Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 351/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :

SSA Elżbieta Karpeta

Sędziowie :

SA Lucyna Świderska-Pilis

SO del. Jolanta Polko (spr.)

Protokolant :

Anna Wieczorek

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2015 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 20 lutego 2015 r., sygn. akt I C 60/13

1)  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 i 2 o tyle, że ustawowe odsetki od zasądzonej w ramach 60.000 złotych kwoty 45.000 (czterdzieści pięć tysięcy) złotych zasądza od dnia 7 lutego 2013 r.;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.377 (dwa tysiące trzysta siedemdziesiąt siedem) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO del. Jolanta Polko

SSA Elżbieta Karpeta

SSA Lucyna Świderska-Pilis

Sygn. akt I ACa 351/15

UZASADNIENIE

Powód - małoletni K. W., reprezentowany przez matkę D. D., domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 82.500 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa, ustalenia, odpowiedzialności pozwanego za dalsze mogące wystąpić w przyszłości skutki wypadku oraz zasądzenia kosztów procesu. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2015r. Sąd Okręgowy w Bielsku – Białej zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 60.000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 20 lutego 2015 roku do dnia zapłaty, w pozostałej części powództwo oddalił, a także zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3607,81 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej od powoda kwotę 657,36 zł z zasądzonego roszczenia, a od pozwanego kwotę 1777,32 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sąd ten ustalił, że w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 4 maja 2012 roku poszkodowany został małoletni powód K. W., który doznał ciężkiego urazu wielonarządowego, złamania kręgosłupa lędźwiowego, perforacji dwunastnicy. Leczenie szpitalne bezpośrednio po wypadku trwało do 14 czerwca 2012r., w tym czasie przeprowadzono dwa zabiegi operacyjne – szycia uszkodzonej dwunastnicy oraz repozycji złamania kręgosłupa. W czasie leczenia powód był bardzo słaby, cierpiał, skarżył się na ból kręgosłupa, musiał leżeć płasko. W lipcu i sierpniu odbył dwa cykle rehabilitacyjne trwające po trzy tygodnie. Kolejne hospitalizacje nastąpiły w okresach: 21-22.11.2012 roku z powodu utrzymujących się dolegliwości bólowych kręgosłupa, 27-28.02.2013 roku z powodu nieskutecznej próby usunięcia materiału zespalającego z kręgosłupa, 22-24.07.2013 roku – kiedy przeszedł zabieg operacyjny - podania osoczowych czynników wzrostu, 13-22.01.2014 roku - przeszedł operację usunięcia materiału zespalającego z odcinka lędźwiowego kręgosłupa. W okresie od 26.06.2014 roku do 17.07.2014 roku odbywał leczenie i rehabilitację następstw złamania kręgosłupa w ośrodku w J.. Długi proces leczenia wielospecjalistycznego oraz wielomiesięczna rehabilitacja, pozwoliły na powrót do stosunkowo dobrego stanu zdrowia, obrażenia jamy brzusznej i dwunastnicy zostały wygojone bez zaburzeń funkcjonalnych przewodu pokarmowego i z dostatecznym stanem odżywienia. Złamanie pierwotnie niestabilnego trzonu kręgu L2 wymagało leczenia operacyjnego, a następnie było powikłane zaburzeniami zrostu i destabilizacji zespolenia, obecnie zrost jest niepełny, występuje deformacja fizjologiczna lordozy lędźwiowej z kyfotycznym wygięciem na wysokości L2 oraz ograniczeniem ruchomości segmentów L1-L3 i wiarygodnym zespołem podmiotowym w wywiadzie. Powypadkowy uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi łącznie 35%, w tym: z powodu urazu brzucha - 10%, urazu kręgosłupa lędźwiowego - 15%, powikłań pooperacyjnych i zaburzeń zrostu kostnego kręgu - 10%. Obecnie mimo dość dobrej sprawności podstawowej (chód, podstawowe czynności życiowe) występuje u powoda znaczące ograniczenie sprawności w stosunku do jego grupy wiekowej, a przebyte, ciężkie obrażenia znacząco ograniczają go w sporcie rekreacyjnym (gry zespołowe, narciarstwo itp.), wymagają spokojnego trybu życia z przewagą trybu spoczynkowego. Zaburzenia zrostu trzonu L2, ograniczenie ruchomości odcinka L/S, zakaz przeciążeń tego segmentu podczas uprawiania licznych dyscyplin sportowych (piłka nożna, inne gry zespołowe, narciarstwo itp.) mają prawdopodobnie charakter czasowy i powinny ustąpić w przyszłości. Rokowania na przyszłość są pomyślne, lecz czas pełnego powrotu do sprawności sprzed wypadku może wynieść nawet kilka lat, nie jest natomiast możliwe wykluczenie progresji kyfotycznej deformacji na poziomie L/S wraz z szybkim wzrostem, zmian zwyrodnieniowych około złamaniowych i zmian dyskopatycznych, a jeśli nie dojdzie do pełnego wygojenia złamania, możliwa jest również konieczność reoperacji kręgosłupa lędźwiowego. Przed wypadkiem powód wykazywał zdolności sportowe, był bardzo sprawny, uczęszczał na zajęcia z pływania i trenował piłkę nożną w klubie sportowym (...), marzył o byciu piłkarzem, miał szansę od 4 klasy szkoły podstawowej uczęszczać do klasy sportowej. Przez cały rok szkolny po wypadku nie mógł brać udziału w zajęciach WF. Najtrudniejszy dla powoda był okres pierwszych czterech miesięcy po wypadku, kiedy to przebywał w szpitalach i sanatoriach, występowały u powoda stany przygnębienia, obniżenia nastroju, zaburzenia snu oraz łaknienia. Brak możliwości uprawiania wyczynowo piłki nożnej generował negatywne emocje oraz okresowe przyjmowanie postaw buntowniczych, lecz na obecnym etapie powód zaakceptował istniejącą sytuację. Aktualnie stan zdrowia i funkcjonowania psychicznego powoda nie budzi zastrzeżeń, następstwa wypadku nie spowodowały trwałych skutków psychicznych, a wywołały okresowe zaburzenia adaptacyjne. Pismem z dnia 31.07.2012 roku pełnomocnik powoda wystąpił do strony pozwanej o wypłatę bezspornej kwoty zadośćuczynienia w wysokości 45.000 zł, a pismem z dnia 16.11.2012 roku o dopłatę kwoty 65.000 zł. Powyższe ustalenia Sąd Okręgowy poczynił na podstawie dokumentacji medycznej, opinii biegłych lekarza specjalisty ortopedy – traumatologa oraz psychologa, zeznaniach świadków oraz przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo zasługiwało częściowo na uwzględnienie, w oparciu o przepisy art. 444. § 1 k.c. i art. 445 § 1 k.c., a określając wysokość należnej kwoty tytułem zadośćuczynienia, wskazał, że ma ono na celu złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych związanych z określonym wypadkiem, ma charakter kompensacyjny, winno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę i cierpienia oraz stanowić wartość odczuwalną dla poszkodowanego. Określenie "sumy odpowiedniej" powinno być dokonane przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, a zwłaszcza rodzaju i rozmiaru doznanych obrażeń, czasokresu, uciążliwości procesu leczenia i dostosowawczej rehabilitacji, długotrwałości nasilenia dolegliwości bólowych, konieczności korzystania z opieki i wsparcia innych osób oraz jej zakresu, trwałych następstw tych obrażeń w sferze fizycznej i psychicznej oraz ograniczeń, jakie wywołują w dotychczasowym życiu, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, zmiany charakteru zatrudnienia, trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu. Sąd wskazał na młody wiek powoda (11 lat w dacie wypadku), doznany 35% trwały uszczerbek na zdrowiu - wynikający z urazu brzucha i uszkodzenia dwunastnicy, niestabilnego złamania trzonu kręgu L2 kręgosłupa, zaburzeń zrostu i destabilizacji zespolenia kręgosłupa, charakter i rozległość obrażeń powodujących dotkliwe cierpienie, potęgowane faktem, że powód był dzieckiem. Zwrócił uwagę na wielokrotne leczenie szpitalne i rehabilitacyjne, konieczność poddania się kilku zabiegom operacyjnym, co skutkowało całkowitą destabilizacją życia, pozbawieniem możliwości chodzenia do szkoły i koniecznością przebywania w obcym środowisku. Sąd zwrócił także uwagę na doznane cierpienia psychiczne, okresowo występujące stany przygnębienia, obniżenia nastroju, zaburzenia snu oraz łaknienia. Zaakcentowano konieczność zmiany planów życiowych i rezygnacji z uprawniania sportu - piłki nożnej, wywołujące u powoda negatywne emocje oraz okresowe przyjmowanie postaw buntowniczych. Uwzględniając zarówno trwałe następstwa wypadku dla zdrowia powoda jak i jego negatywne konsekwencje, Sąd Okręgowy uznał, że kwota 100.000 zł będzie sumą odpowiednią w rozumieniu przepisu art. 445 § 1 k.c., dlatego zasądzono na rzecz powoda 60.000 zł, biorąc pod uwagę, że ubezpieczyciel wypłacił w toku postępowania likwidacyjnego 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W pozostałej części żądanie powoda dotyczące zadośćuczynienia zostało oddalone, jako wygórowane, prowadzące do nieuzasadnionego wzbogacenia powoda i przekraczające rozmiar jego krzywdy. O odsetkach Sąd ten orzekł zgodnie z art. 481 § 1 k.c., powołując się na orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Katowicach, podzielił pogląd, że w obecnych realiach ekonomicznych zasądzenie odsetek od daty wyrokowania uzasadnione jest tylko w sytuacjach, gdy w dacie wcześniejszego wezwania proces leczenia uprawnionego do zadośćuczynienia nie został zakończony, a jego stan zdrowia ustabilizował się dopiero w toku procesu. W takiej sytuacji podstawą ustalania przez sąd zadośćuczynienia jest stan zdrowia uprawnionego z daty wyrokowania, odmienny od stanu z daty wezwania do zapłaty. W niniejszej sprawie pozwany nie był wzywany do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem, a wezwanie z dnia 16.11.2012 roku dotyczyło innej kwoty. Sąd wskazał, że proces leczenia i rehabilitacji powoda trwał przez rok 2013 i 2014, a więc w czasie procesu, okoliczności te zostały uwzględnione przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, zaś ostateczna ocena krzywdy powoda mogła nastąpić dopiero w toku procesu po wydaniu opinii przez biegłych. Dlatego też żądanie powoda w zakresie odsetek za okres poprzedzający wydanie wyroku zostało oddalone. Sąd Okręgowy nie uwzględnił żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku, z uwagi na brak interesu prawnego, ze względu na regulację zawartą w art. 442 1 § 3 k.c., która eliminuje niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła. O kosztach Sąd Okręgowy orzekł po myśli art. 100 k.p.c. zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia odpowiednio do wyniku postępowania. O kosztach sądowych, które nie zostały uiszczone w toku procesu orzekł zgodnie z art. 113 ust.1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz art. 83 ust.2 w zw. z art. 113 ust.1 i ust.2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od wyroku wniósł powód, zaskarżając go w punkcie 2 w zakresie oddalenia roszczenia zasądzenia na rzecz powoda ustawowych odsetek od dnia 7 lutego 2013r. (daty wytoczenia powództwa), zarzucając:

naruszenie prawa procesowego, tj art. 233 k.p.c. mające wpływ na wynik postępowania, poprzez przyjęcie, iż powód nie wezwał pozwanej do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem, podczas gdy wezwanie do zapłaty wynika jednoznacznie z treści pisma powoda z dnia 16 listopada 2012r.,

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od daty wyrokowania, podczas gdy krzywda uzasadniająca przyznanie zadośćuczynienia w kwocie co najmniej 45.000,00zł powstała i była znana pozwanej w dniu 7 lutego 2013r., co uzasadnia uznanie, że datą od której należy liczyć odsetki od kwoty 45.000,00 zł jest data wniesienia powództwa.

Powód domagał się zamiany wyroku w zaskarżonej części i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda ustawowych odsetek od kwoty 45.000,00 zł naliczanych od dnia 7 lutego 2013r. oraz zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, ewentualnie wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda była skuteczna, powodując zmianę zaskarżonego wyroku, jednocześnie nie wszystkie podniesione zarzuty okazały się trafne.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do części apelacji obejmującej zarzut natury procesowej, w którym powód zakwestionował dokonaną przez Sąd Okręgowy ocenę dowodów polegającą na przyjęciu braku wezwania pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem. Zarzut skarżącego był niezasadny, bowiem Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że powód wzywał pozwanego do zapłaty zadośćuczynienia w piśmie z dnia 16 listopada 2012r., wskazując jednocześnie, że wezwanie to nie obejmowało kwoty dochodzonej pozwem, jak bowiem wynika z treści tego pisma żądanie powoda wynosiło 65.000 zł, natomiast w pozwie zawarte było żądanie kwoty 82.500zł. Z kolei zgłaszając szkodę w piśmie z dnia 31 lipca 2012 r. pełnomocnik powoda domagał się przyznania zadośćuczynienia w kwocie 45.000,00 zł i żądanie to do kwoty 40.000,00 zł zostało uznane przez pozwanego i wypłacone powodowi.

Drugi z zarzutów dotyczący roszczenia odsetkowego, a wskazujący na naruszenie prawa materialnego tj. art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c., ma zdaniem Sądu Apelacyjnego uzasadnione podstawy. Orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na podstawie art. 445 § 1 k.c. ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego. Zobowiązanie z tego tytułu ma charakter bezterminowy, a jego przekształcenie w zobowiązanie terminowe może nastąpić wskutek dokonanego przez wierzyciela wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c.). Oznacza to, że dla postawienia roszczenia w stan wymagalności konieczne jest wezwanie wystosowane przez wierzyciela, zawierające wskazanie żądanej kwoty. W okolicznościach niniejszej sprawy powód wezwał pozwanego do dopłaty kwoty 65.000,00 zł, ponad świadczenie już wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego, co zostało dokonane w piśmie z dnia 16 listopada 2012r., z kolei żądanie przyznania zadośćuczynienia w kwocie 82.500,00 zł zostało zgłoszone w pozwie.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego, w kwestii od jakiej daty (wezwania do zapłaty, czy też dnia wyrokowania) należą się odsetki od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie jest jednolite. Sąd Apelacyjny w tym składzie podziela ten nurt orzecznictwa Sądu Najwyższego, który wskazuje, że wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy. Terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być stosownie do okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania (patrz wyrok SN z dnia 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10, niepubl., wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r., II CSK 595/13, LEX nr 1504837). Celem prawidłowego rozstrzygnięcia o odsetkach od kwoty zasądzonej z tytułu zadośćuczynienia konieczne jest ustalenie i rozważenie, czy zadośćuczynienie zostało określone biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili wyrokowania, czy też stan rzeczy istniejący w innej dacie (wcześniejszej i jakiej), czy w dacie zgłoszenia żądania zapłaty zadośćuczynienia znane były już wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a tym samym wysokość zadośćuczynienia i czy w tej dacie żądana kwota z tytułu zadośćuczynienia była usprawiedliwiona co do wysokości, czy też po zgłoszeniu żądania lub w trakcie procesu ujawniły się nowe okoliczność mające wpływ na rozmiar krzywdy i czy wysokość zadośćuczynienia była ustalana mając na uwadze okoliczności istniejące w dacie wyrokowania. Określenie wysokości zadośćuczynienia według stanu rzeczy istniejącego w innej chwili niż dzień wyrokowania uzasadnia przyznanie odsetek od tej daty. Ustalenie natomiast, że zasądzona kwota należała się poszkodowanemu już w momencie wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia, odpowiadając rozmiarowi szkody niemajątkowej, ustalonej według mierników wówczas istniejących, usprawiedliwia zasądzenie odsetek od chwili jego wymagalności.

Dokonując określenia wysokości zadośćuczynienia sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, pobyt w szpitalu, leczenie operacyjne, dolegliwości bólowe w procesie leczenia i rehabilitacji, trwałość skutków wypadku, kalectwo, prognozy na przyszłość, wiek poszkodowanego.

Powód w trakcie wypadku z dnia 4 maja 2012r. doznał ciężkich obrażeń o charakterze urazu wielonarządowego, które w bezpośrednim okresie powypadkowym stanowiły realne zagrożenie jego życia, jednak długi proces leczenia i wielomiesięczna rehabilitacja pozwoliły na powrót do stosunkowo dobrego stanu zdrowia. Szczególnie trudny dla powoda był okres czterech miesięcy po wypadku, kiedy to przebywał w szpitalach oraz ośrodkach rehabilitacyjnych. W tym okresie też występowały największe ograniczenia w życiu powoda, a związane z koniecznością leżenia, znacznymi ograniczeniami ruchomości, bólem, stosowaniem odpowiedniej diety. Wskutek dolegliwości powypadkowych powód został pozbawiony możliwości wykonywania swoich ulubionych zajęć – szczególnie gry w piłkę nożną, zakazano mu bowiem wysiłku fizycznego, a w początkowym okresie był pozbawiony możliwości uczęszczania do szkoły, spotykania kolegów i aktywnego spędzania z nimi czasu wolnego, także w okresie wakacyjnym dwa miesiące po wypadku. Jednakże procentowy uszczerbek na zdrowiu powoda ustalony w toku postępowania sądowego, jest na tym samym poziomie co uszczerbek na zdrowiu powoda określony w toku postępowania likwidacyjnego, a wynosi on 35%. Faktycznie w toku procesu miały miejsce kolejne hospitalizacje powoda (27-28.02.2013r., 22.-24.07.2013r., 13-22.01.2014r.) w związku z powikłaniami zrostu, podaniem osoczowych czynników wzrostu, destabilizacją zespolenia oraz koniecznością usunięcia zespolenia z kręgosłupa. Tym niemniej już na etapie wnoszenia pozwu i wzywania do zapłaty (16.11.2012r.) nie ulegało wątpliwości, że w przyszłości trzeba będzie usunąć materiał zespalający z kręgosłupa, zaś sam proces leczenia i rehabilitacji powoda wedle ustaleń zespołu opiniującego powołanego przez pozwanego miał wynosić od 18 do 24 miesięcy. Także w tym czasie było wiadome, że powód nie będzie mógł wyczynowo uprawiać sportu w przyszłości, a jego pasja - gra w piłkę nożną – została przekreślona. Oprócz powikłanego pooperacyjnego leczenia złamania kręgosłupa skutkującego przeprowadzeniem dwóch dodatkowych zabiegów, nie wystąpiły u powoda nowe dodatkowe schorzenia, w toku postępowania. Nadto oceniony w opinii psychologicznej stan zdrowia i funkcjonowania psychicznego w toku procesu nie budził zastrzeżeń, zaś w opinii wyraźnie wskazano, że powód funkcjonował w stresie ostrym przez okres około miesiąca, co charakteryzowało się obniżonym nastrojem, przeżywaniem bólu psychicznego, zmianami w kontaktach społecznych, okresowymi zaburzeniami snu i łaknienia. Następstwa wypadku nie spowodowały u powoda trwałych skutków psychicznych.

Zasądzenie odsetek w okolicznościach niniejszej sprawy nie od daty wymagalności roszczenia głównego, lecz od daty wyrokowania, budzi istotne wątpliwości, ponieważ przekreśla funkcję kompensacyjną i dyscyplinującą odsetek. Charakter szkody doznanej przez powoda przemawia za tym, by zadośćuczynienie w rozmiarze, w jakim należy się ono wierzycielowi w dniu, w którym dłużnik ma je zapłacić (art. 455 k.c.), powinno być oprocentowane z tytułu opóźnienia (art. 481 § 1 k.c.) od tego dnia, a nie dopiero od daty wyrokowania. Stan zdrowia powoda w momencie zgłaszania dalszego roszczenia pozwanemu w piśmie z dnia 16 listopada 2012r. był już praktycznie utrwalony, gdyż zasadniczy proces leczenia i rehabilitacji został zakończony. Znany był rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych zarówno zaistniałych jak i tych, które prawdopodobnie wystąpią w przyszłości. Pozwany zakład ubezpieczeń jako podmiot profesjonalnie zajmujący się działalnością ubezpieczeniową okoliczności te mógł bezsprzecznie ustalić w ramach postępowania likwidacyjnego, za wyjątkiem komplikacji, jakie pojawiły się po wytoczeniu powództwa, a związanych z brakiem zrostu złamania i potrzebą przeprowadzenia dodatkowych zabiegów leczniczych.

Dlatego trafny był zarzut naruszenia art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c., gdyż w okolicznościach niniejszej sprawy zdaniem Sądu Apelacyjnego przyjąć należy, że powodowi należało się zadośćuczynienie w wysokości 85.000 zł już w dacie wezwania pozwanego do zapłaty, czyli w listopadzie 2012 r., a wskutek okoliczności ujawnionych w toku procesu związanych z powikłanym przebiegiem leczenia dodatkowa kwota 15.000,00 zł.. Żądanie zapłaty odsetek ustawowych od części zasądzonego zadośćuczynienia, w kwocie 45.000,00 zł, było całkowicie zasadne i to, wbrew wywodom Sądu Okręgowego, już od daty wezwania pozwanego ubezpieczyciela jako dłużnika do spełnienia świadczenia zgodnie z art. 455 k.c., z modyfikacją wynikającą z art. 817 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Tym bardziej uzasadnione było żądanie zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwu – 7 lutego 2013r., czyli daty późniejszej niż data wymagalności zgłoszonego roszczenia.

Dlatego też wyrok w zaskarżonej części należało z mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienić i zasądzić odsetki od kwoty 45.000,00 zł od dnia 7 lutego 2013r.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z a art. 99 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.377,00zł, na którą składają się kwoty: 577,00 zł tytułem opłaty od apelacji oraz 1.800,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości ustalonej zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013r. poz. 490).

SSO (del.) Jolanta Polko SSA Elżbieta Karpeta SSA Lucyna Świderska - Pilis