Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2015 r. w Bielsku-Białej

na rozprawie sprawy

z wniosku E. C. (1)

z udziałem P. C.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni E. C. (1) oraz uczestnika P. C.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Żywcu

z dnia 10 marca 2015 r. sygn. akt I Ns 575/11

postanawia

1.  zmienić zaskarżone postanowienie :

a) w pkt. II przez dodanie po podpunkcie 8, podpunktu 9 o treści „półautomat spawalniczy (...) typu (...), numer (...)”,

b) w pkt. IV.1 dotyczącym przyznania na wyłączną własność uczestnikowi P. C. przedmiotu podziału majątku wspólnego po podpunkcie f), dodać podpunkt g) o treści „półautomat spawalniczy (...) typu (...), numer (...) szczegółowo opisany w pkt. II podpunkt 9”,

c) w pkt. V przez zasądzenie od wnioskodawczyni E. C. (1) na rzecz uczestnika P. C., tytułem dopłaty, kwoty 60.928,81 zł (sześćdziesiąt tysięcy dziewięćset dwadzieścia osiem złotych 81/100), płatnej w terminie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminu jej płatności;

d) w pkt. VI przez zasądzenie od uczestnika P. C. na rzecz wnioskodawczyni E. C. (1), tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z budynku mieszkalnego, stanowiącego część składową nieruchomości szczegółowo opisanej w pkt I postanowienia oraz za bezumowne korzystanie z samochodu dostawczego marki M. (...) z 1993 roku, nr rej. (...) i koparko-ładowarki C. (...) z 1996 roku, szczegółowo opisanych w pkt. II podpunkty 4 i 6, łącznej kwoty 60.928,81 zł (sześćdziesiąt tysięcy dziewięćset dwadzieścia osiem złotych 81/100), płatnej w terminie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminu jej płatności,

e) w pkt. VII przez nakazanie uczestnikowi P. C. opróżnienia z rzeczy, opuszczenia i wydania wnioskodawczyni E. C. (1) budynku mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w R., stanowiącego część składową nieruchomości, szczegółowo opisanej w pkt I postanowienia, w terminie 14 dni od dnia zaspokojenia zasądzonej na jego rzecz dopłaty, szczegółowo opisanej w pkt V postanowienia, w tym po ewentualnym potrąceniu z tej dopłaty należności, szczegółowo opisanej w pkt VI postanowienia,

f) w pkt. VIII w zakresie jakim obejmuje oddalenie wniosku E. C. (1) o zasądzenie od uczestnika wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w postaci gruntu (ponad objęte pkt. VI wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z budynku mieszkalnego stanowiącego część składową nieruchomości szczegółowo opisanej w pkt I postanowienia) przez jego uchylenie w tej części i umorzenie postępowania w sprawie w tym zakresie,

g) w pkt. IX przez ustalenie wartości przedmiotu sprawy na kwotę 423.280 zł;

2.  w pozostałej części oddalić obie apelacje;

3.  ustalić, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą we własnym zakresie koszty związane z ich udziałem w sprawie w postępowaniu apelacyjnym.

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt II Ca 360/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni E. C. (1) domagała się:

- ustalenia, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą: nakłady na stanowiącą jej majątek osobisty nieruchomość, położoną w R., objętą kw nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, udział w wysokości 1/3 części we współwłasności działki nr (...), położonej w L., objętej kw nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, udział w wysokości 1/2 części we współwłasności działki nr (...), położonej w L., objętej kw nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, samochód osobowy R. (...), samochód dostawczy M. (...), samochód ciężarowy L., koparko-ładowarka C., maszyny budowlane (zagęszczarka, piła do cięcia kostki brukowej, młot pneumatyczny),

- dokonania podziału majątku wspólnego w ten sposób, że wnioskodawczyni otrzyma nakłady poniesione na nieruchomość położoną w R. oraz udziały w działkach położonych w L., pozostałe zaś składniki majątkowe otrzyma uczestnik z ewentualnymi dopłatami,

- orzeczenia o kosztach postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni podała, że strony zawarły związek małżeński w dniu 26.12.1996r. Wyrokiem z dnia 25.02.2010r., sygn. akt III RC 524/09, Sąd Rejonowy w Żywcu ustanowił z dniem 25.02.2010r. rozdzielność majątkową pomiędzy stronami. W skład majątku wspólnego wchodzą składniki wymienione we wniosku, przy czym udziały w działkach położonych w L. nabyły strony za pieniądze rodziców wnioskodawczyni. Ponadto wnioskodawczyni w drodze darowizny otrzymała od swoich rodziców położoną w R. działkę nr (...), na której jeszcze przed ślubem stron rozpoczęła się budowa domu, były gotowe fundamenty i zgromadzony materiał na budowę domu. W małżeństwie stron rozpoczęły się konflikty po około 2 latach małżeństwa. Ich powodem było nadużywanie alkoholu, trwonienie majątku i zaciąganie długów przez uczestnika. W listopadzie 2009r. wnioskodawczyni zaczęła spłacać zadłużenie uczestnika. Spłaciła ok. 120.000 zł. Wnioskodawczyni spłaca również kredyt zaciągnięty w Banku (...) na spłatę długów uczestnika w kwocie 18.000 zł. W świetle tych twierdzeń, zdaniem wnioskodawczyni, wniosek o przyznanie wnioskodawczyni nakładów na jej nieruchomość oraz rozliczenie spłaconych długów stanowiących majątek osobisty uczestnika jest uzasadniony.

Uczestnik P. C. w piśmie procesowym z dnia 6.06.2011r. podał, że dwa miesiące przed zawarciem związku małżeńskiego przez strony rozpoczęły one budowę fundamentów domu jednorodzinnego na stanowiącej własność wnioskodawczyni działce nr (...). Wnioskodawczyni na budowę tą przeznaczyła materiały budowlane podarowane jej przez ojca, a uczestnik robociznę wykonywaną przez jego firmę budowlaną. Gdy strony zawierały związek małżeński gotowe były fundament budynku, następnie strony kontynuowały budowę, którą prowadził uczestnik przy udziale swych pracowników, rodziców i brata, stając się przez zabudowę współwłaścicielem działki i posadowionego na niej budynku w trybie art.

231 k.c. Uczestnik zaprzeczył aby udziały stron w działkach położonych w L.nabyte zostały przez rodziców wnioskodawczyni. Potwierdził natomiast, że wskaza-ne we wniosku samochody i maszyny budowlane nabyte zostały w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej oraz i to, że wnioskodawczyni spłaciła jego zadłużenie w kwocie 120.000 zł, które powstało w związku z jego chorobą i wynikało z jego działalności gospodarczej. Ponadto uczestnik podał, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi też wyposażenie domu. W piśmie procesowym z dnia 21.06.2011r. uczestnik podał, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą też: automat spawalniczy (...), ogrodzenie betonowe przeznaczone na ogrodzenie działki położonej w L., a składowane w firmie ojca wnioskodawczyni, wierzytelność w kwocie 15.000 zł wobec B. C. z tytułu dzierżawy należącej do stron naczepy do ciągnika siodłowego. Uczestnik przyznał, że od 2010r. wnioskodawczyni spłaca kredyt budowlany zaciągnięty w (...) Banku na kwotę 50.000 zł.

W piśmie procesowym z dnia 22.09.2011r. wnioskodawczyni dodatkowo wniosła o zasądzenie od uczestnika na swoją rzecz kwoty 66.000 zł z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez niego z ruchomości, tj. koparko-ładowarki, maszyn budowlanych, samochodu dostawczego M. (...), samochodu ciężarowego L. oraz budynku mieszkalnego stron. Zaprzeczyła aby w skład majątku wspólnego stron wchodziła wierzytelność stron przysługująca wobec B. C. w wysokości 15.000 zł.

W piśmie procesowym z dnia 7.08.2014r. uczestnik wniósł o przyznanie mu na wyłączną własność: koparki C., piły do cięcia betonu, spawarki (...) i młota udarowego oraz zasądzenie na jego rzecz od wnioskodawczyni spłaty z pozostałego majątku. Wniósł o oddalenie roszczeń wnioskodawczyni w kwestii odszkodowania za bezumowne korzystanie z budynku i urządzeń budowlanych, jako pozbawionych podstaw faktycznych i prawnych.

Zaskarżonym postanowieniem sygn. akt I Ns 575/11 z dnia 10 marca 2015r.

Sąd Rejonowy w Żywcu postanowił :

I. oddalić wniosek uczestnika P. C. o przeniesienie na niego współwłasności nieruchomości położonej w R., objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu w trybie art. 231 k.c.;

II. ustalić, że przedmiotem podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni E. C. (1) i uczestnika P. C. są:

1) udział, w wysokości 1/3 części, w nieruchomości położonej w L., objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, stanowiącej działkę o nr ewid. (...),

2) udział, w wysokości 1/2 części, w nieruchomości położonej wL., objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, stanowiącej działkę o nr ewid. (...),

3) samochód osobowy marki R. (...) z 2002 roku, nr rej. (...),

4) samochód dostawczy marki M. (...) z 1993 roku, nr rej. (...),

5) samochód ciężarkowy marki L. z 1988 roku, nr rej. (...),

6) koparko-ładowarka C. (...) z 1996 roku,

7) maszyny budowlane, takie jak: zagęszczarka firmy (...), piła do cięcia kostki brukowej i młot pneumatyczny,

8) ruchomości, takie jak: szafki kuchenne (stojące i wiszące), piekarnik do zabudowy firmy (...), płyta grzewcza do zabudowy firmy (...), zlewozmywak z baterią, okap firmy (...), mikrofalówka firmy (...), chłodziarko-zamrażarka firmy (...), stół okrągły, 4 krzesła, zmywarka firmy (...), telewizor (...) firmy (...), komoda drewniana, stolik pod TV, stół drewniany, 10 krzeseł, witryna, ława drewniana, sofa trzyosobowa firmy (...), 2 fotele firmy (...), zespół szaf (szafa trzydrzwiowa, szafa bieliźniarka, szafa ubraniowa), biurko narożne, pralka firmy (...), telewizor firmy (...), sofa rozkładana, fotel, puf, łóżko metalowe dwuosobowe z materacem, laptop firmy (...), serwis obiadowy firmy (...) na 18 osób, serwis kawowy firmy (...) na 12 osób, niwelator i glebogryzarka;

III. ustalić, że przedmiotem podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni E. C. (1) i uczestnika P. C. oraz zniesienia współwłasności są nakłady na majątek osobisty wnioskodawczyni, stanowiący nieruchomość położoną w R., objętą księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, w łącznej kwocie 203.912 zł;

IV. dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni E. C. (1) i uczestnika P. C. oraz zniesienia współwłasności w ten sposób, że:

1) przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni E. C. (1), córce E. i H.:

a) udział w nieruchomości, szczegółowo opisany w pkt II ppkt 1 postanowienia,

b) udział w nieruchomości, szczegółowo opisany w pkt II ppkt 2 postanowienia,

c) ruchomości, takie jak: szafki kuchenne, piekarnik do zabudowy, płytę grzewczą do zabudowy, zlewozmywak z baterią, okap, mikrofalówkę, chłodziarko-zamrażarkę, stół okrągły, 4 krzesła, zmywarkę, telewizor (...), komodę drewnianą, stolik pod TV, stół drewniany, 10 krzeseł, witrynę, ławę drewnianą, sofę trzyosobową, 2 fotele, zespół szaf, biurko narożne, pralkę, telewizor, sofę rozkładaną, fotel, puf, łóżko metalowe dwuosobowe z materacem, serwis obiadowy i serwis kawowy, szczegółowo opisane pkt II ppkt 8 postanowienia,

d) nakłady, szczegółowo opisane w pkt III postanowienia,

2) przyznać na wyłączną własność uczestnikowi P. C., synowi A. i S.:

a) samochód osobowy marki R. (...), szczegółowo opisany w pkt II ppkt 3 postanowienia,

b) samochód dostawczy marki M. (...) szczegółowo opisany w pkt II ppkt 4 postanowienia,

c) samochód ciężarkowy marki L., szczegółowo opisany w pkt II ppkt 5 postanowienia,

d) koparko-ładowarkę C., szczegółowo opisaną w pkt II ppkt 6 postanowienia,

e) maszyny budowlane, szczegółowo opisane w pkt II ppkt 7 postanowienia,

f) laptop, niwelator i glebogryzarkę, szczegółowo opisane w pkt II ppkt 8 postanowienia;

V. zasądzić od wnioskodawczyni E. C. (1) na rzecz uczestnika P. C., tytułem dopłaty, kwotę 61.408 zł 81 gr, płatną w terminie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminu jej płatności;

VI. zasądzić od uczestnika P. C. na rzecz wnioskodawczyni E. C. (1), tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z budynku mieszkalnego, stanowiącego część składową nieruchomości, szczegółowo opisanej w pkt I postanowienia, kwotę 36.960 zł, płatną w terminie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminu jej płatności;

VII. nakazać uczestnikowi P. C. opróżnić z rzeczy, opuścić i wydać wnioskodawczyni E. C. (1) budynek mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w R., stanowiący część składową nieruchomości, szczegółowo opisanej w pkt I postanowienia, w terminie 14 dni od dnia uiszczenia na jego rzecz dopłaty, szczegółowo opisanej w pkt V postanowienia, po ewentualnym potrąceniu z tejże dopłaty należności, szczegółowo opisanej w pkt VI postanowienia;

VIII. w pozostałym zakresie wnioski stron oddalić;

IX. ustalić wartość przedmiotu sprawy na kwotę 422.320 zł;

X. nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Żywcu, tytułem zwrotu wydatków tymczasowo kredytowanych przez Skarb Państwa:

1) od wnioskodawczyni E. C. (1) kwotę 576 zł 45 gr,

2) od uczestnika P. C. kwotę 1.879 zł 70 gr;

XI. pozostałe koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie znieść.

Sąd ten ustalił następujący stan faktyczny sprawy.

Wnioskodawczyni E. C. (1) i uczestnik P. C. zawarli związek małżeński dnia 26.12.1996r. Z ich związku, dnia (...), urodziła się córka M. C. (1).

Małżonkowie: E. C. (1) i P. C. nie zawierali umów majątkowych małżeńskich.

Wcześniej strony znały się przez 3-4 lata, decyzję o zawarciu związku małżeńskiego podjęły gdzieś 8 miesięcy przed ślubem.

W 1992r. rodzice wnioskodawczyni przekazali jej w drodze notarialnej umowy darowizny działkę o nr ewid. (...), położoną w R., dla której założono księgę wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu.

W tym samym czasie rodzice wnioskodawczyni darowali też działkę swojemu synowi B. C. i w ramach spłaty majątkowej sfinansowali wybudowanie na niej dla syna domu w stanie surowym zamkniętym. Zamiarem rodziców wnioskodawczyni było też postawienie budynku dla córki oraz przekazanie domu rodzinnego najmłodszemu synowi. Ojciec wnioskodawczyni do początku lat 90-tych był zatrudniony w firmie (...) na stanowisku dyrektora do spraw rozwoju i wdrożeń. Matka wnioskodawczyni od 1992r. prowadziła działalność gospodarczą polegającą na handlu opałem i materiałami budowlanymi. Rodzice

wnioskodawczyni sukcesywnie gromadzili materiały budowlane, z których większą część otrzymał brat wnioskodawczyni B. C.. Na budowę domu dla wnioskodawczyni jej rodzice zgromadzili: drut, piasek, cement, wapno, cegłę, dachówkę, deski, więźbę.

Po zawarciu związku małżeńskiego strony zamieszkały w domu rodzinnym wnioskodawczyni i były na utrzymaniu rodziców wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni od początku lat 90-tych prowadziła działalność gospodarczą - skup i sprzedaż surowców wtórnych. W 2002r. zatrudniła się w Banku (...).

Uczestnik P. C. od 1992r. prowadził działalność gospodarczą, zatrudniając pracowników na umowy zlecenia.

W lecie 1996r. rozpoczęła się budowa domu na stanowiącej własność wnioskodawczyni działce nr ewid. (...). Materiały na budowę zakupione zostały przez rodziców wnioskodawczyni, w pracach uczestniczył też uczestnik. W chwili zawarcia przez strony związku małżeńskiego zostały postawione fundament i deka budynku. Po zawarciu związku małżeńskiego uczestnik zatrudniony został w magazynie swoich teściów.

Od marca 1997r. uczestnik zajmował się kontynuacją budowy domu, zwoził materiały budowlane, murował ściany, uczestniczył przy wylewaniu stropu, robieniu więźby dachowej, montażu okien i drzwi, kładzeniu dachówki, układał kostkę brukową, robił wylewki w łazienkach, w jednej z łazienek robił instalację wodno-kanalizacyjną. Ojciec uczestnika również uczestniczył w budowie, wykonywał instalację CO i wodno-kanalizacyjną, pracował przy ogrodzeniu. Brat uczestnika w okresie wakacyjnym 1997r. pracował jako pomocnik przy budowie, wykonał metalowe barierki na trzy balkony. Rodzice uczestnika dawali towar na posiłki dla robotników, ponieważ w tym czasie ojciec uczestnika zatrudniony był w zakładach mięsnych i otrzymywał deputat mięsny. Ponadto w/w dali stronom pieniądze w łącznej kwocie ok. 10.000 zł. Rodzice wnioskodawczyni sfinansowali zakup 10 sztuk drzwi wewnętrznych, płytki do kuchni, łazienki i pralni, grzejniki CO.

Po wybudowaniu budynku mieszkalnego na działce nr (...) strony zamieszkały w nim wspólnie razem z córką M..

W dniu 21.01.1997r. P. C. wypłacił R. K. kwotę 4.500 zł z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała, ból i krzywdę moralną w związku z pobiciem go przez uczestnika w dniu 5.01.1997r.

We wrześniu 1997r. uczestnik rozpoczął pracę zarobkową, zatrudniał pracowników na umowy zlecenia. Początkowo korzystał ze sprzętu użyczonego mu przez teścia, a następnie stopniowo kupował: przyczepę, samochód ciężarowy, ciągnik z naczepą.

Dnia 29.05.2002r. strony zawarły Umowę o Mieszkaniowy Kredyt Budowlano-Hipoteczny w kwocie 50.000 zł, na okres od 29.05.2002r. do 29.05.2018 r. Z w/w kwoty wypłacona została tylko jedna transza w kwocie 30.000 zł.

W trakcie małżeństwa strony nabyły, we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, udział w wysokości 1/3 w działce o nr ewid. (...), położonej w L., objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu

oraz udział w wysokości 1/2 części w działce o nr ewid. (...), położonej w L., objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu.

Ponadto w tym czasie strony nabyły: samochód osobowy marki R. (...) z 2002r. nr rej. (...), samochód dostawczy marki M. (...) z 1993r. nr rej. (...), samochód ciężarkowy marki L. z 1988r. nr rej. (...), koparko-ładowarkę C. (...) z 1996r., maszyny budowlane : zagęszczarkę firmy (...), piłę do cięcia kostki brukowej i młot pneumatyczny, szafki kuchenne (stojące i wiszące), piekarnik do zabudowy firmy (...), płytę grzewczą do zabudowy firmy (...), zlewozmywak z baterią, okap firmy (...), mikrofalówkę firmy (...), chłodziarko-zamrażarkę firmy (...), stół okrągły, 4 krzesła, zmywarkę firmy (...), telewizor (...) firmy (...), komodę drewnianą, stolik pod TV, stół drewniany, 10 krzeseł, witrynę, ławę drewnianą, sofę trzyosobową firmy (...), 2 fotele firmy (...), zespół szaf (szafa trzydrzwiowa, szafa bieliźniarka, szafa ubraniowa), biurko narożne, pralkę firmy (...), telewizor firmy (...), sofę rozkładaną, fotel, puf, łóżko metalowe dwuosobowe z materacem, laptop firmy (...), serwis obiadowy firmy (...) na 18 osób, serwis kawowy firmy (...) na 12 osób, niwelator i glebogryzarkę.

Według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej stron

wartość zagęszczarki, piły do cięcia kostki brukowej i młota pneumatycznego oszacowana została na łączną kwotę 10.735 zł,

wartość samochodu osobowego R. (...), oszacowana została na kwotę 19.200 zł,

wartość samochodu dostawczego M. (...) – na kwotę 6.200 zł,

wartość (...) – na kwotę 9.500 zł, a

wartość koparko-ładowarki C. – na kwotę 47.800,

wartość szafek kuchennych, piekarnika, płyty grzewczej, zlewozmywaka z baterią, okapu, mikrofalówki, chłodziarko-zamrażarki, stołu, 4 krzeseł, zmywarki, telewizora (...), komody, stolika pod TV, stołu drewnianego, 10 krzeseł, witryny, ławy drewnianej, sofy trzyosobowej i 2 foteli, zespołu szaf, biurka, pralki, telewizora, sofy rozkładanej, fotela, pufy, łóżka materacem, laptopa, serwisu obiadowego, serwisu kawowego, niwelatora i glebogryzarki oszacowana została na łączną kwotę 20.340 zł.

Wartość udziału, w wysokości 1/3 części, w położonej w L. działce o nr ewid. (...), oszacowana została na kwotę 68.133 zł, a wartość udziału, w wysokości 1/2 części, w położonej w L. działce o nr ewid. (...), oszacowana została na kwotę 36.500 zł.

Wartość nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę o nr ewid. (...) oszacowana została na kwotę 512.600 zł (w tym wartość działki – na kwotę 153.064 zł, a wartość budynku – na kwotę 359.000 zł), zaś wartość nakładów poniesionych przez strony na w/w działkę (w okresie przed i po zawarciu związku małżeńskiego) oszacowana została na łączna kwotę 204.000 zł.

W grudniu 2008r. strony zgłosiły się z córką do poradni psychologicznej w związku z jej niepokojącymi zachowaniami. Okazało się, że ich powodem jest

choroba alkoholowa uczestnika. Małoletnia uczęszczała na terapię psychologiczną. Psycholog zalecił ograniczenie kontaktów małoletniej z ojcem do sytuacji dobrowolnych, niewymuszonych wspólnym zamieszkiwaniem. Stwierdził też, że wnioskodawczyni E. C. (1) jest w stanie permanentnego stresu związanego z nieprzewidywalnością zachowań uczestnika oraz, że jedynym działaniem, które może uchronić wnioskodawczynię i jej córkę przed dalszymi skutkami życia z osobą uzależnioną jest oddzielenie fizyczne od niej.

W 2009r. uczestnik P. C., w związku z uszkodzoną wątrobą, przebywał w Szpitalu (...) z Ż.. Rozpoznano wówczas u niego alkoholowe uszkodzenie wątroby, żylaki przełyku, anemię wtórną. W 2009r. i 2010r. uczestnik przebywał też w Wojewódzkim Ośrodku (...) i Zakładzie (...) w G..

Wyrokiem zaocznym z dnia 25.02.2010r. Sąd Rejonowy w Żywcu, w sprawie sygn. akt III RC 524/09, ustanowił z dniem 25.02.2010r. rozdzielność majątkową pomiędzy stronami.

Od 26.11.2009r. do 21.04.2010r. wnioskodawczyni spłacała zaległości uczestnika wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Skarbowego, Urzędu Gminy R.-W., Komornika Sądowego Agaty Różyckiej, (...), (...) M. M., a związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, w łącznej kwocie 107.137 zł 19 gr.

Na ten cel wnioskodawczyni otrzymała od swoich rodziców darowizny w łącznej kwocie 90.000 zł, a od matki uczestnika kwotę 4.500-5.000 zł.

W okresie od 1.04.2010r. do 5.10.2014r. wnioskodawczyni spłaciła też część kredytu hipotecznego, w łącznej kwocie 14.572 zł 38 gr, zaciągniętego dnia 29.05.2002r.

W dniach: 22.05.2010r., 14.06.2010r. w budynku mieszkalnym zajmowanym przez strony podejmowane były interwencje policyjne, przy czym w dniu 22.05.2010 r. uczestnik został umieszczony do wytrzeźwienia w (...) w B., sporządzono niebieską kartę.

Dnia 21.06.2010r. do Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej wpłynął pozew E. C. (1) przeciwko P. C. o rozwód. Sprawa zarejestrowana została pod sygn. akt I RC 660/10. W toku postępowania, pismem procesowym z dnia 23.11.2010r., E. C. (1) wniosła o eksmisję pozwanego w trybie art. 58 par. 2 kro podając, że uczestnik jest agresywny w stosunku do niej i córki, znęca się nad nimi psychicznie, zastrasza je, wywołuje awantury. Podtrzymała go w kolejnym piśmie z dnia 17.02.2011r., a następnie zmieniła na żądanie o orzeczeniu o korzystaniu z mieszkania wspólnego. Wyrokiem z dnia 27.09.2011r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej rozwiązał związek małżeński stron przez rozwód z winy pozwanego P. C., powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką stron powódce E. C. (1), oddalił wniosek powódki o orzeczenie o korzystaniu przez strony z mieszkania wspólnego.

W międzyczasie, dnia 22.02.2011r., z powodu nadużywania alkoholu przez uczestnika i jego agresywnego zachowania, wnioskodawczyni razem z córką

wyprowadziła się ze wspólnego domu i zamieszkała w domu swoich rodziców.

Wnioskodawczyni E. C. (1) zatrudniona jest w Banku (...). Prowadzi też działalność gospodarczą. Posiada oszczędności. Może liczyć na pomoc finansową swoich rodziców.

Uczestnik P. C. obecnie sam zajmuje budynek. Prowadzi działalność gospodarczą, zatrudnia pracowników. Posiada oszczędności.

Wynagrodzenie za korzystanie z budynku mieszkalnego, zlokalizowanego na stanowiącej własność wnioskodawczyni działce nr ewid. (...), wynosiłoby 1.540 zł miesięcznie, a za korzystanie z w/w działki i budynku gospodarczego do celów prowadzenia działalności gospodarczej wynosiłoby 513 zł miesięcznie.

Następnie Sąd Rejonowy dokonał oceny prawnej.

Zgodnie treścią art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Art. 43 § 1 k.r.o. stanowi, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Przepis art. 45 § 1 k.r.o. stanowi zaś, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonywa się zasadniczo przy podziale majątku wspólnego (§ 2 art. 45 k.r.o.). Hipoteza normy wysłowionej w art. 45 k.r.o. nie obejmuje zagadnienia zwrotu nakładów lub wydatków dokonanych z majątku osobistego na majątek osobisty drugiego małżonka, a roszczenia z tego tytułu dochodzone są w drodze odrębnego procesu cywilnego (postanowienie SN z dnia 9.01.1984r., III CRN 315/83, GP 1984, nr 17). Jednak jeżeli „na przedmiot majątkowy stanowiący majątek odrębny jednego z małżonków dokonano nakładów zarówno z majątku wspólnego, jak i z majątku odrębnego małżonków”, to wyjątkowo „nakłady z majątku odrębnego jednego z małżonków na majątek odrębny drugiego podlegają rozliczeniu z majątku wspólnego” (wyrok SN z dnia 7.06.2002r., IV CKN 1108/00, OSNC 2003, nr 9 poz. 123).

Zgodnie z treścią art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. W sprawach nie unormowanych w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku (art. 46 k.r.o.). Zgodnie z treścią art. 1035 k.c. do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Art. 210 k.c. stanowi, że każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia

współwłasności. Art. 211 k.c. stanowi, że każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Jeżeli dział spadku następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Jeżeli zaś zostały ustalone dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu (art. 212 § 1 i 3 k.c.).

Sąd zauważył, że bezsporne pomiędzy stronami było, iż w czasie łączącej je wspólności majątkowej małżeńskiej postawiony został od fundamentów budynek mieszkalny zlokalizowany na stanowiącej majątek osobisty wnioskodawczyni działce nr ewid. (...), objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu.

Spór dotyczył tego w jakim zakresie budynek ten został postawiony ze środków pochodzących z majątku wspólnego stron, a w jakim zakresie z ich majątków osobistych.

W toku postępowania uczestnik cały czas twierdził, że wnioskodawczyni na budowę domu przeznaczyła materiały budowlane podarowane jej przez ojca, zaś uczestnik robociznę wykonywaną przez jego firmę budowlaną, gdy strony zawierały związek małżeński gotowe były fundament budynku, następnie strony kontynuowały budowę, którą prowadził uczestnik przy udziale swych pracowników, rodziców i brata, stając się przez zabudowę współwłaścicielem działki i posadowionego na niej budynku w trybie art. 231 k.c.

Zgodnie z treścią w/w przepisu art. 231 k.c. samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem. Zgodnie z ugruntowanym już stanowiskiem Sądu Najwyższego dopuszczalne jest stosowanie art. 231 k.c. do rozliczeń małżonków w postępowaniu o podział majątku wspólnego w ramach rozstrzygania o zwrocie nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków lub odwrotnie. Sąd podzielił jednak stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 7.05.2010r., III CZP 34/10, iż o tym, czy roszczenie przewidziane w art. 231 k.c. należy uwzględnić, czy też zasądzić odpowiednią kwotę tytułem zwrotu nakładów – polegających na wzniesienie budynku – poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków, decydują

okoliczności sprawy. Potrzeba uwzględnienia roszczenia uczestnika opartego na przepisie art. 231 k.c. zachodziłaby wówczas, gdyby istniały przesłanki do przyznania mu zabudowanej nieruchomości, objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu. Tymczasem w piśmie procesowym z dnia 7.08.2014r. uczestnik ostatecznie sprecyzował swoje stanowisko domagając się zasądzenia od wnioskodawczyni spłaty z tytułu jego nakładów na w/w nieruchomość

wnioskodawczyni w wysokości wyliczonej przez biegłego sądowego w opinii z dnia 8.02.2014r., w wersji podanej przez uczestnika.

Dlatego Sąd w pkt I postanowienia oddalił wniosek uczestnika o przeniesienie na niego współwłasności nieruchomości, rozstrzygając w dalszej części postanowienia o wzajemnych rozliczeniach stron w ramach art. 45 § 1 k.r.o.

Sąd ustalił, że budynek stawiany był dla obu stron, z zamiarem zaspokojenia ich potrzeb mieszkaniowych w związku z planowanym przez strony zawarciem związku małżeńskiego. Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni w tej części, w której twierdziła ona, że w/w budynek stawiany był wyłącznie dla niej, a co za tym idzie, że do czasu zawarcia przez strony związku małżeńskiego uczestnik nie brał udziału w pracach budowlanych. Takie zeznania wnioskodawczyni pozostawały w sprzeczności z materiałem dowodowym zebranym w sprawie oraz z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Przesłuchani w sprawie świadkowie: R. M., E. C. (2), J. C. (1), M. C. (2), B. K., J. C. (2), A. T. i J. C. (3) potwierdzili podnoszony przez uczestnika fakt uczestniczenia w budowie budynku niemal od samego jej początku oraz jego w nią zaangażowanie. Wnioskodawczyni E. C. (1) przesłuchiwana uzupełniająco w trybie art. 304 k.p.c. na rozprawie dnia 25.07.2014r. zeznała, że decyzja o zawarciu związku małżeńskiego przez strony zapadła gdzieś 8 miesięcy przed ich ślubem, który miał miejsce dnia 26.12.1996r. Zatem wiosną 1996r., gdy rozpoczęła się budowa przedmiotowego domu strony nosiły się z zamiarem zawarcia związku małżeńskiego i założenia rodziny, która przecież musiała mieć zapewnione warunki mieszkaniowe. Wobec tego oczywistym było, że budynek mieszkalny stawiany na działce wnioskodawczyni był wznoszony z zamiarem wykorzystania go na w/w cele. W takiej sytuacji wiarygodne, logiczne i zgodne z zasadami życiowymi były twierdzenia uczestnika, że już od rozpoczęcia budowy domu, jako przyszły jego gospodarz oraz osoba zajmująca się zawodowo sprawami budowlanymi i prowadząca działalność gospodarczą, był zaangażowany w tą budowę świadcząc określone prace budowlane, które były jego osobistym wkładem w budowę, obok wkładu w nią wnioskodawczyni, a polegającego na wykorzystaniu materiałów budowlanych podarowanych jej przez rodziców.

Ustalając zakres, a co za tym idzie wartość, nakładów poczynionych przez strony (w tym również przed zawarciem związku małżeńskiego) na stanowiącą majątek osobisty wnioskodawczyni działkę o nr ewid. (...), sąd oparł się na twierdzeniach uczestnika P. C., których rezultatem była opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. M. B. (1) z dnia 8.02.2014r. z wycenioną wartością tych nakładów na kwotę 203.912 zł.

Sąd tutaj zauważył, że uczestnik nigdy nie kwestionował faktu, iż rodzice wnioskodawczyni znacznie przyczynili się do tej budowy, zwłaszcza w zakresie postawienia budynku do stanu surowego. Mając na uwadze, że budynek oszacowany został na kwotę 359.000 zł, a wartość nakładów stron, według stanowiska

uczestnika, na kwotę 203.912 zł, wartość wkładu rodziców wnioskodawczyni, zdaniem uczestnika, wynosiła 155.088 zł.

Zgodnie z treścią zeznań wnioskodawczyni i przesłuchiwanych w charakterze świadków jej rodziców H. C. i E. C. (2), przed zawarciem związku małżeńskiego przez strony rodzice wnioskodawczyni systematycznie gromadzili materiały budowlanego z przeznaczenie na przedmiotową budową. Były to: drut, piasek, cement, wapno, cegła, dachówka, deski, więźba. Biegły sądowy z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości M. B. (1) w opinii z dnia 31.12.2014r. oszacował wartość materiałów budowlanych na wykonanie stanu surowego otwartego budynku na kwotę 123.043 zł, a wartość robocizny na budynek do w/w stanu, wykonywanej systemem gospodarczym, na kwotę 49.000 zł. Przesłuchiwany w charakterze świadka ojciec wnioskodawczyni E. C. (2) zeznał, że wybudował cyt.: „cały dom na surowo”. Przyjmując zatem, że rodzice wnioskodawczyni sfinansowali zakup materiałów budowlanych na wykonanie stanu surowego otwartego budynku oraz część (tj. około połowę) prac budowlanych związanych z postawieniem budynku w stanie surowym – sąd ustalił, że łączna wartość ich nakładu w ten budynek, zgodnie z twierdzeniami uczestnika – odpowiadała wartości 155.000 zł.

Sąd w tym miejscu wyjaśnił, że po zawarciu związku małżeńskiego przez strony pomoc świadczoną tak przez rodziców wnioskodawczyni, jak i przez rodziców uczestnika sąd potraktował jako darowizny na rzecz obojga małżonków, dla potrzeb założonej prze nich rodziny. Bezsporne było, że rodzice wnioskoda-wczyni sfinansowali, np. zakup 10 drzwi wewnętrznych, czy też zakup materiałów na wykonanie CO. Bezsporne było jednak i to, że ojciec uczestnika wykonał stronom instalację CO. Z materiału dowodowego wynikało poza tym, że w pracach budowla-nych związanych z budową uczestniczyli ojciec i brat uczestnika, gdy tymczasem ojciec wnioskodawczyni zajmował się jej stroną organizacyjną. Ponadto rodzice uczestnika przekazywali stronom deputat mięsny otrzymywany przez ojca uczestnika z zakładu mięsnego, w którym był zatrudniony, wykorzystywany do sporządzania posiłków dla pracowników budowy. Z tego wynikało więc, że tak rodzice wniosko-dawczyni, jak i rodzice uczestnika, w miarę swoich możliwości, pomagali stronom. W takiej sytuacji bezzasadne było uznawanie, że pomoc rodziców wnioskodawczyni świadczona była wyłącznie na jej rzecz, zaś pomoc rodziców uczestnika świadczona była na rzecz obojga małżonków.

Mając te okoliczności na uwadze sąd w pkt III postanowienia ustalił, że przedmiotem podziału majątku wspólnego stron oraz zniesienia współwłasności są nakłady na majątek osobisty wnioskodawczyni, stanowiący nieruchomość położoną w R., objętą księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, w łącznej kwocie 203.912 zł.

Bezsporne było, że w okresie wspólności majątkowej małżeńskiej strony nabyły : udział w wysokości 1/3 w działce o nr ewid. (...), położonej w L., objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, udział w wysokości 1/2 części w działce o nr ewid. (...), położonej w L., objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Żywcu, samochód osobowy marki R. (...), samochód dostawczy marki M. (...), samochód ciężarkowy marki L., koparko-ładowarkę C., maszyny budowlane, takie

jak: zagęszczarkę, piłę do cięcia kostki brukowej i młot pneumatyczny, szafki kuchenne, piekarnik do zabudowy, płytę grzewczą do zabudowy, zlewozmywak z baterią, okap, mikrofalówkę, chłodziarko-zamrażarkę, stół okrągły, 4 krzesła, zmywarkę, telewizor (...), komodę drewnianą, stolik pod TV, stół drewniany, 10 krzeseł, witrynę, ławę drewnianą, sofę trzyosobową firmy (...), 2 fotele firmy (...), zespół szaf, biurko narożne, pralkę, telewizor, sofę rozkładaną, fotel, puf, łóżko metalowe z materacem, laptop, serwis obiadowy, serwis kawowy, niwelator i glebogryzarkę.

Mając na uwadze art. 31 § 1 k.r.o. sąd w pkt II postanowienia ustalił, że w/w udziały w działkach oraz ruchomości stanowiły majątek wspólny stron.

W pismach procesowych z dnia 8.06.2012r. i 21.06.2011r. uczestnik podniósł, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą też:

-

samochód m. (...),

-

automat spawalniczy(...),

-

ogrodzenie betonowe przeznaczone na ogrodzenie działki położonej w L., a składowane w firmie ojca wnioskodawczyni oraz

-

wierzytelność w kwocie 15.000 zł wobec B. C. z tytułu dzierżawy należącej do stron naczepy do ciągnika siodłowego.

Wnioskodawczyni zaprzeczyła, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą w/w składniki. Podała, że samochód m. (...) i spawarka stanowią własność jej brata B. C..

W piśmie procesowym z dnia 7.08.2014r. uczestnik wniósł o zaliczenie w skład majątku wspólnego stron i oszacowania wózka spalinowo-widłowego, podając, że znajduje się on w posiadaniu rodziców wnioskodawczyni, a zakupiony był na potrzeby firmy wnioskodawczyni handlu złomem, w której, zgodnie z oświadcze-niem uczestnika złożonym na rozprawie dnia 25.07.2014r., wnioskodawczyni była tylko „figurantem”. Na rozprawie dnia 28.10.2014r. wnioskodawczyni oświadczyła, że w/w wózek został zakupiony przez jej ojca i po kilku miesiącach od dnia zakupu sprzedany z tego powodu, że nie nadawał się do czynności, do których został zakupiony.

Mając na uwadze te okoliczności i art. 6 k.c. Sąd nie uwzględnił, jako składników majątku wspólnego stron, w/w ruchomości, a to wobec nie wykazania przez uczestnika, że nabyte one zostały w czasie łączącej strony wspólności majątkowej małżeńskiej i że stanowiły własność stron w dniu ustanowienia pomiędzy nimi rozdzielności majątkowej.

Dokonując podziału majątku wspólnego stron Sąd miał na uwadze przede wszystkim wnioski stron. Ostatecznie bezsporne między stronami było, aby przyznać wnioskodawczyni udziały w położonych w L. działkach oraz nakłady na stano-wiącą jej majątek osobisty działkę o nr ewid. (...). Uczestnik wniósł o przyznanie mu koparki C., piły do cięcia betonu i młota udarowego.

Sąd uznał za zasadne przyznanie ruchomości stanowiących wyposażenia tego budynku wnioskodawczyni jako osobie, która po dokonaniu podziału majątku wspólnego stron i zniesieniu współwłasności z budynku tego będzie korzystać jako jego wyłączna właścicielka. Uczestnikowi sąd przyznał, poza ruchomościami jakich

sam się domagał, również pozostałe urządzenia mechaniczne (zagęszczarkę, niwela-tor, glebogryzarkę), laptop oraz samochody, uznając, że to właśnie jemu przyniosą one większy pożytek niż wnioskodawczyni.

Poza tym w/w ruchomości i samochody, poza samochodem marki R., były wcześniej w jego posiadaniu, zaś on sam, jako mężczyzna, prędzej niż wnioskodawczyni będzie mógł je w razie konieczności zbyć.

W związku z tym, że wartość przedmiotu sprawy wyniosła łącznie 422.320 zł, wartości udziałów stron wynosiły po 211.160 zł (422.320 zł x 1/2 = 211.160 zł).

Wnioskodawczyni E. C. (1) w wyniku podziału majątku wspólnego stron i zniesienia współwłasności otrzymała majątek o łącznej wartości 324.855 zł, w tym:

-

nakłady na swój majątek osobisty w kwocie 203.912 zł,

-

udział w działce o nr ewid. (...), o wartości 68.133 zł,

-

udział w działce o nr ewid. (...), o wartości 36.500 zł i

-

ruchomości o łącznej wartości 16.310 zł (203.912 zł + 68.133 zł + 36.500 zł + 16.310 zł = 324.855).

Jako, że wartość udziału wnioskodawczyni w majątku objętym wnioskiem wynosiła 211.160 zł, otrzymała ona majątek większy od należnego o 113.695 zł (wartość otrzymanego majątku w kwocie 324.855 zł – wartość należnego majątku w kwocie 211.160 zł = 113.695 zł).

Uczestnik P. C. w wyniku podziału majątku wspólnego stron i zniesienia współwłasności otrzymał majątek o łącznej wartości 97.465 zł, w tym: - samochód R., o wartości 19.200 zł,

samochód M., o wartości 6.200 zł,

samochód L., o wartości 9.500 zł

koparko-ładowarkę, o wartości 47.800 zł,

maszyny budowlane, o łącznej wartości 10.735 zł,

laptop, o wartości 2.100 zł oraz

niwelator i glebogryzarkę, o łącznej wartości 1.930 zł (19.200 zł + 6.200 zł + 9.500 zł + 47.800 zł + 10.735 zł + 2.100 zł + 1.930 zł = 97.465 zł).

Ponieważ wartość udziału uczestnika w majątku objętym wnioskiem wynosiła 211.160 zł, otrzymał on majątek mniejszy od należnego o 113.695 zł (wartość należnego majątku w kwocie 211.160 zł – wartość otrzymanego majątku w kwocie 97.465 zł = 113.695 zł).

Ustalając wysokość dopłaty należnej uczestnikowi od wnioskodawczyni sąd od w/w kwoty 113.695 zł odliczył kwotę 52.286 zł 19 gr, na którą składały się:

-

połowa wartości spłaconego przez wnioskodawczynię kredytu hipotecznego wobec (...) Banku (...) S.A. w K., w kwocie 7.286 zł 19 gr (spłacona kwota 14.572 zł 38 gr x 1/2 = 7.286 zł 19 gr) oraz

-

połowa wartości darowizn przekazanych wnioskodawczyni od rodziców na spłatę zadłużeń uczestnika, w kwocie 45.000 zł (łączna wartość darowizn w kwocie 90.000 zł x 1/2 = 45.000 zł).

Sąd uznał przy tym, że również zadłużenia uczestnika związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, podobnie jak dochody z niej, wchodzą w

skład majątku wspólnego stron. Nie może tak bowiem być, aby zyski z działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z małżonków, czy też nabywane z tych zysków maszyny i urządzenia wchodziły w skład majątku wspólnego stanowiąc przysporzenie również dla małżonka działalności tej nie prowadzącego, zaś straty, czy zadłużenia obciążały wyłącznie małżonka zajmującego się tą działalnością.

Nie uszło przy tym uwadze sądu, że zgodnie z treścią opinii biegłego sądowego z zakresu finansów i księgowości A. K. z dnia 20.06.2013r. wnioskodawczyni z tytułu zadłużeń uczestnika spłaciła łącznie kwotę 107.137 zł 19 gr. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że ta kwota spłacana była ratami, począwszy od 26.11.2009r. Jej część uiszczona więc została jeszcze przed ustanowieniem z dniem 25.02.2010r. rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami, a zatem ze środków wchodzących w skład majątku wspólnego stron. Wobec tego sąd uznał, że jedynie kwota 90.000 zł, stanowiąca darowiznę rodziców wnioskodawczyni przeznaczoną wyłącznie na jej rzecz w celu spłaty zadłużeń uczestnika może zostać rozliczona pomiędzy stronami w ramach podziału ich majątku wspólnego.

W pkt V postanowienia sąd zasądził więc od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika dopłatę w kwocie 61.408 zł 81 gr (113.695 zł – 52.286 zł 19 gr = 61.408 zł 81 gr) płatną w terminie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminu jej płatności. Ustalając termin dokonania w/w dopłaty sąd miał na uwadze treść zeznania wnioskodawczyni, która podała, że posiada oszczędności, a poza tym może liczyć na pomoc rodziców.

Zgodnie z treścią art. 618 § 2 i 3 k.p.c. w postępowaniu o zniesienie współwła-sności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Art. 140 k.c. stanowi, że w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy.

W piśmie procesowym z dnia 22.09.2011r. wnioskodawczyni wniosła o zasądzenie na jej rzecz od uczestnika kwoty 66.000 zł z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ruchomości, tj. koparko-ładowarki, maszyn budowlanych, samochodu dostawczego M. (...), samochodu ciężarowego L.oraz budynku mieszkalnego stron.

Biegły sądowy z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. M. B. (1) w swojej opinii z dnia 6.03.2013r. wyliczył wartość wynagro-dzenia za korzystanie z budynku na kwotę 1.540 zł miesięcznie oraz wartość wynagrodzenia za korzystanie z działki o nr ewid. (...) na kwotę 513 zł miesięcznie.

Rozważając zasadność żądania wnioskodawczyni zasądzenia na jej rzecz od odszkodowania za bezumowne korzystnie przez uczestnika z budynku sąd miał na uwadze fakt, że budynek od dnia 22.02.2011r. zajmuje tylko uczestnik, a powodem wyprowadzenia się przez wnioskodawczynię i córkę stron było naganne zachowanie uczestnika uniemożliwiające wspólne z nim zamieszkiwanie. Nie bez znaczenia był też fakt, że w sprawie rozwodowej sygn. akt I RC 660/10, pismem procesowym z

dnia 23.11.2010r. E. C. (1) wniosła o eksmisję pozwanego w trybie art. 58 par. 2 k.r.o. podając, że uczestnik jest agresywny w stosunku do niej i córki, znęca się nad nimi psychicznie, zastrasza je, wywołuje awantury. Ten wniosek wnioskodawczyni podtrzymała w kolejnym piśmie z dnia 17.02.2011r., a następnie zmieniła go na żądanie o orzeczeniu o korzystaniu z mieszkania wspólnego. Skierowane przeciwko uczestnikowi w sprawie rozwodowej żądanie eksmisji powinno skłonić go do przemyśleń i zmiany swojego postępowania, w taki sposób, aby wspólne z nim zamieszkiwanie wnioskodawczyni i córki stron było możliwe, a nie narażało w/w na konsekwencje niewłaściwych zachowań uczestnika będącego pod wpływem alkoholu, zwłaszcza wobec wcześniej przedstawionych zaleceń psychologa, pod którego opieką były wnioskodawczyni i córka stron. Z drugiej jednak strony Sąd wskazał, że uczestnik, jako współinwestor budynku, zamieszkujący w nim od lat z żoną i córką, miał prawo do współkorzystania z niego w takim samym zakresie jak wnioskodawczyni, czyli w 1/2 części.

Zatem wartość należnego wnioskodawczyni od uczestnika wynagrodzenia za pozbawienie jej możliwości współposiadania budynku powinna stanowić połowę odszkodowania wyliczonego przez biegłego (tj. 770 zł miesięcznie) oraz obejmować okres 48 miesięcy, tj. od dnia 22.02.2011r. do dnia wydania postanowienia.

Mając te okoliczności na uwadze sąd w pkt VI postanowienia zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 36.960 zł (770 zł x 48 miesięcy = 36.960 zł) tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez niego z budynku mieszkalnego, uznając za zasadne wyznaczenie dla niego takiego samego terminu na uiszczenie powyższej należności, jaki wyznaczył wnioskodawczyni na uiszczenie na rzecz uczestnika dopłaty z tytułu podziału majątku wspólnego stron i zniesienia współwłasności.

Co do odszkodowania ze bezumowne korzystanie przez uczestnika z działki o nr (...), sąd uznał, że jest ono bezpodstawne. W pierwszej kolejności zauważył, że wniosek w tym przedmiocie nigdy nie został formalnie zgłoszony przez wnioskoda-wczynię, mimo, że była ona reprezentowana przez profesjonalnego prawnika. Po wtóre, wnioskodawczyni nie wykazała faktu użytkowania przez uczestnika całej działki, zwłaszcza w taki sposób, który uniemożliwiłby wnioskodawczyni z niej współkorzystanie. Po trzecie, wreszcie wnioskodawczyni nie wezwała uczestnika wprost, czy też w sposób dorozumiany do umożliwienia jej współposiadania tej działki, ani nawet nie wykazała w jaki konkretnie sposób z działki tej chciałaby korzystać.

Sąd za bezzasadne uznał też żądanie wnioskodawczyni dotyczące zasądzenia na jej rzecz wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z koparko-ładowarki, maszyn budowlanych, samochodu dostawczego M. (...) i samochodu ciężarowego L., a to wobec faktu, że sąd ruchomości te przyznał na wyłączną własność uczestnikowi, ustalając ich wartość według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej stron. Wobec tego wnioskodawczyni nie poniosła żadnej straty majątkowej z tytułu utraty wartości w/w ruchomości, której niekorzystne

skutki obciążyły wyłącznie uczestnika korzystającego, lub mającego możliwość korzystania, z tych ruchomości.

W pkt VII postanowienia sąd nakazał uczestnikowi P. C. opróżnić z rzeczy, opuścić i wydać wnioskodawczyni E. C. (1) budynek mieszkalny w terminie 14 dni od dnia uiszczenia na jego rzecz dopłaty należnej mu od wnioskoda-wczyni po ewentualnym potrąceniu z tej dopłaty należności zasądzonej od uczestnika tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z budynku.

Podstawą prawną tego orzeczenia był przepis art. 624 k.p.c stanowiący, że jeżeli w wyniku podziału całość rzeczy albo jej część przypadnie współwłaścicie-lowi, który nie włada tą rzeczą lub jej częścią, sąd w postanowieniu o zniesieniu współwłasności orzeknie również co do wydania jej przez pozostałych współwłaści-cieli, określając stosownie do okoliczności termin wydania.

W pkt VIII postanowienia sąd oddalił pozostałe wnioski stron: -

-

wnioskodawczyni w przedmiocie zasądzenia na jej rzecz od uczestnika wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działki i ruchomości oraz

-

uczestnika o zaliczenie samochodu m. (...), automatu spawalniczego (...), ogrodzenia betonowego przeznaczone na ogrodzenie działki położonej w L.oraz wierzytelność w kwocie 15.000 zł wobec B. C. jako składników majątku wspólnego z wcześniej wskazanych powodów.

Wartość przedmiotu postępowania sąd ustalił w pkt IX postanowienia, w oparciu o sporządzone w toku postępowania opinie biegłych sądowych z zakresu: budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. M. B. (1), wyceny wartości pojazdów samochodowych mgr inż. J. P. (1) i wyceny ruchomości mgr inż. J. B. (1), które sąd uznał za fachowe i rzetelne.

Sąd nie uwzględnił zarzutów uczestnika do w/w opinii. W piśmie procesowym z dnia 28.05.2012r. uczestnik zarzucił biegłym sądowym z zakresu wyceny ruchomości oraz z zakresu wyceny wartości pojazdów samochodowych zawyżenie sporządzonych przez nich wycen maszyn budowlanych oraz samochodów. Wobec tego, na wniosek uczestnika, biegły sądowy z zakresu wyceny wartości pojazdów samochodowych sporządził opinię uzupełniającą, po uprzednim uruchomieniu pojazdów, podtrzymując poprzednio sporządzoną przez siebie opinię. Dodatkowo biegły sądowy mgr inż. J. P. (1) na rozprawie dnia 21.05.2013r. odpowiedział na pytania uczestnika. Również biegły sądowy J. B. (1) na rozprawie dnia 28.05.2012r. podtrzymał swoją wycenę zagęszczarki, piły do cięcia kostki brukowej i młota pneumatycznego. Uczestnik nie domagał się dopuszczenia kolejnych opinii uzupełniających biegłych sądowych z zakresu wyceny ruchomości oraz z zakresu wyceny wartości pojazdów samochodowych, ani też z opinii innych biegłych sądowych tych specjalności. Sąd uznał zatem zarzuty uczestnika za gołosłowne i oparł się na opiniach w/w biegłych.

Odnośnie opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. M. B. (1) uczestnik podniósł m.in., że przyjęcie przez biegłego kwoty 73 zł za 1 m2 działki położonej w L. jest zaniżone. Na kilku rozprawach uczestnik miał możliwość osobistego zadawania pytań w/w biegłemu, na które biegły ten odpowiedział szczegółowo i przekonująco, podtrzymując w całości wszystkie swoje opinie. W związku z tym sąd oddalił wniosek uczestnika zgłoszony na rozprawie dnia 28.10.2014r. o dokonania ponownej

wyceny działki położonej w L., jako zbędny i powodujący przewlekłość postępowania.

Również bezzasadne i gołosłowne były zarzuty wnioskodawczyni do sporzą-dzonej przez biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. M. B. (1) wyceny wartości odszkodowania za bezumowne korzystanie przez uczestnika z budynku mieszkalnego i działki. Biegły sądowy na rozprawie dnia 21.05.2013r, podtrzymał swoją opinię w tym przedmiocie, wyjaśniając wątpliwości i zastrzeżenia wnioskodawczyni.

O kosztach postępowania sąd orzekł w pkt X-XI postanowienia w oparciu o treść art. 520 par. 1 k.p.c. Łączne koszty postępowania wyniosły 10.909 zł 76 gr. Złożyły się na nie: opłata od wniosku w kwocie 1.000 zł oraz wynagrodzenia biegłych sądowych: z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. M. B. (1) w kwotach: 1.476 zł, 1.254 zł 60 gr, 2.214 zł i 516 zł 60 gr, z zakresu finansów i księgowości mgr inż. A. K. w kwocie 258 zł 30 gr, z zakresu szacowania ruchomości mgr inż. J. B. (1) w kwotach: 2.580 zł 50 gr i 558 zł, z zakresu wyceny wartości pojazdów samochodowych mgr inż. J. P. (1) w kwotach: 555 zł 90 gr i 495 zł 86 gr. Sąd uznał za zasadne obciążenie kosztami postępowania obu stron, po 1/2 części, tj. po 5.454 zł 88 gr (łączne koszty postępowania w kwocie 10.909 zł 76 gr x 1/2 = 5.454 zł 88 gr), a to wobec faktu, że takie były udziały stron w ich majątku wspólnym, zaś wszystkie w/w koszty ponie-sione były w interesie każdej ze stron i miały na celu wszechstronne wyjaśnienie sprawy. W toku postępowania wnioskodawczyni E. C. (1) poniosła koszty sądo-we w łącznej kwocie 4.878 zł 43 gr (w tym opłatę od wniosku w kwocie 1.000 zł oraz tytułem zaliczek na poczet wynagrodzeń biegłych łączną kwotę 3.878 zł 43 gr), zaś uczestnik P. C., tytułem zaliczek na poczet wynagrodzeń biegłych, wpłacił łącznie kwotę 3.575 zł 18 gr. Mając na uwadze fakt, że każda ze stron, tytułem kosztów sądowych, powinna uiścić kwotę 5.454 zł 88 gr, sąd w pkt X postanowienia nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Żywcu, tytułem zwrotu wydatków tymczasowo kredytowanych przez Skarb Państwa: od wnioskodawczyni kwotę 576 zł 45 gr (należne od wnioskodawczyni koszty postępowania w kwocie 5.454 zł 88 gr – uiszczone koszty w kwocie 4.878 zł 43 gr = 576 zł 45 gr) i od uczestnika kwotę 1.879 zł 70 gr (należne od uczestnika koszty postępowania w kwocie 5.454 zł 88 gr – uiszczone koszty w kwocie 3.575 zł 18 gr = 1.879 zł 70 gr). Pozostałe koszty postępowania (w tym koszty zastępstwa procesowego) sąd w pkt XI postanowienia pomiędzy stronami wzajemnie zniósł.

Apelacje od tego postanowienia złożyły obie strony.

Wnioskodawczyni E. C. (1) zaskarżyła postanowienie w części dotyczącej:

1. ustalenia wartości nakładów dokonanych przez uczestnika na majątek osobisty wnioskodawczyni,

2. zasądzenia od wnioskodawczyni dopłaty na rzecz uczestnika,

3. zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z budynku mieszkalnego,

- tj. w pkt. III, V i VI zaskarżonego postanowienia.

Postanowieniu temu zarzucała:

1. naruszenie prawa materialnego, a to:

a) art. 224 § 2 k.c. poprzez niezasądzenie wynagrodzenia za korzystanie przez uczestnika z urządzeń i pojazdów stanowiących majątek wspólny po dacie ustania wspólności ustawowej,

b) art. 43 § 1 i 3 k.r.i.o. poprzez ustalenie przez sąd nierównych udziałów w majątku wspólnym mimo braku żądania którejkolwiek stron takiego ustalenia poprzez uwzględnienie przy ustalaniu wartości majątku podlegającego podziałowi robocizny uczestnika, a pominięcie robocizny wnioskodawczyni polegającej na prowadzeniu gospodarstwa domowego i wychowaniu małoletniej córki stron.

c) art. 5 k.p.c. poprzez wbrew zasadom współżycia społecznego częściowe nierozliczenie dokonanej przez wnioskodawczynię spłaty długów zaciągniętych przez uczestnika, które to długi nie były przeznaczone na zaspokojenie potrzeb rodziny, nie miały żadnego związku z potrzebami rodziny, wnioskodawczyni nie była informowana o ich zaciąganiu, jak również zostały one spowodowane postępowaniem uczestnika sprzecznym z zasadami zarządu majątkiem wspólnym.

2. naruszenie prawa procesowego, a to:

a) art. 233 § 1 k.p.c., tj. zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez zasądzenie za bezumowne użytkowanie budynku według najniższych stawek ustalonych przez biegłego, podczas gdy budynek znajduje się na dużej nieruchomości, jest wyposażony luksusowo, a stawki podane przez biegłego dotyczą wynajmu nieruchomości bez uwzględnienia umeblowania.

3. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez uznanie, że wnioskodawczyni nie domagała się od uczestnika wynagrodze-nia za bezumowne użytkowanie działki o nr (...) położonej w R..

Wskazując na powyższe podstawy wnosiła o:

1. zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez:

a) ustalenie, że nakłady uczestnika na nieruchomość stanowiącą majątek osobisty wnioskodawczyni mają kwotę 123.043 zł,

b) ustalenie, że uczestnik P. C. jest zobowiązany zapłacić wnioskodawczyni tytułem wynagrodzenia za bezumowne użytkowanie całej nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) położoną w R. kwotę 51.325 zł oraz tytułem odszkodowania za bezumowne użytkowanie koparko - ładowarki i samochodu kwotę nie mniej niż 214.000 zł i zasądzenie tych kwot na rzecz wnioskodawczyni.

Z ostrożności procesowej wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, w obu wypadkach za przyznaniem kosztów postępowania apelacyjnego na rzecz wnioskodawczyni.

Apelację od tego postanowienia złożył także uczestnik P. C. zaskarżając je w części dotyczącej:

-

pkt II,

-

pkt IV ppkt 2) lit a przyznającego na wyłączną własność samochód marki R. (...) uczestnikowi,

-

pkt V określającego wysokość spłaty od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwoty 61.408,81 zł,

-

pkt VI, w którym Sąd zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę

36.960 zł z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości,

-

pkt VIII oddalającego wnioski w pozostałym zakresie,

-

pkt IX określającym wartość przedmiotu sprawy na kwotę 422.320 zł.

Uczestnik zaskarżonemu postanowieniu zarzucał naruszenie art. 5 k.c., art. 233 k.p.c., art. 31 kr. i op.

Uczestnik wnosił o jego zmianę w zaskarżonym zakresie poprzez :

-

przyznanie na wyłączną własność wnioskodawczyni samochodu marki R. (...) szczegółowo opisanego w pkt II ppkt 3),

-

zasądzenie w pkt V od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwoty 111.508,81 zł,

-

o oddalenie w pkt VI wniosku w zakresie dotyczącym odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z budynku mieszkalnego, stanowiącego część składową nieruchomości, szczegółowo opisanego w pkt I postanowienia,

-

o uznanie, iż przedmiotem podziału majątku dorobkowego jest także aparatura spawalnicza (...), samochód M. (...), wierzytelność w kwocie 15.000 zł,

-

w pkt IX o ustalenie wartości przedmiotu sprawy na kwotę 438.520 zł względnie, w przypadku nieuwzględnienia tych zmian, wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia I przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I Instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacje obu stron częściowo zasługują na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w większości podziela ustalenia faktyczne i stanowisko prawne Sądu Rejonowego, w szczególności przyjęty model podziału, jednak zaskarżone orzeczenie wymaga istotnej korekty wynikającej z odmiennej oceny niektórych szczegółowych zagadnień w sprawie.

Co do zespołu zarzutów obu apelacji dotyczących zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowiącej jej majątek osobisty a zabudowanej budynkiem stanowiącym nakład stron, wypada mieć na uwadze poniższe wskazania.

Punktem wyjścia powinien być słusznie zaakcentowany przez Sąd Rejonowy na wstępie jego rozważań pogląd, że rozliczenie majątku osobistego małżonków w postępowaniu o podział majątku wspólnego ma charakter wyjątkowy. Wprawdzie pogląd ten, sformułowany w judykaturze, dotyczył wprost tylko zagadnienia rozliczenia nakładów, lecz może mieć szersze zastosowanie do innych roszczeń między byłymi małżonkami.

W dalszej kolejności należy zaznaczyć, że Sąd Rejonowy oddalił żądanie uczestnika z art. 231 kc, stąd stan prawny działki nie uległ zmianie i nadal jest ona przedmiotem własności wnioskodawczyni, jako jej majątek osobisty. Wypada odno-tować, że stanowisko procesowe skarżącego nie jest w tym względzie jednoznaczne, bowiem na wstępie uzasadnienia apelacji deklaruje, że nie kwestionuje pkt. I posta-nowienia gdyż ostatecznie sprecyzował swoje stanowisko i domagał się zasądzenia

na swoją rzecz od wnioskodawczyni stosownych spłat z tytułu nakładów na nieru-chomość wnioskodawczyni w wysokości wyliczonej przez biegłego w wersji przy-jętej przez siebie, jednak następnie podnosił odnośnie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, że przez zabudowę stał się właścicielem nieruchomości na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej i od dnia zawarcia małżeństwa domagał się rozszerzenia własności tej nieruchomości na majątek wspólny. Tak więc wprawdzie w samym uzasadnieniu apelacji skarżący daje wyraz niezadowoleniu z takiego rozstrzygnięcia Sądu, lecz zarazem, będąc reprezentowanym przez profesjo-nalnego pełnomocnika, nie ujmuje tego w wyraźne ramy zarzutu, jak i nie formułuje w tym względzie wniosków apelacyjnych wyraźnie wskazując, że pkt. I postanowie-nia, oddalającego żądanie z art. 231 kc, nie zaskarża.

Wychodząc z tych założeń, w ocenie Sądu Okręgowego wypada uważać, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego można, na zasadzie wyjątku, rozstrzygać o bezumownym korzystaniu przez uczestnika z budynku stanowiącego nakład stron z majątek wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni. Jest to bowiem przedmiot majątku wspólnego, rozstrzygnięcie o tym nakładzie przez jego przyznanie wniosko-dawczyni w świetle stosowanego per analogia art. 618 par.1 kpc (stosowanego do nakładów bowiem literalnie przepis odnosi się do nieruchomości jako przedmiotu współwłasności), zamykałoby drogę do późniejszego żądania przez nią od uczestnika rozliczenia wyłącznego korzystania. Jednakże to wyjątkowe rozstrzygnięcie nie może dotyczyć już gruntu poza obszarem zabudowanym. Jest to bowiem obszar nieruchomości stanowiący wyłączną własność wnioskodawczyni. Nie wykazuje on żadnego istotnego związku z majątkiem wspólnym w postaci nakładu. Trzeba tutaj jednak odwołać się do powołanej reguły wyjątkowego objęcia ww. postępowaniem rozliczeń co do majątku osobistego. Nie ma żadnych podstaw ku temu, aby w sprawie o podział majątku wspólnego orzekać o bezumownym korzystaniu przez jednego z byłych małżonków z gruntu będącego przedmiotem majątku osobistego drugiego z nich.

W ocenie Sądu Okręgowego tego rodzaju roszczenie powinno być rozpozna-wane w drodze odrębnego procesu.

Wobec tego Sąd Okręgowy nie zajmuje stanowiska co do zasadności poglądu prawnego Sądu Rejonowego dotyczącego braku podstaw dla zasądzenia żądanej kwoty, a co za tym idzie również nie wypowiada się co do zarzutów apelacji wnio-skodawczyni w tym względzie. Jednak można zgodzić się z jej stanowiskiem, że w toku postępowania sformułowała ona żądania zasądzenia wynagrodzenia za bezumo-wne korzystanie nie tylko z samego budynku, lecz i z gruntu. Jest to oczywiste, jeśli zważyć, że w jej pismach procesowych była mowa o nieruchomości, jak i zwłaszcza oczywistym jest, że grunt z budynkiem stanowi pewną funkcjonalną całość określaną nieraz mniej formalnie jako posesja, siedlisko, czy obejście. Sąd Rejonowy zbyt formalistycznie ocenił żądanie wnioskodawczyni rozliczenia korzystania przyjmując, że dotyczy to tylko z budynku, gdy już w tezie dowodowej dotyczącej tego żądania skarżącej mowa jest o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy dla ustalenia wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości

(por. pismo procesowe z 22.09.2011r. k.76). W ten sposób żądanie wnioskodawczyni

rozumiał sam uczestnik gdy w piśmie procesowym z dnia 17.10.2011r. podnosił, że nie używa całości nieruchomości, jak twierdzi wnioskodawczyni, a jedynie część niezbędną do zamieszkiwania (k.90). Gdyby uczestnik nie uważał, że co do zasady żądanie wobec niego obejmuje całą nieruchomość, nie widziałby potrzeby tego wyjaśniać. Z drugiej jednak strony, jak była mowa, samodzielnie nie stanowi to pozytywnie o możliwości rozliczenia tego korzystania w w ramach postępowania o podział majątku wspólnego.

Tym niemniej, w konkluzji, trzeba uznać, że dotyczący wprost tej kwestii, tj. objęcia gruntu żądaniem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, zarzut wnioskodawczyni sprzeczności ustaleń sądu z dowodami, okazał się zasadny.

Zarzut taki się pojawił w apelacji i jest trafny, lecz w sprawie nie mógł był odnieść merytorycznego skutku w postaci zmiany postanowienia, skoro nie można o wyna-grodzeniu za tę rzecz orzekać w sprawie o podział majątku.

Tak więc co do zasady zaszły przesłanki do uwzględnienia żądania wnioskoda-wczyni jako takiego, co też Sąd Rejonowy uczynił, co do samego tylko budynku.

Obrona uczestnika w tym zakresie nie może być uznana za zasadną.

Wbrew apelacji uczestnika nie ma żadnych przesłanek, ku temu aby upatrywać w zachowaniu wnioskodawczyni jakichkolwiek podstaw do przyjęcia konkludentne-go zawarcia przez nią z nim umowy użyczenia budynku. Przeciwnie, jej działania w sprawie rozwodowej wskazują na wolę doprowadzenia do wyprowadzenia się przez uczestnika, tyle, że ostatecznie to wnioskodawczyni z córką musiały opuścić dom z racji niewłaściwego zachowania skarżącego. Stanowisko uczestnika jest sprzeczne wewnętrznie gdy prawo do użytkowania budynku raz wywodzi z użyczenia, innym razem z faktu bycia współinwestorem budynku, a więc współuprawnionym, co wyklucza możliwość, a wręcz potrzebę, powołania się na użyczenie, które wchodzi w grę tylko w relacji wyłączny właściciel - biorący w użyczenie (por. także poniżej).

Z tych przyczyn nie ma podstaw, aby w art. 28 (1) zd.1 kro (stanowiącym, że jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny) upatrywać negatywnej przesłanki dla uwzględnienia żądania zapłaty. Przepis ten w zasadzie nie może mieć zastosowania w sprawie gdyż jego hipoteza nie dotyczy stanu faktycznego sprawy gdzie nakład w postaci budynku jest majątkiem wspólnym. Gdyby jednak od tego abstrahować i uważać ściśle na podstawie art. 48 kc, że własność gruntu obejmuje budynek, to i wówczas przepis ten nie zwalniałby uczestnika o obowiązku zapłaty. Uczestnik bowiem nie władał budynkiem dla zapewnienia sobie mieszkania jako współmałżonek, lecz przeciwnie, doprowadził do ustania wspólnego faktycznego pożycia stron w jednym gospodarstwie domowym i konieczności wyprowadzenia się przez żonę (jako właścicielkę gruntu) z córką, a tym samym to on uniemożliwił pozostałym członkom rodziny zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych w dotychczasowym miejscu pobytu.

Dla oceny roszczenia wnioskodawczyni bez znaczenia jest to, że uczestnik był współinwestorem budynku. Analogicznie jak współwłaściciel nie może zawładnąć całą nieruchomością wyzuwając z władztwa innego współwłaściciela i musi liczyć się z koniecznością uiszczenia wynagrodzenia za korzystanie ponad należny mu

udział, tak samo, a wręcz bardziej, z tym musi liczyć się osoba będąca jedynie wspó-łwłaścicielem jedynie nakładów. Sąd Rejonowy słusznie uznał, że prawo uczestnika korzystania z budynku obejmowało tylko połowę nakładów, w tym zamykało się jego uprawnienie. Uczestnik nie może z faktu współwłasności nakładów wywodzić prawa wyłącznego, całkowicie nieodpłatnego, władania budynkiem jaki stanowią nakłady.

Nie ma żadnego znaczenia to, że wnioskodawczyni nie domagała się od uczestnika wydania nieruchomości. Roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z gruntu jest od niezależne od roszczenia windykacyjnego.

Nie ma również znaczenia, że uczestnik, jak twierdzi, faktycznie zajmował tylko kilka pomieszczeń budynku. W praktyce bowiem miał do dyspozycji całą nieruchomość, skoro swoim zachowaniem spowodował konieczność opuszczenia jej przez wnioskodawczynię, natomiast sposób rzeczywistego korzystania nie ma zna-czenia; liczy się wyłącznie faktyczna możliwość sprawowania władztwa nad całością nieruchomości w opozycji do pozbawienia tego prawa drugiego współwłaściciela budynku (ściślej stanowiących go nakładów).

Konkludując, co do zasady żądanie zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z całego budynku należy uważać za zasługujące na uwzględnienie.

Również kwota zasądzona od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni jest prawidłowa. W tym zakresie z kolei zarzuty apelacji wnioskodawczyni nie są zasadne.

Sąd Rejonowy omówił opinię biegłego sądowego M. B. (1) ustalającą wysokość wynagrodzenia. Sąd Okręgowy ją podziela i opinię biegłego również przyjmuje za własną.

Sąd Rejonowy nie naruszył art. 233 § 1 kpc przez uznanie za podstawę określenia zasądzonego wynagrodzenia najniższych stawek ustalonych przez biegłego. Jak była już mowa, w sprawie ocenie może podlegać tylko kwestia korzystania z budynku i gruntu zajętego przez niego, a nie całej nieruchomości. Przekonanie skarżącej o tym, że budynek „jest wyposażony luksusowo” jest subiektywne i niczym nie poparte. Nie ma znaczenia czy stawki podane przez biegłego dotyczą najmu nieruchomości bez umeblowania, bo to stanowiło odrębny przedmiot podziału w postaci ruchomości i rozliczenia korzystaniu z nich skarżąca się nie domagała. Skoro przyjmować, że w obecnej sprawie rozliczenie obejmuje budynek, to żadnego znaczenia nie ma, że grunt miał być przez uczestnika użytkowa-ny na prowadzenie działalności gospodarczej. Nakład stron miał wyłącznie charakter mieszkalny, jeśli uczestnik korzystał z niego do działalności, to nie stanowiło to o jego istotnym przeznaczenie, bowiem wynikało tylko z tego, że po prostu tam mieszkał czy miał formalnie siedzibę swojej firmy. Budynek nie jest obiektem przemysłowym z branży budowlanej, np. betoniarnią, itp., aby kwalifikować go co do zasady jako użytkowy, pod działalność gospodarczą. Natomiast podnoszone w sprawie twierdzenia wnioskodawczyni, że uczestnik składował tam sprzęt i materiały budowlane, parkował pojazdy swoich pracowników, itp., są bez znaczenia dla sprawy, z racji przyjętego modelu rozliczenia dotyczącego tylko budynku. Przekonanie skarżącej, że wartość wynagrodzenia powinna być nie mniejsza niż 3.000 zł, jest niczym nie poparte. Ocena Sądu Rejonowego co do opinii biegłego

określającej wartość 1.570 zł za zajmowanie budynku, była prawidłowa. Natomiast wobec przyjęcia, że w obecnej sprawie nie można rozliczać korzystania z gruntu, poza obszarem budynku, zbędnym staje się dalsze rozważanie zarzutów wnioskoda-wczyni w tym zakresie.

Uwzględniając powyższe stanowisko dotyczące skutecznego zgłoszenia żądania wnioskodawczyni o wynagrodzenie za korzystanie z gruntu stanowiącym jej wyłączną własność (poza obszarem budynku), przy braku możliwości orzekania o nim w postępowaniu i wzięciu pod uwagę, że pkt. VIII zawiera oddalenie pozostałych żądań stron, należało obecnie na podstawie art. 386 par. 3 kpc w zw. z art. 13 par. 2 kpc przy zastosowaniu art. 355 par. 1 kpc uchylić zaskarżone postanowienie w pkt. VIII dotyczącym oddalenia wniosków stron, tj., w zakresie oddalenia żądania wnioskodawczyni zasądzenia od uczestnika wynagrodzenia za za bezumowne korzystanie z nieruchomości i postępowanie w tym zakresie umorzyć. Wynikało to z jednej strony z przyjęcia przez Sąd Okręgowy skutecznego zgłoszenia tego żądania przez wnioskodawczynię przed Sądem Rejonowym (co czyniło koniecznym wydanie jako takiego rozstrzygnięcia co do tej części wniosku) z drugiej zaś z omówionego braku podstawy do rozstrzygania o tym żądaniu w sprawie o podział majątku wspó-lnego i tym samym zbędności orzekania o nim w obecnym postępowaniu. Tego rodzaju rozstrzygnięcie natury ściśle procesowej było obecnie konieczne gdyż w przeciwnym razie, gdyby apelację wnioskodawczyni w tym zakresie oddalić, wnioskodawczyni, o ile ponownie, już w procesie, wystąpiłaby z takim samym żądaniem, mogłaby się spotkać z zarzutem uczestnika istnienia stanu powagi rzeczy osądzonej z art. 199 par.1 pkt. 2 kpc wywołanego oddaleniem w pkt. VIII pozostałych wniosków stron, w tym i żądania wnioskodawczyni wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu poza budynkiem, następnie jeszcze oddaleniem kwestionującej to orzeczenie apelacji. Przyjęty sposób rozstrzygnięcia eliminuje taką ewentualność.

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 43 § 1 i 3 krio przez ustalenie przez sąd nierównych udziałów w majątku wspólnym mimo braku żądania którejkolwiek stron takiego ustalenia. Przejawić się to miało uwzględnieniem przy ustalaniu warto-ści majątku podlegającego podziałowi robocizny uczestnika, a pominięciem roboci-zny wnioskodawczyni polegającej na prowadzeniu gospodarstwa domowego i wychowaniu małoletniej córki stron. Nakłady bez robocizny wynoszą 123.043 zł, według opinii biegłego M. B. z dnia 31.12.2014r. Zdaniem skarżącej, prawo rodzinne stanowi, że praca zarobkowa każdego małżonka jest równoważna pracy przy wychowaniu dzieci, we wspólnym gospodarstwie domowym drugiego z małżonków i tak było w sprawie. Niewątpliwie, ale nie w takim zakresie jak ustala sąd, uczestnik pracował przy budowie domu, to z kolei wnioskodawczyni zajmowała się gospodarstwem domowym i wychowaniem córki stron, co obejmowało nie tylko wychowanie dziecka, sprzątanie domu, przygotowywanie obiadu, ale i przygotowy-wanie posiłków dla robotników, prace porządkowe przy budowie, itp., wobec czego uznanie przez sąd, że nakład pracy uczestnika na majątek wspólny ma wartość mate-rialną, a pominięcie wartości nakładów pracy skarżącej w gospodarstwie domowym prowadzi w istocie do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, czego

żadna ze stron nie żądała. Zdaniem wnioskodawczyni nakłady pracy uczestnika przy budowie budynku nie powinny być uwzględniane z uwagi na właśnie wskazane przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Sąd Okręgowy nie podziela argumentacji wnioskodawczyni. Wbrew niej, w sprawie w ogóle nie doszło do określenia nierównych udziałów. Przywołanie tej instytucji prawnej jest całkowicie nieadekwatne do realiów sprawy. Nie sposób w niej natomiast pominąć, że chodzi o nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni. Nie można stawiać znaku równości między jej funkcjonowaniem w małżeństwie, gdzie dziecko urodziło się, ale w 1999r. (i dopiero wtedy wymagało opieki i zaangażowania wnioskodawczyni jako matki), a wcześniejszą pracą ucze-stnika przy wznoszeniu budynku. Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że uczestnik pracował przy budowie nie tylko osobiście, ale i ze swoimi pracownikami, co wykra-cza poza zwykły wymiar osobistego zaangażowania współmałżonka w powstawania majątku wspólnego.

Zasadny jest zarzut apelacji wnioskodawczyni naruszenia art. 224 § 2 k.c. przez niezasądzenie wynagrodzenia za korzystanie przez uczestnika z urządzeń i pojazdów stanowiących majątek wspólny po dacie ustania wspólności ustawowej (koparko - ładowarki, samochodu dostawczego M. (...) i ciężarowego L. oraz maszyn budowlanych). Wbrew stanowisku Sądu, w tym względzie żadnego znaczenia nie ma fakt przyznania tych ruchomości na wyłączną własność uczestnika i ustalenia ich wartości według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej stron. Bezzasadnie Sąd argumentował, że wnioskodawczyni nie poniosła żadnej straty majątkowej z tytułu utraty wartości ruchomości, której niekorzystne skutki obciążyły wyłącznie uczestnika korzystającego z nich. Są to oceny nieadekwatne do hipotezy art. 224 kc w zw. z art. 206 kc. Stan faktyczny wskazuje, że wymienione ruchomości stanowiły majątek wspólny, a po ustaniu wspólności korzystał z niego wyłącznie uczestnik, czerpiąc z tego korzyści w ramach prowadzonej na własny rachunek działalności gospodarczej.

Pozostaje zagadnienie ustalenia wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ww. rzeczy. W opinii biegłego P. z dnia 1.08.2012r. wynika, że wynosiło ono miesięcznie 3.000 zł za samochód i 4.000 zł za koparko – ładowarkę.

Natomiast dotychczas nie poddano wycenie wynagrodzenia za użytkowanie samochodu ciężarowego L. oraz maszyn budowlanych.

Tutaj jednak należy zauważyć, że wnioskodawczyni w uzasadnieniu apelacji zaznaczyła, iż ponieważ nie jest realnym uzyskanie przez nią jakichkolwiek kwot od uczestnika, to jest skłonna ograniczyć roszczenie z tego tytułu (i z tytułu wynagro-dzenia za bezumowne użytkowa-nie nieruchomości) do kwoty należnej uczestnikowi od wnioskodawczyni dopłaty. Jeśliby zatem okazało się, że kwota z tytułu wynagro-dzenia za bezumowne korzystanie z samochodu dostawczego i koparko-ładowarki należna skarżącej już przewyższa jej zobowiązania wobec uczestnika z tytułu spłaty

z majątku wspólnego, nie byłoby potrzeby dokonywania ustaleń co do majątku wspólnego w zakresie użytkowania samochodu ciężarowego L.oraz maszyn budowlanych i ustalania wynagrodzenia należnego wnioskodawczyni z tego tytułu, skoro i tak nie byłoby ono podlegało zasądzeniu wobec zrzeczenia się go przez

wnioskodawczynię.

Taka sytuacja w sprawie występuje. Ustalając wysokość wynagrodzenia na 3.000 zł za samochód i 4.000 zł za koparko – ładowarkę, opinią z dnia 1.08.2012r., biegły J. P. obwarował jej wnioski szeregiem zastrzeżeń dotyczących stanu pojazdów, faktu, że zwykle na rynku wynajmowane są nowe pojazdy, wynajmujący ponosi koszty ich remontu, ubezpieczenia, należy mieć na uwadze przestoje i brak wtedy możliwości osiągania przychodów, itp. (k.248-249). Uwzględniając to nawet, należy jednak uważać, że niewątpliwie zasadne jest uznanie wysokości wynagrodze-nia w minimalnej wielkości po 1.000 zł za każdą z rzeczy na miesiąc. Jest to tym bardziej oczywiste, że sam uczestnik za korzystanie przez miesiąc przyczepy (a więc urządzenia tylko pomocniczego, wymagającego jeszcze dla pełnego wykorzystania pojazdu ciężarowego) naliczał od brata wnioskodawczyni (abstrahując tu od braku wykazania żądania – por. poniżej) czynsz w wysokości 2.500 zł miesięcznie (k.34) Rozdzielność majątkowa między stronami była ustanowiona od dnia 25.02.2010r., do dnia orzekania przez Sąd Rejonowy upłynął okres ponad 5 lat, czyli pełnych 60 m-cy. Przyjmując wysokość wynagrodzenia na łącznie 2.000 zł miesięcznie, daje to kwotę 120.000 zł, z czego połowa przypadająca wnioskodawczyni wynosi 60.000 zł.

Według pkt. V postanowienia wnioskodawczyni ma zapłacić uczestnikowi tytułem dopłaty kwotę 61.408,81 zł, zaś według pkt. VI uczestnik ma zapłacić wnioskodawczyni tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z budynku mieszkalnego, stanowiącego część składową nieruchomości, kwotę 36.960 zł. Różnica wynosi 24.448,81 zł nie niekorzyść wnioskodawczyni. Ponieważ dalsza, uznana przez Sąd Okręgowy za zasadną kwota wynagrodzenia jakiego może ona żądać od uczestnika, wynosi co najmniej 60.000 zł, w praktyce w całości pochłania ona wskazaną różnicę.

Na taką ocenę nie wpływa częściowe uznanie zasadności roszczeń uczestnika co do pozostałych składników majątku wspólnego, gdyż przedstawiają one znikomą wartość (por. poniżej co do spawarki).

Tak więc co do zasady należność objęta pkt. VI postanowienia, dotycząca rozliczenia bezumownego korzystania z przedmiotu majątku wspólnego, podlega podwyższeniu z kwoty 36.960 zł do kwoty 96.960 zł. Z kolei uwzględniając rozliczenie dotyczące spawarki jaką otrzymuje uczestnik i udziału w niej wnioskodawczyni o wartości 480 zł, wskazaną kwotę dopłaty od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika należy obniżyć o tę wartość.

Jedynie częściowo zasadny jest zarzut apelacji uczestnika dotyczący braku uwzględnienia jako składników majątku wspólnego samochodu M. (...), automatu spawalniczego M. oraz wierzytelności w kwocie 15.000 zł wobec B. C. z tytułu dzierżawy należącej do stron naczepy do ciągnika siodłowego.

Za udowodnione należy uznać tylko twierdzenie dotyczące półautomatu spawalniczego (...) nr inw. (...), gdyż okoliczność nabycie go przez uczestnika w trakcie małżeństwa wynika z faktury z dnia 22.05.2001r. (k.361). Fakt złożenia tego dokumentu Sąd Rejonowy odnotował w protokole rozprawy z dnia 21.05.2013r. (k.363/2), lecz nie dopuścił dowodu z tego dokumentu i następnie nie

omówił go w uzasadnieniu. Wartość tego urządzenia w dacie ustania wspólności, według opinii biegłego J. B. (1), wyniosła 960 zł (k.265-277). Tak kwota podlega rozliczeniu między stronami. Na uczestnika przypada połowa wynosząca 480 zł.

Natomiast inne elementy wyposażenia spawarki ujęte w wycenie biegłego J. B. nie zostały uznane przez Sąd Okręgowy za składnik majątku wspólnego, bowiem uczestnik tego faktu nie wykazał żadnymi dowodami. Rachunek dotyczył jedynie samego urządzenia. Do tego skoro od lat wykorzystuje je brat wnioskoda-wczyni, to można uważać, że materiały eksploatacyjne należą do niego.

Odnośnie pozostałych ww. przedmiotów zasadnie Sąd Rejonowy uznał, że nie zostało wykazane aby były własnością stron. Co do samochodu marki M. (...) to sam uczestnik podał, że jego nabycie nastąpiło na nazwisko brata jego żony B. C.. Nie ma przekonujących dowodów, aby uważać, że rzeczywistym nabywcą miał być uczestnik, zwłaszcza nie stanowi o tym twierdzenie, że nie mógł wówczas zawrzeć umowy i uczynił to za niego B. C. Nie jest to wiarygodne, bo umowę w miejsce skarżącego mogła zawrzeć wnioskodawczyni. Twierdzenia co do ogrodzenia betonowego nie zostały niczym poparte. Natomiast co się tyczy wierzyte-lności w kwocie 15.000 zł wobec B. C. z tytułu dzierżawy należącej do stron naczepy do ciągnika siodłowego, to ten był przesłuchiwany jako świadek, lecz uczestnik nie wykorzystał tej okazji do wykazania swojego stanowiska (k.64).

Nie jest zasadny zarzut apelacji uczestnika dotyczący sposobu podziału samochodu osobowego R. (...). Uczestnik wnosił o przyznanie go na wyłączną własność wnioskodawczyni za spłatą na swoją rzecz uważając, że należy się on jego żonie, gdyż to ona z niego korzystała, tylko ona jest wpisana jako właści-ciel w dowodzie rejestracyjnym, on z tego samochodu nigdy nie korzystał i nie ko-rzysta. Można częściowo zgodzić się ze skarżącym, że nie jest w pełni przekonujące stanowisko Sądu sprowadzone do tego, że uczestnikowi jako mężczyźnie będzie łatwiej zbyć samochód niż wnioskodawczyni jako kobiecie. Wprawdzie tego rodzaju argumentację można pominąć, jako istotnie niezbyt adekwatną do rozstrzygnięcia, ale nie zmienia to pozytywnej oceny samego orzeczenia w tym zakresie. Trzeba zwrócić uwagę, że pojazd pozostał w budynku, który w całości zajął uczestnik w praktyce uniemożliwiając wnioskodawczyni jego zabranie przez okres kilku lat, a ją samą zmusił do opuszczenia mieszkania. Z wyjaśnień wnioskodawczyni wynika, że zgodnie planowali z uczestnikiem przeniesienie własności całego pojazdu na rzecz uczestnika, do czego jednak ostatecznie nie doszło. Obecnie zaś ten samochód nie ma dla wnioskodawczyni znaczenia, skoro posiada już od dłuższego czasu inny pojazd. Nie ma podstaw, aby w takiej sytuacji faktycznej, to wnioskodawczynię obciążać konsekwencjami zaniechań uczestnika w postaci uniemożliwienia jego nabycia przez niego, a wobec tego dalszej następnie technicznej degradacji pojazdu i skutkiem tego utraty wartości.

Nie jest zasadny zarzut apelacji wnioskodawczyni naruszenia art. 5 kc przy rozliczeniu spłaty kredytów, tj. częściowe nierozliczenie dokonanej przez nią spłaty długów zaciągniętych przez uczestnika a nie przeznaczonych na zaspokojenie

potrzeb rodziny, które nie miały żadnego związku z nimi, o zaciągnięciu, których nie

była informowana a były spowodowane postępowaniem uczestnika sprzecznym z zasadami zarządu majątkiem wspólnym. Słusznie Sąd Rejonowy uznał, że prowa-dzenie działalności gospodarczej w trakcie trwania wspólności małżeńskiej obarcza współmałżonka nie zaangażowanego w nią bezpośrednio odpowiedzialnością za jej skutki finansowe, w tym długi. Zobowiązania uczestnika zapłacone przez wniosko-dawczynie dotyczyły bezpośrednio jego działalności gospodarczej, co wynika i ze wskazań samej skarżącej w sprawie (podatki, składki na ubezpieczenie społeczne, materiały, naprawa koparko – ładowarki) i wbrew skarżącej, nie miały charakteru bezproduktywnego tracenia majątku, z czym istotnie mielibyśmy do czynienia w razie powstania długów z tytułu, np. gier hazardowych. To zaś, że długi nie dotyczy-ły zaspokojenia potrzeb rodziny, nie ma żadnego znaczenia, a zwłaszcza nie stanowi o sprzeczności przyjęcia, że połowa długów obciążała wnioskodawczynię i może ona żądać od uczestnika zwrotu tylko ich połowy, z zasadami współżycia społecznego. Przeciwnie, zgodne z nimi jest obciążenie współmałżonka połową długów, gdy ten wcześniej korzystał z dochodów jakie działalność przynosiła. Przy tym nie ma nawet podstaw, aby twierdzić, że działalność jaka doprowadziła do powstania tych długów ostatecznie nie przyniosła dochodu, bowiem długi jakie spłaciła wnioskodawczyni miały charakter w dużej części inwestycyjny polegając na zakupie materiałów budo-wlanych, które uczestnik zużył naliczając narzut z tego tytułu i za robociznę, czy inwestując w naprawę koparko-ładowarki.

Konkludując zatem, zakres uwzględnionych zarzutów wnioskodawczyni dotyczy tylko rozliczenia bezumownego korzystania przez uczestnika z ruchomości, zaś zakres uwzględnionych zarzutów uczestnika dotyczy tylko uznania spawarki za składnik majątku wspólnego.

Sąd Okręgowy nie nakazał wnioskodawczyni wydać na podstawie art. 624 kpc uczestnikowi spawarki, bowiem ta nie znajduje się w jej posiadaniu, lecz jej brata B. C., co było bezsporne.

Końcowe rozliczenie stron przedstawia się następująco.

Prawidłowe jest rozliczenie przyjęte przez Sąd Rejonowy ujęte w zaskarżo-nym postanowieniu, a wyjaśnione w jego uzasadnieniu i podlega jedynie korekcie przy uwzględnieniu pieniężnego wymiaru wynikającego z ww. zmian przyjętych przez Sąd Okręgowy a biorących się z uwzględnionych i omówionych już zarzutów.

I tak kwota wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z budynku mieszka-lnego, stanowiącego część składową nieruchomości objęta pkt. VI postanowienia w kwocie kwotę 36.960 zł podlega uzupełnieniu o dodatkową kwotę 60.000 zł z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ruchomości należną wnioskodawczyni.

Z kolei zasądzona od wnioskodawczyni E. C. (1) na rzecz uczestnika P. C., tytułem dopłaty, w pkt. V kwota 61.408,81 zł podlega pomniejszeniu o kwotę 480 zł należną wnioskodawczyni od uczestnika z tytułu rozliczenia spawarki, jaką ten otrzymuje.

Wartość przedmiotu majątku podlegającego podziałowi wyniosła łącznie 422.320 zł (jak to ustalił Sad Rejonowy) i dodatkowo 960 zł jako wartość spawarki, suma to 423.280 zł.

Wartość udziałów stron wynosiła po 211.640 zł (423.280 zł x 1/2 = 211.640

zł).

Wnioskodawczyni E. C. (1) w wyniku podziału majątku wspólnego stron i zniesienia współwłasności otrzymała, tak jak dotychczas, majątek o łącznej wartości 324.855 zł. Wartość jej udziału w majątku objętym wnioskiem wynosiła 211.640 zł, otrzymała ona majątek większy od należnego o 113.215 zł (wartość otrzymanego majątku 324.855 zł – wartość należnego majątku 211.640 zł = 113.215 zł).

Uczestnik w wyniku podziału majątku wspólnego stron i zniesienia współwła-sności otrzymał, tak jak dotychczas, majątek o łącznej wartości 97.465 zł, dodatkowo powiększony o spawarkę o wartości 960 zł, w sumie 98.425 zł. Wartość jej udziału w majątku objętym wnioskiem wynosiła 211.640 zł, otrzymał on majątek mniejszy od należnego o 113.215 zł (wartość należnego majątku w kwocie 211.160 zł – wartość otrzymanego majątku w kwocie 97.465 zł = 113.215 zł).

Zatem co do zasady dopłata od wnioskodawczyni dla uczestnika wynosi 113.215 zł.

Tak jak poprzednio podlega ona pomniejszeniu o 52.286,19 zł z tytułu rozliczenia spłaty przez wnioskodawczynię długów. Daje to kwotę 60.928,81 zł.

Wysokość dopłaty od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika wynosi 60.928,81 zł. Wobec tego stosownej zmianie podlegał pkt. V postanowienia.

Należy zauważyć, że dotychczas wnioskodawczyni miała zapłacić uczestniko-wi 61.408,81 zł, zaś uczestnik miał zapłacić wnioskodawczyni 36.960 zł, to obecnie kwoty te wynoszą odpowiednio 60.928,81 zł i 96.960 zł. Zatem obecnie to wierzyte-lność wnioskodawczyni wobec uczestnika jest wyższa niż wierzytelność uczestnika wobec niej.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że wnioskodawczyni w uzasadnieniu apelacji z uwagi na brak realnej możliwości uzyskanie przez nią jakichkolwiek kwot od uczestnika, była skłonna ograniczyć swoje roszczenie z tego tytułu, jak również z tytułu wynagrodzenia za bezumowne użytkowanie przez uczestnika nieruchomości stanowiącej własność wnioskodawczyni, do kwoty należnej uczestnikowi od wnio-skodawczyni dopłaty. Jak Sąd Okręgowy rozumiał, było to warunkowe oświadczenie procesowe, którego skuteczność procesową materializuje się w momencie ustalenia przez Sąd, że należność wnioskodawczyni wobec uczestnika jest wyższa niż jego wierzytelność w stosunku do niej i wówczas następuje skutek materialnoprawny w postaci zrzeczenia się roszczenia w wysokości przewyższającej kwotę należną uczestnikowi od wnioskodawczyni. Oświadczenie to sformułowane przez profesjonalnego pełnomocnika Sąd Okręgowy uważał za modyfikujące w tym zakresie wnioski apelacyjne sformułowane w jej petitum, gdzie żądanie obejmowało ustalenie, że uczestnik P. C. jest zobowiązany zapłacić wnioskodawczyni tytułem wynagrodzenia za bezumowne użytkowanie całej nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) położoną w R. kwotę 51.325 zł oraz tytułem odszkodo-wania za bezumowne użytkowanie koparko - ładowarki i samochodu kwotę nie mniej niż 214.000 zł i zasądzenie tych kwot na rzecz wnioskodawczyni.

Tym niemniej dla pełnego wyjaśnienia stanowiska strony, uwzględniając rangę i znaczenie oświadczenia o zrzeczeniu roszczenia, w dniu 20.08.2015r. Sąd wystąpił do pełnomocnika wnioskodawczyni o wyjaśnienie (k.584-585) uzyskując pismem

procesowym z dnia 31.08.2015r. potwierdzenie jej stanowiska procesowego (k.588), jak i na rozprawie w dniu 17.09.2015r. (k.591).

Ponieważ zatem wysokość dopłaty od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika wynosi 60.928,81 zł, to oznacza to, iż wnioskodawczyni ograniczyła swoje żądanie z tytułu jej roszczeń wobec uczestnika do kwoty 60.928,81 zł. Oceniając skuteczność tego rodzaju oświadczenia procesowego pełnomocnika dla porządku należy zauwa-żyć, że według art. 91 pkt. 4 kpc w zw. z art. 13 par.2 kpc, pełnomocnictwo proceso-we obejmuje z samego prawa umocowanie do zrzeczenia się roszczenia. Ponadto zaś oświadczenie pełnomocnika w dniu 17.09.2015r. nastąpiło w obecności wnioskoda-wczyni.

Sąd Rejonowy w pkt. VII. nakazał uczestnikowi opróżnić z rzeczy, opuścić i wydać wnioskodawczyni budynek mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w R., stanowiący część składową nieruchomości, w terminie 14 dni od dnia uiszcze-nia na jego rzecz dopłaty opisanej w pkt V postanowienia, po ewentualnym potrące-niu z tej dopłaty należności z tytułu wynagrodzenia zasądzonego w pkt VI. Obecnie może się zdarzyć, jeśli taka będzie wola wnioskodawczyni wyrażona stosownym oświadczeniem, że cała należność uczestnika wobec wnioskodawczyni może zostać zaspokojona w drodze potrącenia jej wierzytelności wobec uczestnika, która jest wyższa. W takim wypadku dla określenia daty początku biegu 14 - stodniowego terminu znaczenie będzie miała data nie fizycznego otrzymania pieniędzy przez uczestnika (bądź data wpływu na rachunek bankowy), lecz data skutecznego potrącenia wierzytelności. Wobec tego Sąd Okręgowy wskazane rozstrzygnięcie zmienił o tyle, że datę wymagalności uczestnika obowiązku wydania budynku zrelatywizował do daty ogólnie biorąc zaspokojenia wierzytelności uczestnika, niezależnie od jego formy (zapłaty w drodze uiszczenia środków pieniężnych w formie wręczenia pieniędzy lub przelewu czy w formie tylko potrącenia wzajemnych wierzytelności).

Dlatego na podstawie art. 386 par.1 kpc w zw. z art. 13 par.2 zaskarżone postanowienie podlegało zmianie w opisanym zakresie.

Dalej idące apelacje obu stron na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 13 par.2

kpc podlegały oddaleniu jako bezzasadne, z podanych wyżej przyczyn.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 par.1 kpc w zw. z art. 391 par.1 kpc, uznając, że brak jest podstaw do odstąpienia od ogólnej reguły rozliczenia kosztów postępowania nieprocesowego, zwłaszcza w sytuacji tylko częściowego uwzględnienia obu apelacji. Z kolei wobec stwierdzenia braku istnienia obowiązku wzajemnego rozliczenia kosztów postępowania apelacyjnego między stronami, konsekwentnie nie było podstaw do obciążania wnioskodawczyni w oparciu o art. 113 ust. 1 uksc, częścią opłaty sądowej od apelacji, od uiszczenia, której uczestnik był zwolniony.

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ref. I inst. SSR A. Włoch