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 440 k.p.k., jednak żadne z nich w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły. Z tego względu nie było potrzeby ingerencji w zaskarżone orzeczenia z urzędu.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze wszystkie poczynione powyżej rozważania, Sąd Okręgowy w pkt 2 wyroku na podstawie przepisu art. 437 § 1 k.p.k. w pozostałym zakresie utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

O kosztach obrony z urzędu oskarżonego P. Ł.za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o adwokaturze (tj. Dz.U. z 2009 roku, Nr 146, poz. 1188, ze zm.) i § 1 pkt 1 i 3, § 2 ust. 1 – 3, § 14 ust. 2 pkt 4, § 19 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz.U. z 2013 roku, poz. 461, ze zm.). Z tego też tytułu Sąd Okręgowy zasądził na rzecz adw. Doroty Sobe kwotę 516,60 złotych (w tym podatek VAT).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisów art. 634 k.p.k., art. 628 pkt 1 i 2 k.p.k., art. 633 k.p.k. oraz art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223, ze zm.). Na koszty te składają się opłata za obie instancje (60,00 złotych), jak również koszty działania ustanowionego przez oskarżycielkę prywatną pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym (625,00 złotych).

Robert Kubicki Justyna Andrzejczak Sławomir Olejnik